Bij hevig, acuut optredend oedeem of plotselinge toename van reeds bestaand oedeem, kan het oedeemvocht zich aan het huidoppervlak manifesteren in de vorm van een ‘oedeemblaar’. De hoeveelheid uittredend vocht is dan zodanig groot dat onderhuidse verzadiging optreedt en het vocht richting huidoppervlak wordt gestuwd en zichtbaar wordt als blaar.
Oedeemblaar: plots ontstaan & snelle groei
Oedeemblaren zijn dus fikse vochtophopingen die in korte tijd ontstaan of heel snel in omvang toenemen. De zwelling is afgetekend en aan het huidoppervlak zichtbaar. Een oedeemblaar is meestal het gevolg van plotselinge oedeemvorming in de onderbenen (vooral enkels & voetruggen). Meestal gaat het om acute verergering van bestaand oedeem. Soms ook in de scheenbenen, wat zodoende ook wel een ‘tibiale oedeemblaar’ wordt genoemd.
Oorzaak oedeemblaren
Vaak zijn oedeemblaren het gevolg van langdurige warmte of intense hitte, maar dat hoeft niet per se. Andere mogelijke oorzaken van oedeemblaren zijn onder andere:
- Behandeling met calciumantagonisten…
- …Ter bestrijding van hoge bloeddruk en/of angina pectoris
- (Plots) stoppen met het gebruik van diuretica/plastabletten
- Algehele immobiliteit (rolstoelgebondenheid, bedlegerigheid e.a.)
- Diepe veneuze trombose (bloedstolsels in diepgelegen aders)
De huid rondom oedeemblaren oogt altijd normaal. Zodra het oedeem wordt behandeld, genezen de blaren snel en blijvend, zonder achterblijvende littekens.
Oedeem & drukblaren
Oedeemblaren ontstaan ook nog weleens bij langdurige druk op niet-bewegende huid. Hierbij valt te denken aan ‘doorliggen’ of ‘doorzitten’ bij immobiliteit. Dit staat ook wel bekend als decubitus, drukplek, drukblaar, doorligblaar of comablaar. Deze oedeemblaren hebben meestal een heldere, maar soms ook een bloederige inhoud (hemorragisch oedeem).
Bij pretibiaal myxoedeem als gevolg van schildklierproblemen ontstaan soms ook een soort oedemateuze blaren of zweren. Indien de inhoud van de oedeemblaar toxisch is (toxisch oedeem), kan drainage wenselijk zijn: oud, slecht oedeemvocht aftappen om plaats te maken voor vers, goed vocht.
In principe is oedeem een opeenhoping van extracellulair vocht in weefsel en is een holte in of onder de opperhuid die gevuld is met vocht. Blaren en oedeem zijn dus eigenlijk twee verschillende fenomenen, maar ze gaan vaak hand in hand.
Oedeem door verbranding
Direct na verbranding (zon, vuur, elektriciteit, chemicaliën e.a.) ontstaat een thermische ontstekingsreactie, waarbij vasoconstrictie/vaatconstrictie (vernauwing van bloedvaten) en vasodilatatie/vaatdilatatie (verwijding van bloedvaten) in combinatie met de vorming van microtrombi (bloedstolseltjes) de bloedstroom belemmert. Hierdoor wordt de brandwond bleek en droog, en door uitdroging en infectie kan de bloedstroombelemmering onomkeerbaar worden, waardoor de brandwond dieper wordt.
Door directe thermische schade en de vrijkoming van vasoactieve amines verandert de doorlaatbaarheid van de vaten. Zodoende hopen abnormale hoeveelheden eiwitrijk vocht zich op in de interstitiële ruimten; vooral op plekken waar de huid dun en soepel is, en losjes gefixeerd is aan de onderlaag. De verbrande huid wordt dus oedemateus; dit fenomeen staat ook wel bekend als verbrandingsoedeem of brandwondoedeem. De hoeveelheid oedeem in een brandwond/brandblaar kan sterk variëren, tot een maximum van circa 400 milliliter.
Ernstige oedeemvorming door brandwonden
Hevige oedeemvorming door ernstige brandwonden veroorzaakt doorgaans pijnlijke zwellingen. Volume-expansie van het oedeem kan bovendien interstitiële drukverhoging veroorzaken, mede doordat de stugheid van de verbrande huid de rekbaarheid ervan vermindert.
Het gevolg hiervan is veneuze obstructie (met als gevolg veneus oedeem) en lymfebaanobstructie (met als gevolg lymfoedeem). De capillaire druk en het oedeem zullen hierdoor verder toenemen. Resultaat: een vicieuze cirkel van druktoename en vochtophoping, zowel in de vorm van lokaal oedeem als brandblaren.
Tot slot
Bij brandwonden blijft de schade overigens niet altijd beperkt tot de aangedane c.q. aangetaste huid en weke weefsels. Ga met twijfelachtige brandwondjes daarom altijd even naar de huisarts en met (potentieel) serieuze brandwonden desnoods direct naar de spoedeisende hulp! Hetzelfde geldt overigens als zich plots pijnloze oedeemblaren vormen.
Heb jij ervaring met pijnloze oedeemblaren of pijnlijke verbrandingsoedeem? Deel hieronder eventuele vragen, ervaringen & bevindingen…
