Spieren –met name die in je de benen en kuiten– drukken bij contractie de aders/venen leeg en pompen de inhoud richting je hart. Als de hoeveelheid vocht die door je spieren wordt aangeboden niet snel genoeg kan worden verwerkt, treedt oedeem op. Dit gebeurt vaak tijdens of na het sporten, maar soms ook bij overmatige spierspanning of spierkramp. Een spiergebonden vochtophoping die wordt veroorzaakt door je spieren wordt ook wel musculogeen of myogeen oedeem genoemd…

Zwaartekracht

Je benen bevinden zich onderaan, dus rekening houdende met zwaartekracht en pompkracht, zijn je benen, kuiten, knieën, enkels en voeten érg vaak de klos als het aankomt op spieroedeem. Wees daarom alert indien je intensief je spieren gebruikt. In principe is het hartstikke positief om aan cardiofitness en krachttraining te doen, maar als je na het sporten standaard last krijgt van oedeem, houdt je lymfestelsel het vochtaanbod van je spieren dus niet bij.

Let op: sporten kan in zeldzame gevallen spieroedeem veroorzaken, maar in veel gevallen júíst werkzaam zijn om oedeem te voorkomen of verhelpen!

Inspanningsoedeem

Bij iedere aandoening zijn individuele, bijzondere en moeilijk behandelbare gevallen aan te wijzen die een uitzondering op de regel vormen, zo ook bij oedeem. Indien gematigde lichamelijke inspanning al tot vochtophopingen leidt –die niet of nauwelijks behandelbaar zijn met plastabletten– dan spreekt men nog weleens van inspanningsoedeem.

Inspanningsoedeem is dus het gevolg van de spierspanning die vanzelfsprekend ontstaat bij lichaamsbeweging en lichamelijke inspanning. Het verschil met ‘gewoon’ musculair oedeem is dat er nauwelijks kracht hoeft te worden verzet of uithoudingsvermogen hoeft te worden aangesproken voordat zich vochtophopingen manifesteren.

Bij inspanningsoedeem treedt de vochtstapeling dus buitengewoon snel op; trainingsduur en -intensiteit staan totaal niet in verhouding tot de mate van oedeemvorming.

Dependency-oedeem

Een belangrijke oorzaak van oedeem is gebrek aan spieractiviteit, waardoor veneuze insufficiëntie van de bloedvaten optreedt. Hierbij valt te denken aan rolstoelgebonden of bedlegerige patiënten die nauwelijks lichaamsbeweging krijgen. Deze vorm van oedeem ontstaat dus door inactiviteit en wordt ook wel dependency-oedeem genoemd.

Soms treedt dependency-oedeem op ten gevolge van een spierpompdisfunctie. In dat geval is dependency oedeem doorgaans van veneuze, cardiogene of musculogene aard, dus het gevolg van aders, hart of spieren. (bron)

Spieroedeem: vochtophoping ín je spieren

Een intramusculaire vochtophoping, dus in de spieren, wordt ook wel spieroedeem of musculair oedeem genoemd. Ophoping van vocht in spierweefsel is meestal het gevolg van overbelasting of blessure van de betreffende spier. Spierweefsel dat overbelast is, trekt namelijk vocht aan, waardoor de spier harder en korter wordt. Hierdoor kan een spier niet meer optimaal aanspannen of verlengen. Spieroedeem kan worden gemobiliseerd door druk of massage op het spierweefsel uit te oefenen, waarna het oedeem via de lymfecirculatie en bloedcirculatie wordt afgevoerd.

Compartimentsyndroom of logesyndroom

Bepaalde spieren of spiergroepen worden omgeven door een kapsel oftewel fascie. Een spiergroep met een fascie eromheen wordt ook wel een spiercompartiment oftewel spierloge genoemd. De stevigheid en stugheid van een spierkapsel verschilt sterk per spier, spiergroep en persoon. Als de spieren in een stug en nauw compartiment uitzetten bij een vergrote bloedtoevoer ten gevolge van (over)belasting, ontstaan problemen.

