Een tekort aan testosteron kan een heleboel problemen veroorzaken binnen het menselijk lichaam. Vooral bij mannen is een bescheiden testosteron-tekort doorgaans al flink merkbaar. Een testosterontekort staat ook wel bekend als testosterondeficientie of “Low T”. In dit artikel worden de klachten en symptomen van een testosterontekort behandeld…

Symptomen testosterontekort

Een verminderde testosteron-aanmaak zorgt voor lage testosteronspiegel in het bloed, en dit uit zich doorgaans in de volgende symptomen en verschijnselen:

  • Futloosheid en “je niet lekker voelen” (malaise)
  • Afname van spierkracht & spiermassa
  • Afname van het libido (geen zin in vrijen)
  • Minder beharing (met name lichaamshaar & baardgroei)
  • Aanhoudende erectiestoornissen (c.q. “impotentie”)
  • Verminderde vruchtbaarheid (of zelfs onvruchtbaarheid)
  • Botontkalking (osteoporose)
  • Toename van vetmassa (vooral buikvet)
  • (Extreem) late puberteit bij jongens

Al met al is een testosterontekort doorgaans zeer vervelend en begrenzend.

Tekort aan testosteron vaststellen

Testosteron is zichtbaar in je bloed. In je bloedbaan circuleert namelijk continu een bepaalde hoeveelheid testosteron, welke ook wel ‘testosteronspiegel’ wordt genoemd. De doorsnee testosteronwaarde van een individu wordt ook wel basis genoemd.

Het “basistestosteron” verschilt sterk per persoon; vandaar dat er voor bloedwaarden meestal 2 “referentiewaarden” worden aangehouden: een aanvaardbaar minimum en een toelaatbaar maximum. Alle testosteronniveaus die binnen deze twee getallen vallen, worden medisch gezien als “oké” beschouwd.

Weetje: Tussen je 18e en 75e daalt je testosteronspiegel gemiddeld met 35%.

Waarden testosteron (laag, normaal, hoog & referentie)

Hierbij de referentiewaarden voor testosteron op basis van geslacht en leeftijd:

1. Testosteronspiegel mannen (referentiewaarden)

  • 7 maanden tot 9 jaar: < 1,04 nmol/L
  • 10 tot 13 jaar: 0,04 t/m 21,48 nmol/L
  • 14 tot 15 jaar: 3,47 t/m 18,74 nmol/L
  • 16 tot 19 jaar: 6,94 t/m 33,66 nmol/L
  • 20 tot 39 jaar: 9,00 t/m 37,48 nmol/L
  • 40 tot 59 jaar: 12,15 t/m 30,88 nmol/L
  • 60 jaar en ouder: 12,15 t/m 24,98 nmol/L

2. Testosteronspiegel vrouwen (referentiewaarden)

  • Jonger dan 7 jaar: < 0,35 nmol/L
  • 7 tot 9 jaar: 0,04 t/m 0,42 nmol/L
  • 10 tot 13 jaar: 0,07 t/m 1,84 nmol/L
  • 14 tot 17 jaar: 0,28 t/m 1,84 nmol/L
  • Pre-menopausaal (voor overgang): 0,35 t/m 2,43 nmol/L
  • Post-menopasaal (na overgang): 0,24 t/m 1,39 nmol/L

Let op: zwangere vrouwen kunnen tot 4 keer de testosteronniveaus bereiken van bovenstaande (niet-zwangere) tegenhangers.

“Normale” testosteronspiegel…

Nmol/L staat voor “nanomol per liter bloed”. Een nanomol staar voor een specifiek aantal deeltjes. Het is daarom moeilijk te zeggen wanneer je testosteron “normaal” is. Meestal wordt het volgende aangehouden: bij mannen moet de testosteronspiegel in ieder geval boven de 8 nmol/L zijn; tussen de 12 en 30 wordt als “normaal” of “gangbaar” beschouwd. Bij vrouwen moet de testosteronwaarde in ieder geval onder de 2,5 nmol/L blijven, met uitzondering van zwangerschap.

Let op: niet ieder instituut hanteert dezelfde referentiewaarden voor testosteron; jouw ziekenhuis, kliniek, arts of specialist kan dus een ietwat lager minimum of hoger maximum aanhouden.

Testosteronwaarde meten

Als je het idee hebt dat je aan een testosterontekort lijdt, kun je je testosteronspiegel laten controleren. Hiervoor dien je bloed te laten afnemen bij je huisarts, een prikpost of een gespecialiseerde kliniek. Een endocrinoloog is zelfs gespecialiseerd in het meten en interpreteren van hormonale niveaus in je bloedbaan. Mannen kunnen tevens bij een androloog terecht.

Als je binnen de referentiewaarden voor testosteron valt, heb je medisch gezien geen testosterontekort. Toch kan het best zijn dat jouw lichaam niet genoeg heeft aan het medisch gerefereerde minimum aan testosteron. Het criterium (zo’n beetje tussen de 8 en 35 nmol/L) is immers enorm breed. Je mag dan ook best stellen dat voor een jongvolwassen man een testosteronlevel beneden de 12 nmol/L al aan de lage kant is; rond de 18 is gemiddeld.

Al met al kan het best zijn dat je voldoet aan de medische referentiewaarden voor het testosteronniveau, maar dat je desalniettemin klachten hebt vanwege een ontoereikende testosteronspiegel.

Waar moet je rekening mee houden?

Als je je testosteronspiegel laat controleren, komt daar het een en andere bij kijken. Zo dient er onderscheid te worden gemaakt tussen testosteron dat vrij in je bloedbaan circuleert: ongebonden oftewel “vrij testosteron” (FT) en aan plasma (bloedeiwitten), albumine of SHGB gebonden testosteron. Bovendien kan het –afhankelijk van de motieven om te testen– noodzakelijk zijn om ook Luteïniserend Hormoon (LH), follikel stimulerend hormoon (FSH) en/of sekshormoon-bindend globuline (SHBG) te meten.

Oplossing bij een testosteron-tekort

Mannen met een te lage testosteronspiegel kunnen desgewenst testosteronsupplementen gebruiken in de vorm van crème, pleisters, spray, pillen of injecties. Toch hoeft toediening van lichaamsvreemd testosteron het probleem niet per se te verhelpen.

Een verminderde testosteronproductie wordt namelijk veelal veroorzaakt door een tekort aan LH, en kan weer ontstaan een gebrek aan GnRH. Vooral estradiol (wat ontstaat bij de omzetting van testosteron) verlaagt de GnRH. Om die reden werkt een antioestrogeen vaak beter dan testosteron.

Ook kan een een tekort aan vitamine D –of eigenlijk hormoon D– een testosterontekort in de hand werken. Dus laat uit voorzorg ook je vitamine D controleren, en neem in geval van een vitamine D-tekort periodiek een vitamine D-supplement in. Meer over het boosten van je testosteronspiegel kun je desgewenst lezen in dit artikel:

Mannen: 12 tips om je testosteronspiegel te verhogen

Pas op: Door het toedienen van synthetisch testosteron (tabletten e.a.) kan de lichaamseigen testosteronproductie ermee ophouden.

Tot slot

Een tekort aan testosteron hoeft overigens niet altijd te worden opgemerkt in het bloed. De testosteronspiegel piekt en daalt namelijk gedurende de dag. Bovendien kan je testosteronniveau stijgen door o.a. sensatie, (in)spanning, succes en prestatie. Een testosteronmeting betreft dan ook een momentopname en er is dan ook eigenlijk een reeks van tests nodig voor een betrouwbare meting.

Ben jij weleens getest op de hoogte van je testosteronspiegel? Deel hieronder de uitkomst, de opvattingen van jouw arts en eventuele vervolgstappen!

