Dit thema is al ZO vaak aan bod gekomen in reacties onder allerlei Gezondr-artikels dat het me een goed idee leek om er eens een opinie-artikel aan te wijden: de erbarmelijke kwaliteit van ziekenhuisvoedsel en andere misstanden in ziekenhuizen, apotheken en andersoortige medische instanties… Hierbij mijn eigen mening en visie, gebaseerd op persoonlijke opvattingen, ervaringen en bevindingen.
1. Erbarmelijke ziekenhuiskantine
Zo’n beetje álle voedselvoorzieningen in ziekenhuizen zijn zwaar ondermaats: van patiëntenmaaltijden tot het assortiment in ziekenhuiskantines en ziekenhuisrestaurants. Koeken, gebakjes, frituursnacks, verwerkt vlees, wit brood, snoeprepen, smurriesauzen, frisdranken, margarine, zoetbeleg, suiker en zout zijn er alom vertegenwoordigd. Zó veel ongezonds op een plek die enkel en alleen bestaat om mensen beter te maken. Niet gek dat sommigen veronderstellen dat ziekenhuizen hun patiënten bewust ziek(er) zouden maken / houden om het klantenbestand op peil te houden.
Hoe dan ook is de kwaliteit van het doorsnee ziekenhuisvoedsel erbarmelijk te noemen! Naar mijn mening zou je van een ziekenhuis een voorbeeldfunctie mogen verwachten…
2. Cosmetische onzin in apotheek
Elke extramurale apotheek die ik binnenloop, ziet er min of meer hetzelfde uit: talloze schappen met anti-rimpelcrèmes, vocht-inbrengende crèmes, liftende anti-aging crèmes, crèmes tegen oogwallen en donkere kringen, anti-cellulite-crèmes, ‘beauty serums’, tandenbleeksets en meer van dat soort onwetenschappelijke cosmeticaproducten. Negen van de tien keer doen deze producten niet wat ze beloven… Ze werken helemaal niet of hebben een uiterst beperkt effect. Dat men zulke producten aanbiedt bij commerciële drogisterijketens snap ik… Maar een geregistreerd openbaar apotheker die een volledige universitaire bacheloropleiding en masteropleiding + tweejarige vervolgopleiding heeft genoten, zou je mijns inziens méér mogen verwachten!
Hoe groter het winstdeel dat een producent afstaat aan de apotheker, des te groter de kans dat de apotheker het toevoegt aan zijn assortiment. Althans, zo werkt het bij élke andere vorm van wederverkoop… En wie wil nu niet dat zijn/haar smeerseltjes, druppeltjes en pilletjes worden verkocht c.q. aangeboden door een erkend apotheker? Dat een apotheker jouw niet-medicamenteuze product aanbiedt, impliceert immers een zekere kwaliteit, geloofwaardigheid en significantie van je product (die niet per definitie gerechtvaardigd is en op geen enkele andere manier kan worden verkregen).
Deze commerciële c.q. financiële gang van zaken doet naar mijn persoonlijke mening géén eer aan de plechtige eed die apothekers afleggen, noch aan het apothekershandvest en de apothekersberoepscode. (bron + bron) Deze praktijk neigt naar belangenverstrengeling en zelfs naar misbruik van een machtspositie c.q. vertrouwenspositie. En ik snap dat nagenoeg iedere apotheker zich inmiddels bezighoudt met de commerciële verkoop van niet-therapeutische producten –die geen specifiek fysiek probleem behandelen– maar hoe is dit zo gekomen en zou dit überhaupt moeten mogen?
Van oudsher is een apotheek een plek waar medicijnen worden vervaardigd en verkocht. Helaas bestaat het apotheekassortiment tegenwoordig grotendeels uit schreeuwerige commerciële marketingproducten zonder medisch-wetenschappelijke of klinische draagkracht.
3. Prijsafspraken, snoepreisjes & cadeautjes
In het verleden werden sommige artsen overladen met cadeaus en geldgiften. Door wie? Nou, door farmaceuten: medicijnenfabrikanten dus. Want de farmaceutische industrie heeft artsen nodig om diens medicijnen aan de man te brengen… Zodoende schrijven artsen soms onnodig dure medicijnen voor in ruil voor sponsoring van farmaceutische bedrijven. Dit is niet oké, want hiermee wordt concurrentie onder geneesmiddelenfabrikanten belemmerd.
