Schimmelnagel behandeling: schimmelnagels genezen (met medicijnen)

Elke nagelaandoening die de nagel eruit doet zien alsof deze uit een kalkachtige substantie vervaardigd is, wordt door velen ‘kalknagel’ genoemd. Nagels bestaan echter niet uit kalk, maar uit keratine. De naam ‘kalknagel’ is dan ook louter gebaseerd op diens uiterlijk en niet op diens onderliggende oorzaak. Sowieso kan de term kalknagel twee totaal verschillende nagelaandoeningen omhelzen, namelijk:

1. Een hoornnagel: een verdikte nagel door overtollige keratine-aanmaak
2. Een schimmelnagel: een vervormde en verkleurde nagel door toedoen van een schimmelinfectie

Vaak wordt een nagelschimmelinfectie met het blote oog herkend en gediagnosticeerd dankzij diens kenmerkende afwijkingen. Soms is het echter nodig om een kweek van een kalknagel (nagelkweek) te laten maken om er zeker van te zijn dat er inderdaad sprake is van een schimmelnagel. Overigens staat ‘Oonux’, ‘onyx’ of ‘onych’ voor nagel en ‘mycose’ betekent schimmelinfectie. De medische term voor een schimmelinfectie van de nagel is dan ook ‘onychomycose’.

De schimmelnagel is de vaakst voorkomende nagelaandoening ter wereld; nagelschimmels zijn verantwoordelijk voor ongeveer de helft van alle nagelabnormaliteiten. (bron) Hieronder lees je alles over SCHIMMELNAGELS, dus schimmelinfecties die de nagels aandoen…

Symptomen van een schimmelnagel

Er zijn enkele duidelijke kenmerken en symptomen waaraan een schimmelnagel kan worden herkend. Meestal begint een schimmelnagel in het hoekje of aan het uiteinde van één van beide grote teennagels:

• De nagelplaat wordt deels geelwit tot bruingeel van kleur; afhankelijk van de schimmelsoort komen ook grijstinten en groentinten voor.
• De onychomycose kan zich manifesteren in de vorm van stipjes, vlekjes, streepjes of baantjes; meestal beginnende aan de zijkant van de nagel.
• De schimmelinfectie verspreidt zich onder het nageloppervlak richting de nagelriem.
• De nagel wordt steeds dikker / bobbeliger + donkerder van kleur.
• Soms wordt de besmette nagel broos, waardoor de nagelplaat gaat inscheuren en/of afbrokkelen onder invloed van de nagelschimmel.
• De nagel kan deels losraken van het nagelbed of zelfs volledig loslaten en afvallen.
• Soms is er ook sprake ‘tinea pedis’ oftewel ‘zwemmerseczeem’: een schimmelinfectie die pijnlijke kloofjes tussen de tenen veroorzaakt.
• Meestal is een nagelschimmelinfectie pijnloos, maar een schimmelnagel kán soms (ietwat) pijnlijk zijn en zodoende pijn in de teen veroorzaken.

Omdat nagelschimmels groeien en schimmelnagels besmettelijk zijn, raken op den duur vaak meerdere nagels aangetast door een nagelschimmelinfectie. Vanuit de grote teen verspreidt de schimmel zich dus richting de naastgelegen tenen…

Veroorzakers van schimmelnagels

Wanneer een parasitaire schimmel de nagels van menselijke handen of voeten infecteert, spreekt men ook wel van ‘onychomycose’, ‘onychomycosis’ oftewel ‘nagelmycose’. Er zijn twee belangrijke schimmelsoorten –behorende tot de dermatofyten– die zich tegoed doen aan humane nagels, namelijk:

• Trichophyton rubrum: een schimmel die bekendstaat als de meest gebruikelijke veroorzaker van zwemmerseczeem… Deze schimmelinfectie grijpt aan op vochtige plaatsen van de huid en begint meestal op de voeten.
• Trichophyton interdigitale: dit schimmelgeslacht omvat diverse schimmelsoorten die zich met keratine voeden en schimmelinfecties bij mensen teweeg kunnen brengen, waaronder ringworm, voetschimmel en schimmelnagel.

Ook een eencellige schimmel oftewel gist kan schimmelnagels veroorzaken. Denk maar eens aan de welbekende candida albicans, die van oorsprong leeft in het maagdarmstelsel. Een dergelijke gistinfectie van de nagel wordt soms ook wel ‘candidose’ of ‘candidiasis’ van de nagelplaat genoemd.