78 Reacties

  1. Beste Paul. Ik ben 26 jaar en sinds mijn 15e heb ik reuma waarvoor ik ook een lange tijd medicatie heb genomen wat mij erg ziek maakte, ik heb 2 weken geleden mijn testosteron laten testen doordat ik al jaren erg vermoeid ben en de seks niet erg hoog is ik moet namelijk heel erg getriggerd worden door mijn vriendin wat soms erg lastig kan zijn. mijn waarde kwam op 11 en de dokter zal ook dan niet helpen pas lager dan 8,6. ik ben erg vermoeid ondanks de gezonde leven stijl en altijd 8 uur slaap pak. seks drive is daarbij ook erg laag. energie pijl laag maar daarbij ook erg gevoelig voor van alles waardoor mijn hoofd echt ergens anders mee bezig is. ik ben nu 2,5 tot 3 jaar bezig met krachttraining wat voor mijn reuma erg heeft geholpen geen medicatie meer, alleen nu ik hoger in gewicht kom word het weer steeds lastiger om er verder in te komen. wat Raad je mij hierbij aan want ik krijg in mijn ogen niet de hulp die ik zou moeten krijgen ik doe al van alles om mijn testosteron hoger te krijgen zonder succes.

  2. beste paul, ik ken het verschil tussen gebonden en vrije testosteron. zou je me kunnen uitleggen welke van de twee de meest relevante is bij het bepalen van een testosterontekort. het lijkt mij dat de vrije testosteron de meest relevante is in verband met de biologische effecten. de gebonden doet niets.

  3. Paul vraagje, ik ben man 66 jaar en disbetes 2. Ik heb 14 maanden androgel gebruikt, omdat testosteron steeds weer daalde, ging dosering naar maximum 4 pompjes. Pas geleden HB en Ht te hoog, geen beenmergafwijking. Wel secundaire polycytemie, door apneu, saturatie of androgel. 1 pompje geminderd bloed al wat beter en 2x aderlating. Zit aan bovenkant norm, maar zat altijd al aan bovenkant, bleek uit oude onderzoeken. Ik ben verder af gaan bouwen naar 0, hierna down, depri, futloos. Geen libido en erectieprobleem. Bloed onderzoek. Testosteron 4.7 ref 10-30. Nmol. Vrij testosteron 90 ref pmol 175-730. Shgb 33 nmol ref 12-75. Oestradiol 24 pmol ref 28-156. Fsh 10,5 ul ref 1-12. Lh 6.0 ul ref 1.7-8.6. Wat is hier mis? Gestart met ander middel Testovan 2 pompjes. Dacht altijd als testosteron laag is dan hoog oestradiol. Fsh en lh zitten in de norm. Wat kan oorzaak verder zijn. Internist laat over maand ook prolactine prikken. Maar fsh en lh is goed. Graag advies, weet niet wat ik ervan moet denken.

  4. Mijn testosteron was 9. mijn internist wou daar niks aan doen. ik ben naar een sportdokter gegaan die bodybuilders begeleid. ik kreeg 2x per week testosteron ingespoten. ik werd sterker viel 15 kg af. m’n buikvet is bijna weg. ik heb al bijna 15 jaar suikerziekte en spuit bijna geen insuline meer. op seksueel gebied veel en veel actiever. voel me veel beter en niet meer depressief. de artsen zijn er tegen. Sorry hoor ik ben 56 en ben nu veel gelukkiger. zie er veel beter uit en m’n suikerspiegel is veel stabieler en lager.. dus mijn keuze is dat ik m’n testosteronspiegel hoog hou door injecties. moet er wel bij vertellen dat ik nu ook meer sport en minder koolhydraten eet maar meer eiwitten. Al m’n bloedwaardes zijn perfect. Alleen m’n testosteron is heel hoog.

    • Welke sportdokter kun je adviseren? Ik heb het zelfde probleem. M’n huisarts doet er niets mee.

  5. Hi ik heb ook wat tests laten doen in het buitenland en wat opviel was: mijn testosteron is 267,00 ng/dl. En mijn oestradiol 11,4 pg/ml en mijn prolactine is 23,8 ng/ml. M.a.w. een laag testosteron, een laag oestrogeen en hoog prolactine. Ik ben 49 jaar. Mijn luteïniserend hormoon 7,79 mIU/ml en free T4 0,98 ng/dl en TSH 3,680 uIU/ml. Wat moet ik precies doen? Als ik mijn prolactine kan verlagen kan mijn testosteron niveau zich weer gaan herstellen?

  6. Ik heb mijn testosteron laten meten naar aanleiding van de bijbehorende symptomen. Nu kwam mijn waarde op 10mnol uit dat is tegen een extreem tekort aan Mijn sex hormoon kwam ook bijna op het minimum uit Zelfs nu kom ik niet in aanmerking voor de therapie Omdat mijn vrije testosteron een gemiddelde waarde heeft Zijn er ook onafhankelijke artsen die deze therapie aanbieden waar je als second opinion heen kan gaan

    • Beste Wim, Wat is je leeftijd? En welke eenheid oftewel grootheid staat er achter je testosteronwaarde? Bedoel je dat je totale testosteron 10 ng/dl (nanogram per deciliter), nmol/l (nanomol per liter) of u/l c.q. e/l (eenheden per liter) betrof? En wat bedoel je met een “onafhankelijke arts”? In principe treedt iedere arts op in een min of meer onafhankelijke positie… En wat waren je exacte waarden qua LH (luteïniserend hormoon) en FSH (follikelstimulerend hormoon)? Is het Syndroom van Klinefelter (SvK) uitgesloten? Heeft men ooit chromosomenonderzoek verricht? Een heleboel vragen… Maar de antwoorden hierop zijn vereist om een passende reactie te kunnen geven. Sterkte en groeten, Paul

  7. Hallo. Ik heb twee week terug mijn testosteron laten testen. Daar kwam niet veel goeds uit. Het testosterongehalte was namelijk 1.1 niet al te best dus.

  8. Ik krijg wel een erectie, alleen het klaarkomen gaat heel moeilijk. Ik heb ook ’s ochtends een erectie dus daar ligt het niet aan.

  9. Ik ben 56 jaar en ben nooit ziek maar merk de laatste maanden dat ik maar heel moeilijk klaar kan komen. Zelfs als er een kort rokje voorbij komt stijgt er niets om het maar zo te zeggen. Natuurlijk zijn er vele middeltjes die zogenaamd het testosteron gehalte kunnen verhogen. nou vergeet het maar. Alle vrij te verkrijgen middelen zoals Maca, hete geit, ashwagandha, muira puama, noem maar op, deze werken allemaal niet. En uitgerekend het enige dat wel zou werken… pure testosteron kan hier alleen maar op doktersrecept. Dus betaal maar even een paar honderd euro. Zelfs als je zoekt op Androgel zonder recept krijg je eerst een uitgebreid verhaal van zonder recept maar uiteindelijk wordt je doorverwezen naar een arts.

    • Er is natuurlijk een wezenlijk verschil tussen erectie enerzijds en ejaculatie anderzijds. Men onderscheidt dan ook erectiestoornissen van ejaculatiestoornissen. Voor zover mij bekend kan een ejaculatiestoornis niet zomaar worden opgelost met testosteronsupplementen. (bron) Weet je überhaupt zeker dat er sprake is van een (klinisch) testosterontekort?

  10. Allesandro, 6 keer in de week duursport doen zorgt voor hoge cortisolwaarden en dus lage testosteronwaarden. Krachttraining helpt testosteron omhoog te krijgen maar dan wel hypertrofie als uitgangspunt…

  11. Hallo. Mijn testosteron waarde ligt op 13.6 en ik ben 28 jaar. Ik heb hier last van m.b.t. erectie ook al zegt mijn uroloog dat het niet hier door komt, van wat ik hier lees op dit forum is mij duidelijk geworden dat er zeker wel een goede kans is dat dit invloed erop heeft. Ik zou heel graag willen weten wat ik kan doen om dit op een verantwoorde manier te verbeteren want het zal toch echt boven de 20 moeten komen want ik wil ergens in het midden zitten. Ik zou graag mijn opties willen weten hoe ik dit kan bereiken. Alvast dank.