Een spierloge is van nature namelijk vrij nauw. Als de druk in de loge te groot wordt, wordt de bloedtoevoer afgekneld. Bij extreme inspanning en oedeemzwelling kunnen spieren zelfs veel te strak in hun fascie komen te zitten. Deze beknelling zorgt voor pijnklachten en aanvullend spieroedeem. Uiteindelijk treden complicaties op met de doorbloeding en zenuwvoorziening. Deze aandoening staat ook wel bekend als (chronisch) compartimentsyndroom of logesyndroom. (bron)

Tot slot

Doordat het bindweefsel dat tussen de verschillende compartimenten niet in staat is op te rekken om de zwelling meer ruimte te geven, kan milde spieroedeem in een compartiment de druk al sterk verhogen en complicaties teweegbrengen. Bij oedeem in de spieren dient dan ook bijtijds te worden ingegrepen.

Al met al kán een vochtophoping in spieren of spierbindweefselbekleding enorm belastend en belemmerend zijn. In dat geval is het veelal raadzaam om een afspraak te maken met je huisarts om te achterhalen wat de achterliggende oorzaak is van de musculaire vochtstapeling.

Heb jij ervaring met spieroedeem, inspanningsoedeem of dependency-oedeem? Deel hieronder jouw ervaringen & bevindingen met betrekking tot vochtophopingen ín spieren of wégens spierspanning…

36 Reacties

  1. Beste ik heb juist een mri gehad. Daar kwam uit dat ik spieroedeem en beenmeroedeem heb in mijn voet. Ik heb ook psoriasis reuma. Welke behandeling zou goed zijn om deze klachten te verminderen?

  2. hallo ik heb een draai val ongeluk gehad en een bot breuk in heupbot nu kan ik mijn been niet meer omhoog krijgen wel een dik opgezett gevoel in in de lies streek wat is dat een lig al weken op ben

  3. Beste Paul, Ik heb sinds drie dagen hele dikke armen. Aan beide kanten zijn mijn onder en bovenarmen gigantisch dik (de pols en schouders zijn gewoon slank). Ik ben er in eerste instantie mee naar de fysio gegaan, omdat ik zaterdag een pittige training had. Zij verwees mij door naar het ziekenhuis, omdat ze zoiets niet eerder had gezien. In het ziekenhuis dachten ze eerst aan nierproblemen, maar na een lange avond in het ziekenhuis mocht ik toch naar huis. Nu is mijn vraag… hoe lang mag deze oedeem (als dat het is) aanhouden? De druk is enorm en mijn huid staat onder spanning (je ziet al allemaal striae) …. Wat moet ik hiermee? Alvast veel dank ….

  4. Heb sowieso bij de geringste druk pijn in mijn spieren van mijn been. Nu heb ik gisteren mij flink gestoten aan mijn kuit met als gevolg een bloeduitstorting een een flinke bobbel ter grootte van een sinaasappel. Erg gevoelig! Hele linkerbeen voelt ook anders aan. Tintelingen etc. Is het verstandig om een huisarts te bezoeken?

  5. Beste. Ik heb spier in mijn been zijn vast. wat moet ik doen om te loos maken. bedenk u groetjes Said

    • Ik begrijp niet precies wat je bedoelt. Is er sprake van spierverkramping, spierverzuring, spierspasticiteit, spiertrekkingen, mobiliteitsbeperking van een spier of een andersoortig spierprobleem? Dat een spier ‘vastzit’ (en niet loskomt) lijkt me evident en juist de bedoeling… Om welke spier gaat het überhaupt?

