Oedeem zélf hoeft zelden te worden behandeld. Een nauwkeurig onderzoek naar de onderliggende oorzaak van het oedeem –en behandeling van deze oorzaak– is doorgaans echter wél vereist…
Oedeem behandelen
De manier waarop oedemen dienen te worden behandeld en bestreden, is totaal afhankelijk van de veroorzaker van de betreffende vochtophoping. Allereerst is belangrijk om na te gaan of het oedeem (indirect) wordt veroorzaakt door problemen met nieren, hart en/of longen. Is dat wél het geval, dan dient de achterliggende oorzaak van de nierproblemen, hartproblemen of longproblemen te worden aangepakt.
Is dat niet het geval, dan is vooral symptoombestrijding wenselijk. Meestal gaat het om de beïnvloeding van lichaamseigen (endogene) of lichaamsvreemde (exogene) factoren die de vochtophoping uitlokken. Denk aan:
- Gezond, gematigd, gevarieerd & uitgebalanceerd eten, eventueel in overleg met diëtist of oedeemtherapeut
- Lichaamsbeweging, zowel conditietraining, als spieroefeningen; begin bijv. eens met wandelen, fietsen en/of zwemmen
- Afvallen is raadzaam in geval van overgewicht
- Voldoende drinken; met name water & groene thee
- Oedeemtherapie door huidtherapeut of oedeemfysiotherapeut
- Waakzaam zijn voor een tekort of overschot aan mineralen
- Koelen (schaduw opzoeken, cold packs, koel drinken, koud bad etc.)
- Lymfevaten stimuleren door middel van uitoefening van gerichte druk: Manuele Lymfe Drainage (MLD)
- Zwachtelen of lymfetape c.q. lymftape (stijf of soepel; lange of korte rek)
- Zout-intake beperken
- Therapeutische, elastische steunkousen of verbandkousen (Tubigrip, Circaid, Ready Fit, Graduate, Silhouette, Juxta Fit e.a.)
- Stress tot een minimum beperken
- Terughoudendheid uitoefenen met hormonale supplementen & medicamenten
- Hoogleggen van oedemateuze benen of armen (tot boven hart-niveau)
- Chemisch-synthetische additieven (E-nummers) mijden
- Gematigde beenspieroefeningen: squats, leg lift, leg press, leg curl, leg extension, leg adductor e.a.
- Géén alcohol, sigaretten, drugs e.a.
- Bij ‘allergisch angio-oedeem’ is het logischerwijs zaak om allergenen te mijden
- Oogkompressen bij uiting van (lymf)oedeem rond de ogen/oogleden
- Compressietherapie t.b.v. statische druk volgens de wet van Laplace (bron)
- Overgewicht beperken & bevechten
- Operatieve oedeemreductie oftewel vochtdrainage
- Voldoende lopen, maar niet overmatig
- Niet te lang achtereen staan
- Licht verhoogd voeteneinde van je bed
- Kwalitatief hoogstaand en goed passend schoeisel dragen
- Niet te lang aan één stuk staan, dus in geval van een staand beroep zitpauzes nemen en desnoods liggen
- Oppassen met chemische, oestrogeenachtige stoffen (xeno-oestrogenen e.a.)
Daarnaast kan behandeling van huidtherapeut, fysiotherapeut, manueel therapeut of gespecialiseerd oedeemtherapeut dienstdoen. Hierbij valt te denken aan…
A. Therapeutische elastische kousen
Steunkousen zijn raadzaam om aanvullende ophoping van vocht in de reeds oedemateus gezwollen benen te voorkomen. Therapeutische elastische kousen zijn verkrijgbaar zonder naad (rondgebreid) en met naad (vlakgebreid). Maatwerk vlakbreikousen zijn raadzaam voor oedeempatiënten met een afwijkende maat en/of ernstige veneuze of lymfatische aandoeningen waarbij een stipte en strikte pasvorm cruciaal is. Dit type steunkous kan namelijk uiterst nauwgezet op maat worden gemaakt ten behoeve van een specifieke pasvorm en exact drukverloop. De behandeling van oedeem begint doorgaans dus met goede therapeutische steunkousen.