    • Beste A, De referentiewaarden voor testosteron van een 28-jarige man liggen nu eenmaal op minimaal 9 en maximaal 37,5. Ik snap je beredenering enigszins dat je liever in het midden van beide waarden zou zitten, maar zulke referentiewaarden worden nu eenmaal opgesteld op basis van gemiddelden, medianen, modi en grote gemene delers. Het is dan ook logisch dat niet iedereen zich qua testosterongehalte nabij de centrummaten bevindt. In medisch / klinisch opzicht is er bij een testosteron van 13,6 in elk geval geen sprake van een testosterontekort. In deze artikels kun je desgewenst meer lezen over het verhogen van je testosteronniveau:

      Groeten, Paul

  12. Beste Paul, Ik ben 20 jaar en heb zelf het idee dat mijn testosteron te laag is. Want ik heb zelf last van al deze onderstaande problemen. Futloosheid en “je niet lekker voelen” (malaise). Afname van spierkracht (niet per se dat kracht minder wordt, maar word ook niet sterker, terwijl ik wel 5 keer per week sport). Minder beharing (met name lichaamshaar & baardgroei; nauwelijks lichaamshaar en al helemaal geen baardgroei). Toename van vetmassa (vooral buikvet). Buiten de symptomen die u genoemd heeft, heb ik ook last van depressie, slaapproblemen en snel geïrriteerd zijn. Groet, Lars

    • Beste Lars, In jouw situatie zou ik naar de huisarts gaan… Vraag hem / haar om je testosteron te controleren, dan heb je binnen enkele dagen meer duidelijkheid of zelfs definitief uitsluitsel over een eventueel testosterontekort. Persoonlijk zou ik ook direct vragen of men je schildklierwaarden, vitamine D, ijzerstatus en vitamine B12 mee wil prikken… Heel veel succes ermee! Groeten, Paul

    • Bedank voor je reactie! Ik ga aankomende week langs mijn huisarts, dus dan hoop ik wat meer te weten.

  13. Gaat het bij de in uw artikel genoemde referentiewaarden om “vrij testosteron”? Zo nee, is er meer te zeggen over wat de grenswaarden zijn voor vrij testosteron? Ik ben een 37 jarige man en ervaar klachten als o.a. een laag libido, brainfog, zwakte / vermoeidheid en weinig energie. Mijn testosteron is +/- een jaar geleden getest, met de volgende waarden: Testosteron 26 nmol/l; LH 4,5 E/l; FSH 5,5 E/l; SHBG 49,7 nmol/l; Prolactine 330 mE/l; Cortisol 0,57 umol/l… Ik heb deze resultaten nooit besproken met een arts. Wat was in deze test mijn ‘vrij testosteron’, en valt dit wel of niet binnen een veilige marge? Bij voorbaat dank voor uw reactie.

  14. Beste, ik heb vandaag mijn testosteronwaarde ontvangen. Ik ben 21 jaar en heb een testosteronwaarde van 11,49 nmol/l. Ik ervaar de laatste tijd wel wat veranderingen en klachten. Is dit voor mijn leeftijd acceptabel of zou het wel wat hoger mogen.

    • Beste David, Zie de tabel in bovenstaand artikel en mijn antwoorden richting Alessandro… Daarin worden je vragen over je testosteronspiegel 1 op 1 beantwoord… Groeten, Paul

  15. Beste Paul, ik zit met een vraag over mijn bloedonderzoek van gisteren, ik heb sinds vandaag de resultaten binnen gekregen en daarop is te zien dat mijn Testosteron 3.5 ng/ml is. Is mijn testosterongehalte te laag of goed voor mijn leeftijd (21 jaar)? Want ik zie dat in u artikel de testosterongehaltes in nmol/l worden uitgedrukt. Groetjes, Alessandro

    • Beste Alessandro, Hierbij een korte uitleg: 1 ng/ml = 3,18 nmol/l. Dus 3,5 ng/ml = 11,13 nmol/l. Voor een 21-jarige man is een testosterongehalte van afgerond 11 nmol/l behoorlijk laag. Maar deze waarde valt niet beneden de officiële onderste grenswaarde van 9 nmol/l. Ideaal gezien zou je testosteronspiegel ergens tussen de 9 en 37,5 nmol/l moeten liggen. Maar logischerwijs liever ergens in het midden (of zelfs meer richting de bovengrens) dan richting de ondergrens… Waar om heeft men je testosteronspiegel eigenlijk gecontroleerd? Ervaar je bepaalde klachten en symptomen? Sterkte ermee! Groeten, Paul

    • Alessandro

      Ik ervaar namelijk dat ik de laatste tijd een laag energiepeil en niet progressie maak in mijn favoriete sport (afstandslopen) terwijl ik gezond eet en ook omdat ik heel weinig baardgroei heb, ik heb sinds 3 a 4 weken geleden de loop trainingen verminderd van 6 naar 3 a 4x per week, ik heb ook mijn cortisolgehalte laten bepalen en deze waarde zat iets over de bovenste referentiewaarde. Ik lees dat om meer testosteron te krijgen meer verzadigde vetten gegeten moeten worden o.a. olijfolie en kokosolie, zou dit kunnen helpen of wat zou ik het best doen om mijn testosterongehalte naar boven te krijgen? Ik neem wel sinds enkele weken geleden al een ZMA supplement voor het slapengaan, zou ik er eventueel een testosteronbooster bij kunnen nemen? Groeten, Alessandro

    • Beste Alessandro, Mijn opvattingen ten aanzien van natuurlijke testosteronverhoging en gebruik van testosteronsupplementen vind je in de volgende artikels:

      Wat vond je arts van je testosteronwaarde en wat raadde hij/zij je aan? Overigens is het raadzaam om krachttraining te doen! Hoe meer cardiotraining je doet, des te meer krachttraining je daar tegenover moet stellen.

  16. Mijn testosteron was in 2003 2,0 ben toen aan de testogel gegaan, dit werkte niet. Vanaf 2005 aan de Andriol capsules en toen ging het heel langzaam omhoog maar kreeg ik maagklachten. In 2011 zat ik op 4,1 testosteron. Toen ben ik wekelijks 1 milliliter Sustanon gaan spuiten waardoor ik in 2014 op 11,8 zat, maar van de Sustanon kreeg ik heftige bijwerkingen. Nu spuit ik vanaf 2014 4 milliliter Nebido per 8 weken en zit ik nu op 14. Helaas had ik bij de laatste bloedtest verhoogd PSA, Hb, Ht en cholesterol en geringe leverschade. :(

  17. Ik heb vandaag de waardes gekregen na ik verleden week bloedonderzoek heb laten doen. Waardes oestrogeen en cortisol hoor ik nog, maar ik vroeg de assistente om de testosteronuitkomst en die was 8.6 voor mij. Ik ben 40 jaren jong. ????

