Transpireren oftewel zweten betreft het uitscheiden van vocht door de zweetkliertjes in je huid. Zweet is in principe heel nuttig, want het zorgt ervoor dat je lichaam niet oververhit raakt. Sommige mensen produceren echter meer zweet dan nodig is om de lichaamstemperatuur te reguleren. Sterker nog: ze ondervinden zelfs last van de bovenmatige hoeveelheid transpiratievocht. In dat geval spreekt men ook wel van ‘overmatige transpiratie’ oftewel ‘hyperhidrosis’.
Vormen van overmatig transpireren
Het kan zijn dat je over je hele lichaam overmatig transpireert (gegeneraliseerde hyperhidrosis). Daarnaast kun je lokaal oftewel gelokaliseerd zweten (focale hyperhidrosis). De meeste mensen die last hebben van focaal transpireren, hebben te maken met overtollige zweetafscheiding van:
- Gezicht (faciale hyperhidrose)
- Oksels (axillaire hyperhidrosis)
- Handpalmen (palmaire hyperhidrose)
- Voetzolen (plantaire hyperhidrosis)
Hieronder bespreken we de verschillende effectieve behandelingen tegen overmatig transpireren…
1. Botox als behandeling tegen overmatig transpireren
Botox oftewel botuline-toxine A wordt steeds vaker gebruikt om overmatige transpiratie te behandelen. Zodra Botox wordt ingespoten in de huid wordt het signaal dat de zweetklieren aanzet tot transpireren geblokkeerd. Een botox-behandeling is dan ook een uiterst effectieve behandeling tegen overmatige transpiratie.
De botox-behandeling tegen overmatig transpireren wordt doorgaans poliklinisch uitgevoerd. De huid wordt meestal lokaal verdoofd m.b.v. verdovende crème. Vervolgens wordt een botox-oplossing middels 3 tot 5 prikjes in het spierweefsel geïnjecteerd. Behandeling van de zweetklieren met Botox is relatief prijzig. Een zweetklier-behandeling met Botox kost al snel 500 tot 900 euro. In sommige gevallen wordt een botox behandeling tegen zweten overigens vergoed door de zorgverzekering.
2. Iontoforese om overmatige transpiratie te behandelen
Iontoforese is het door middel van lichte elektrische impulsen afsluiten van de zweetkanaaltjes. Deze techniek is vooral geschikt voor de handpalmen (klamme handjes) en voetzolen (stinkvoeten). Het effect van iontoforese op je zweetkliertjes houdt doorgaans aar enkele dagen stand. Zodoende dien je de iontoforese-behandeling tegen overmatige transpiratie zeer regelmatig te herhalen.
De meeste klinieken gebruiken een ‘Hidrex GS 400 Iontophoresis’ of een gelijksoortig iontoforese-apparaat om de iontoforese-behandeling uit te voeren. Toch is iontoforese niets meer dan het geleiden van stroomstootjes door een bakje met water waar je je handen of voeten in plaatst. Je kunt de iontoforese-behandeling tegen overmatig transpireren daarom ook eigenhandig thuis uitvoeren met een geleend apparaat.
3. Sympathectomie ter behandeling van overmatig transpireren
Bij sympathectomie wordt een specifieke zenuwbundel (de ‘sympathicus’) doorgesneden die bepaalde zweetkliertjes aanstuurt. Zodoende kan overmatig transpireren in de, handpalmen, voetzolen en borst- & buikstreek sterk worden verminderd. De sympathicus-blokkade wordt tegenwoordig uitgevoerd door middel van een kleine, poliklinische en endoscopische ingreep.
De zenuwbundel kan middels sympathectomie worden doorgesneden of deels worden verwijderd middels een kleine plastisch-chirurgische ingreep die ook wel ‘endoscopische transthoracale sympathectomie’ wordt genoemd. Sinds kort worden er steeds vaker klemmetjes gebruikt om de sympathicus-zenuwbundel af te knellen. Deze behandeling wordt ook wel “clipping” genoemd. Net als iedere operatieve ingreep is ook sympathectomie relatief risicovol.
4. Excisie & curettage om overmatige transpiratie te verhelpen
Zweetklier-excisie betreft het volledig wegsnijden van huid + alle zweetklieren om overmatig transpireren te verhelpen. Zweetklier-excisie wordt voornamelijk toegepast bij hevige hyperhidrosis door de zweetklieren in de oksels. Het nadeel van zweetklier-excisie is dat het verdoven van de oksels vrij pijnlijk kan zijn.
Bovendien veroorzaakt excisie van zweetklieren vaak grote littekens en zijn de resultaten niet altijd even bevredigend. Naast excisie is ook zweetklier-curettage een optie. Hierbij worden de zweetklieren niet weggesneden, maar afgeschraapt met een zogenaamde curette. Ook zweetklier-curettage kan pijnlijk zijn en littekens achterlaten. Bovendien verdwijnen niet alle zweetklieren (volledig) door curettage.
