Het Voedingscentrum wordt gezien als dé autoriteit op gebied van voeding en dieet. Dat is niet zo gek, want het Voedingscentrum wordt gefinancierd door de Nederlandse overheid. Het Voedingscentrum profileert zich als instituut dat wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie geeft over gezonde, veilige en duurzame voeding. De instelling werkt samen met uiteenlopende professionals binnen de voedselindustrie en gezondheidszorg.
Doel Voedingscentrum
Het Voedingscentrum heeft als doel consumenten te stimuleren om gezonder te eten en bedrijven ertoe aan te zetten om gezonder voedsel aan te bieden. Het belangrijkste instrument van het Voedingscentrum is de ‘Schijf van Vijf’. De Schijf van Vijf wordt dan ook door talloze diëtisten en voedingsdeskundigen als leidraad gebruikt. Maar is de Schijf van Vijf wel zo gezond? Hieronder lees je alles over de voordelen en nadelen van de Schijf van Vijf…
‘Schijf van Vijf’
De Schijf van Vijf is een rond vlak dat uit 5 punten ofwel parten van verschillende groottes bestaat. Ieder van de 5 punten staat voor een specifieke voedselcategorie. Het idee is dat men iedere dag uit elk van de 5 groepen een keuze maakt, en de gemaakte keuzes in de dagmaaltijden verwerkt. De 5 groepen zijn:
- Groenten & fruit
- Brood, pasta, rijst, aardappels, ontbijtgranen & peulvruchten
- Zuivel, vlees, vis, ei & vleesvervangers
- Vetten & oliën
- Water
Kritiek Schijf van Vijf
In principe is de Schijf van Vijf een schitterend hulpmiddel dat – mede vanwege diens simpliciteit – gemakkelijk kan worden toegepast om gezondere en gevarieerdere voedselkeuzes te bevorderen. Toch zijn er wat mij betreft een aantal punten van kritiek:
- Peulvruchten staan (net als aardappels) niet bij de groenten, maar bij de granen. Dat komt waarschijnlijk omdat peulvruchten relatief rijk zijn aan koolhydraten. Je hoeft echter heus niet bang te zijn dat je te veel doperwtjes eet.
- Fruit en groenten staan in dezelfde groep. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de vitamines, mineralen, spoorelementen en fytochemicaliën die groenten en fruit gemeen hebben. Toch is fruit veel rijker aan calorieën dan de meeste groenten. Vul het grootste deel van de punt dus liever met groenten dan met fruit.
- Het Voedingscentrum promoot nog altijd melk, maar het is allang bekend dat melk niet per definitie gezond is. Het Voedingscentrum is hét instituut bij uitstek om opheldering te geven over de discussie omtrent melk… En om gezondere alternatieven voor melk te promoten.
- Het Voedingscentrum heeft vooral oog voor alledaagse voedingsmiddelen, terwijl het juist een revolutionair en een voorloper zou moeten zijn. Waar zijn bijvoorbeeld de zaden, noten, kiemen, kefir, algen en onbekendere granen zoals amarant, quinoa, spelt en teff? Tijd voor een update van de Schijf van Vijf?
- Het Voedingscentrum bestaat dankzij de Nederlandse belastingbetaler. Juist daarom zou het Voedingscentrum echt onafhankelijk, ongekleurd en onpartijdig moeten zijn. Het Voedingscentrum laat onderzoeken echter nog altijd financieren door talloze partijen (LU, Smiths, Unilever, Heinz etc.) die nou niet bepaald onpartijdig zijn.
Tot slot
Als je een keer zin hebt in rijst met sperzieboontjes, combineer ze dan gewoon. Eet niet 12 avocado’s om het part ‘groenten & fruit’ te vullen, maar gebruik zo veel mogelijk verschillende groente- en fruitsoorten. En breng nog meer variatie in je voeding aan dan de Schijf van Vijf aanraadt. Laat je dus niet begrenzen door de Schijf van Vijf. Kortom: gebruik je verstand als handleiding en de schijf als aanvulling!
Wat vind jij van het Voedingscentrum en diens Schijf van Vijf? Laat hieronder je reactie achter!
Schijf van Vijf – Effectief dieet of ietwat simplistisch?
De ‘Schijf van Vijf’ is het belangrijkste instrument en speerpunt van het Voedingscentrum. De Schijf van Vijf wordt om die reden door talloze diëtisten en voedingsdeskundigen als leidraad gebruikt bij de samenstelling van diëten.
De schijf van Vijf zou kunnen bijdragen aan gewichtsafname en een betere gezondheid. Maar is de Schijf van Vijf werkelijk zo gezond en effectief als sommigen beweren? Hieronder lees je meer over de goede en slechte eigenschappen van de Schijf van Vijf…
Wat is de Schijf van Vijf?