B. Oedeemfysiotherapie
Voordat de daadwerkelijke oedeem-behandeling van start gaat, zal een oedeemtherapeut of oedeemfysiotherapeut allereerst een vraaggesprek voeren om de exacte oedeemklachten in kaart te brengen. Ook zal er worden geïnspecteerd en gevoeld. Binnen de oedeemfysiotherapie wordt er gebruikgemaakt verschillende behandelvormen. Hierbij enkele voorbeelden van methodes en technieken waarmee vocht uit het oedemateuze weefsel kan worden verdreven, waardoor (bewegings)belemmering wordt gereduceerd en pijn verzacht:
- Manuele lymfedrainage
- Bandageren/zwachtelen
- Lymfetape & lymfpress
- Oefentherapie & thoraxbandage
- ‘Medical Taping Concept’ (MTC)
- Bewegingsoefeningen & instructies
- Masseren d.m.v. speciale ‘oedeemgrepen’
- Sporten onder deskundige begeleiding
- Verbetering van uithoudingsvermogen (cardiofitness)
- Training van spierkracht (krachttraining)
- coaching t.b.v. een algehele actieve leefstijl
De meeste technieken ter behandeling en beteugeling van oedeem kunnen worden geschaard onder de noemers compressietherapie en lichaamsgerichte therapie.
C. Manuele lymfedrainage (MLD)
Manuele lymfedrainage is een lichaamsgerichte, therapeutische massagetechniek die als doel heeft de vochtdoorstroming te stimuleren en eventuele stagnaties in het lymfesysteem op te heffen. Het vochtoverschot wordt gericht richting de lymfevaten geduwd, zodat het sneller via de lymfebanen kan worden afgevoerd. De vinterne vochthuishouding wordt direct beïnvloed door de stimulatie van het lymfsysteem met MLD en kan zodoende onmiddellijk resultaat opleveren als oedeem-behandeling.
D. Oedeem-medicamenten
De macromineralen en elektrolytzouten magnesium, kalium en natrium zijn sowieso van cruciaal belang voor een optimale interne vochtbalans. Een tekort of overschot aan deze mineralen kan worden gecontroleerd door middel van bloedafname. Er zijn echter ook sterke aanwijzingen dat oedeem in bepaalde gevallen wordt veroorzaakt door een tekort aan het spoorelement seleen oftewel selenium. Het kan dan ook de moeite waard zijn om eens een tijdje seleniumsupplementen in te nemen en te zien of er verbetering optreedt in de oedemateuze situatie.
Verder kan een oedeempatiënt in overleg met de behandelend arts plaspillen oftewel diuretica gebruiken ter behandeling van oedeem. Vraag hem/haar desnoods naar de eventuele voordelen en bruikbaarheid van de volgende medicamenten:
- Antihistaminica c.q. histamineremmers
- Cromoglicinezuur (Prevalin)
- Oestrogeentherapie
- Tranexaminezuur (Cyklokapron)
- Danazol (Danatrol: een testosteron-achtige oestrogeenblokker)
- C1-inhibitor-concentraat/C1-esterase-remmer (Cinryze of Ruconest)
- Icatibant (Firazyr): een bradykininereceptor-antagonist
- Remming van eventuele ontstekingsactiviteit (antibiotica e.a.)
- Corticosteroïden
Het is van cruciaal belang dat eventueel gebruik van dit soort medicamenten in samenspraak plaatsvindt met arts of therapeut, want ze kunnen het oedeem –afhankelijk van de soort en oorzaak– soms óók verergeren.
Ten slotte kan er in ernstige gevallen van vochtophoping nog worden overgegaan tot de afvoer van vocht middels chirurgische drains; beter bekend als operatieve vochtdrainage.
Hoe dan ook is het belangrijk om in geval van oedeem je vochthuishouding weer in evenwicht te krijgen. En dat doe je door de achterliggende oorzaak weg te nemen of te bestrijden!
Tot slot
Oedeem is een overmatige ophoping van vocht in het interstitiële weefsel, dus ín de (intercellulaire) ruimte tussen de cellen. Bijna overal binnen het menselijk lichaam kan zich vocht opstapelen, dus er zijn vrijwel oneindig veel verschillende vormen van oedeem. De aangewezen behandeling van oedemen verschilt dan ook sterk per afzonderlijk geval.
Indien je oedeem vermoedt en nog niet onder behandeling bent bij een therapeut of medisch specialist, dan is je huisarts de aangewezen persoon om hier onderzoek naar te doen en je indien nodig door te verwijzen naar een gevoeglijk oedeembehandelaar.