  18. Beste Paul, Sinds jaren ben ik depressief. Ik vermoed sinds ik een testikel kwijtraakte door een ongeluk. I.v.m. m’n depressiviteit heb ik m’n testosteron laten meten. Resultaat was 19,7 nmol/L. Mijn uroloog zegt dat dit een volstrekt normale waarde is, maar gezien de normaalwaarden variëren van 12-40 nmol/L, lijkt mij dit aan de lage kant. Bent u het met mij eens? En kan deze waarde depressiviteit veroorzaken? Groet, Bert

    • Beste Bert, Bij mannen dient de testosteronspiegel in ieder geval boven de 8 nmol/l te zijn. Een serumtestosteron tussen de 12 en 30 wordt als ‘gangbaar’ beschouwd. Ik weet niet hoe oud je bent, maar de ideale testosteronwaarde is ook nog eens afhankelijk van leeftijd:

      • 7 maanden tot 9 jaar: < 1,04 nmol/l
      • 10 tot 13 jaar: 0,04 t/m 21,48 nmol/l
      • 14 tot 15 jaar: 3,47 t/m 18,74 nmol/l
      • 16 tot 19 jaar: 6,94 t/m 33,66 nmol/l
      • 20 tot 39 jaar: 9,00 t/m 37,48 nmol/l
      • 40 tot 59 jaar: 12,15 t/m 30,88 nmol/l
      • 60 jaar en ouder: 12,15 t/m 24,98 nmol/l

      Al met al is er in het overgrote merendeel van de (hypothetische) situaties niets aan te merken op een testosteronwaarde van 19,7 nmol/l. Wat nog raadzaam zou kunnen zijn is een bloedwaardebepaling van vitamine D, vitamine B12 en schildklierwaarden (TSH + FT4 en/of FT3). Heel veel sterkte en beterschap toegewenst! Groeten, Paul

    • Beste Paul, dank voor je snelle reactie. Ik ben 38 jaar oud. Gezien de normaalwaarden voor mijn leeftijd, is 19,7 nmol/l dan aan de lage kant? Heb je enig idee wat gemiddeld is voor mijn leeftijd? Groet, Bert

    • Het gaat hier om referentiewaarden voor serumtestosteron. Dit houdt in dat de meeste mensen van een bepaalde leeftijd ‘gezond’ worden bevonden bij een testosteron tussen waarde A en waarde B… De testosteronreferentiewaarden voor mannen tussen de 20 en 39 jaar zijn 9,00 t/m 37,48 nmol/l. En de testosteronreferentiewaarden voor mannen tussen de 40 en 59 jaar zijn 12,15 t/m 30,88 nmol/l. Gezien de maximumreferentiewaarden voor testosteron afneemt naarmate de leeftijd vordert, lijkt een serumtestosteron van 19,7 nmol/l niet aan de lage kant. Zeker niet laag genoeg om klachten te veroorzaken. Een absoluut gemiddelde voor 38-jarigen heb ik helaas niet voor je.

    • Bert, je testosteron is goed. Mijn testosteron waarde is 5,6. En ik ben niet depressief. Als de hoogte van testosteron bepalend zou zijn voor enthousiasme, dan ben ik de uitzondering… of jij…

  19. Ik ben een man, 17 jaar oud maar ik denk dat mijn testosteron erg aan de lage kant is, heb een bloedtest laten doen, en hier staat dat het LH vaak gekoppeld staat aan het testosteron, de LH > 15 jaar moest 1.0 – 8.0 zijn en dat is bij mij 2,5 en testosteron > 17,3 jaar = 12.1 – 35.7 en dat is bij mij 13.9 dus het is allemaal net randje randje. Hoe kan ik overleggen met mijn dokter dat ik dit eigenlijk een periode wat hoger wil maken, kijken of ik mij dan beter voel (niet meer zo moe en meer beharing, etc.)?

    • Als puntje bij paaltje komt, moet je testosteron binnen de referentiewaarden voor jouw individuele leeftijd vallen, en dat doet het. De kans dat een arts een jongen (die nog in de groei is) bij een ’toereikende’ testosteronwaarde testosteronsupplementen voorschrijft, lijkt me al met al uitermate klein. Natuurlijk kun je op de man af aan je huisarts vragen of hij / zij je een testosteronsupplement wil voorschrijven, maar dit lijkt me niet er reëel. Bovendien kleven er ook nadelen aan testosteronsupplementen. Op natuurlijke wijze je testosteron verhogen lijkt me wat dat betreft een betere keuze. Zie desgewenst ook dit artikel met tips voor eigenhandige testosteronverhoging

  20. Beste Paul. Ik heb ene vraagje over mijn testen. Ik heb 3 jaar geleden, op 22-jarige leeftijd geëxperimenteerd met Testosteron E, ter bevordering van mijn fysieke sportprestaties. Dom en ondoordacht natuurlijk. Tijdens en na de periode goede resultaten behaald, maar zoals verwacht vreselijke na-effecten. Ik ontwikkelende gynaecomastie aan mijn rechter borst en ben hier uiteindelijk voor geopereerd, ook heb ik een tijdje oestrogeenremmers gebruikt tegen de pijn en zwelling. Dit na een flinke dip laten bezinken, en nu, bijna 3 jaar later (denk ik), weer volledig de oude. Ik zit momenteel alleen met zeer veel klachten en problemen; ik heb een druk leven en sport vaak; en eet gezond en ben veel buiten maar… Ik slaap slecht en val zeer slecht in slaap, ’s ochtends ben ik brak en eigenlijk over de gehele dag een lamlendig en misselijk gevoel, tot dat ik weer in de sportschool ben, dit lijkt mijn meest fitte moment van de dag. Ik heb veel hoofdpijn, ben snel verzuurd en ben kortademig bij inspanning (rook niet). Ook is mijn concentratie / focus en zowel korte- als langetermijngeheugen vooral tijdens de studie, zeker niet meer wat het geweest is. Ik ben depressiegevoelig en voel me vaak terneergeslagen. Ik ben bang dat dit toch blijvende na-effecten zijn van de periode van toen. Ik heb mij laten testen: Testosteron: – 14,6 nmol/L, – Albumine: 49,000 g/L, – B12: 524,000 pmol/L… Ik heb nog altijd een klein knobbeltje aan mijn borst, kom moeilijk massa aan rond mijn armen en borst en heb moeite om mijn buik strak te krijgen/te houden. Ik ben nu 25 jaar, wat is hierop jouw mening? Ik ben zelf van mening dat er ergens iets fout zit en iets drastisch moet veranderen, op deze leeftijd hoor ik mij niet zo te voelen. Ik wacht op reactie!

    • Naar mijn ondeskundige mening lijkt er met de door jou beschreven bloedwaarden niets mis te zijn. Naast deze 3 bloedwaarden zijn er echter nog veel meer markers / parameters / indicatoren die de eventuele aard en aanleiding van chronische vermoeidheidsklachten –en mogelijkerwijs aanverwante gezondheidsproblemen– kunnen aantonen dan wel uitsluiten… Zie desgewenst ook dit artikel over chronische lusteloosheid en vermoeidheid… Persoonlijk zou ik allereerst je vitamine D, schildklierwaarden (TSH & FT4), ijzer (inclusief hemoglobine, ferritine, MCV & transferrine) en elektrolyten (kalium, magnesium, calcium, fosfaat & natrium) in bloed (of urine) laten bepalen. Daarnaast zou je je bloed kunnen laten controleren op ontstekingsparameters, waaronder PREalbumine, leukocyten/lymfocyten, CRP, ureum en BSE/bloedbezinking.