De Schijf van Vijf is een rond vlak, bestaande uit 5 punten die onderling verschillen qua grootte. Ieder van de 5 punten staat voor een specifieke voedselcategorie. De vijf voedselcategorieën die door het Voedingscentrum worden onderscheiden, zijn als volgt:
- Groenten & fruit (wortels, knollen, stelen, bladeren, bloemen, zaden, kroppen, rozetten en vruchten van planten)
- Granen & peulvruchten (brood, pasta, rijst, aardappels, ontbijtgranen en peulvruchten)
- Zuivel, vlees & vis (+ eieren en vleesvervangers)
- Dierlijk vet & plantaardige olie
- Water
De bedoeling van de Schijf van Vijf is dat je dagelijks uit ieder van de 5 groepen een voedingsmiddel kiest. De gemaakte keuzes dien je vervolgens in je ontbijt, lunch en diner te verwerken. Daarnaast dien je dagelijks anderhalve liter water te drinken.
Goede eigenschappen van de Schijf van Vijf
In principe is de Schijf van Vijf een bruikbaar hulpmiddel dat positieve invloed op je dieet en algehele gezondheid kan hebben. De simpele inhoud en vormgeving maakt het principe van de Schijf van Vijf namelijk tot een methode die gemakkelijk in de praktijk kan worden toegepast en voor iedereen begrijpelijk en te interpreteren is.
De Schijf van Vijf kan er zodoende voor zorgen dat je gezondere en gevarieerdere voedselkeuzes maakt… Zonder je te hoeven verdiepen in voedingsstoffen en lichamelijke processen.
Slechte eigenschappen van de Schijf van Vijf
Hoewel de Schijf van Vijf goed kan uitpakken, heeft deze dieetmethode van het Voedingscentrum ook een aantal twijfelachtige aspecten. Zo zijn er een aantal aspecten van de Schijf van Vijf die wat Gezondr betreft niet voor de volle honderd procent stroken met wetenschappelijke bevindingen of algemene opvattingen…
1. Peulvruchten in de Schijf van Vijf
Peulvruchten behoren – evenals aardappelen – niet tot het part met groenten. Waarschijnlijk heeft het voedingscentrum hiertoe besloten omdat peulvruchten en aardappels relatief veel koolhydraten bevatten. Deze groentesoorten bevatten inderdaad meer koolhydraten dan de meeste andere groenten…
Dit geldt echter ook voor maïs, pompoen, artisjok, selder, pastinaak en rode bietjes. Waarom staan deze dan bij de groenten? Bovendien zijn de koolhydraten in peulvruchten helemaal niet slecht. Je kunt dan ook met gerust hart erwtjes of sperzieboontjes in een pastaschotel of rijstgerecht gebruiken.
2. Fruit in de Schijf van Vijf
Fruit staat samen met groente in één en dezelfde groep. Het Voedingscentrum heeft hier waarschijnlijk voor gekozen omdat beide voedingscategorieën rijk zijn aan vitamines, mineralen, spoorelementen, voedingsvezels en antioxidanten. Fruit is echter veel rijker aan suikers (koolhydraten) en calorieën dan de meeste groenten.
Hoewel fruit en groenten allebei enorm gezond zijn, kun je het grootste deel van het part dus beter met groenten vullen dan met fruit. Het samenvoegen van groenten en fruit strookt overigens niet met het onderscheid dat het Voedingscentrum maakt tussen groenten en peulvruchten.
3. Zuivel in de Schijf van Vijf
Het Voedingscentrum promoot nog altijd zuivel. Het is echter allang bekend dat melk niet per definitie gezond is. Het Voedingscentrum is hét instituut bij uitstek om opheldering te verschaffen over de potentiële nadelen van zuivel (en melk in het bijzonder).
Laat het Voedingscentrum nou eens opheldering brengen in de eindeloze discussie tussen voorstanders en tegenstanders van melk… Een grootschalig, objectief onderzoek uitvoeren naar de voordelen en nadelen van zuivel… Stoppen met de promotie – ‘melk is goed voor elk’, ‘melk de witte motor’ en ‘je lichaam schreeuwt om zuivel’ – van zuivel… En bovendien een lijst met gezondere alternatieven voor melk aanreiken.
Tot slot
Het Voedingscentrum houdt zich vooral bezig met klassieke, Nederlandse voedingsmiddelen. Het voedingscentrum schenkt echter geen aandacht aan zeewier, zaden, noten, kefir, kiemgroenten, paddenstoelen en andere alternatieve, supergezonde en duurzame voedingsmiddelen. Dat is jammer, want het Voedingscentrum zou bij uitstek een voorloper en revolutionair kunnen zijn als het aankomt op voeding.
Wat Gezondr betreft, is de Schijf van Vijf dan ook toe aan een update. Wat vind jij van de Schijf van Vijf? Laat hieronder je reactie achter!