Minder gebruikelijke veroorzakers van voetschimmelinfecties en schimmelnagels zijn o.a. T. Mentagrophytes, T. verrucosum, T. tonsurans, T. Violaceum en T. Benhamiae.

Drie vormen van schimmelnagelbehandeling…

Ergens tussen de 5 en 15 procent van alle volwassenen krijgt vroeg of laat te kampen met schimmelnagels. In veruit de meeste gevallen (+/- 98%) zijn de teennagels aangedaan door onychomycose. Dit heeft te maken met de slechtere ventilatie en hogere vochtigheid van de voeten, tenen en teennagels, vanwege het dragen van sokken en schoenen… Desalniettemin kunnen ook de vingernagels besmet raken door een infectieuze schimmel…

In beginsel zijn er drie mogelijkheden om een schimmelnagel effectief te behandelen. Hieronder een opsomming:

1. Nagel volledig weghalen (operatief verwijderen)

Allereerst kan de nagel in zijn geheel chirurgisch worden verwijderd ofwel geëxtracteerd. Deze ingreep staat ook wel bekend als ‘nagelextractie’ of ‘schimmelnagelextractie’. In het gunstigste geval verdwijnt zowel de schimmel als diens voedingsbodem hiermee voor de volle 100%.

Een extractie / uittrekking van een nagel gebeurt onder lokale verdoving oftewel lokale anesthesie. De ingreep hoort dan ook pijnloos te verlopen. Met een speciale nagelextractietang en een chirurgische schaar wordt de nagelplaat weggenomen. Het risico dat er opnieuw schimmels onder de terug groeiende nagelplaat terechtkomen, is overigens aanwezig.

Bovendien kan de verwijderde nagel scheef terug groeien en zodoende voor ingroei zorgen. En een ingroeiende nagel vormt niet alleen een esthetisch, maar ook een (pijnlijk) medisch probleem! Een zogenaamde ‘traumanagel’ kan het gevolg zijn: een volledig vergroeide probleemnagel die voor verregaande (pijn)klachten zorgt…

Het voordeel van een schimmelnagelextractie is dat de behandeling met een cutaan antischimmelmiddel direct op de huid kan worden toegepast (dankzij de afwezigheid van de nagel) en dus beter kan aangrijpen op de schimmelinfectie. Dit kan een oraal / systemisch antischimmelmedicijn overbodig maken, hetgeen door velen wordt geprefereerd.

De overweging van een nagelextractie is dan ook een kwestie van voordelen en nadelen tegen elkaar afwegen en wegstrepen…

2. Medicijnen ter behandeling van schimmelnagels

De tweede behandelingsoptie bij schimmelnagels is schimmeldodende medicatie gebruiken gedurende de periode die vereist is om een volledig hernieuwd nageloppervlak te laten groeien. Bekende medicijnen / antimycotica met schimmeldodende bestanddelen waarmee een schimmelnagel –binnen 3 tot 6 of zelfs 9 maanden– al dan niet bevredigend kan worden behandeld c.q. genezen, zijn als volgt:

• Terbinafine is een antimycoticum: een schimmeldodend middel. Terbinafine kan zowel oraal worden ingenomen (generiek terbinafine-hydrochloride) als lokaal worden gesmeerd (Lamisil e.a.). Bij een nagelschimmelinfectie wordt relatief vaak een orale terbinafinekuur in tabletvorm voorgeschreven. Deze kuur neemt plusminus 12 weken in beslag. Hoewel het nog altijd de voorkeursbehandeling bij onychomycose betreft, blijkt terbinafine helaas niet altijd afdoende om een schimmelnagel effectief te genezen. (bron + bron)

• Ook itraconazol (Trisporal, Itraconazol, Itraconazolum e.a.) behoort tot de antimycotica die werkzaam zijn tegen infectieuze schimmels en gisten. Het kan worden ingenomen in de vorm van capsules of als drank. (bron + bron)

• Fluconazol (Diflucan, Fluconazolum e.a.) is een geneesmiddel dat wordt gebruikt bij de behandeling van oppervlakkige en systemische infecties door toedoen van gisten en schimmels, waaronder schimmelnagels. Eveneens oraal toegediend… (bron + bron)