    • Laat oestradiol / oestrogeen ook onderzoeken. Zeker omdat je al borstvorming gehad hebt, kan je er best wel aanleg voor hebben om teveel oestrogeen te produceren. Dus als je toch bloed laat prikken…

    • mr dat het dom is wist je al… en heb je nu niet veel aan maar 1 ding je bent niet de enigste. ik weet dat je soms in de put zit. door je vraag. ik heb vanaf 20 tot 25 veel teveel testosteron gespoten en geslikt… en je wil steeds meer dus blijf je doorgaan. maar ik heb depressie aan testosteronsupplementen overgehouden en nog veel extremere dingen in gedrag… maar je sport nog steeds dat lukt mij niet meer… blijf gewoon sporten… beste medicijn…

  21. Graag zou ik advies hebben in het volgende. Tot mijn 49e nergens geen klachten over, minimaal 60 uur werken in eigen bedrijf, vrijwilligerswerk, sociale contacten en immer paraat voor de liefde. Na een 2-tal schouderoperaties, sterilisatie en 5 stents heb ik zo ongeveer alle klachten gekregen passend bij testosterontekort. Door huisarts is 2x testosteronwaarde geprikt (voor 09.30) waarde 5.5 en 5.8. Verwijzing naar uroloog, waarde (voor 09.30) 14.2. Klachten werden niet serieus genomen en deel daarvan waren te wijten aan slechte vaten en leeftijd, testosteron toedienen was soms dodelijk zei ze en ze wilde me aan viagra hebben. Tja en daar kwam ik niet alleen voor maar dat was het enige wat ze voor me zou kunnen doen. Verder ben ik zo ongeveer helemaal doorgelicht en is er niets te vinden. Vraag is dus nu: wat te doen? Bij voorbaat dank en met vriendelijke groet, John

    • Beste John, Je zou een second opinion kunnen aanvragen bij een andere endocrinoloog of uroloog. Een testosteronwaarde van 14,2 nmol/l is al niet erg hoog, maar je bent door je huisarts niet voor niets doorverwezen met testosteronwaarden van 5,5 nmol/l en 5,8 nmol/l… Kun je de exacte klachten die je ervaart misschien opsommen? En zijn je vitamine D, vitamine B12, ijzer en schildklierwaarden gecontroleerd? En zo ja, wat waren de exacte bloedwaarden? Sterkte & groeten, Paul

    • J. Broeren

      Beste Paul, Sorry van mijn late reactie op je antwoord. De klachten zijn: Libido en ook de zin in… Vermoeidheid… Gewichtstoename vooral buik… Verdwijnen lichaamsbeharing, vooral op benen en buik… Minder levenslust, gebrek aan motivatie en hierdoor aardig gefrustreerd en hiervoor aardig wat sessies bij psychologe gehad… Minder kracht en spierpijn na inspanning… Er was een tekort aan vitamine D… Kuur gehad, maar voel geen verbetering. IJzer was goed. B12 was aan lage kant maar geen actie hiervoor. Exacte waardes ken ik niet helaas. Second opinion lijkt me inderdaad een goede keus. Ik voel aan alles dat er iets in mijn lijf niet klopt, maar zoals ik vaker lees, hebben de heren medici bij mij ook de neiging te zeggen dat ik er of mee moet leren leven of dat het tussen mijn oren zit. Groet, J

  22. Hallo, ik wil u graag de volgende vraag voorleggen. Ik wil graag verder anoniem blijven i.v.m. herkenning. Ik ben een man van 54 heb sinds 2009 hiv en ben een aantal jaren geleden gedotterd (er is een stent geplaatst in één van mijn aderen). Sindsdien slik ik medicatie voor mijn hart. Ook slik ik calcium-tabletten voor mijn botten. Eens per maand krijg ik vitamine D toegediend dat moet ik dan vermengen in vla of yoghurt. Ik rook niet, drink niet, ga regelmatig zwemmen, sauna… Mijn viral load is telkens al jaren ondetecteerbaar. Bloeduitslagen zien er volgens het ziekenhuis altijd prima uit. Ik leef ondanks hiv een normaal leven. Ik heb in het ziekenhuis al eens aangegeven dat ik geen erecties meer heb. Ze doen daar eigenlijk niets mee. Je slikt weleens een pilletje om een erectie te krijgen en dan werkt dat een paar dagen door en vervolgens zakt de boel weer als een pudding in elkaar. Nu denk ik zelf dat dat ook met een te lage testosteronspiegel te maken zou kunnen hebben. Ik kreeg toevallig zojuist de uitslagen van het ziekenhuis weer door en die waren weer goed. Nu heb ik dus gevraagd om dat testosteron op te laten meten. Doe ik daar goed aan? Ik heb gelezen dat veel zalm en broccoli ook kan helpen om de testosteronspiegel weer omhoog te krikken. Ik loop hier al een aantal jaren mee rond en ik vind het heel vervelend dat ik helemaal geen erecties meer krijg. Ik voel een soort van “flauwte” als ik mijn penis probeer te activeren. Weet u misschien raad in deze? Dank alvast voor uw reactie!

    • Beste Anoniem, Je testosteronniveau laten controleren, is naar mijn mening het meest voor de hand liggende wat je kunt doen. Zonder te weten hoe hoog of laag je testosteron precies is, kun je immers alleen maar gissen naar de onderliggende oorzaak van je erectieprobleem. Mocht blijken dat je testosteronspiegel inderdaad veel te laag is, dan zit de kans er natuurlijk dik in dat je de erectieproblematiek gerelateerd is aan je testosterontekort. In dat geval kan een testosteronsupplement wellicht dienstdoen… Blijkt je testosteron prima op peil te zijn, dan kan er verder worden gezocht naar de exacte oorzaak van je erectieklachten. Overigens snap ik niet zo goed waarom men je testosteron tot nog toe niet onder de loep heeft genomen… Het is namelijk algemeen bekend dat mannen in geval van hiv-positiviteit ‘mannelijk hypogonadisme’ kunnen ontwikkelen: een situatie waarin de gonaden in de testes c.q. teelballen te weinig vrij testosteron produceren. (bron + bron + bron + bron) De exacte oorzaak van verhoogde risico’s op testosterontekorten onder HIV-positieve mannen is doorgaans multicausaal: medicatie, voedingsstofopname, algehele gezondheidsstatus, et cetera. Heel veel sterkte toegewenst in ieder geval! Groeten, Paul

  23. Zo rond mijn 30e heb ik (man bijna 45), naar achteraf bleek, een forse burn-out gehad. Op zich ben ik daar goed uitgekomen wanneer ik me aan mijn spelregels houdt o.a. veel bewegen zoals 2x p.w. fitness (cardio + milde krachttraining). Ik heb de afgelopen 2 jaar een nare periode gehad, waarvan de oorzaken ver achter me liggen, maar ik blijf vage klachten houden… Wel goed inslapen, maar vervolgens om 3 – 4 uur wakker worden voor toiletbezoek en dan niet meer opnieuw inslapen. Een hele periode gehad waar ik last had van een soort opvliegers, om onduidelijke reden een warm gevoel hebben in vooral benen en soms borst/hoofd. Nu merk ik dat ik zowel lichamelijk als geestelijk minder belastbaar ben en lichamelijk vooral last heb van verzuring en stijfheid in vooral de onderbenen, wat mijn sportprogramma belemmert. Erectieproblemen heb ik niet, maar het gevoel van opgewondenheid is niet echt aanwezig. Mijn huisarts denkt niet echt mee, bloedwaarden van vitale functies wijzen niets bijzonders uit (eind 2014). Nu heb ik min of meer een testosteronbepaling afgedwongen en deze komt uit op 7,3 een volgens de huisarts normale, wellicht ietwat lage waarde, maar hij doet er in ieder geval niets mee. Ook geen 2e bepaling over een paar weken bijvoorbeeld. Ik vermoed dat mijn huisarts aan een depressie denkt, maar ook daar doet hij niets mee, maar het een kan het ander wel in stand houden. Wat denk u?