Al decennialang probeert men de relatie tussen artsen enerzijds en farmaceuten anderzijds te objectiveren. Uit een artikel van Trouw uit 2000: “Deze nieuwe ‘normen gunstbetoning’ zullen binnenkort met klem onder de aandacht van alle artsen worden gebracht. Eén gedragsregel wil de KNMG-woordvoerster wel vast kwijt: hooguit drie keer per jaar mag de dokter een cadeautje van hooguit honderd gulden accepteren.”
En in 2010: “Alle snoepreisjes, cadeaus en betalingen van farmaceuten aan artsen moeten openbaar gemaakt worden. Dat wil de Inspectie voor de Gezondheidszorg…” “Een meerderheid in de Tweede Kamer vindt dat minister van Volksgezondheid Edith Schippers (VVD) de banden tussen artsen en de farmaceutische industrie wettelijk gaat regelen…” Inmiddels is het 2017, maar dergelijke wetgeving bestaat vooralsnog niet. Sterker nog: het lijkt erop dat minister Schippers en haar echtgenoot Sander Spijker (voormalig P5COM) deelnemen –of deelnamen– aan twijfelachtige praktijken:
Voordien kregen artsen regelmatig snoepreisjes aangeboden onder de officieuze noemer ‘congresreis’. Het ging om een pseudovorm van nascholing die eigenlijk een minivakantie betrof; voor de volle 100% bekostigd door een genereuze pillenfabrikant. Nadat deze gang van zaken groot in het nieuws kwam, vond men deze artsenreisjes in 2011 ineens niet meer ‘ethisch aanvaardbaar’. Farmaceuten bekostigden nog hooguit 50% van de snoepreis… uhum… het congres, bedoel ik natuurlijk… Arme artsen…
Sinds 2012 is wel het ‘Transparantieregister Zorg’ van de artsenfederatie KNMG (Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst) van kracht, hetgeen artsen verplicht álle giften te melden die zij ontvangen. Dit openbare register ontmoedigt clinici om buitensporige bokkensprongen te maken, maar het is niet per definitie een oplossing voor potentiële corruptie en (financiële) belangenverstrengeling binnen de zorg.
Ook de beroepscode en gedragscode belet artsen ‘ongeoorloofde gunstbetoning’ te aanvaarden. En de IGZ (Inspectie voor de Gezondheidszorg) en Stichting Code Geneesmiddelenreclame (CGR) proberen al jaren op te treden tegen wanpraktijken die gericht zijn op ‘onoorbare beïnvloeding van het voorschrijfgedrag’ van artsen door geneesmiddelenproducenten. Het fêteren van artsen is aan regels gebonden, maar de naleving ervan wordt vooralsnog grotendeels overgelaten aan de sector zelf. In feite kan men worden aangerekend voor corruptie, maar in de praktijk gebeurt dit zelden. (bron + bron + bron + bron + bron + bron + bron + bron)
De effectiviteit en noodzakelijkheid van medicijnen zou voorop moeten staan, evenals de kwaliteit en doelmatigheid van zorgverlening. Maar objectiviteit, eerlijkheid en openheid zijn soms ver te zoeken in de zorg. Bovendien zijn geneesmiddelenonderzoekers nog altijd grotendeels afhankelijk van financiële steun der farmaceutische industrie, hetgeen verlokkingen en verplichtingen schept. Een extreem benard uitgangspunt… :(
4. Snoepschap in apotheek
Noem me een muggenzifter, maar ik erger me dood aan snoepschappen in apotheken. Snoepjes van apotheekmerken worden opzettelijk in de vorm van pilletjes of dragees vervaardigd en met kruisjes bedrukt, maar dat maakt deze snoepjes niet gezonder dan willekeurige andere snoepjes. Opzettelijke marketing met namen als ‘Happy Pills’, ‘Dr. Sweety’ en ‘Livsane’ (met een kruisje ‘✚’ alsi ‘i’). En opdrukken als “Vertrouwd lekkere snoep van uw apotheker”… Een snufje pepermunt, kamille, kaneel, menthol, laurier of honing doet hier niets aan af.
