Teken zijn gevaarlijk voor mensen en dieren. Ze dragen ziekten over en veroorzaken infecties. Het is dan ook belangrijk om teken in je huis & tuin te bestrijden en een teek direct uit je huid te verwijderen. Hierbij enkele tips ter bestrijding van teken in huis…
Wat is een teek & wat doen teken?
Teken zijn parasitaire beestjes die zich vanuit planten en grassen aan mensen & dieren vastgrijpen, zich met hun kopje (capitulum) in de huid boren en bloed uit hun huid zuigen. Er zijn overigens aanwijzingen dat een teek zich tevens vanuit een boom op zijn slachtoffer kan laten vallen, maar dit zou eveneens een fabel kunnen zijn.
De bloedmaaltijd van een teek duurt enkele uren tot enkele dagen. Nadat een teek zich heeft volgezogen, laat ie zich op de grond vallen en klimt ie weer naar een ietwat hooggelegen plek. Teken kunnen uitsluitend langzaam kruipen; ze kunnen niet springen of vliegen.
De teek die in Nederland het vaakst voorkomt is de “schapenteek”. Deze teek gebruikt allerlei zoogdieren als gastheer… Schapen, paarden, herten, konijnen, vogels, egels, eekhoorns, honden, katten, mensen en ga zo maar door. Teken behoren tot de spinachtige mijten en zijn te herkennen aan de volgende kenmerken:
- 8 pootjes
- Minuscuul kopje; groot achterlijf
- Steeksnuit met weerhaakjes
- Scheiding tussen kop-borststuk & achterlijf
- Niet-volgezogen: 1 tot 3 millimeter groot
- Volgezogen: tot 1 centimeter groot
- Normaliter: bruin, zwart of groen van kleur
- Volgezogen teken kunnen roodbruin of rood worden
- Een volgezogen teek kan heel bol (rond of ovaal) worden
Volgezogen teken leggen massa’s eitjes. Uit deze eitjes komen “baby-teken” die ook wel tekenlarven worden genoemd. Larven zullen zich verpoppen en uiteindelijk ontpoppen als “nimfen”. Nimfen hebben bloed nodig om uiteindelijk te volgroeien tot volwassen teken.
Hoe herken je een tekenbeet?
De beet van een teek wordt meestal niet gevoeld vanwege de natuurlijke pijnstillers en antistollingsmiddelen in het tekenspeeksel. Je herkent een tekenbeet meestal door het zien van een vreemd “bultje” op de huid. Dit is een teek die zijn kopje door het huidoppervlak heeft geduwd. Het achterlijfje zie je als een volgezogen zakje uit de huid steken.
In principe kan een tekenbeet overal op het lichaam voorkomen. Toch bijten teken zich het liefst vast op een beschutte plek. Een tekenbeet komt het vaaks voor in de haargrens, achter de oren, en in de oksels, liezen, knieholtes & bilspleet. De teek zit gedurende de bloedmaaltijd verankerd in het huidoppervlak dankzij lijmvloeistof die de teek uitscheidt.
Als een teek zich eenmaal heeft teruggetrokken uit de huid om zich te laten vallen, dan blijft er wondje achter met een rood ringetje eromheen (1 – 2 cm). In het gunstigste geval ontstaat er een korstje op en geneest de tekenbeet binnen enkele dagen. In dat geval is behandeling met medicijnen niet nodig. Teken kunnen echter ook ziekten met zich meedragen en op mensen overbrengen…
Teken & ziekten
In het ongunstigste geval draagt een teek een virus of bacterie bij zich. In dat geval kan er een enorme rode kring rondom het wondje ontstaan. De belangrijkste ziekten & ziekteverwekkers die binnen Nederland door teken worden overdragen op mensen zijn als volgt:
- Ziekte van Lyme (bacterie)
- Q-koorts (bacterie)
- Hersenvliesontsteking (virus)
- Verscheidene huidaandoeningen
Het meest recente onderzoek naar teken heeft uitgewezen dat bijna 25% van alle teken in Nederland de ziekte van Lyme kan overdragen. Als je een tekenbeet hebt opgelopen, dien je de eerstvolgende maanden dus goed op te letten… Vooral op verschijnselen van de ziekte van Lyme:
- Een rode ringvormige vlek op de huid die langzaamaan groeit.
