Winterdepressie is een redelijk uniek fenomeen waar nog altijd veel onduidelijkheid over bestaat. Zo is het nog niet geheel duidelijk hoe een winterdepressie ontstaat, waarom de ene mens er veel gevoeliger voor is dan de andere, en wat de beste behandeling is voor een winterdip. Onderzoekers zijn het er in ieder geval over eens dat mensen met een winterdepressie buitengewoon gevoelig zijn voor licht, ofwel een tekort aan licht. In dit artikel lees je wat een winterdepressie is, wat de symptomen zijn en wat de opties zijn voor het behandelen van een seizoensdepressie.
Wat is een winterdepressie?
Als de blaadjes van de bomen vallen, de eerste sneeuwvlokjes neerdwarrelen en het opeens weer bizar vroeg donker wordt, dan roept dat bij veel mensen een bepaald gevoel van nostalgie op. ’s Avonds lekker met een warme deken op de bank kruipen… winterse stamppot op tafel en een zee van kerstlichtjes in december… Er zijn echter ook mensen waarbij het einde van de herfst het begin van een zware periode vol psychologische en lichamelijke klachten betekent. Dit noemt mem een winterdip oftewel winterdepressie of seizoensdepressie. Een winterdepressie komt (logischerwijs) tijdens de wintermaanden voor, wanneer het buiten koud is en we het moeten doen met een zeer beperkt aantal lichturen per dag. Tijdens de wintermaanden is er bovendien beduidend minder zonlicht, zelfs tijdens de uren dat het buiten wel licht is.
Winterperiode
Let op: met “wintermaanden” bedoelen we in dit geval niet alleen de daadwerkelijke winter (21 december tot 21 maart), maar alle maanden waarin het buiten laat licht en vroeg donker is. Dit is vanaf oktober t/m maart het geval. Een seizoensdepressie kan gedurende al deze maanden voorkomen, met een concentratie rondom 21 december. Dit is namelijk de korste dag van het jaar.
Verschil winterdepressie, seizoensdepressie, winterdip & winterblues
Er worden in de volksmond allerlei termen gebruikt voor een depressie gedurende de winter. Zo wordt winterdepressie ook wel seizoensdepressie genoemd. Ook “winterdip” is een vaak gebruikte term, evenals winterblues. In dit artikel gebruiken we de diverse termen door elkaar heen en bedoelen we met al deze termen exact hetzelfde. In de praktijk worden winterdepressie en seizoensdepressie doorgaans gebruikt om ziekte als gevolg van de winter aan te duiden. In dit geval is er dus sprake van ernstig lijden en een aanzienlijke verslechtering van de levenskwaliteit van de persoon in kwestie. De woorden winterdip en winterblues worden doorgaans gebruikt voor een lichtere vorm van deze aandoening. Je voelt je door een winterdip bepaald niet lekker, maar er is geen sprake van ernstig lijden.
Symptomen winterdepressie
Een winterdepressie gaat gepaard met (een selectie van) de volgende symptomen:
- Somberheid
- Neerslachtig gevoel
- Vermoeidheid
- Veel slapen
- Veel eten
- Gewichtstoename
- Snel geïrriteerd
- Zwaar gevoel in het lichaam
Bovenstaande symptomen van een winterdip doen zich jaarlijks in de winterperiode voor en zijn dus strikt verbonden aan dit jaargetij.
Wat is de oorzaak van een winterdip?
Over de exacte oorzaak van een winterdepressie zijn nog lang niet alle onderzoekers het eens. Een ding staat vast; er bestaat een verband tussen winterdepressie en de geringe hoeveelheid zonlicht waarmee je het tijdens de wintermaanden moet doen. De algemene opvatting is dat winterdepressie wordt veroorzaakt door een interruptie van het normale biologische ritme van je lichaam m.b.t. licht.
