RSI: symptomen & behandeling van RSI-klachten

RSI staat voor ‘Repetitive Strain Injury’. Vrij vertaald betekent dit ‘blessure door herhaalde belasting van spieren en gewrichten’. RSI is dan ook een verzamelnaam voor zo’n 23 werk-gerelateerde spier-& gewrichtsklachten die ontstaan door het herhaaldelijk uitvoeren van dezelfde bewegingen.

Als gevolg van de herhaaldelijke en onintensieve beweging ontstaat een continue spierspanning met pijn, gevoelsverlies, tintelingen en gevoelloosheid als mogelijke gevolgen. In dit artikel bespreken we de symptomen, klachten, voorkoming en behandeling van ‘Repetitive Strain Injuries’…

Waar doen RSI-klachten zich het vaakst voor?

Wanneer je véél, bewegingen maakt die weinig kracht vergen, ontstaat wrijving tussen de pezen en druk op de spieren en zenuwstructuren. Hierdoor kunnen allerlei ontstekingsreacties optreden. Dit soort RSI-klachten heeft met name betrekking op de spieren en gewrichten in:

• Handen & Vingers
• Polsen & Armen
• Nek & Hals

Niet alle RSI-klachten ontstaan overigens door repeterende bewegingen. Zo kunnen RSI-klachten ook ontstaan door langdurige, maar lichte aanspanning van spieren in de nek, schouders en/of bovenrug. Hierdoor vermindert de doorbloeding en wordt de energievoorziening belemmerd. Afvalstoffen hopen zich zodoende op in de spieren, waardoor pijn ontstaat. (bron)

Soorten RSI-klachten

RSI is een verzamelnaam voor uiteenlopende aandoeningen in de spieren en gewrichten van o.a. handen, polsen, armen, schouders en nek. Repetitive Strain Injuries komen dan ook in allerlei vormen en gradaties voor. Hieronder vind je een opsomming van bekende & onbekende RSI-klachten…

1. Bekende Repetitive Strain Injuries

Talloze Nederlanders lijden in meer of mindere mate aan RSI-gerelateerde klachten. De bekendste en meest voorkomende RSI-klachten zijn als volgt:

• Muisarm, SMS-duim & Wii-arm
• Golfelleboog & Tenniselleboog (tennisarm)
• Frozen shoulder
• Aspecifieke CANS
• Carpaal Tunnel Syndroom (CTS)
• Peesontsteking & Peesschede-ontsteking
• Slijmbeursontsteking (bursitis)

2. Zeldzame RSI-klachten

Daarnaast zijn er een heleboel RSI-gerelateerde klachten die je niet zo vaak tegenkomt. Minder bekende RSI-klachten zijn o.a.: Radiaal Tunnel Syndroom; Cubitaal Tunnel Syndroom; Tendinosis (chronische peesblessure); Enthesopathie ontsteking van botaanhechting); Dystonie (schrijfkramp / schrijverskramp); Thoracic Outlet Syndroom (TOS) / schoudergordel syndroom; Costoclaviculair Compressie Syndroom (CCCS); Guyon Kanaal Syndroom; Cervicobrachiaal Syndroom.

RSI-klachten vaststellen met RSI-test

Omdat de symptomen van vrijwel alle RSI-klachten sterk op elkaar lijken, is het doorgaans erg lastig om de exacte oorzaak ervan vast te stellen. In veel gevallen wordt zelfs geen exacte diagnose gesteld, maar –bij gebrek aan iets beters– simpelweg RSI-geïndiceerd. Als je het vermoeden hebt dat je lijdt aan RSI-klachten, doe dan allereerst een online RSI-test zoals die op Arbobondgenoten.nl.

Verschijnselen & symptomen van RSI

RSI-klachten ontstaan meestal geleidelijk aan. Toch kan een Repetitive Strain Injury ook vrij plotseling of zelfs acuut optreden. Repetitive Strain Injuries beginnen meestal met de volgende herkenbare symptomen:

• Tintelingen in handen
• Zeurende pijn in polsen
• Koud gevoel in handen & onderarmen
• Doof gevoel of gevoelloosheid in handen & onderarmen

In een gevorderd stadium van RSI kunnen allerlei anders symptomen zich voordoen. Zo kunnen RSI-klachten gepaard gaan met: hevige pijn, irritatie, zwellingen, slapheid van spieren en pezen, verlies van “grijpvermogen”, verbleking van de huid, temperatuurschommelingen en krakende gewrichten.

Het verloop van RSI-klachten

Omdat RSI-klachten doorgaans vrij aspecifiek zijn en sterk verschillen per persoon, worden ze in veel gevallen niet op tijd behandeld. Dat is enorm kwalijk, want RSI klachten kunnen na verloop van tijd omslaan in chronische pijn & verstijving, en zich bovendien verspreiden naar andere lichaamsdelen. Een Repetitive Strain Injury verloopt meestal in 3 fases, namelijk:

RSI-fase 1

Je hebt uitsluitend pijn tijdens arbeidswerkzaamheden. Daarnaast kan lokale vermoeidheid, spierkramp, tintelingen en/of een doof gevoel optreden. De RSI-klachten verdwijnen altijd na een periode van rust.

