Met ‘mondflora’ worden alle levende micro-organismen in de mondholte bedoeld. Net als in je darmen zitten er namelijk ook talloze bacteriën in je mond. De bacteriën in je mond vormen een levend filmlaagje over je tanden, kiezen, tandvlees, gehemelte & tong. Ze bedekken o.a. je tandoppervlak, mondslijmvlies, wangslijmvlies en keelslijmvlies. Er zijn ruim 700 verschillende bacteriestammen gevonden in menselijke mondflora!
Goede & slechte mondbacteriën
Een deel van de mondflora is nuttig en heeft een gunstige uitwerking op de gezondheid. Deze bacteriën beschermen je mond tegen ontstekingen en je tanden + kiezen tegen bederf. Een groot deel van de mond bacteriën is echter schadelijk en draagt bij aan tandbederf, ontstekingen en een slechte adem. Het is helaas lastig om je mond & gebit op zodanige wijze te reinigen dat slechte bacteriën verdwijnen en goede bacteriën gespaard blijven.
Tandplak
De meeste slechte bacteriën bevinden zich in de zogenaamde ‘tandplak’ oftewel ‘tandplaque’. Tandplak is een witte substantie die voornamelijk bestaat uit:
- Bacteriën
- Minuscule voedselrestjes
- Mineralen
- Speeksel-enzymen
- Slijm
De bacteriën op je tanden en kiezen vormen meerdere bacterielagen omdat tandbeen zichzelf niet ververst. Bacteriën kunnen zich echter niet afzetten op het zachte weefsel in de mond. De zachte slijmvliezen worden namelijk continu ververst door de vernieuwing van epitheelcellen. De bacterie-film op je tandvlees, gehemelte en wangen bestaat dus altijd uit één laag en blijft nooit lang zitten.
Microbieel evenwicht
Binnen de mondflora is – net als in de darmen – sprake van een evenwicht tussen “goede” en “slechte” bacteriën. Tandplak bestaat voornamelijk uit slechte bacteriën. Als schadelijke mondbacteriën de overhand krijgen, ontstaat tandplak. Plaque zet zich dan af op de tandoppervlakken en hoopt zich op in de ruimte tussen tand & tandvlees (pockets).
De schadelijke bacteriën in je tandplak zetten suikers uit voedselrestjes om in zuren. Deze zuren zorgen ervoor dat je tandglazuur langzaamaan wordt opgelost, waardoor op den duur gaatjes (cariës) ontstaan. Naast tandbederf veroorzaken de slechte bacteriën in je mond tandvleesontstekingen (gingivitis) en een slechte adem (halitose).
Probiotica & mondflora
Goede bacteriën worden steeds vaker in yoghurt en zuiveldrankjes verwerkt (Yakult, Actimel®, Vifit®, Activia®, Optimel® etc.). Dit soort producten is eigenlijk toegespitst op de darmflora, maar hier komen ze zelden levend aan vanwege de zure maagsappen. Onderzoek wijst echter uit dat probiotica wél zouden kunnen bijdragen aan een optimale mondflora. Goede bmondacteriën zouden namelijk in staat zijn om de slechte bacteriën in de mond te verdringen. Mond-probiotica zouden het evenwicht van de mondflora zodoende kunnen optimaliseren. Dit is vrij uniek, want antibacteriële tandpasta’s en mondspoelmiddelen doden ook de nuttige mondbacteriën…
Mond-probiotica
Onderzoek wijst uit dat speciale mond-probiotica de groei van mondschimmels (candida albicans e.a.) kunnen remmen. Mond-probiotica zouden tevens werkzaam zijn bij mondzweren (aften e.a.), xerostomie (droge mond syndroom), gingivitis (tandvleesontsteking), hyposalivatie (speekseltekort) halitose (slechte adem), plaque (tandplak) en cariës (tandbederf). Daarnaast kunnen mond-probiotica gunstig uitwerken op een droge mond en een vieze smaak in de mond.
