Iedereen is het er zo’n beetje over eens: over het algemeen zijn vloeibare, onverzadigde, plantaardige oliën beter voor je dan harde, verzadigde, dierlijke vetten. Er zijn talloze oliën op de markt die geschikt zijn om je eten mee te bereiden. In dit artikel lees je alles over de bekendste oliesoorten die gebruikt worden voor menselijke consumptie.
Plantaardige oliën voor menselijke consumptie
Oliën voor menselijke consumptie (o.a. bakken en braden) dienen een laag linoleenzuurgehalte en een hoog linolzuurgehalte te hebben. Om die reden wordt lijnzaadolie bijvoorbeeld niet voor menselijke consumptie gebruikt, maar verwerkt in o.a. verf en linoleum.
Verhitting van plantaardige oliën
Hoe meer een onverzadigde vetzuurketen wordt verhit, des te slechter (radicaler) deze wordt. Olie dient dus niet te lang of op een te hoge temperatuur te worden verhit. Als olie gaat walmen, is deze sowieso te heet geworden. Hoewel niet iedereen het erover eens is, zeggen veel deskundigen: meervoudig onverzadigde vetzuren (o.a. zonnebloemolie) zijn instabiel en daarom niet geschikt voor verhitting. Verzadigd vet (o.a. roomboter) en enkelvoudig onverzadigde vetzuren (o.a. olijfolie) zijn daarentegen wel geschikt voor verhitting…
Olijfolie (olijven)
Olijfolie is rijk aan gezonde enkelvoudig onverzadigde vetzuren. Deze vetzuren hebben de neiging om kwalijke vetten in het menselijk lichaam te vervangen. Daarnaast bevinden zich in olijfolie een aantal belangrijke voedingsstoffen, waaronder anti-oxidanten die lichaamscellen beschermen tegen veroudering. Olijfolie mag tot 150 °C worden verhit.
Zonnebloemolie (zonnebloempitten)
Ongeraffineerde zonnebloemolie wordt in velerlei warme en koude gerechten gebruikt. Zonnebloemolie kan tot zeer hoge temperaturen worden verhit, en wordt daarom veel gebruikt voor frituren en het bakken van o.a. pannenkoeken. Let wel: er wordt steeds vaker beweerd dat zonnebloemolie niet stabiel genoeg is voor verhitting.En dus alleen koud zou mogen worden genuttigd. Daarnaast beschikt zonnebloemolie over een hoog omega 6-gehalte, wat ten koste kan gaan van je omega 3.
Sesamolie (zwart of wit sesamzaad)
Sesamolie is nootachtig van smaak en zeer rijk aan voedingsstoffen. Sesamolie wordt daarom veel gebruikt als sladressing. Sesamolie is prima bestand tegen verhitting, maar minder geschikt voor bakken en braden dan olijfolie. Sesamolie dient niet verder dan 100 °C te worden verhit. Sesamolie wordt met name gebruikt in de Japanse en Indische keuken.
Canola-olie / koolzaadolie (koolzaad)
Koolzaadolie ofwel canola-olie staat bekend om zijn viezige bijsmaak. Sommige koolzaadrassen hebben deze bijsmaak niet, maar desalniettemin wordt koolzaad voornamelijk gebruikt als brandstof. Er zijn wetenschappers die beweren dat koolzaadolie van zulke erbarmelijke kwaliteit is dat het niet eens geschikt is voor menselijke consumptie.
Tot slot
Naast bovenstaande oliën zijn er nog veel meer plantaardige oliën, waaronder soja-olie, hennepolie, palmolie, maïsolie, pinda-olie (arachide-olie), walnootolie, amandel-olie, raapolie en tarwekiemolie. Al deze oliën zijn geschikt bevonden voor menselijke consumptie. Kijk altijd naar de verhouding tussen enkelvoudig onverzadigde vetzuren, meervoudig onverzadigde vetzuren en verzadigde vetzuren, voordat je met een olie gaat bakken of braden. Gebruik in geval van verhitting bij voorkeur niet-koudgeperste olijfolie of kokosolie.
Welke plantaardige olie gebruik jij om mee te bakken en braden? Deel hieronder jouw opvattingen en bevindingen!
11 comments
Frits Werk
14 september 2015Daar waar je praat over mayonaise kan ik stellen dat het niet te vreten is zonder curry en uitjes. Ook ’s avonds op de bank lik ik liever pot pindakaas leeg dan mayonaise. Mijn vriendin houd er ook niet van. Een ideale clubsandwich bak ik in olijfolie in de wasmachine. Laat maar lekker draaien. Ook een heerlijke glijpartij is verse mayo (dus jaaaa! zelf gemaakt!) met een Aziaat sla ik niet af. Bedankt voor al jullie geestverruimende info, ben er alleen niet wijzer van geworden. Groetjes, Frits
Paul
16 september 2015Goed verhaal! :|
gerrie
11 april 2014Jammer dat ik niets lees over cocosolie. Deze is zeer geschikt voor bakken en braden en kan zeer hoog verhit worden, zonder te verbranden. Heel gezond.