RSI-klachten: fase 2

De pijn zet door tot na je arbeidswerkzaamheden. Bovendien ontstaat irritatie, prikkelingen, slapheid en/of krachtverlies. De RSI-klachten verdwijnen niet na een rustpauze en zelfs niet na nachtrust of weekend.

Fase 3 Repetitive Strain Injury

Je krijgt last van zwellingen, drukpijn, functieverlies, veranderingen van huidskleur, temperatuurwisselingen en een doof, tintelend gevoel. De RSI-klachten zijn inmiddels chronisch van aard.

Het grote gevaar van RSI-klachten

Het gevaar van RSI-klachten schuilt met name in de traag voortslepende ontwikkeling van Repetitive Strain Injuries. In veel gevallen wordt er namelijk niet eens aandacht geschonken aan een sporadisch zeurend gevoel in de polsen of tintelingen in de handen. In het beginstadium verdwijnen de RSI-klachten immers vanzelf weer. “Dan is er dus niks aan de hand, toch?”

Na verloop van tijd blijft de pijn echter aanhouden en begint krachtverlies op te treden. De RSI-klachten gaan op een gegeven moment ook niet meer over, en dan begint het gelazer pas echt! Het is dus meer dan raadzaam om beginnende Repetitive Strain Injuries direct te laten behandelen. Hoe eerder je erbij bent, des te groter de kans dat je RSI-klachten succesvol kunnen worden behandeld, waardoor ze volledig genezen.

Risicogroepen: wie krijgt te maken met RSI-klachten?

RSI-klachten zijn veelal werk-gebonden of werk-gerelateerd. Bepaalde beroepsgroepen hebben dan ook een relatief grote kans op Repetitive Strain Injuries. De belangrijkste voorbeelden van RSI-risicogroepen zijn:

• Beeldschermwerk (muis & toetsenbord)
• Assemblage-werkers
• CAD-tekenaars
• Fijn-monteurs (printplaten solderen e.a.)
• Installateurs (elektronica, CV, waterleiding e.a.)
• Kassa-personeel (zitten & scannen)
• Lopende band-werkers (sorteerders e.a.)
• Kraanmachinisten
• Orderpickers (post, warenhuizen, webwinkels e.a.)
• Musici (pianisten, gitaristen, blazers e.a.)
• Kappers. slagers & postbodes

Als je RSI-klachten wilt vermijden en voorkomen, dan is een geschikte beroepskeuze dus de eerste stap!

RSI voorkomen & vermijden (preventie)

RSI is doorgaans erg moeilijk te genezen. Je kunt RSI-klachten dan ook het beste proberen te voorkomen. Repetitive Strain Injuries voorkomen, heeft alles te maken met ‘ergonomsich werken‘. Daarom hierbij 9 tips en aandachtspunten m.b.t. ergonomie die je kunnen helpen bij het verkleinen c.q. minimaliseren van RSI-risico’s:

1. Repeterende werkzaamheden beperken voorkomt RSI

Probeer werkzaamheden zoveel mogelijk af te wisselen! En voorkom met name regelmatig herhaalde krachteloze bewegingen. Kortom: doe niet te vaak dezelfde beweging en zet zo veel mogelijk kracht achter iedere beweging. Door gecontroleerd en krachtig te bewegen help je RSI voorkomen.

2. Juiste werkhouding aannemen = RSI-preventie

Neem een correcte sta- of zithouding aan. Werk zo min mogelijk met opgeheven armen. Zorg er bovendien voor dat de hoek van romp en armen kleiner is dan 60 graden. Een ergonoom (iemand die zich heeft gespecialiseerd in ergonomie) kan je alles vertellen over de juiste ergonomische sta- of zithouding om RSI te voorkomen.

3. Optimale werkplek inrichten verkleint RSI-risico

Zorg voor een verstelbare stoel, bijvoorbeeld een balansstoel of ergonomische stoel. Een bureau op de juiste hoogte met ondersteuning van de onderarmen is ook van cruciaal belang. Gebruik bij voorkeur een aangepast, ergonomisch toetsenbord en een anti-RSI-muis om een muisarm te voorkomen. Een ergonomie-specialist kan je alles vertellen over een optimale (anti-RSI) werkplek.

4. Regelmatig werkonderbrekingen inlassen = anti-RSI

Neem regelmatig een (micro)pauze. Er zijn computerprogramma’s (anti-RSI-software) die elke 5 tot 10 minuten speciale anti-RSI-oefeningen op je beeldscherm tonen. Deze RSI-oefeningen zijn specifiek bedoeld om RSI-klachten te voorkomen en/of te behandelen. Je kunt je werkgever of een eventuele bedrijfsergonoom (interne ergonomie-specialist) vragen naar RSI-oefeningen in de vorm van anti RSI-software!

5. Juiste werktechniek aanleren ter preventie van RSI-klachten

Begin niet onbezonnen aan een nieuwe baan. Leer eerst een optimale werktechniek aan en vraag daarbij hulp aan een eventuele arbeidsdeskundige of bedrijfsergonoom. Als je ongecontroleerd en klakkeloos te werk gaat, loop je namelijk een relatief grote kans op RSI-klachten! Dit geldt bij uitstek voor beeldschermwerk en ander repetitief werk.