Dit ritme wordt beïnvloedt door licht dat je lichaam via de ogen binnenkomt. Zo produceert je lichaam bijvoorbeeld de stof “melatonine” als het geen licht binnenkrijgt en het dus donker is. Deze stof zorgt ervoor dat je in slaap valt. Een geringe hoeveelheid licht zou de aanmaak van dergelijke stoffen verstoren, met winterdepressie als mogelijk gevolg. Winterdepressie wordt op vergelijkbare wijze gelinkt aan de neurotransmitter serotonine, een stof die ervoor zorgt dat je je goed voelt. Een afname van serotonine zou verantwoordelijk kunnen zijn voor een groot deel van de symptomen van winterdepressie, waaronder een somber gevoel en eetbuien.
Men is het er echter nog niet over eens hoe dit alles je lichaam precies beïnvloedt en waarom niet iedereen last krijgt van een winterdepressie. Overigens wordt winterdepressie ook steeds vaker gelinkt aan een vitamine D-tekort – vitamine D is de micronutriënt die wordt aangemaakt onder invloed van zonlicht.
Diagnose
Net zoals bij een “normale” depressie, bestaat er ook voor een winterdip geen laboratoriumtest om de diagnose winterdepressie te stellen. Het is dus bijvoorbeeld niet mogelijk om de diagnose te stellen met behulp van een bloedtest o.i.d. Winterdepressie wordt dan ook vastgesteld op basis van de symptomen van de patiënt en dienst medische geschiedenis. Een arts (huisarts, psycholoog, psychiater) kan de diagnose winterdepressie ofwel seizoensdepressie officieel vaststellen.
Behandeling winterdepressie
Nu vraag je je waarschijnlijk af wat te doen tegen winterdepressie. Onderstaand een overzicht van de meest gebruikte behandelingen tegen een winterdip:
Lichttherapie
Omdat men het er over het algemeen over eens is dat een seizoensdepressie wordt veroorzaakt door een tekort aan licht, is lichttherapie een van de meest populaire behandelingen tegen winterdepressie. Tijdens lichttherapie word je regelmatig blootgesteld aan fel licht. Ter behandeling van seizoensdepressie wordt doorgaans lichttherapie met wit licht met zo’n 10,000 lux gebruikt. Let op: het is bij lichttherapie ter behandeling van een winterdip belangrijk om de juiste dosering aan te houden. Zet dus niet gewoon een felle lamp op je bolletje, maar laat je goed voorlichten. (bron)
Medicijnen tegen seizoensdepressie
Omdat een winterdip een vorm van depressiviteit is, kunnen anti-depressiva in bepaalde gevallen dienstdoen. Er is zelfs een specifiek anti-depressivum ter behandeling van winterdepressie genaamd Wellbutrin XL. De werking van Wellbutrin XL ter behandeling van seizoensdepressie is wetenschappelijk onderzocht. De conclusie van dit onderzoek is dat 84 procent van de testpersonen die Wellbutrin XL kregen toegediend geen depressieve gevoelens ontwikkelden tijdens de winterperiode. Bij de testpersonen die een placebo (“nep” medicijn) kregen toegediend, was dit aantal 72 procent.
(Psycho)therapie
Ook (gespreks)therapie bij een psycholoog of psychotherapeut kan dienstdoen tegen winterdepressie.
Vakantie
Aangezien zonlicht een belangrijke rol speelt bij het ontwikkeling van een winterdip, kan een vakantie naar een warm, zonnig land een uitstekende oplossing zijn! Tip: je hoeft niet per se heel ver weg om wat zon op te pikken. Zo is het tijdens de wintermaanden heerlijk zonnig in landen als Egypte. :)
Last gehad van een winterdip? Deel jouw ervaringen!
Heb jij wel eens last gehad van een winterdipje of wellicht zelfs een zware depressie gehad tijdens de winter? Deel jouw ervaringen en tips dan a.u.b. hieronder. Welke behandeling hielp bij jou bijvoorbeeld het beste tegen de winterblues? En hoe voelde de depressie bij jou precies aan? Alvast bedankt voor je bijdrage.