Soorten mond-probiotica
Het idee van probiotica is dat grote aantallen goede bacteriën de schadelijke bacteriën in de mond zouden kunnen verdringen. Enkele voorbeelden van probiotica-zuigtabletten die op de mond zijn gericht, zijn al volgt:
- OralCare™ – Oragenics®
- OralCare™ – ProBiora3®
- Udo’s Choice™ – Super 5®
- Udo’s Choice™ – Super 8®
- Acilact® (Russisch)
- Bifidumbacterin® (Russisch)
Vooral de lactobacterie ‘lactobacillus salivarius’ wordt veelvuldig in mond-probiotica verwerkt.
Mond-probiotica versus antibiotica
In de tandheelkunde wordt veelvuldig gebruik gemaakt van antibiotica die het evenwicht van de lichaamsflora kunnen verstoren. Als bepaalde goede of slechte bacteriën afsterven, krijgen andere stammen de kans om zich in sneltrein vaart te vermenigvuldigen. Een verstoord evenwicht kan infecties in het spijsverteringkanaal en andersoortige gezondheidsklachten veroorzaken. Mond-probiotica blijken opvallend werkzaam om de negatieve gevolgen van een antibioticakuur in te perken. Ook na een ziekte, aandoening of verminderde weerstand zijn mond-probiotica extra effectief.
Let op: eventuele positieve effecten van mond-probiotica treden in het gunstigste geval op bij langdurig gebruik. Om de gunstige uitwerking van mond-probiotica definitief vast te stellen is bovendien nog veel meer diepgaand onderzoek vereist. (bron)
Tot slot
Naar mondflora is lang niet zoveel onderzoek gedaan als naar darmflora. Dat is jammer, want de mondflora zijn veel gemakkelijker en directer te beïnvloeden. Zo is inmiddels bekend dat de mondflora achter op je tong verantwoordelijk zijn voor een slechte adem. De mondflora achter op je tong en in je keel worden ook wel keelflora genoemd.
Heb jij weleens stilgestaan bij de goede & slechte bacteriën in je mond? Wat doe jij zoal om je mondflora gezond te houden? Laat het hieronder weten in een reactie…
22 Reacties
Ik heb al zo’n 14 maanden last van een zoute smaak in mijn mond en een witte aanslag op mijn tong wat niet gaat. Verschillende pre- en probiotica geprobeerd, in behandeling geweest voor Candida (zonder effect), strenge diëten gevolgd, medicijnen, noem maar op… Probiotica voor de mond echter nog niet geprobeerd. Bent u bekend met het product Probio Oral van het merk Bonusan? Ik zou deze graag eens willen proberen.
Beste, Ik moet een werkstuk maken over mondbacteriën. Weet u misschien welke bacteriën er normaal in de mond aanwezig zijn. U vertelt in uw stuk dat er wel 700 bacteriestammen in de mond gevonden zijn. Weet u hiervan de belangrijkste?
Bij dezen de wetenschappelijk studie aangaande mondbacteriën waarnaar ik refereerde… In de tabellen vind je de wetenschappelijke benaming van iedere mondbacterie.
Hi, mijn vader heeft recent zijn schildklier laten verwijderen omwille van ongewenste en abnormale ‘abcesgroei’ op de schildklier. Hij neemt nu ter vervanging L-Thyroxine Christiaens, en ervaart sindsdien een bijzonder slechte smaak in de mond, alsook een branderig gevoel dat zich uitstrekt tot de keel. Hij vroeg zich af wat hij hieraan kon doen op een veilige manier. In tegenstelling tot vele patiënten op dit forum heeft hij tevens last van slapeloosheid, hij geraakt heel moeilijk in slaap en wordt constant wakker. Alvast dank voor uw goede raad!