6. Werkdruk in toom houden = Repetitive Strain Injury voorkomen

Zorg ervoor dat je werkdruk niet de pan uit rijst. Voorkom pieken en beperk overwerken tot maximaal één keer per week. Stress, en met name werkstress gaat vaak hand in hand met RSI-klachten. Als je werkdruk te hoog is, bespreek dat dan met je baas, arbeidsdeskundige of bedrijfsergonoom (ergonomie-expert).

7. Werktempo aan banden stellen voorkomt RSI-klachten

Werk niet te snel en laat je vooral niet opjagen! Maak desnoods bezwaar wanneer een machine (lopende band e.a.) je werktempo bepaalt. Pas eventuele machines aan aan jouw werktempo en niet andersom. Zodoende kun je Repetitive Strain Injuries helpen voorkomen. Schakel desgewenst een ergonomie-deskundige in als er sprake is van wantoestanden.

8. Werkomgeving optimaliseren ter preventie van RSI

Werk in een heilzame omgeving en voorkom tocht, vochtigheid en kou. Een gebrekkige werkomgeving draagt namelijk bij aan RSI-klachten. Werk dus nooit in een vochtig kantoor, direct onder een airco-unit of op een plek waar overdreven op de stookkosten wordt bespaard.

9. Werkomstandigheden aanpassen kan helpen…

Pas zo nodig je werkomstandigheden aan. Hierbij valt te denken aan je werkhoogte, je bewegingsruimte, je reikafstanden etc. Zet dingen die je vaak gebruikt op een vaste plek binnen handbereik. Onnatuurlijke of overstrekte bewegingen kunnen RSI namelijk in de hand werken!

RSI-behandeling: behandelen & genezen

RSI is in de meeste gevallen erg hardnekkig en vrij lastig te behandelen. Wat voor de één werkt, werkt voor de ander totaal niet. Hierbij toch een drietal behandelingswijzen die werkzaam zijn tegen een Repetitive Strain Injury…

1. Ergonoom of arbeidsdeskundige inschakelen

Grotere bedrijven hebben veelal een RSI-specialist in huis. Hierbij valt te denken aan een ergonoom (ergonomie-specialist) of een interne arbeidsdeskundige. Een dergelijke RSI-specialist kan arbeidsdeskundig advies geven en bovendien werkplekaanpassingen doorvoeren. Kleinere bedrijven kunnen op jouw aanvraag een ergonomie-expert inschakelen ter behandeling van jouw RSI-klachten.

2. Therapieën ter behandeling van RSI-klachten

In veel gevallen is het moeilijk om af te komen van RSI-klachten wanneer je ze eenmaal hebt. Toch zijn er een aantal therapieën die uitkomst kunnen bieden bij een groot aantal vormen van RSI. Enkele voorbeelden van effectieve therapieën en behandelingen tegen de beruchte Repetitive Strain Injury zijn:

• Therapeutische massage (anti-RSI-massage, Tuina massage e.a.)
• Medische fitness
• Mensendieck therapie
• Cesar therapie
• Revalidatie therapie
• Fysiotherapie
• Backstretcher & Rolastretcher

3. Algemene adviezen ter behandeling van RSI-klachten

Tot slot is het raadzaam om een aantal algemene anti RSI-adviezen in acht te nemen. De volgende tips kunnen namelijk werkzaam zijn ter behandeling van Repetitive Strain Injuries:

• Huisarts: neem bij beginnende RSI-klachten direct contact op met je huisarts.
• Dieet: gebruik een gezonde, gevarieerd en uitgebalanceerde voeding, rijk aan essentiële vetzuren, aminozuren, vitamines en mineralen.
• Rusten & ontzien: neem voldoende rust en vermijd de handelingen die tot jouw RSI-klachten hebben geleid.
• Beweging: blijf voldoende bewegen, maar doe dit gecontroleerd en verantwoord, eventueel onder begeleiding van een therapeut.

Tot slot

RSI treedt meestal op na langdurige, maar geringe belasting, frequente herhalingen en piekdruktes. Behandeling van RSI-klachten dient dan ook voornamelijk gericht te zijn op het doorbreken van patronen en/of bewegingsarmoede. Daarnaast dient er te worden gestreefd naar ‘ergonomisch werken’. Ook speciale RSI-oefeningen of RSI-therapie kan zeer effectief zijn ter behandeling van de welbekende Repetitive Strain Injury.

Gespecialiseerde Mensendieck therapie wordt aangeraden bij chronische RSI-klachten. Bij een acute Repetitive Strain Injury is massage doorgaans een goede behandelingsmethode. Een snelle behandeling is bepalend voor de kans op herstel. Arbodienst, ondernemingsraad, ergonomie-experts en de RSI-patiëntenvereniging kunnen je wellicht verder van dienst zijn.

Heb jij vragen, opmerkingen, suggesties of adviezen m.b.t. RSI-klachten? Laat hieronder een reactie achter!