  6. Loop ook al erg lang met veel klachten in mijn knieën en kuiten vooral na mijn hardloop training maar ook naar mijn bootcamp training. Eerst kon ik nog wel 8 km hardlopen maar dat wordt steeds slechter mijn knieën en kuiten gaan zwellen maar ik heb ook een groot energie tekort. Trainde 4 a 5 keer per week 3x hardlopen en 1x kracht en 1x bootcamp maar ik krijg steeds meer last vooral dus tijdens het hardlopen met bootcamp kan ik steeds even bijkomen. Wordt ’s nachts regelmatig wakker door pijn. Ook na de training als ik even gezeten heb moet ik op gang komen, kan niet opstaan en weglopen (te pijnlijk). Mijn hartslag was vanmorgen tijdens lopen (7km per uur) 175, ben helemaal buitenadem. nb een dag voor ik ongesteld moet worden gaat alles top, heb dan veel minder klachten en veel meer inhoud. Mijn kuiten zwellen ook gewoon gedurende de dag, want draag werkkleding en als ik na werktijd mijn spijkerbroek waar ik ’s morgens mee gekomen aan trek zit hij een stuk strakker op mijn kuiten. Heb al Doppler test laten doen en huisarts weet het ook niet en ik ook niet meer maar wil wel heel graag blijven hardlopen, heeft iemand tips?

  7. Ik doe veel aan sport (fietsen; MTB) en de conditie is ook vrij goed (in vergelijking met de trainingsarbeid). Lange inspanningen zijn geen probleem. Echter, kort explosieve inspanning doet direct de bovenbenen vollopen. Pijn in de dijspieren en moeilijk tot onmogelijk om de inspanning lang vol te houden. Deze pijn verdwijnt direct na de inspanning. Ook voel ik geen gevolgen voor de recuperatie. Lange gelijkmatige inspanningen kan ik wel lang volhouden zonder last te hebben. En indien ik 2 dagen na elkaar een zware rit rij, zijn de symptomen minder de 2de dag dan de eerste. Diverse keren naar een sportarts geweest die gespecialiseerd s in het wielrennen en van alles geprobeerd. Toen ik in bovenstaande artikel de symptomen van inspanningsoedeem las, vond ik dit erg gelijklopend met hetgeen ik voel. Zou het kunnen dat ik last heb van inspanningsoedeem? Kan dit behandeld worden?

  8. Al jaren heb ik last van spierpijn in de bovenbenen met name in de nacht waardoor ik niet kan slapen. Ik probeer in beweging te blijven maar ben zo langzamerhand moedeloos. Dokter la niet vinden wat het is. Ik ben 56 en het is ongeveer 8 jaar geleden begonnen met af en toe een nacht pijn. Nu is het elke nacht. Wat kan ik doen?

    • Beste, Ik houd vocht vast in mijn voet na hameren operatie (8 weken geleden) . Als ik erin druk blijft het een putje. Dit is pas 2 dagen. Ik heb in de avond mijn voet omhoog. Hoort dit nog bij de operatie en moet ik meer bewegen of juist minder. Dank!

  9. Ik heb al enig tijd een bult ter grote van een tennisbal in/op mijn schouderblad zitten hij is zacht het is net of je in een soort spons drukt. Sinds 1/2 weken is deze erg gegroeid en omvat mijn schouderblad en is irritant als je met de rug tegen iets aanzit. Ik heb in het verleden en nog wel een beetje last van rugklachten gehad. In het bijzonder spierspanning (stress) die mijn complete rug in beslag nam. Hier ben ik 2 a 3 jaar mee bezig geweest om dit weg te krijgen met succes. Ik heb nog wel eens last maar niet zoveel als vroeger en de oefeningen helpen enorm. Maar ik maak me zorgen om die bult wat is dat in vredesnaam. Wie heeft een idee?

  10. Ik heb vorige vrijdag kortstondig maar heel intensief zo een 10-tal minuten verschillende vormen van pompoefeningen gedaan. Ik ben wel wat gewoon, maar na de training waren mijn armspieren extreem gespannen, met een verlies aan mobiliteit (ik kon mijn arm niet verder dan 90° buigen). de volgende 2 dagen, goed opgezwollen armen, en bijna onmogelijk om mijn armen te buigen. Nu zijn we een week verder, de pijn is weg, ik kan weer buigen en strekken, maar mijn arm blijft opgezwollen (precies waterophoping). Hoe lang kan de zwelling normaal blijven? Zou dit na een week niet sterk moeten verminderen? M.v.g. Olivier.

