Iemand met een eetstoornis herkennen, begrijpen & helpen

Een eetstoornis is een zeer serieus ziektebeeld dat veel lichamelijke en emotionele schade teweeg kan brengen. Hoewel mensen met een eetstoornis dit meestal proberen te verbergen, zijn er signalen die je kunt leren herkennen. Hoe eerder de ziekte wordt aangepakt, hoe makkelijker het is om ervan te herstellen. Twijfel dus niet en praat met je vriend(in) of familielid als je je zorgen maakt.

Je kunt iemand met een eetstoornis niet dwingen diens gedrag en/of mening aan te passen, maar je kunt iemand wel helpen door duidelijk kenbaar te maken dat je je zorgen maakt, door hulp aan te bieden en door iemand aan te sporen om professionele hulp te zoeken…

Eetstoornissen begrijpen

Bij een eetstoornis horen extreme aanpassingen op het normale dagelijkse eetpatroon: het volgen van super strakke diëten, stiekem eten, overgeven na maaltijden en het obsessief tellen van calorieën. Eetstoornissen gaan helaas veel verder dan een gecompliceerd eetpatroon. De kern van een eetstoornis is vaak een verdraaide zelfkritische houding betreffende gewicht, eten en het eigen lichaam. Deze negatieve gedachten en gevoelens kunnen resulteren in deconstructief gedrag.

Mensen met een eetstoornis gebruiken voedsel om met ongemakkelijke of pijnlijke emoties om te gaan. Door zo weinig mogelijk te eten wordt het gevoel gecreëerd de baas te zijn over een bepaalde situatie. Te veel eten verdooft tijdelijk gevoelens van verdriet, boosheid of eenzaamheid. Iemand met een eetstoornis gebruikt laxeermiddelen om gevoelens van hulpeloosheid en zelfhaat kwijt te raken. Na verloop van tijd kunnen mensen met een eetstoornis zichzelf niet meer objectief bekijken. De obsessie met voedsel gaat dan het hele leven beheersen.

Mythes over eetstoornissen

1. Je moet dun zijn om een eetstoornis te kunnen hebben
   Mensen met een eetstoornis bestaan in alle vormen en maten. Velen hebben een gemiddeld gewicht of zelfs overgewicht.
2. Alleen tienermeisjes & jonge vrouwen kunnen eetstoornissen hebben
   Hoewel eetstoornissen het meest voorkomen bij vrouwen in hun tienerjaren en rond twintigjarige leeftijd, komt de ziekte voor bij zowel mannen als vrouwen in alle leeftijdscategorieën.
3. Mensen met een eetstoornis zijn gewoon ijdel
   IJdelheid is niet de reden dat mensen met een eetstoornis extreme diëten volgen en een obsessie hebben voor hun lichaam. Het is eerder een manier om gevoelens van schaamte, angst en onmacht te maskeren.
4. Eetstoornissen zijn eigenlijk helemaal niet zo gevaarlijk.
   Alle eetstoornissen kunnen leiden tot onomkeerbare en levensbedreigende gezondheidsproblemen zoals hartziekten, verlies aan botdichtheid, groeiproblemen, onvruchtbaarheid en nierschade.

Signalen van een eetstoornis

Veel mensen maken zich zorgen om hun gewicht, over wat ze eten en hoe ze eruitzien. Dit is zeker het geval bij tieners en jongvolwassenen die ergens bij willen horen en er aantrekkelijk uit willen zien, terwijl hun lichaam op die leeftijd juist aan het veranderen is. Het kan in bepaalde gevallen moeilijk zijn om het verschil te zien tussen een eetstoornis en normale interesse voor gewicht en diëten, vooral in het begin.

Naarmate een eetstoornis zich verder ontwikkelt, wordt het gemakkelijker om de signalen te herkennen. Iemand met een eetstoornis zal echter zo veel mogelijk proberen dit te verbergen. Het is dus belangrijk om je bewust te zijn van de signalen. De vaakst voorkomende signalen van een eetstoornis zijn als volgt:

• Constant bezig met lichaam en/of gewicht
• Obsessie voor calorieën & voedsel
• Continu diëten, zelfs bij ondergewicht
• Snel + onverklaarbaar gewichtsverlies of gewichtstoename
• Het innemen van laxeermiddelen of dieetpillen
• Dwangmatig veel bewegen
• Excuses c.q. smoesjes verzinnen om niet te hoeven eten
• Het vermijden van sociale gebeurtenissen waar eten een rol speelt
• Direct na het eten naar het toilet gaan
• Alleen ‘s nachts of in het geheim eten
• Calorierijke voedingsmiddelen in zeer hoog tempo naar binnen werken

Iemand met een eetstoornis helpen

Als je de signalen van een eetstoornis bij iemand waarneemt, kun je twijfelen of je er wel of niet iets van moet zeggen, uit angst dat je het mis hebt, iets verkeerds zegt of je relatie met die persoon aantast. Hoewel het ontzettend moeilijk is om een lastig onderwerp als een eetstoornis aan te snijden, is het belangrijk om je hierdoor niet te laten weerhouden. Een eetstoornis zal zonder de juiste hulp alleen maar verergeren, en zowel lichamelijke als emotionele schade zal steeds aanzienlijker worden.