Deze symptomen (smaakverandering en branderige mond / keel) kunnen het directe gevolg zijn van de schildklierproblematiek. Hoe zien momenteel zijn schildklierwaarden qua TSH, FT4 en FT3 eruit? Daarnaast lijkt het me raadzaam om vitamine B12, vitamine B6 en eventueel magnesium te laten controleren… Zie ook:
Ik heb al jaren last van een slechte adem, ik poets goed en heb nog nooit van mijn tandarts gehoord dat er iets met mijn tandvlees is. Ik kauw ook al jaren kauwgom om deze reden, het liefst zo scherp mogelijk. Ik heb er een hekel aan als mensen dichtbij mij komen staan zodat ik wel recht in hun gezicht moet praten. Ik zoen mijn man niet eens meer echt sinds jaren. Ik durf dit niet tegen de tandarts te zeggen, ik heb vreselijk last van schaamte. Ik lees hier boven over iemand die weet welke bacteriën in zijn / haar mond zitten. Hoe en waar kan je dat laten onderzoeken? Met vriendelijke groet, Esther
Beste Esther, Bij allerlei laboratoria kun je een speekselkweek inleveren en zodoende de samenstelling van je mondbacteriën / mondflora laten toetsen. Mocht hier een medische indicatie / noodzaak toe zijn, dan kan dit zelfs via je huisarts(enlaboratorium). Persoonlijk denk ik echter dat de hoedanigheid en compilatie der bacterien in je mondholte helemaal niet zo relevant is. Over de oorzaken en oplossingen van “een slechte adem” en “uit de mond stinken” debatteren we op Gezondr al sinds jaar en dag… Zie desgewenst de honderden reacties onder de volgende artikels gerelateerd aan halitose / halitosis:
Hopelijk vind je hierin de nodige aanknopingspunten…
Beste Esther, elke avond met een tandenstoker aan het werk en een goede mondspoeling en dan moet het minder worden en overgaan. Neem wel een eenvoudige mondspoeling en niet een bacterie dodende van de apotheek. Die dood de bacteriën maar ook de goede en mag je 1x per week gebruiken. Spoelmiddel van de Aldi is goed en elke dag te gebruiken. Dick en succes. Ik weet hoe het is als je mond geurt.
Goedemiddag, Enige tijd geleden hoorde ik van iemand dat hij na elke maaltijd met een beetje Yakult spoelt. Hij gaat al jaren niet meer naar de tandarts. Hij had het bovendien over een volk dat “vieze tanden” had maar helemaal geen tandbederf. Ben benieuwd naar uw reactie!
Een flesje Yakult van 65 milliliter bevat bijna 10 gram suiker, dus bestaat voor zo’n 15% uit suikers. Je spoelt je mond dus met een soort van suikerwater… Wat dat betreft zijn er veel betere vormen van probiotica te verzinnen… Sowieso snap ik de bedoeling niet: Yakult bevat probiotica, dus bacteriën. Deze ‘goede’ bacteriën doen niks met de ‘slechte’ bacteriën in de mondholte. Misschien moet deze persoon dus toch maar eens uit voorzorg naar de tandarts gaan. En een volk met vieze tanden zonder tandbederf, daar heb ik nog niet eerder van gehoord.
Hallo, Mijn zoontje van bijna 5 heeft aan 2 voortandjes bruine randjes onder zijn tandvlees bovenaan. We zijn in 3 maand geleden naar de tandarts geweest en toen was er niks te zien. Ben bezorgd dat het gaatjes zijn kan dit zo vlug? Hij poets goed zoals het moet, drinkt veel en alleen water en snoept bijna nooit.