- Griepklachten (koorts, hoofdpijn, spierpijn etc.).
- Dubbel zien, wazig zien & scheef zien.
- Tintelingen of krachtverlies in armen of benen.
- Dikke of pijnlijke gewrichten van armen of benen.
Ga direct naar de dokter als er binnen enkele dagen tot ongeveer drie maanden na de tekenbeet één of meerdere van bovenstaande symptomen optreden!
Teek verwijderen uit de huid
Hoe eerder je een teek opmerkt en uit de huid verwijdert, des te kleiner de kans op een bacteriële of virale infectie. Een teek moet daarom snel – maar vooral ook secuur – worden verwijderd. Verwijder de gehele teek, bij voorkeur met een speciale “tekenpincet” oftewel “tekentangetje”.
Pak de teek zo dicht mogelijk bij je huid vast en trek hem er zo recht mogelijk uit, zonder te draaien. Het is niet ideaal als het “borstkopstuk in de huid achterblijft, maar het is ook niet gevaarlijk. Als het verwijderen niet lukt, laat het dan door de huisarts doen.
Zorg er in ieder geval voor dat je de teek niet fijnknijpt; in dat geval kan de maaginhoud van de teek namelijk in je huid terechtkomen. Gebruik ook nooit (agressieve) middelen bij het verwijderen van een teek. Maak na het verwijderen van de teek de huid schoon. Desinfecteer het wondje met jodium of alcohol. Controleer tot slot de rest van het lichaam op meer teken, want waar één teek wordt gevonden, zijn er vaak meer.
Let op: Noteer altijd de datum van de tekenbeet en het verwijderen van de teek. Dit kan belangrijk zijn voor de huisarts indien er later een infectie optreedt.
Teken in huis & tuin…
Teken houden zich van nature schuil in bomen, struiken, planten, grassen en kreupelhout. Als een mens of dier langsloopt, voelt een teek diens lichaamswarmte. De teek grijpt zich vast bij aanraking of laat zich vanuit de hoogte op de gastheer vallen.
Je kunt teken in huis krijgen via je eigen huid of kleding, maar meestal gebeurt dit via je huisdieren (o.a. hond, kat & konijn). Normaliter leggen teken honderden tot duizenden eitjes in laag gras. Als een teek zich in huis echter in je huis laat vallen, dan zal ze genoodzaakt zijn om haar eitjes binnenshuis te leggen. Er kan dan een tekenplaag in huis ontstaan!
Honderden tot duizenden “babyteken” (larven) zullen zich uiteindelijk proberen te verspreiden over banken, bedden, kleding, tapijten en andere warme, droge plekken. Ze zullen op zoek gaan naar een bloedmaaltijd om zich te voeden en zich te kunnen verpoppen tot “nimfen”.
De kans dat elke teken-larf een slachtoffer bereikt is erg klein. Als je echter honden of katten hebt, kan de teken-populatie in je huis zich gemakkelijk in stand houden. Er hoeft immers maar één vrouwtjesteek aan bloed te komen om weer een nieuwe lading teken-eitjes in je huis te produceren. Teken kunnen bovendien – ook zonder bloed – tot een jaar binnenshuis overleven!
Tip: in dit artikel over tekenplaag in tuin & woning vind je aanvullende informatie over de bestrijding van de teek rondom je huis…
Tot slot
Je kunt een tekenbeet voorkomen door hoog gras en struiken te mijden. Ook gesloten kleding met lange mouwen en pijpen kan helpen. Draag bovendien een pet als je in een bebost gebied loopt. Tot slot kun je je huid beschermen tegen teken met een insectenwereld middel zoals DEET.
Heb jij ervaring met teken in huis, tekenbeten of het verwijderen van een teek? Laat hieronder jouw verhaal achter!