Uitsluitend uitwendig / lokaal te gebruiken medicamenten ter behandeling van schimmelnagels zijn onder andere Daktarin (miconazol) (bron + bron) en Nizoral (ketoconazol) (bron + bron). Omdat een schimmelinfectie meestal diep in de nagel gelegen is, is het echter vrijwel altijd noodzakelijk om deze niet enkel van buitenaf te bestrijden met een antischimmelcrème, maar JUIST ook van binnenuit met antischimmeltabletten of antischimmelpillen. Op zichzelf helpen antischimmelzalven en antischimmelcrèmes dus niet –althans, niet afdoende– bij schimmelnagels. Let op: tijdens de behandeling met lokale / cutane antimycotica kunnen de aangedane plaatsen vervellen of blaasjes vertonen.

Orale antischimmelpillen en antischimmeltabletten vergroten de kans op een effectieve schimmelnagelbehandeling aanzienlijk, maar ook een oraal antischimmelmiddel geeft geen absolute zekerheid; je hebt ongeveer 70 tot 80% kans op succes. Bovendien hebben orale / systemische antimycotica verscheidene potentiële (maar relatief zeldzame) bijwerkingen, waaronder belasting van lever en nieren. Ook misselijkheid, smaakverlies, braken, diarree, huiduitslag, jeuk, kaliumtekorten, magnesiumtekorten en koorts komen voor. (bron + bron + bron) Tot slot kennen deze middelen behoorlijk wat contra-indicaties met andere medicijnen. Het effect van o.a. bepaalde antidepressiva, bloedverdunners, cholesterolverlagers en hartmedicijnen kan worden verzwakt of versterkt; raadpleeg hieromtrent je apotheker of huisarts!

Tot slot zijn orale / systemische antischimmelmiddelen uit den boze in geval van zwangerschapswens, zwangerschap, borstvoeding en/of leverproblemen.

3. Laserbehandeling bij schimmelnagels

De afgelopen jaren neemt de laserbehandeling van schimmelnagels met een ‘PinPointe FootLaser’ enorm toe in populariteit. Deze behandelmethode tegen nagelschimmels is echter nog volop in ontwikkeling. De behandeling van nagelschimmelinfecties met een laser berust op lokale en selectieve verhitting van de nagelplaat, waardoor schimmels worden gedood. De PinPointe FootLaser behoort tot het type Nd:YAG-laser (neodymium-doped yttrium aluminum garnet-laser): een zeer efficiënt type laser.

Alle 10 de nagels worden gelijktijdig behandeld, dus tijdens één en dezelfde lasersessie. Voor een afdoende / bevredigende behandeling van schimmelnagels zijn doorgaans 1 tot 4 nagellasersessies vereist. Aangezien vooral teennagels erg traag groeien (enkele millimeters per maand), kan het uiteindelijke resultaat van een schimmelnagellaserbehandeling pas na 3 tot 6 maanden worden aanschouwd. Over de effectiviteit, het eindresultaat en de relatief hoge financiële kosten van laserbehandelingen bij onychomycose zijn de meningen nogal verdeeld. (bron + bron + bron)

Naast bovengenoemde drie effectieve oplossingen bij schimmelnagels zijn er ook een heleboel huis-tuin-en-keukenmiddeltjes die door velen worden ingezet ter behandeling van schimmelnagels. Hierbij valt te denken aan bijenpollen, tea tree-olie, appelciderazijn, patchouli-olie, baksoda, eucalyptusolie en Dettol Sterilon (chloorhexidine). De behaalde en te behalen resultaten lijken onderling nogal te variëren.

Terugkeer van schimmelnagels voorkomen…

De terugkeer / recidive van een schimmelnagel ligt helaas altijd op de loer. Er bestaan namelijk geen medicijnen om je nagels preventief te beschermen tegen schimmelinfecties. Wel zijn er enkele preventieve maatregelen die je kunnen beschermen tegen (recidiverende) schimmelnagels. Hierbij een handig overzichtje om een (toekomstige) schimmelnagel te voorkomen:

• Je voeten en tenen altijd zeer zorgvuldig afdrogen na het douchen en baden; des te meer als je openbare zwembaden, spa’s of sauna’s bezoekt.
• Je schoenen en sokken behandelen met een antischimmelpoeder of antischimmelspray. Hiermee verdelg je achterblijvende gistsporen en schimmelsporen.
• Je handdoeken, sokken, badmatjes, toiletmatjes en beddengoed heet wassen, bij voorkeur op 80°C (graden Celsius) of hoger. Hiermee vernietig je het overgrote merendeel van alle schimmels.
• Indien je met enige regelmaat te kampen krijgt met schimmelnagels, raadpleeg dan eens een pedicure; er zijn zelfs pedicures en pedicuresalons die zich specifiek hebben gespecialiseerd in schimmelnagels.
• Draag sokken en schoenen van organisch en ademend materiaal; bijvoorbeeld katoen, linnen, zijde, wol of leer. Vermijd kunststof schoenen en sokken… dus GEEN lycra (polyurethaan), nylon (polyamide), acryl (polyacrylonitril), kunstzijde (viscose), fleece (polyester) of spandex (elasthaan). Kunststoffen dragen namelijk bij aan een warm, klam, vochtig, broeierig en zweterig voetklimaat, hetgeen schimmelgroei bevordert.
• Zorg voor droge + schone handdoeken en badmatjes op de badkamer die met grote regelmaat heet worden uitgewassen.
• Je voeten niet te vaak wassen met (te veel) zeep. Spoel eventuele zeepresten bovendien goed af. Zeep kan namelijk de pH-waarde van de voethuid verstoren en diens natuurlijke beschermingsmechanisme aantasten.
• Te allen tijde badslippers dragen in openbare wasgelegenheden, badgelegenheden, sportgelegenheden en omkleedruimtes. Dus NOOIT blootsvoets lopen!
• Een drogend poeder (bijvoorbeeld talkpoeder) in je schoenen en sokken strooien indien je te kampen hebt met –al dan niet chronische– zweetvoeten.
• Verwissel elke dag je sokken! Draag bij voorkeur ademende en vocht-absorberende exemplaren…
• Ook met regelmaat je schoenen wisselen zodat ze de tijd krijgen om goed te luchten. Draag bovendien ruim (niet te krap of knellend / klemmend) schoeisel…
• Houd je nagels relatief kort, dus regelmatig vijlen! Deel nagelvijlen, nagelscharen, nageltangen en nagelverzorgingsproducten bovendien niet met anderen.
• Let op: ook kunstnagels kunnen aanleiding geven tot een schimmelinfectie of gistinfectie van de nagels.
• Als het hele gezin regelmatig last heeft van schimmelnagels, dan kan het raadzaam zijn om de badkamer te (laten) behandelen met een speciaal antischimmelmiddel.
• Tijdens en na een schimmelnagelbehandeling kun je je schoenen en sokken behandelen met een schimmeldodend strooipoeder of schimmeldodende spray tegen eventuele achtergebleven schimmelsporen.
• Een gezonde nagel met een intacte ‘nagelhuid’ beschikt doorgaans over voldoende afweer om schimmels de baas te blijven. Nagelschimmelinfecties ontstaan met name als er sprake is van een verstoorde nagelgroei en/of weke of beschadigde nagels… Dus nagelverzorging: verzorg je nagels en nagelriemen goed!
• Een gebrekkige hygiëne kán een rol spelen, maar dat schimmelinfecties per definitie ontstaan door een gebrek aan hygiëne betreft een misverstand.
• Hoe beter je weerstand des te minder vatbaar je bent en des te kleiner de kans dat een schimmel de kans krijgt om te ‘overwoekeren’.
• En tot slot: fysiek contact voorkomen met mensen die een schimmelnagel hebben.

Besmettelijkheid & besmettingsgevaar

Hoewel sommige publicaties anders beweren, zijn schimmelnagels wel degelijk zéér besmettelijk. Mensen verliezen veelal huidschilfers met daarop schimmelsporen van hun schimmelnagels. Deze huidschilfers verspreiden zich middels luchtverplaatsing en waterverplaatsing in o.a. huisstof en waterresten op vloeren. Nagels die in contact komen met besmet water of besmet stof lopen risico om ook geïnfecteerd te raken.

Indien je een schimmelnagel hebt, blijf je lange tijd besmettelijk voor anderen. De effectieve behandeling van schimmelnagels voorkomt dan ook besmettelijkheid en besmettingsgevaar.