  11. Bij de minste inspanning krijg ik grote knobbels (tot 7-8 cm doorsnede en 1cm dikte) op de spieren links en rechts in de nek / schouders (als ik een rugsproeier gedragen heb). Soms ook op bovenbenen als ik met de schop gewerkt heb. Rond de grote zwelling krijg ik dan kleine knobbels. Het begint met felle jeuk. ’s morgens is het bijna terug weg.

    • Dit klinkt niet echt als spieroedeem, nee. Misschien overmatige spierspanning, met een soort van ‘spierknopen’ tot gevolg. Het kan ook zijn dat door spierkramp of overmatige spierspanning vetknobbels beter zichtbaar worden. Aangezien er ook sprake is van jeuk, zou er wellicht ook sprake kunnen zijn van lokale netelroos… Spierodeem uit zich doorgaans niet in knobbels. Zie eventueel ook dit artikel:

    • Henrix Johan

      Het is wel vreemd dat ik dit bij de minste inspanning krijg (dus eigenlijk elke week, dan eens op de bovenbenen, dan op de bovenarmen, de heupen, de nekspieren…). Ik zou eens een foto moeten kunnen doorsturen maar ik weet niet hoe te doen.

    • Aangezien ik geen arts ben, kan en mag ik sowieso geen medisch advies geven, dus wat dat betreft kun je de foto’s wellicht beter aan je huisarts of dermatoloog / allergoloog laten zien… Desalniettemin kun je elders een foto uploaden en hier een linkje achterlaten. Ik kan er altijd vrijblijvend en met een ondeskundig oog naar kijken…

  12. Olga ik heb dezelfde problemen gehad als jij en bij mij had het een vreemde oorzaak. Ik woonde dicht onder een telefoonmast (25 meter diagonaal van mijn huis). Ik had ook altijd veel spierpijn, hoofdpijn, moe, last van darmen en piep in de oren. Heb vele onderzoeken gehad maar er kwam steeds maar geen oplossing tot iemand mij wees op de klachten die je kunt hebben van straling van mobiele telefoons en wifi. Toen ik erop ging letten merkte ik als ik voor een aantal dagen niet in mijn huis was de klachten afnamen. Ik ben gelukkig verhuisd naar een plek in de bossen en heb nu zelden nog bovenstaande klachten alleen als ik echt werkzaamheden verricht in de tuin waarbij ik mijn spieren overbelast. Misschien woon jij ook dicht in de buurt van een stralingsbron of heb je de wifi en je telefoon heel de nacht aanstaan? Daar kun je namelijk vergelijkbare klachten van krijgen. Ik las jou verhaal en dacht ga het toch even melden ondanks de vele negatieve reacties die ik meestal krijg op mijn gevoeligheid voor straling. Succes en ik wens je veel gezondheid. Groeten Peter

    • Peter. Zeer zeker kan je last krijgen van klachten door zendmasten, ik heb bij onderzoek in ziekenhuis dit gehort, en advies te verhuizen, helaas geeft dan een woningbouw niet thuis maar een rechter stak daar dus een stokje voor, echter nu heeft de woningbouw ook mijn nieuwe adres, wel ik woon er inmiddels al 8 jaar, een vergunning gegeven aan het bedrijf van een buur die werknemer is voor een zware 4 watt wifi mast op dak, ding is nu verplaatst, maar denk nog er last van te hebben, ik had slaap problemen ik houd nu ook vocht vast, in een been meer, en heel rare tintelingen overal in ledematen zoals handen, zelfs met plassen en vasthouden voelt het geslacht ook heel raar, gevoelsstoornis is het zeker wel, en de buur aan de andere kant heeft nu ook teveel apparatuur, zelfs 8 tot 10 GHz radar meet ik in huis, en nee niemand doet er iets aan, het is waard er eens meer bekendheid aan te geven.