Ik vind dat snoep absoluut niet in een apotheek thuishoort. Minder nog dan cosmetische verzorgingsproducten waaraan soms min of meer medische gezondheidsclaims worden verbonden.
5. Hautaine houding bij assistentenbalies
In relatief korte tijd ben ik meermaals verhuisd. Vanwege mijn chronisch zieke partner bezoek ik relatief vaak apothekersbalies en afsprakenbureaus van medisch specialisten in zowel Nederland als België. Wegens medische misstanden ben ik ook nog eens regelmatig overgestapt van huisarts (en ooit met deze site begonnen). En in verband met een medisch geïndiceerde zwangerschap ben ik de afgelopen tijd héél vaak in het ziekenhuis geweest. Er zijn absoluut uitzonderingen, maar over het algemeen lijkt er een negatieve –bijna vijandige– sfeer bij vele afsprakenbureaus en afgiftebalies te heersen. Hetgeen toeval kan zijn; ik ben dan ook benieuwd naar de reacties…
De hoeveelheid onvriendelijke en onsympathieke reacties die ik de afgelopen jaren –overigens totáál zonder aanleiding, laat staan provocatie– heb mogen ontvangen, is ronduit schrikbarend. Zelfs al stel je je nog zo vriendelijk op en ook al steek je je vraag nóg zo positief in, dan nóg hoef je niet te verwachten dat er enige empathie of sympathie doorklinkt in een antwoord. Alsof men er standaard van uitgaat per definitie met een irrationele en onnodig veeleisende patiënt te moeten dealen. Sterker nog: mijn ervaring is dat met onvriendelijke cliënten maar al te vaak beter wordt omgesprongen… Misschien dat men zich vooraf alvast terughoudend en defensief opstelt?
Nogmaals: er zijn ABSOLUUT uitzonderingen! Onlangs heb ik zelfs nog een paar grote dozen bonbons afgegeven bij de kraamafdeling van het JBZ vanwege de fantastische hulp! Maar over het algemeen verbaas ik me over de hooghartige, minachtende, defensieve en soms zelfs agressieve houding bij afsprakenbureaus, assistentenbalies en afgiftebalies. Eens of oneens?
6. Klachten over medici
Ook artsen maken fouten; het zijn nét mensen… ;) Een klacht over een arts of zorginstelling kun je dan ook aanvankelijk het best bespreken met de arts of instelling in kwestie. Kom je er samen niet uit, ben je het vertrouwen in je arts kwijt of heb je wanpraktijken ervaren? Dan kun je desgewenst een klacht indienen bij aangewezen instanties (bron):
- Een zorgaanbieder moet binnen 6 weken reageren op jouw schriftelijke klacht of klacht per e-mail. De zorgaanbieder mag de behandeling van uw klacht eenmalig met 4 weken verlengen. Daarna mag verlengen alleen als je daarmee instemt.
- Komt je er samen niet uit of weet je niet hoe je je onvrede bespreekbaar moet maken? Ga dan naar de klachtenfunctionaris. Hij/zij helpt je gratis om samen met de zorgaanbieder tot een oplossing te komen.
- Biedt bemiddeling van de klachtenfunctionaris geen soelaas, dan kun je een rechtszaak aanspannen of een geschilleninstantie inschakelen. Sinds 2017 moet elke zorgaanbieder zijn aangesloten bij een geschilleninstantie. Heb je schade geleden, dan kan de rechter of geschilleninstantie een schadevergoeding toekennen.
- Met een klacht over een zorgverlener of arts kun je ook naar het Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg Het tuchtcollege beoordeelt na een ernstige klacht of de zorgverlener een berisping dan wel een waarschuwing krijgt of (tijdelijk) zijn beroep niet meer mag uitoefenen.
- Het Landelijk Meldpunt Zorg geeft advies en informatie over de afhandeling van klachten binnen de zorg. Zij lossen geen klachten op, maar helpen je wel verder. Bijvoorbeeld als je een klacht hebt over een operatie die niet goed is verlopen. Ernstige klachten geeft men door aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
Heb jij ervaringen of vragen ten aanzien van misstanden in de zorg? Deel jouw opvattingen en bevindingen in een reactie hieronder!