Kun je de verkleuring voorzichtig met een nagel weg krabben? Zo ja, dan lijkt het me eerder tandaanslag of beginnende tandsteen (in een zeer vroeg stadium). Beginnende gaatjes kan ook, maar dat is aan de hand van je beknopte beschrijving moeilijk in te schatten…
Mijn 2 kinderen hebben last van zwarte tandplak, ze zijn 4 en 6 jaar. De oudste heeft al haar melktandjes nog. De tandarts heeft de tanden al eens schoongemaakt en alhoewel ze goed poetsen, komt dit terug. Ik geloof dat het iets te maken heeft met chromogene bacteriën. Wat kunnen we hieraan doen en is het te verkopen? En komt dit ook nog terug eens ze hun tanden gewisseld hebben? Dankjewel!
Beste Veerle, Tandplak of tandsteen met een grijze of zwarte kleur is vrij ongebruikelijk. Aangezien allebei je kinderen te kampen hebben met zwarte plaque of zwart tandsteen, zou je verwachten dat het iets met voeding of gebitsverzorging te maken heeft. Eten je kinderen veel snoep/drop of bepaalde andere (zure) voedingsmiddelen of dranken? Ook kan de zwarte gebitsverkleuring met medicijnen/supplementen te maken hebben die beide kinderen innemen. Of gebruiken ze een twijfelachtige tandpasta of mondspoeling? Veel voorkomende oorzaken van verkleuringen zijn o.a. antibioticagebruik (tetracycline, oxytetracycline, doxycycline en minocycline), meestal geel of donkergrijs… Ook overmatig gebruik van fluoride; een overschot aan fluoride zal voornamelijk fluorose en daarmee gepaard gaande bruine gebitsverkleuring veroorzaken. In zo’n geval wordt doorgaans ook de structuur/textuur van het tandglazuur onregelmatiger, wat ook wel bekendstaat als een glazuurafwijking. Andere glazuurafwijkingen die tandverkleuring kunnen veroorzaken zijn ‘kaaskiezen’ en ‘amelogenesis imperfecta’… in zulke gevallen is het gebit doorgaans ook minder sterk omdat het glazuur niet optimaal gevormd is. Chromogene bacteriën behoren inderdaad ook tot de veroorzakers van verkleurde tanden. En ze kunnen inderdaad tot lichtgrijze of zelfs donkergrijze verkleuringen leiden. Toch uiten chromogene bacteriën (met name Actinomyces familie) zich meestal als een groene tot oranjebruine aanslag op de tandvleesrand en niet als een zwarte, tandsteen-achtige substantie. Dat komt doordat deze bacteriën waterstofsulfide produceren, wat reageert met het ijzer in speeksel. Gebitsverkleuring door chromogene bacteriën kan eventueel door een tandarts of mondhygiënist worden weg gepolijst. Het enige wat je kan doen tegen chromogene bacteriën is vaker, langduriger en intensiever tandenpoetsen (niet harder, maar meermaals per dag). Naar mijn ondeskundige mening is grijze/zwarte tandaanslag of een grijs/zwart randje langs de tandvleesrand veeleer een teken van hardnekkig tandsteen, wat doorgaans ook het gevolg is van onvoldoende/ontoereikend poetsen. Ook tandsteen kan door een tandarts of mondhygiënist worden verwijderd. Voldoende water drinken heeft een ondersteunende functie voor een goed gebit. Of er nu sprake is van chromogene bacteriën of niet, zolang er geen sprake is van tandplak, maken deze bacteriën geen kans. Helaas kan ik je verder geen praktische tips geven. Heel veel succes & sterkte toegewenst! Groeten, Paul
Alvast bedankt voor de snelle reactie! De zwarte vlekken op de tanden zien eruit zoals de foto in m’n linkje.
