De bijholten zijn de kleine loze ruimtes in de schedel. Omdat de bijholten zich rondom de neus bevinden, worden ze ook wel neusbijholten genoemd. Als een bacterie of virus in één van deze bijholten terechtkomt, dan kan zo’n ziekteverwekker gaan woekeren in het slijmvlies dat de binnenkant van de holte bekleedt. Zodoende ontstaat een bacteriële en/of virale infectie in de bijholte. Zo’n infectie wordt ook wel holte-ontsteking, bijholte-ontsteking, neusbijholte-ontsteking of sinusitis genoemd. Hierbij 5 oorzaken, symptomen en oplossingen m.b.t. holte-ontstekingen…
1. Verschillende soorten holte-ontstekingen
Ieder mens heeft holten in zijn/haar schedel. De belangrijkste holte is de schedelholte; dit is de holte waarin zich de hersens bevinden. Daarnaast bevat de schedel een aantal kleinere holten die in verbinding staan met de neusholte en die normaliter uitsluitend lucht bevatten. Deze holten noemen we bijholten, neusbijholten of sinussen. We onderscheiden de volgende bijholten:
- Kaakholten (sinus maxillaris) – De holtes achter de wangen
- Voorhoofdsholten (sinus frontalis) – De holtes boven de oogkassen
- Zeefbeenholten (sinus ethmoidalis) – De holtes naast de oogkassen
- Wiggebeensholten (sinus sphenoidalis) – De holtes diep achter de oogkassen & neus
Niet iedere bijholte ofwel sinus is overigens even vatbaar voor virale of bacteriële infecties. In veruit de meeste gevallen is er sprake van een voorhoofdsholte-ontsteking en/of kaakholte-ontsteking.
2. Oorzaken van een holte-ontsteking
Een holte-ontsteking wordt meestal veroorzaakt door een verkoudheidsvirus. Zodra de neus verstopt raakt en de neusholte wordt geblokkeerd, krijgen bacteriën in snot en slijm de kans om zich binnen de neusholte flink te vermenigvuldigen. De bacteriën komen dan in de bijholtes terecht en zodoende ontstaat een bijholte-ontsteking. Andere veelvoorkomende oorzaken van een holte-ontsteking zijn:
- Griepvirus
- Luchtweg-infectie
- Luchtweg-vernauwing
- Allergieën (hooikoorts, huisstofmijt, huisdieren, schimmels, gisten e.a.)
- Scheefstaand neustussenschot
- Gezwel in de neus (cyste, poliep, tumor e.a.)
Naast een acute bijholte-ontsteking, kun je ook last hebben van chronische bijholteontseking (sinusitis), welke door onderliggende aandoeningen en terugkerende infecties ontstaat. Zo kan astma heel gemakkelijk leiden tot ontstekingen en verstopte sinussen. Ook GERD (gastro-oesofageale refluxziekte) kan bijdragen aan de ontsteking, doordat het maagzuur de weefsels kan irriteren. Heb je dus last van zulke onderliggende problemen, dan kan het handig zijn om deze bij je dokter te vermelden, om te zorgen dat je de juiste behandeling krijgt en in de toekomst misschien minder snel last hebt van holte-ontstekingen.
Als je veel blootgesteld wordt aan irriterende stoffen, zoals rook, chemicaliën of andere luchtvervuiling, kan het zijn dat je vaker last hebt van sinusitis. Het is belangrijk te weten dat niet alleen allergieën voor deze stoffen, maar langdurige blootstelling überhaupt beschadiging aan de weefsel in de hand werkt.
Aspecten die een holte-ontsteking in de hand kunnen werken zijn: een verlaagde weerstand, roken en gebitsproblemen.
3. Symptomen van een holte-ontsteking
Een holte-ontsteking ontstaat vaak in het verlengde van verkoudheid of griep. De belangrijkste symptomen van een holte-ontsteking komen dan ook overeen met verkoudheidsverschijnselen en griepverschijnselen. Hierbij valt te denken aan:
- Hevige & bonzende hoofdpijn (voelbaar rond de ogen)
- (Volledig) verstopte neus
- Dik, taai & elastisch slijm
- Groen snot (zeer bacterie-rijk)
- Hoesten & niezen
- Verlies van reukzin & smaakzin
Virussen en bacteriën vermenigvuldigen zich door zich steeds opnieuw in tweeën te splitsen. Hoe langer een virale en/of bacteriële infectie aanhoudt, des te heviger de symptomen worden. Je immuunsysteem moet namelijk steeds harder vechten. Hierdoor ontstaan nog kenmerkendere symptomen van een holte-ontsteking, namelijk:
- Koorts
- Drukkend gevoel rond oogkassen, neusbeen en/of jukbeenderen
- Gevoel alsof je hele hoofd verstopt zit
- Pijnlijke kiezen bij het kauwen
- Wazig zien
- Bloedneuzen
Naast de typische symptomen die hierboven vermeld staan, zijn er ook atypische symptomen die vaak over het hoofd worden gezien. Het is belangrijk om te weten dat ook deze door een vorm van holte-ontsteking kunnen optreden.
- Een slechte adem
- Chronische keelpijn
- Aanhoudende vermoeidheid
Hoewel deze symptomen een groot aantal oorzaken kunnen hebben, kunnen ze in combinatie met de typische symptomen sneller een diagnose in de hand werken.