    • Je testosteron is inderdaad aan de lage kant. Bij mannen tussen de 40 en 59 jaar zou er eigenlijk sprake moeten zijn van een testosteronwaarde tussen de 12,15 en 30,88 nanomol per liter bloed. Of deze verlaagde testosteronspiegel de oorzaak kan zijn van je klachten, durf ik niet te zeggen, dit dient te worden bepaald door een endocrinoloog (wellicht kun je je huisarts vragen om een doorverwijzing?). In theorie zou een testosteronsupplement kunnen helpen (indien je klachten inderdaad worden uitgelokt door het testosterontekort)… Je geeft aan dat je reeds bloedwaardebepalingen hebt ondergaan ten aanzien van “vitale functies”. Zijn ook je vitamine D, je B-vitamines (m.n. B12 en B6), je schildklierwaarden (m.n. TSH en FT4) en ijzer gecontroleerd? En zo ja, wat waren de exacte bloedwaarden? Hoe dan ook, veel sterkte toegewenst! Groeten, Paul

    • Deze week nogmaals een uitgebreid bloedonderzoek laten verrichten (online). Suiker, nier, lever en schildklier functies normaal. Cholestorol iets verhoogd. Maar B12 laag, 237 en het advies om Methylmalonzuur te laten bepalen. In het verleden is mijn B12 nog lager geweest, tot 200, maar ben nu enige tijd gestopt wegens vermeende bijwerkingen van supplementen. Mogelijk dat deze bijwerkingen (o.a. nachtelijke opvliegers en verzuring) geen bijwerkingen zijn, maar afkomstig zijn van een laag testosteron. Bij het lab van de huisarts nagevraagd, welk testosteron men eigenlijk bepaald had, gewoon standaard testosteron en geen vrij testosteron want daar was verwarring over. Hoe men aan een range van 2.5 ~ 29,6 komt is mij een raadsel. Vervolgens gebeld met een poli urologie en gevraagd wat te denken van een waarde van 7.3. Toen de uroloog hoorde dat het om een nuchtere ochtendwaarde ging van een man van 44 was het advies een afspraak te maken, wat ik ondertussen gedaan heb. Natuurlijk zal ik ook mijn lage B12 ter sprake brengen.

    • Goed dat je nu een afspraak hebt (met een endocrinoloog?)! Een testosteronniveau van 7,3 ’s ochtends in nuchtere toestand is namelijk inderdaad erg laag voor een 44-jarige man. Welke eenheid is er trouwens gebruikt bij de bloedwaardebepaling van je vitamine B12? Gebruikelijke referentiewaarden zijn namelijk 150 tot 750 pmol/l… 0,15 tot 0,75 nmol/l… 200 tot 1000 pg/ml… 200 tot 1000 ng/l… 0,2 tot 1,0 µg/l of mcg/l… Klachten door een vitamine B12-tekort ontstaan doorgaans pas bij serumwaarden lager dan 130 tot 180 pmol/l. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is sprake van een vitamine B12-tekort indien de serumwaarde lager is dan 150 pmol/l of 200 ng/l. Al zie ikzelf overigens liever een B12-serumwaarden van 350 tot 400 pmol/l.

    • Omdat mijn huisarts mij al 1 – 2 jaar laat zweven met stevige vage klachten, die ik met een gezonde levensstijl niet meer kon compenseren, ben ik gaan zoeken en heb ik een testosterontekort test ingevuld van het urologiecentrum van het JBZ ziekenhuis. Vervolgens via de huisarts een test aangevraagd waar een testosteronspiegel vam 7.3 uit kwam via het SHL lab. Maar de huisarts vond deze waarde in orde. Vanwege onduidelijkheid over deze waarde ben ik gaan bellen met dit urologiecentrum en zij bevestigen mijn vermoeden dat die testosteronuitslag eigenlijk te laag is in nuchtere toestand in de ochtend, voor een man van 44. In de ochtend is deze testosteronwaarde juist op zijn hoogst. Vervolgens heb ik daar meteen een afspraak kunnen maken met een uroloog, gespecialiseerd in mannenzaken. De B12-waarde bepaald in het JBZ lab (via Check-U) was 237 pmol/l met als opmerking “Bij 16% van de patiënten met een vitamine B12 tussen 200-250 pmol/l kan een functionele vitamine B12 deficiëntie worden aangetoond. Indien klinisch geïndiceerd wordt geadviseerd om methylmalonzuur te meten.”. Ik ga ervan uit dat de uroloog opnieuw het e.e.a. gaat onderzoeken en zal er op aansturen “methylmalonzuur” te laten bepalen of evt. door te verwijzen naar een endocrinoloog. Bij testosteron denk je eerder aan een uroloog en van een endocrinoloog had ik eigenlijk nog niet gehoord moet ik zeggen. Maar om als man van 44 een keer met een uroloog te praten kan geen kwaad.

    • Inmiddels de uroloog gesproken en in afwachting van vervolgresultaten. In principe zijn normaalwaarden voor testosteron 12 – 35 nmol. Waarden onder de 12 zijn reden om in de gaten te houden en waarden onder de 8 worden als echt te laag beschouwd. Het e.e.a. is echter wel afhankelijk van klachtenbeeld en leeftijd. Sommige mannen voelen zich bij 8 nog goed en anderen bij 12 al beroerd. Daarnaast is het ook geen garantie dat behandelen de klachten altijd verhelpt.

    • Rene V… Jouw verhaal is een beetje gelijk aan die van mij. Ik (46) en heb begin 30 ook veel stress en daarmee gelijk ook een burn-out ervaren, zo men dat vaak stelt… En een jaar daarna doofde het vuur ook in mij. Het gevoel ging weg, et., etc. Een jaar daarna testosteron laten bepalen, maar de dokter kwam er helemaal niet op terug en ik moest de uitslag zelf nog achterhalen. Die was toen 9. Jaren heb ik erop gehoopt dat het testosteronniveau vanzelf nog eens weer goed kwam omdat ik hormonen inspuiten te onnatuurlijk vond en je dan niet weet waar je dan terecht geraakt… afhankelijkheid… In 2014 heb ik zelf bloed laten testen en het testosterongehalte was 7,7. Ook vrij testosteron was te laag. Echter, oestradiol was normaal. Nu dit jaar ben ik toch weer eens naar de huisarts gegaan… Maar die was nog niets gegroeid in zijn kennis… Toch doorverwezen en nu was mijn testosterongehalte 5,6. Veel te laag dus. Voor een man is 2 tot 3 nmol/l testosteron al castratieniveau. De gemiddelde testosteronwaarde voor een man van rond de 45 is 22 nmol/l. Mijn vrije testosteron is 127 pmol/l, waarbij de norm 250 tot 700 pmol/l is. Bij mij zijn de LH en FSH waardes ook laag… 1.4 respectievelijk 1.8. Bij mij is het in principe dus een hypofysekwestie… Echter, ik vond de dokter die mij moet adviseren zo onder de norm… dat ik er nog geen beslissing op heb genomen. Misschien kun je als je dit bericht wel krijgt jouw vervolg op de testosteronzaak nog eens kunnen melden!

  24. Testosteron 7.9 nmol/ 6.5 – 35.0 Wat betekent is dat. Kan jij mij antwoord geven aub ik heb ereksie probleem

    • Dit betekent dat de gemeten testosteronwaarde 7.9 nanomol per liter bloed betreft. En dat deze waarde in principe minimaal 6.5 en maximaal 35.0 zou moeten zijn, dus je testosteron zou tussen deze twee grenswaarden moeten liggen. Hoewel je met 7.9 boven het minimum van 6.5 zit, is deze testosteronwaarde (enigszins afhankelijk van leeftijd en randfactoren) aan de lage kant. Hopelijk kun je hier iets mee. Succes!

  25. Als de testosteron 7 nmol/liter is, kan dit de oor zak van vermoeid heide, en slecht humeur zijn

  26. Beste Paul. Ik ben 67 jaar met een testosteronniveau van 12 nmol/l. Mijn arts noemt dit voor mijn leeftijd een normale waarde. Echter ik merk dat mijn spermaproductie sinds een half jaar plots behoorlijk terugloopt in tegenstelling tot mijn lichamelijke conditie. Dat was ook de reden dat ik o.a deze meting heb laten verrichten. Zou een testosterontoevoeging hier nog een (duidelijke) verbetering in kunnen brengen ouder worden of niet? Een vergrote prostaat contra indicatie is er gelukkig niet gezien ik (nog) een normale niet vergrote soepele prostaat heb met een PSA van 0,68.