Schimmelnagels bij diabetes

Schimmelnagels komen opvallend vaak voor bij mensen met diabetes mellitus oftewel suikerziekte: maar liefst één op de drie diabeten heeft te kampen met schimmelnagels. Bovendien is de kans op complicaties ten gevolge van schimmelnagels vele malen groter als je aan diabetes lijdt. Hierbij valt te denken aan secundaire huidinfecties zoals nagelriemontstekingen oftewel ‘omloopjes’ oftewel ‘paronychia’.

In geval van diabetes is óók de kans op een verslechterde bloedcirculatie relatief groot, waardoor zenuwen in handen en voeten beschadigd kunnen raken. Als pijnzenuwen beschadigd zijn geraakt, wordt pijn minder goed gevoeld, hetgeen weer de kans vergroot op verwondingen van teennagels en de huid eromheen. Wondjes ten gevolge van nagelschimmelinfecties kunnen zodoende onopgemerkt blijven en voor serieuze ontstekingen en zelfs weefselsterfte aan de diabetische voet zorgen.

Overigens is de kans op terugkeer / recidive van schimmelnagels voor een diabeet relatief groot en de kans op genezing relatief klein. Als je diabetes hebt, dien je al met al extra zorg te besteden aan je voeten en teennagels. Je diabetesverpleegkundige, huisarts of internist-diabetoloog kan je desgewenst in contact brengen met een gespecialiseerd voetverzorger (pedicure of voettherapeut / podotherapeut met diabetesaantekening). (bron)

Let op: bij diabetes is het extra belangrijk om je schimmelnagels te laten behandelen door een arts of pedicure en juist NIET zelf te gaan experimenteren!

Schimmelnagelbehandeling: tot slot…

Een schimmelnagel oftewel onychomycose betreft een onschuldige aandoening die in principe géén gezondheidsproblemen oplevert. De ontsiering van nagels is in beginsel dan ook een cosmetisch / esthetisch probleem. Geeft de schimmelinfectie van een nagel klachten of breidt de infectie zich uit naar het nagelbed, dan kunnen er in overleg met een arts antischimmelpillen of antischimmeltabletten worden overwogen.

Een schimmelnagel kán in bepaalde gevallen vanzelf genezen, maar helaas is dat bij lange na niet altijd het geval. Ook kan de schimmelinfectie steeds weer terugkomen / recidiveren als alleen de symptomen worden bestreden, zonder dat de onderliggende oorzaak wordt aangepakt. Het is immers een schimmel die ten grondslag ligt aan een schimmelnagel, en een schimmelinfectie verdwijnt zelden vrijwillig of vanzelf.

Schimmelnagels zijn beduidend moeilijker te behandelen dan voetschimmel omdat schimmels zich vaak aan de onderkant van de nagel vestigen en zodoende slecht kunnen worden bereikt met antischimmelmiddelen. Bovendien is keratine nagenoeg ondoordringbaar voor de meeste antischimmelmedicijnen. Vandaar dat antischimmelcrèmes, antischimmelzalven, antischimmeltincturen, antischimmeloliën en antischimmelstiften niet volstaan voor een bevredigende schimmelnagelbehandeling.

Een schimmelnagel is erg hardnekkig; zowel de behandeling als de genezing ervan vergt enorm veel tijd en geduld; zelfs met orale / inwendige antischimmelpreparaten. De vorming / ontwikkeling van een totaal vernieuwde nagelplaat duurt doorgaans 6 tot 9 maanden, dus het kan extreem lang duren voordat de door schimmels aangetaste nageldelen volledig zijn uitgegroeid en afgestoten. Effectieve schimmelnagelmedicijnen dienen dan ook rustig een halfjaar tot een jaar te worden gebruikt (ingenomen of opgesmeerd). De minimale behandelingsduur van een schimmelnagel betreft ongeveer 3 maanden …

Behandeling van schimmelnagels is overigens niet per definitie nodig of noodzakelijk. In de eerste plaats is hier sprake van een cosmetisch / esthetisch probleem. Het belangrijkste risico van een schimmelnagel is besmettingsgevaar, dus de kans dat je ongewenst en onbewust anderen besmet door de nagelschimmel aan hen over te dragen. (bron + bron)

Heb jij jouw ervaringen met schimmelnagels delen of wil je juist een vraag stellen ten aanzien van nagelschimmels? Deel jouw opvattingen, bevindingen en vraagstukken ten aanzien van onychomycose in een berichtje hieronder!