Hoewel het niet vaak voorkomt, kunnen er ook complicaties optreden als sinusitis onbehandeld blijft. Zo kan er periorbitale cellulitus optreden, wat een zwelling en pijn rond de ogen veroorzaakt. Als dit niet op tijd behandeld wordt kan dit leiden tot problemen met het zicht. Als de infectie zich verspreidt, kan dit zelfs leiden tot hersenabcessen, hoewel dit nauwelijks voorkomt. Ook kan osteomyelitis optreden, wat het bot infecteerd. Dit zorgt voor een intense pijn en zwelling. Het is daarom ook erg belangrijk om holteontstekingen serieus te nemen en de juiste behandeling aan te gaan, voordat deze complicatie optreden.
Let op: als een holte-ontsteking zich blijft verspreiden, kan uiteindelijk een oorontsteking, oogontsteking, neusholte-ontsteking, keelontsteking, oorontsteking of zelfs een levensbedreigende hersenvliesontsteking ontstaan!
4. Behandeling & medicijnen voor een holteontsteking
Als een huisarts het idee heeft dat je een holteontsteking hebt, dan krijg je negen van de tien keer een antibioticakuur voorgeschreven. Antibiotica doden bacteriën of remmen de vermenigvuldiging van bacteriën. Omdat de achterliggende oorzaak van een holte-ontsteking meestal een virus is, bestrijden antibiotica uitsluitend de symptomen van een holte-ontsteking en niet de achterliggende oorzaak.
Sterker nog: omdat antibiotica zich verspreiden via je bloed – en de bijholten lege ruimtes zijn – komen antibiotica niet of nauwelijks op de plek waar ze het hardst nodig zijn. Effectieve medicijnen om een bestaande holte-ontsteking te behandelen zijn er dus niet. Er zijn echter wél maatregelen om een holte-ontsteking te voorkomen en om het genezingsproces te bespoedigen. De beste tips ter behandeling van sinusitis zijn:
- Eet gezond en gevarieerd en beweeg voldoende; dan blijft je immuunsysteem sterk en je weerstand op peil.
2. Nooit hard je neus snuiten; hierdoor stuw je bacteriën namelijk richting je bijholten.
3. Nooit te hard je neus ophalen; hierdoor zuig je bacteriën richting je bijholten.
4. Gebruik neusdruppels of neusspray met xylometazoline om de slijmvliezen te doen slinken.
5. Ga nooit te lang door met xylometazoline; stap binnen 2 weken over op een ‘homeopathische’ neusspray (fysiologische zoutoplossing).
6. Stoom met heet water, eventueel met een paar druppels eucalyptus-olie of menthol-olie.
7. Neem bij voorkeur paracetamol om eventuele pijn te verlichten.
8. Rook niet.
Fysiotherapie kan helpen bij het verminderen van ontstekingen en het verbeteren van je ademhaling door je de juiste oefeningen te leren. Zo kun je de symptomen van holte-ontstekingen verminderen. Ook accupunctuur en chiropractie kunnen de doorbloeding van je lichaam verbeteren en druk weghalen op bepaalde plekken. Hoewel dit niet voor iedereen hoeft te werken, kan het de moeite waard zijn om je symptomen te proberen te verlichten. Ze kunnen een waardevolle aanvulling zijn op de traditionele behandelingen.
Voor mensen die allergieën hebben, kan immunotherapie een uitkomst zijn voor de lange termijn. Door juist injecties met allergenen in het lichaam te spuiten, kan het lichaam steeds beter op tegen de reacties. Hierdoor zou de felheid en de hoeveelheid van sinusitis kunnen verminderen. Omdat allergieën vaak je hele leven blijven, kan dit een goede uitkomst zijn voor diegenen die hier last van hebben.
Let op: Een voorhoofdsholte-ontsteking of kaakholte-ontsteking gaat meestal binnen 4 weken vanzelf over. Meestal zijn de klachten zelfs binnen een week alweer verdwenen.
5. Chronische holte-ontsteking & bijholte-operatie
Als de symptomen van een holte-ontsteking worden onderdrukt met medicijnen, maar de bacterie of het virus niet volledig wordt gedood, dan keert de holte-ontsteking op den duur weer terug. Een blijvende (niet-overgaande) of steeds opnieuw terugkerende holte-ontsteking wordt ook wel een chronische holte-ontsteking of chronische sinusitis genoemd.
Een chronische holte-ontsteking ofwel chronische bijholte-ontsteking wordt meestal verholpen met behulp van een endoscopische bijholte-operatie.Een bijholte-operatie betreft een chirurgische ingreep waarbij een KNO-arts of chirurg met behulp van een endoscoop via de neusgaten opereert. Een bijholte-operatie tegen chronische holte-ontstekingen heeft 3 doelen, namelijk:
- Verwijderen van overtollig weefsel uit de neusbijholten (turbinoplastie)
- Openen van de “middelste neusgang” (antrostomie)
- Corrigeren van een scheefstaand neustussenschot (septoplastie)
Let op: vooral een bijholte-operatie van zeefbeenholten en/of wiggebeensholten brengt verregaande risico’s met zich mee en kan ernstige complicaties teweegbrengen.
6. Emotionele impact van holte-ontstekingen
Naast de fysieke symptomen die allemaal ontstaan, laten holte-ontstekingen ook nog een emotionele impact achter. Pijn en ongemak die maar niet weg gaat kunnen leiden tot stress, angst of zelfs depressie. Als je last krijg van psychologische klachten door sinusitis, is het belangrijk om erover te praten met vrienden, familie of professionals.
Een behandeling voor holte-ontstekingen hoeft niet meteen aan te slaan, wat soms erg frustrerend kan zijn. Het is belangrijk om desondanks rustig te blijven en niet te gaan twijfelen over de oplossing. Hoewel er verschillende oorzaken kunnen zijn, zijn er talloze behandelingen mogelijk, die samen met de zorgprofessionals zeker boven water komen en bij jou zullen helpen.