Heb jij te kampen (gehad) met een bepaalde vorm van oedeem? Hoe werd/wordt deze behandeld? Laat hieronder een reactie achter!
@Brenda: Ik heb mijn bevinding met Celzouten hier weergegeven, omdat ik er baat bij heb. En niet om een discussie op te starten, want voor en tegenstanders zullen er altijd blijven. Hier laat ik het bij.
@Brenda, Je hebt toch niet echt veel verstand van Celzouten, want het heeft helemaal niks met gewone kalium of natrium te maken. Het zijn je eigen lichaamszouten, waarin tekorten of overschotten zijn ontstaan. Net zoals in de homeopathie verergeren de klachten eerst, dat is een normale reactie. Heb nu toch al jaren geen oedeem meer, en onder behandeling was ik toen ook. Mijn eigen dermatoloog was alleen maar zeer geïnteresseerd en ook positief. Ben ook onder behandeling bij een endocrinoloog en mijn werkelijke natrium en kalium waardes worden elk halfjaar gecontroleerd, prima in orde. En zouden celzouten levensgevaarlijk zijn, dan geloof je toch zeker dat ze er al lang niet meer waren. Ik denk dat gewone medicijnen heel wat meer schade kunnen aanrichten. Dus ga niet oordelen over dingen, waarvan je zo te lezen maar nauwelijks iets weet. Ik vermeld dat ik er baat bij heb gehad, betekent toch niet dat jij het dan ook moet doen…
Hallo Lenie, Blijkbaar heb je zelf geen verstand van natuurkunde, noch van scheikunde, want een ‘eigen lichaamszout’ (wat dat volgens jou ook moge betekenen) verschilt niet van diezelfde verbinding of van datzelfde element zoals het van nature op aarde voorkomt. Celzout no. 10 (wat door Schüßler-verkopers onder de deftige naam ‘natrium sulfuricum’ wordt verkocht) is bijvoorbeeld niets meer of minder dan natriumsulfaat, een chemische verbinding die ook als laxeermiddel wordt verkocht door apothekers. Natuurlijk kun je het “celzout”, “lichaamszout” of “essentieel zout” noemen, maar het is wat het is. Celzouten zijn dus helemaal niet speciaal. Het zijn de marketingafdelingen van de talloze celzoutproducenten die proberen te doen voorkomen ALSOF deze zouten speciaal zijn zodat ze tientallen euro’s kunnen vragen voor gepotentieerd tafelzout en gedynamiseerd laxeermiddel. Bovendien (of eigenlijk gelukkig maar) zijn de meeste minerale Schüßler Celzouten zodanig verdund (volgens de homeopathische verdunningsmethode ‘potentiëren’ oftewel ‘dynamiseren’) dat ze niet eens kunnen werken. In veel gevallen moet je zelfs blij zijn als er 1 enkele zout-ion in een volledig potje/flesje Schüßlerzout aanwezig is. In de jaren ’40 is dan ook al aangetoond dat de aanschaf van Schüßler-zouten zonde is van je geld. Dat jij gelooft in klassieke homeopathie -waarbij slechts 1 deel werkzame stof op maar liefst 1.000.000.000.000 delen vulstof (water, alcohol, cellulose, lactose en/of zoetstof) overblijft- zegt dus meer over jouw gebrekkige kennis omtrent dit onderwerp dan over de mijne. Feit is en blijft dat de werkzaamheid van homeopathie niet groter is dan die van placebo’s. Oh ja, als je Schüßler-tabletten van bepaalde merken bekijkt, zijn de betreffende zouten wel degelijk geconcentreerd in het supplement aanwezig en zodoende potentieel gevaarlijk. In het gunstigste geval drink je dus een alcoholoplossing; in het ongunstigste geval slik je een laxeermiddel. Dat je je beter voelt bij het gebruik van celzouten kan natuurlijk best, maar dat Schüßler-celzouten doen wat ze beloven, is helaas te mooi om waar te zijn. Al met al een mooi placeboverhaal. Dat het verergeren van klachten een “normale reactie” zou zijn, is overigens een loze aanname die iedere vorm van draagkracht mist; daar laat ik het bij. Groeten, Brenda
Heb jarenlang oedeem gehad. Uiteindelijk weggekregen door het innemen van Schüssler Celzouten no.6 en 10 Moet wel langdurig ingenomen worden, zeker een halfjaar, daarna onderhoud dosis aanhouden. Houd er rekening mee, dat de klachten eerst kunnen verergeren. Betekent alleen, dat het lichaam wel opende Celzouten reageert.