Paul
11 april 2014Beste Gerrie, Over de MCT’s en MCFA’s in kokosolie kun je meer lezen in dit artikel over kokosvet. Groeten, Paul
John
31 mei 2012Sorry, maar als ik dit artikel naast veel andere sites leg heb ik nogal wat twijfels over de betrouwbaarheid van de die geboden informatie, en dat zie ik bij meerdere reacties ook.
Roxanne
29 september 2010Daarom koop ik Mayonaise die niet verwarmd word maar dat is niet overal verkoopt als je makkelijk wil hebben en voor je gezondheid dan kan je speciale mayo kopen want zelf maken kost sow veel tijd en rauwfood mayo word ook beter verteerd en breekt makkelijker vet af .
WonderWoman
15 juli 2010@ Elle & Sabrina: Ik heb de voedingswaarden van normale Mayonaise en van Olijvonaise Naturel opgezocht op de site van Remia. Helaas moet ik concluderen dat Olijvonaise niet beter voor de lijn is in elk geval. Beide leveren per 100 gram iets meer dan 600 kcal. Olijvonaise bevat zelfs iets meer verzadigde vetten dan de normale Mayonaise. Overigens is de naam Olijvonaise ook een tikkeltje misleidend omdat 80% van de vetten komt uit zonnebloemolie, en 20% uit olijfolie. Bij gewone Mayonaise staat niet vermeld welk soort plantaardige olie is gebruikt, maar de kans is groot dat dit ook zonnebloemolie is. De enige reden om voor Olijvonaise te kiezen is dan ook de smaak. Beide soorten mayonaise van Remia bestaan ook in een versie met yoghurt en bevatten per 100 gram minder dan 400 kcal. Als je wilt letten op je figuur blijft het echter altijd slimmer om fritessaus te kopen. De versie van fritessaus met de meeste calorieën bevat nog altijd minder dan 300 kcal per 100 gram.
Sabrina
14 juli 2010@ Elle:
Ik ken helaas de ingrediëntenlijst van Olijvonaise niet. Ik kan me voorstellen dat het mayonaise is met toegevoegde olijfolie. Het ligt helemaal aan de ingrediënten van het desbetreffende product of het gezonder is dan de “gemiddelde” mayonaise. Zo zijn er relatief gezonde (biologische) mayonaises (van plantaardige olie, mosterdzaad en eieren), maar ook ongezonde mayonaises (met heel veel verzadigd vet, transvet en kunstmatige toevoegingen). Pak gewoon een pot mayonaise en een pot Olijvonaise en vergelijk de ingrediëntenlijsten met elkaar.
@ Azina:
Extra vierge olie (o.a. koudgeperste olijfolie) is inderdaad zeer gezond (zonder chemische processen gebotteld). In extra vierge oliën kunnen echter pulpdeeltjes achterblijven. Wanneer deze de bodem van een hete pan raken, verbranden ze en worden ze ranzig en/of toxisch (giftig). Dit geldt overigens lang niet voor alle extra vierge (koudgeperste) oliën. Veel koudgeperste oliën in de supermarkt worden namelijk vooraf gefilterd of gedecanteerd. Een aanvullende reden om koudgeperste olie niet te verhitten is dat het zonde is van de kwaliteit en de smaak van de olie. Extra vierge olie is namelijk erg smaakvol en vrij duur en dus veel geschikter voor koud gebruik (salades e.a.).
@ Riny:
Linolzuur behoort tot de groep van de omega-6-vetzuren (n-6). Linoleenzuur tot de groep van de omega-3-vetzuren (n-3). Ik ben geen olie-expert, maar wat ik ervan begreep (bron: o.a Wikipedia) is dat alfa-linoleenzuur (omega-3-vetzuur) beter uit vast voedsel (hele noten, pitten, zaden en vlas) kan worden verkregen dan uit olie. Het is overigens wel belangrijk om (of het nu in de vorm van olie is of niet) een goede verhouding tussen omega-3 en omega-6 binnen te krijgen. Er zijn overigens veel meer omega-3- en omega-6-vetzuurketens dan enkel linolzuur en linoleenzuur.
Riny
14 juli 2010Waarom moet olie een een laag linoleenzuurgehalte en een hoog linolzuurgehalte hebben? Linolzuur is omega 6, alfa- linoleenzuur is omega 3 en zover ik weet zou onze voeding rijk aan Omega-3 vetzuren moeten zijn.
Azina
13 juli 2010Waarom geen “koudgeperst” olijf olie gebruiken ?, ik dacht dat , dat het beste van de olie was.
Ellen
13 juli 2010Is olijfonaise ook beter voor je dan mayonaise?