Met iemand praten over je bezorgdheid

Als je met iemand wilt praten over een mogelijke eetstoornis is het belangrijk om dit op een liefdevolle manier te doen en zo min mogelijk te confronteren. Kies een moment waarop je de persoon onder vier ogen kunt spreken en vermijd kritiek en beschuldigingen. De persoon zal dan namelijk alleen maar in de verdediging gaan. Maak vooral duidelijk dat je je zorgen maakt. Hierbij nog enkele aanvullende tips en handvatten voor het helpen van iemand met een eetstoornis:

• Hoe je iemand met een eetstoornis kunt helpen & aanspreken…
• De slopende gevolgen van anorexia voor je lichaam…
• 25 eetstoornissen in een overzicht…
• Waar kunnen kinderen & jongeren anoniem terecht met medische vragen of problemen?

Tips voor het praten over een eetstoornis

1. Praat over je bezorgdheid. Vertel over specifieke momenten waarop je je zorgen maakte over het gedrag van iemand. Leg uit dat je denkt dat deze dingen misschien aanleiding zijn om professionele hulp te zoeken.
2. Vermijd conflicten en discussies. Als iemand weigert in te zien dat er een probleem is, of een reden voor jou om je zorgen te maken, geef dan opnieuw aan hoe je je voelt en geef opnieuw de redenen hiervoor. Het is ook belangrijk om duidelijk te maken dat je altijd open staat voor een gesprek en je altijd bereid bent om te helpen, zelfs al is die persoon er nu wellicht nog niet aan toe.
3. Beschuldig iemand niet en vermijd schaamte en schuld. Gebruik geen beschuldigende statements die beginnen met ‘je/jij’. Voorbeelden hiervan zijn ‘Je moet gewoon eten’ en ‘Je gedraagt je onverantwoordelijk’. Gebruik in plaats daarvan zinnen die beginnen met ‘ik of het’. Bijvoorbeeld: ‘Ik maak me zorgen over je omdat je niet hebt ontbeten en geluncht’ of ‘Het maakt me bang dat ik je vaak hoor overgeven’.
4. Vermijd het aandragen van simpele oplossing. Bijvoorbeeld: ‘Als je nou gewoon stopt, dan komt het allemaal wel weer goed’.
5. Geef niet te snel op wanneer de persoon die je aanspreekt je negeert, alles ontkent of boos wordt. De eetstoornis is voor deze persoon een manier om emoties te verwerken die hij of zij niet rechtstreeks onder ogen durft te komen. Het zal dan ook tijd kosten voordat de persoon zal willen inzien of toevoegen dat hij of zij een probleem heeft.
6. Iemand de les lezen, boos worden of een ultimatum stellen zal niet helpen. Maak in plaats daarvan duidelijk dat je je zorgen maakt en dat je er altijd voor diegene zult zijn.

Professionele hulp zoeken

Buiten het aanbieden van steun is het voornaamste wat je voor iemand kunt doen het aansporen om professionele hulp te zoeken. Hoe langer iemand een eetstoornis heeft, hoe moeilijker het wordt om er vanaf te komen en hoe groter de blijvende consequenties zullen zijn. Probeer daarom de persoon met de eetstoornis ervan te overtuigen dat het erg belangrijk is om direct naar een huisarts of specialist te gaan.

Een dokter kan iemands symptomen evalueren, kijken welke andere medische problemen mogelijk een rol spelen en de juiste diagnose stellen. Een dokter kan ook bepalen of er bijkomende factoren zijn die behandeling nodig hebben zoals depressie, verslaving of een angststoornis. Als je vriend(in) of familielid eigenlijk niet naar de dokter wil, vraag diegene dan om toch te gaan om je bezorgdheid weg te nemen. Het kan helpen om aan te bieden zelf een afspraak te maken of mee te gaan.

Iemand steunen tijdens het herstel

Herstellen van een eetstoornis vergt tijd. Er zijn geen snelle manieren om ervan af te komen of wondermiddelen die direct helpen. Het is dan ook van cruciaal belang om geduld te hebben en iemand te blijven steunen. Zet iemand niet onnodig onder druk met onrealistische doelstellingen. Steun iemand en prijs hem of haar bij het behalen van iedere kleine stap. Blijf positief, respectvol en geduldig, zelfs tijdens terugvallen en tegenslagen.

Heb jij aanvullende tips om iemand met een eetstoornis te herkennen, helpen en ondersteunen? Deel hieronder jouw tips, adviezen, opvattingen & bevindingen!