Celzout 6 is gewoon kalium. En celzout 10 is gewoon natrium. Het is dus niet gek dat je oedeem erger werd, want je was gewoon keukenzout aan het opslorpen. Waarschijnlijk had je een kaliumtekort en heb je geluk gehad dat het kalium voor een efficiëntere uitscheiding van natrium heeft gezorgd. Celzouten/Schüsslerzouten zijn al met al dikke onzin! Laat een dokter onderzoeken of er daadwerkelijk sprake is van een tekort aan mineralen voordat je zomaar allerlei zouten inneemt. Levensgevaarlijk!
Wat is bekend van het resultaat vacuümtherapie? Voortgekomen uit de ruimtevaart onderzoek NASA voor behandeling van astronauten met “Vacumed”.
Hoi, Ik heb 4 jaar geleden te horen gekregen dat ik lymfe-oedeem heb. Ik heb van alle soorten onderzoeken laten doen zoals een teenprik, volledig bloedonderzoek, echografie bij de cardioloog… Daaruit blijkt dat zij niet weten hoe het komt dat ik zo veel vocht ophoop. Maar de lymfe-oedeem is wel zeer vervelend! Levenslang een steunkous dragen, Daflon innemen en een onderhoudsfase kinesitherapie van 1x in de week. Weet iemand raad of tips? Ze zijn steeds welkom!
Beste Kimmy, Aanvullende tips heb ik helaas niet voor je, maar wellicht heb je iets aan de informatie in dit artikel over lymfoedeem. Sterkte & groeten, Paul
Ja, laat je schildklier testen!
Ik ben niet de aangewezen persoon om uitspraken te doen over algemene symptomen, maar voordat je aan de hand van oedeem zomaar je schildklier laat testen, kan het wellicht handig zijn om je te verdiepen in schildklierproblemen. Zelf vind ik dit overzichtsartikel over schildklierklachten een handig uitgangspunt. Wellicht heeft iemand er iets aan…
Drie jaar geleden heb ik met 20 weken zwangerschap een kunstmatige bevalling moeten ondergaan omdat het kindje down syndroom had. Sindsdien heb ik een oogoedeem. Elke ochtend word ik wakker met dikke oogleden boven en onder. Dit gaan in de loop van de dag weer over. Maar één week voor de menstruatie wordt het oedeem steeds erger en het vocht blijft vrijwel de hele dag zitten. De huisarts heeft bloedonderzoek aangevraagd om te kijken hoe het met nieren voorstaat. Die was goed. Ook heb ik geen allergieën voor de huisdieren en niet voor pollen en zo. Mijn hart is in orde. Ik probeer voldoende te drinken, vooral water, en ik let altijd op wat ik eet (geen suikers en transvetten). Wat ik niet goed doe is roken. Ik ben snel gestrest en dan grijp ik naar een sigaret. Een huisarts heeft mij geadviseerd om ermee te leren leven, maar ik geeft het niet op. Ik ben maar 43 jaar. Door het oedeem is mijn huid rondom de ogen niet meer elastisch, ik zie er vermoeid uit. Ik ben naar de natuurkundige geweest en ik ga regelmatig naar een goede schoonheidssalon voor een lymfemassage en het oog koelingen. Dat helpt wel. Voor de rest weet niemand wat de oorzaak hiervan is. Ikzelf denk: een hormonale disbalans, maar hoe herstel je die? Ik heb me kapot gegoogeld, maar zonder resultaten. Hebt u een tip? Groetjes, Olga
Beste Olga, Medische adviezen kan ik je niet geven, maar wellicht vind je aanknopingspunten in de volgende artikelen:
Hopelijk heb je iets aan deze info. Groeten & sterkte toegewenst, Paul
Beste Olga, Laat je schildklier testen! Ik heb hetzelfde als jij. Vreselijk vervelend hè die wallen? Soms durf ik gewoon niet in de spiegel te kijken, terwijl ik goed slaap, eet, sport e.d. Bij mij bleek het een schildklierafwijking te zijn. Na medicatie verdween het, alleen nu. na een aantal jaar. zijn ze terug… Echt hatelijk!