    • O ja, ik heb uitgebreid bloedonderzoek gehad, en heb opname gemaakt (geluid) van de buur omdat ik denk dat ze iets op me richten, het antenne gedoe waren ze niet zo blij mee natuurlijk, ik ben maar een rare gestoorde idioot, natuurlijk, dat zijn alle elektro gevoelige. Bloedonderzoek was prima, bloeddruk vanmorgen 73 onder en 115 boven, niet slecht voor 61 jaar. verg kees

  13. Ik heeft een spierscan gehad bij de fysio, daar was geconstateerd dat vochtophopingen in mijn spier ontdekt was, bij mij is het altijd in mij rechter lies en trekt onder tot mijn rechter bil. Ik krijg dit 2 tot 3 keer per jaar, geen pijn maar een heel vervelende druk, is er iets wat mij kunnen helpen???

  14. Heb al 3 weken last aan mij bovenbenen CPK in het bloed was veel te hoog 3000+ na 3 weken rustig te trainen is het gezakt tot 300 maar heb nog steeds pijn aan de bovenbenen het meeste rechts links niet zo ik ben een wielrenner

  15. Ik heb al jaren last van zware, stijve kuiten. Vooral na inspanning blijft er een zware, zeurende pijn, soms met pijnsteken of pijnscheuten (geen kramp). Die klachten zijn na het sporten (ik ben scheidsrechter voetbal) dagen tot een week overmatig aanwezig. Daarna is er standaard een zwaar, zeurderig gevoel. De kuiten voelen hard aan, soms een gevoel of de kuit op ontploffen staat. Wat heb ik er de afgelopen jaren aan gedaan? Sinds 4 jaar loop ik op steunzolen (via meting bij podotherapeut). Veel rekken thuis. Vaak kuitmassages gehad. Dry Needling werkte heel goed, na ongeveer 6 behandelingen waren de kuiten soepel en pijnvrij. Totdat ik na de zomerstop weer ging sporten/fluiten. De klachten kwamen heel snel terug en ik ben nu bij een sportarts op Papendal. Afgelopen week een drukmeting gehad i.v.m. evt. logesyndroom, maar die uitslag was negatief. De pijn en de stijvigheid in beide kuiten is zodanig geworden dat ik er in het dagelijkse leven (werken, slapen) veel last van heb. Iemand een idee wat de oorzaak is en hoe de klachten verholpen kunnen worden?

  16. P.s. Sorry voor de dubbele post, ik kon de eerste niet terugvinden en wilde zo graag mijn vraag stellen ????

  17. In maart 2012 ben ik geopereerd aan het logesyndroom in beide onderbenen. Ik was door de operatie een heel eind geholpen, maar nog zeker niet klachtenvrij. Na een jaar heb ik een drukmeting gehad in de diepere loges. Daar kwam niets uit, de druk was goed. Ook de voorste loges bleken goed. Mijn klachten waren echter niet weg! Na vele omwegen ben ik bij een orthopeed gekomen, die dacht toch nog een logesyndroom te zien. Hij heeft mij in januari dit jaar opnieuw geopereerd. De orthopeed vertelde dat er buitengewoon veel vocht uit mijn spieren kwam. Na deze operatie merk ik eigenlijk weinig verschil met ervoor. Ondertussen heb ik drie jaar geleden tijdens een zwangerschap ook pijn gekregen in beide onderarmen. Hiervoor ben ik naar een manueel therapeut geweest, die dacht dat het een kwestie van rust zou zijn voordat het over zou gaan. Ik moest het een jaartje geven. Door tussendoor een tweede zwangerschap heb ik het wat meer tijd gegeven. Inmiddels is het een jaar geleden dat ik zwanger was en is er weinig verbetering in mijn armen, het lijkt eerder erger te worden. Armen en benen verzuren bij minimale inspanning bijna direct. Kunt u mij wellicht vertellen of dit oedeem in mijn spieren zou kunnen zijn?

    • Oedeem is nagenoeg altijd een symptoom van een onderliggende oorzaak. Er zou dus zeker sprake kunnen zijn van een ‘oedeemprobleem’, maar dan nog blijft de vraag waardoor dit oedeem wordt uitgelokt. De potentiële oorzaken van oedeem zijn nagenoeg oneindig… Zijn er aanvullende klachten/symptomen die je ervaart?

    • Mijn klachten bestaan toch vooral uit pijn in mijn ledematen. Verder heb ik ook meer dan gemiddeld hoofdpijn. In het verleden meer dan nu. Als ik moe ben kunnen mijn spieren echt pijn doen, met name mijn knieholten.