Beste Veerle, Dit ziet er niet uit als (vergevorderd) tandsteen, maar kan wel gerelateerd zijn aan een dun laagje tandplak of eerder nog tanderosie… Tanderosie wordt meestal veroorzaakt door zuren. Deze zuren zijn veelal afkomstig uit dranken, maar soms ook uit voedsel. Denk maar eens aan zoete zuiveldrankjes, vruchtensappen en koolzuurhoudende frisdranken. Ook oprispingen van brandend maagzuur (refluxklachten) kunnen een rol spelen bij tanderosie. Normaliter zorgt speeksel voor een natuurlijke bescherming tegen tanderosie… Speekseleiwitten vormen een laagje op de tanden, wat een beschermende werking heeft… De buffercapaciteit van speeksel zorgt er bovendien voor dat zuren worden geneutraliseerd… Bij het tandenpoetsen wordt dit laagje aangetast, waardoor je tanden tijdelijk gevoeliger worden voor inwerking door zuren. Tanderosie zal zodoende eerder plaatsvinden op schone, onlangs gepoetste tandoppervlakken, dus juist bij een (te) goede mondhygiëne. Daarom moet je ook nooit zuren eten of drinken direct na het tandenpoetsen en ook nooit tandenpoetsen direct nadat je zuren hebt gegeten of gedronken. Een zuur zal namelijk direct op het schone/gereinigde oppervlak inwerken. Dus ook als je je tanden poetst direct na het nuttigen van zure dranken of voedingsmiddelen, slijt het door zuur geruwde oppervlak van een tand of kies sneller weg, waardoor het ontvankelijk wordt voor verkleuring. Zulke ‘ontkalkingsvlekken’ zullen aanvankelijk wit zijn, maar uiteindelijk zullen ze (donker)bruin verkleuren doordat bepaalde voedingsstoffen (met name plantenkleurstoffen) in de slijtageplekken worden opgenomen. Naast tanderosie, kan dus ook fluorose of gebruik van mondspoelingen zoals chloorhexidine en listerine vlekken op de tanden veroorzaken. Zulke mondspoelmiddelen mogen nooit vlak na het drinken van thee, koffie, wijn of andere sterk kleurende dranken worden gebruikt omdat ze verkleurende deeltjes uit levensmiddelen aantrekken, waardoor juist vlekken op de tanden kunnen ontstaan. Hoe dan ook hechten kleurende stoffen zich voornamelijk aan tandplak, tandsteen en door tanderosie aangedane tandoppervlakken. Dus door ontkalking… Zowel bij cariës als bij erosie wordt tandglazuur ontkalkt. Groeten, Paul
Ik heb verschillende bacteriën in mijn mond: porphyromonas gingivalis, treponema denticola, fusobacterium nucleatum. Zijn dit gevaarlijke bacteriën?
Beste Alexa, Elk van deze drie bacteriën wordt geassocieerd met gingivitis (tandvleesontsteking).
Hallo, Ik heb een vraag: ik heb een uitgebreid onderzoek laten doen bij een paradontologe en er is een kweekje gedaan om te kijken of ik een bacterie in mijn mond heb. Dit blijkt het geval; het zou gaan om het PG-virus? Assistente kon mij niet vertellen wat dat is. Kunt u mij hier advies of een antwoord op geven? Met vriendelijke groeten, I. Sanchez
Beste I. Sanchez, Er kunnen allerlei bacteriën, virussen en schimmels in de mondholte voorkomen. Van een PG-virus heb ik echter nog nooit gehoord. Wat waren de adviezen van je arts? Moet je bijvoorbeeld medicatie gaan gebruiken? Of moet je de uiteindelijke uitslag überhaupt nog ontvangen? Groeten, Paul
‘Goede bacteriën worden steeds vaker in yoghurt en zuiveldrankjes verwerkt (Yakult, Actimel®, Vifit®, Activia®, Optimel® etc.). Dit soort producten is eigenlijk toegespitst op de darmflora, maar hier komen ze zelden levend aan vanwege de zure maagsappen. Onderzoek wijst echter uit dat probiotica wel zouden kunnen bijdragen aan een optimale mondflora.’ De schrijver weet denk ik niet van probiotica speciaal voor de mondflora, omdat verwezen wordt naar probiotica voor de darmen.
Beste Albert, Bedankt voor je reactie. Ik heb het stuk ter verduidelijking omgegooid. Groeten, Paul