    • Beste William de hoeveelheid sperma die je produceert hoedt in principe niets te maken te hebben met je testosteronniveau. Sperma bestaat namelijk voor 95% uit vocht en voor slechts 5% uit zaadcellen. Het spermavolume wordt dan ook hoofdzakelijk bepaald door spermavocht; en de aanmaak hiervan is weer onderhevig aan allerlei factoren… Hierbij valt te denken aan medicijngebruik, eventuele diabetes, een prostaatoperatie… De hoeveelheid sperma houdt zelden verband met het aantal aanwezige zaadcellen, de hoogte van je testosteron of je vruchtbaarheidsstatus. Maar een testosterontekort KAN inderdaad wel voor een verminderde spermaproductie zorgen… Hoe dan ook betwijfel ik of inname van een testosteronsupplement in jouw geval raadzaam is. Je testosteronniveau is immers niet schrikbarend laag, slechts een fractie onder de grenswaarde. Maar vraag dit voor de zekerheid even na bij je arts… Sterkte! Groeten, Paul

  27. Hai, ik ben vrouw van 25 jaar mijn testosteron meting is 0.7 L wat voor oplossing heeft u voor mij? ik ben moeder van 2 kinderen.

    • Volgens mij valt er niks op te lossen… Aangezien je 25 jaar oud bent en naar alle waarschijnlijkheid dus nog niet in de overgang bent, val je als vrouw met een testosteronspiegel van 0,70 nmol/L netjes binnen de grenswaarden van 0,35 tot en met 2,43 nmol/L. Groeten, Paul

  28. Dag! Ik ben een vrouw van 52 en heb de ziekte van Hashimoto (auto-immuun schildklieraandoening) Ik ben helaas vervroegd in de overgang geraakt, namelijk al rond mijn 30e. Nu is gebleken dat ik een testosteronwaarde heb van 0,5 nmol/L. Deze waarde word als laag normaal beschouwd, is mij verteld. Ik heb dit laten testen, omdat ik het libido van een hunebed heb, níet dus. Nadelig hierbij is ook de ziekte van Hashimoto en de vervroegde overgang. Driedubbel pech, zeg maar. Nu heb ik gevraagd om suppletie van testosteron, omdat ik vreselijk moe en futloos ben en tja, dat libido probleem. :) Ik zou de waarden dan naar hoger normaal willen tillen. Een andere optie is om nog uitgebreider onderzocht te worden en naar een vrouwenkliniek te gaan in Boxmeer, waar heel breed gekeken kan worden op het hormoonstelsel. Kunt u mij over suppletie meer informatie geven? Met vriendelijke groet, Jo

  29. Hallo, Ik ben een jongen van 21 jaar oud. En kamp met de volgende problemen. Ik voel me vaak snel moe en futloos en heb m’n hele leven al een laag libido. Ook vertoon ik bijna geen lichaamshaar en gezichtshaar. Drie weken terug heb ik mijn testosterongehalte laten meten. Hier kwam het volgende uit: 21.1 nmol/L. Volgens de dokter zou dit goed genoeg zijn, maar toch blijf ik de klachten houden. Weet u misschien waar het probleem kan liggen en wat ik eraan kan doen? Alvast bedankt!

    • Beste Mick, Voor mannen tussen de 20 en 39 jaar oud zijn de referentiewaarden c.q. normaalwaarden c.q. grenswaarden voor totaal-testosteron plusminus 9,0 tot 37,5 nmol/l. Met een totaal-testosteron van 21,1 val je hier dus inderdaad netjes middenin. Weinig gezichtsbeharing en lichaamsbeharing hoeft overigens niet per se gerelateerd te zijn aan een gebrekkige testosteronhuishouding. Waar in de huid haarzakjes ontstaan, is namelijk grotendeels genetisch bepaald. Ook een laag libido hoeft niet per definitie het gevolg te zijn van een testosterontekort. Dit kan bijvoorbeeld ook te maken hebben met overmatige mentale stress, oververmoeidheid, fysieke uitputting, medicijngebruik of een bepaalde gezondheidsaandoening. Overigens hoeft een toereikend testosterongehalte niet per se te betekenen dat testosteron optimaal zijn werk doet binnen je lichaam. Er zijn allerlei enzymen, vitamines, macromineralen, sporenelementen, eiwitten, (omega)vetzuren en fytonutriënten die een belangrijke rol spelen binnen het testosteronmetabolisme, waaronder zink, vitamine A, C en E en omega 3. Deze verscheidenheid aan stoffen draagt bij aan de biosynthese, katalyse en omzetting/metabolisatie van testosteron. Een gezonde, gevarieerde en zo natuurlijk mogelijke voeding kan dan ook de testosteronhuishouding ondersteunen en libidoverhogend werken. Dan zijn er natuurlijk ook nog de zogenaamde afrodisiaca, maar persoonlijk denk ik niet dat je daar al te veel van moet verwachten… Hopelijk kun je iets met deze info. Heb je van je arts nog praktische tips, adviezen of handvatten gekregen toen je de uitslag van je testosteronbepaling ophaalde? Ik ben benieuwd… Groeten, Paul

  30. Met respect,maar ik snap niet waarom men zoveel tot getallen en waarden richt dit met betrekking tot het leven. Waarom kan men zo moeilijk accepteren dat alles verandert in het leven zoals het ooit was en opschrikt door verrichtte metingen die dat dan bevestigen… Op een gegeven moment draaien de aardse aspect polen meer en meer van ons weg en opent er zich daardoor een meer geestelijk inzichtelijke noem het spirituele weg,de weg van verinnerlijking…. Eén nadeel,hier valt niets te meten… Al het aardse is tijdelijk en kan alleen blijven hangen in de herinnering,vanwaaruit vaak weer een hunkering ontstaan door hetgeen men mist wat men zich herinnerd… Geef jezelf over dat alles ,door en met de tand des tijds weg ebt.Doet men dat niet dan schept men het lijden vanuit gemis alleen maar zelf,en wie weet lost een hormoon spuitje dat wel weer op.Maar het blijft kolder in de polder…hier is uiteindelijk geen ontkomen aan… Ik ben 50 merk een zeer sterke daling van mijn libido,en ben eigenlijk blij dat ik daardoor niet meer getriggerd word om met dat hele affectie spel en afwijzing met verdriet en bed marathon spel hiervan zo onttrekken kan…Ik ben niet onaantrekkelijk,voel liefde voor vrouwen,maar dat hele abnormale vaak geestelijk emotioneel onderontwikkelde figuren niet meer te hoeven ontmoeten is voor mij althans een zegen…

    • Ga lekker testosteron bulken

      Lekker on topic dit! Goed verhaal ook; relevant en lekker kort. Ik verwacht overigens dat het gevoel van bevrijding wederzijds zal zijn; dat de ‘figuren’ die jij als ‘geestelijk emotioneel onderontwikkeld’ beschouwt zich eveneens bevrijd zullen voelen nu ze door jou met rust worden gelaten. Met alle respect, maar je neemt een houding aan van (morele) superioriteit, zonder interpunctie toe te passen. Dit topic gaat over testosteron, niet over ‘aardse aspect polen’ en dat soort onwetenschappelijke nonsens. Testosterontekorten zijn simpelweg schadelijk voor de humane gezondheid, dus het is logisch dat hier oplossingen voor worden bedacht en middelen voor worden voorgeschreven…

    • René, blijkbaar heb je geen vaste partner? Indien wel, wat vindt zij hiervan dat er geen intimiteit meer mogelijk is? Bovendien: geen zin betekent geen seks en ook geen ejaculatie, wat dan weer een groot gevaar oplevert voor pancreaskanker.