    • Ik ben ook erg vermoeid, maar ik heb geen idee of dat een symptoom of een reactie op de werkelijkheid is (de zorg voor twee kleine kinderen).

  18. Ik ben in januari dit jaar voor de tweede keer geopereerd aan beide onderbenen, omdat ik het logesyndroom had en de eerste operatie (maart 2012) waarschijnlijk niet goed is gegaan. De arts die me opereerde zei dat er opvallend veel vocht uit mijn spieren kwam. De operatie is volgens de arts geslaagd, maar ik ben niet van mijn klachten in mijn benen af. Sinds 3 jaar heb ik dezelfde pijn ook in mijn onderarmen. Het is ontstaan tijdens een zwangerschap. Ik ben al getest voor het logesyndroom in mijn armen, bijdetijds. De druk was prima, geen logesyndroom dus. Nu heb ik een afspraak staan bij de reumatoloog, maar wellicht kunnen jullie met me meedenken? Klinkt het voor jullie als een ‘oedeem-probleem’?

  19. Begin dit jaar heb ik een fikse longontsteking gehad. Intraveneus en oraal behandeld. In april weer enigszins belastbaar en vanaf mei weer de sport (hardlopen) kunnen starten. Sindsdien heb ik in meer of mindere mate en links aanzienlijk meer en hinderlijk pitting oedeem in de onderbenen. Tussen mijn 11e en 18e jaar heb ik rugklachten gehad waarbij er sprake was van een verstoorde innervatie vanuit L5-S1. Het ontstaan en de mate van oedeem is wel belastingafhankelijk maar ik kan soms wel hardlopen met oedeem en soms niet. De mate waarin het oedeem bij aanvang dan aanwezig is, lijkt niet van invloed op het ontstaan van beperkende sensaties die lijken op spierletsel. Dit is onderzocht en er is geen onregelmatigheid vastgesteld. Mijn vraag is of er een relatie gelegd kan worden tussen de genoemde lichamelijke “ongemakken”? De diepere achtergrond van die vraag is hoe dit zou hebben kunnen ontstaan (het mechanisme) en hoe ik mijn functioneren erop kan aanpassen? Vriendelijk bedankt voor uw reactie op voorhand!

    • Er zijn absoluut (hypothetische) onderlinge verbanden denkbaar tussen longklachten, vochtstapeling, mobiliteitsbeperking en (bewegings)pijn, maar het is heel lastig om zomaar even de onderliggende oorzaak en een passende oplossing aan te wijzen. Hiervoor zullen eerst talloze mogelijke oorzaken moeten worden uitgesloten, dus daar zal echt een arts aan te pas moeten komen. Wellicht heb je iets aan dit artikel over oedeem in de benen en dit algemene artikel over vocht vasthouden… Sterkte!

  20. Afgelopen zaterdag heb ik gekeept bij voetbal. Tijdens de wedstrijd geen last van spierpijn. Ongeveer twee uur na de wedstrijd loopt mijn been helemaal dik op met veel pijn rond het kniegewricht. Naar het ziekenhuis geweest, maar daar konden ze geen oorzaak vinden. De knieklachten gingen gepaard met enorm veel kniepijn. Kan dit een vorm van spieroedeem kunnen zijn? De afgelopen periode wel vaker last gehad van spierpijn…

    • Beste Jan, De kans dat hier sprake is van oedeem IN je spieren lijkt me zeer gering. Vochtophoping rond het kniegewricht komt heel veel voor en is vaak het gevolg van een verdraaiing, meniscusletsel, bandenletsel of een kneuzing van de knie. Het vocht bevindt zich waarschijnlijk ondiep onderhuids en niet IN de spieren van het kniegewricht. Vocht in de knie kan overigens allerlei oorzaken hebben. In dit artikel over knieklachten, knieblessures en kniepijn lees je er veel meer over. Sterkte & groeten, Paul

Plaats een reactie

Je reactie wordt voor publicatie gekeurd door de redactie en dient te voldoen aan de regels voor reacties.