  31. ik ben 46 en heb doordat ik me aanhoudend slecht voel met veel beschreven klachten op uw site met name. Bloed laten testen en hier kwam uit dat m’n testosteron 13,91 is; mijn FSH is 5,3 en oestradiol 70. Wat vindt u van deze waardes? Na veel bij de huisarts te zijn geweest (die wilde dit niet testen, dus zelf laten doen) krijg ik te horen, zoek het maar in de alternatieve geneeskunde. M.v.g. Danny

    • Je T-waarde is laag. Gewoon zelf 1 ml zetten om de 10 dagen. Doe ik zelf ook, ik ben 44 jaar en had een waarde van 17. Met deze waarde voelde ik me niet goed.

  32. Ik ben inmiddels 46 jaar en heb gisteren de uitslag van mijn tweede testosteron meting gehad. De eerste meting was 9,16 nmol/l en gisteren 8,15 nmol/l. Doordat ik wat klachten heb zoals geen spieropbouw (ik fitness drie keer per week), weinig zin in seks en geen goede erectie krijg en daarnaast geen zin om ook maar iets te doen. Nu Androgel voorgeschreven gekregen, maar heb het een en andere gelezen wat je ook niet bepaald vrolijk stemt. Dus ik twijfel nog…

    • Als testosteron wordt voorgeschreven na een testosteron-bloedbepaling, neem ik aan dat je te kampen hebt met een testosterontekort. De inname van exogeen testosteron bij een tekort aan endogeen testosteron is in niet vergelijkbaar met het kunstmatig ophogen van reeds toereikende testosteronspiegels. Persoonlijk denk ik dat een chronisch testosterontekort in ieder geval geen prettig uitgangspunt is en dat het niet verkeerd zou zijn om de adviezen van je arts op te volgen. Maar dat is enkel mijn persoonlijke opvatting…

    • Spieropbouw gaat niet snel, en als je je lichaam niet de juiste brandstof geeft helemaal niet. Voldoende eiwitten en langzame koolhydraten voor het sporten (voor minimale spierafbraak en energie) en snelle koolhydraten en snelle eiwitten na het sporten zijn een must. Ga eens oefeningen doen zoals bankdrukken, deadlifts, squats en pull-ups. Deze spieroefeningen zijn erg goed om je testosteron levels op te krikken en er komt een groeihormoon vrij bij deze oefeningen.

  33. Christian Oerlemans Reageer

    Niemand heeft het over de kunstmatige verlaging van de testosteronspiegel bij prostaatkanker. Huidig protocol schrijft maar liefst 3 jaar testosteronverlagende middelen voor (o.a. Zoladex). Het schijnt (!) een verbetering van de overlevingskans te geven van 15%…? Niets is zeker in dit geval. Maar wel is zeker dat testosteronverlaging (tot c.a. 0) heel veel bijwerkingen heeft en de kans op depressie verhoogt bij mannen die aanleg hebben voor depressiviteit. Hoe dan ook, geen of weinig testosteron grijpt gevoelig in op de kwaliteit van leven. Zelf ben ik na 6 maanden gestopt met Zoladex en pas een jaar daarna werd ik weer enigszins mijzelf, afgezien van hoofdpijnen die ik daarvoor ook nooit had. Wat mij betreft is testosteronverlaging een middel dat erger kan zijn dan de kwaal (prostaatprobleem, hoge PSA waarde). Bij palliatieve behandeling is het m.i. sowieso de vraag of testosteronverlaging het leven op een leukere manier verlengt. Lees ook mijn boekje “MANNEN je sluipmoordenaar heet testosteron”.

  34. Ik wil wat aanvullingen geven op dit artikel; De refferentiewaarden van testosteron word per ziekenhuis bepaald (en soms zelfs per endocrinoloog). In het UMC Groningen word bijvoorbeeld de refferentiewaarden 12 nmol/l tot 36 nmol/l gehanteerd, terwijl in het St. Radboud ziekenhuis de ondergrens op (uit mijn hoofd) 14 nmol/l ligt. Daarnaast hoeft een laag testosteron niet te leiden tot een verminderde libido, wel is het zo dat het gebruik van méér testosteron leidt tot meer libido (tot vervelend aan toe). De toedieningsvormen van testosteron zijn overigens ook veranderd in de afgelopen jaren. Zo zijn pleisters van de markt gehaald enkele jaren terug omdat ze te veel huidirritatie geven. Van crèmes heb ik nog nooit gehoord, net als een spray ik nog nooit van heb gehoord. Hierbij geven artsen de gels vooral de voorkeur omdat ze een stabielere testosteronspiegel geven dan injecties. De meest voorkomende testosteronmedicijnen zijn: – Injecties (onder de naam Sustanon en Nebido) – Gels (onder de naam Tostran, Androgel en Testim) – Capsules (onder de naam Andriol)

    • Beste Romano, Bedankt voor je aanvullingen! Dat er verschillende referentiewaarden voor testosteron worden gehanteerd klopt; dat staat ook als zodanig vermeld in bovenstaand artikel. Dat een lage testosteronspiegel niet per definitie tot een laag libido leidt is ook correct, maar het punt is dat dit wel tot de mogelijkheden behoort. Zo zijn er diepgaande verbanden aangetoond tussen verminderde testosteronproductie (hypotestosteronemie) enerzijds en andropauze c.q. penopauze c.q. ADAM-syndroom anderzijds. Testosteronpleisters en -patches zijn overigens nog altijd verkrijgbaar, al is het niet wijdverspreid; hetzelfde geldt voor crèmes en sprays (zie dit artikel). De middelen die jij noemt staan overigens ook opgesomd in ditzelfde artikel. Nogmaals bedankt voor je reactie. Groeten, Paul

    • Frenk Uiterwijk

      Voor mensen met het Syndroom van Klinefelter is testosteron de oplossing voor wat betreft het libido. En ook voor de haargroei. Ik heb namelijk geen haargroei, behalve dan op mijn hoofd. Sommige vrouwen zijn hier jaloers op. :P

    • Bas — Een te laag testosteron wordt vaak naar voren geschoven als we te maken krijgen met klachten op alle punten waar we gezamenlijk mee reageren. Zo overviel mij ook de gedachte wat gaat het allemaal anders met mijn lijf. Minder libido minder goede erectie enz. Bedacht om me wat in de kwestie te verdiepen. Eet ik goed, kan er een andere oorzaak zijn. Ja die is er, diagnose CIAP is een spierziekte / zenuwzieke die ook een rol zou kunnen spelen bij mijn waarneming van bovengenoemde punten. Maar klaar ben 64 dus laat ik overleggen met prima huisarts en eens vragen naar zo’n testosteron bloed onderzoek. 12,6 verscheen er op het scherm. Ja zegt mij niks
      natuurlijk. Geen reactie meer van huisarts gehad. Dus aanname dat alles wel oké is. Dan hou ik er ook mee op. Hoe meer je over kwesties nadenkt hoe meer het je leven gaat beheersen. Gemeenschap is nu eenmaal een natuurlijk proces waar alle ingrediënten voor moeten bestaan. Das nooit altijd en bij iedereen op het zelfde moment oké. Ik neem zo als het is. We worden wat ouder, we hebben andere gedachten, bovendien kan medicatie ook een rol spelen. En dan plotseling is er een moment dat alles werkt en klopt. Dan begin ik de nieuwe dag, met een gevoel het is prachtig en goed zo. Dus ook proberen los te laten is mijn motivatie om ook de kans te geven van het leven te genieten. Soms komt dan alles ook vanzelf een paar punten beter uit.

Plaats een reactie

Je reactie wordt voor publicatie gekeurd door de redactie en dient te voldoen aan de regels voor reacties.