5. Antihyperhidrotica om overmatig transpireren te behandelen
De term ‘antihyperhidroticum’ is een verzamelnaam voor alle medicijnen die overmatig transpireren kunnen helpen tegengaan. De bekendste middelen en medicijnen tegen overmatige transpiratie oftewel hyperhidrose zijn:
- Antizweetpoeder
- Aluminium(hydrox)chloride
- Sympathicolytica
- Anticholinergica
- Anxiolytica
- Oxybutynine
Antizweetpoeder (aluin + hexachlorofeen + salicylzuur) kun je zonder recept bij de drogist of apotheek kopen. De onderste 5 medicijnen tegen hyperhidrosis zijn op doktersrecept verkrijgbaar en bespreken we hieronder.
6. Aluminium ter behandeling van overmatige transpiratie
Aluminium is voor sommige mensen een uitstekend middel tegen overmatig transpireren. Aluminiumzout beschadigt namelijk de uitmondingen van je zweetgangen, zodat je zweetkliertjes minder transpiratievocht kunnen uitscheiden. Zodoende wordt ook de onaangename zweetlucht tegengegaan. Je huisarts kan je zo nodig een oplossing met aluminium voorschrijven.
Meestal bevat een aluminium-houdend middel tegen overmatig transpireren een concentratie van 15% of 20% aluminiumzout (aluminiumchloride e.a.). Aluminiumzout tegen overmatige transpiratie is verkrijgbaar in de vorm van sprays, poeders & vloeibare oplossingen. Let op: doordat de zweetkliertjes samentrekken onder invloed van aluminium, kan een aluminium-houdend middel tegen overmatig transpireren vrij hevige huidirritatie veroorzaken.
7. Sympathicolytica ter behandeling van overmatige transpiratie
Sympathicolytica zijn medicijnen die de transpiratie kunnen remmen door invloed uit te oefenen op het sympathisch zenuwstelsel. Vooral bij overmatige transpiratie door toedoen van angst, stress en nervositeit worden nog weleens sympathicolytische bètablokkers gebruikt zoals Metoprolol® en Selokeen®. Helaas brengen de meeste bètablokkers erg veel bijwerkingen met zich mee. Een sympathicolyticum wordt dan ook enkel voorgeschreven bij hevige vormen van overmatig transpireren.
8. Anticholinergica tegen overmatig transpireren
Anticholinergica zijn medicijnen die het evenwicht tussen de neurotransmitters dopamine en acetylcholine herstellen. Hierdoor zullen de meeste mensen minder last hebben van overmatig transpireren. Een anticholinergicum wordt in tabletvorm ingenomen en kent veel bijwerkingen zoals sufheid en constipatie. Anticholinergica mogen dan ook niet langdurig worden geslikt ter behandeling van overmatig transpireren.
9. Anxiolytica om overmatige transpiratie te behandelen
De term ‘anxiolyticum’ vertegenwoordigt alle medicijnen die angst wegnemen en je zodoende minder nerveus en angstig maken. Voorbeelden hiervan zijn Diazepam®, Alprazolam® en Citalopram®. Sommige anxiolytica kunnen ervoor zorgen dat je minder transpireert. Deze anxiolytische medicijnen zijn voornamelijk werkzaam als je overmatige transpiratie voortkomt uit angst of nervositeit.
10. Oxybutynine blijkt uitstekend middel tegen overmatig zweten
Oxybutynine is oorspronkelijk een parasympaticolyticum (medicijn tegen ongewenst urineverlies). De afgelopen jaren is men erachter gekomen dat oxybutynine tevens werkzaam is bij overmatig transpireren oftewel hyperhidrose. Sterker nog: voor veel mensen blijkt oxybutynine (Dridase® of Oxybutynine®) hét middel tegen overmatig transpireren. Tot nog toe zijn er talloze mensen die zonder bijwerkingen van hun overmatige transpiratie verlost zijn dankzij oxybutynine.
Let op: je dient er wel rekening mee te houden dat ook oxybutynine tot de anticholinergica behoort (zie kopje 8) en dus niet langdurig mag worden gebruikt tegen overmatige transpiratie.
Tot slot
In eerste instantie kun je overmatig transpireren het beste proberen te behandelen met antizweetpoeder of iontoforese. Als dit niet helpt, kun je met je huisarts overleggen over een medicijn op recept (zie: 6 t/m 10). Als ook verdere medicatie tegen hyperhidrosis niet werkt, kun je eventueel een behandeling met Botox overwegen. Als zelfs Botox niet helpt, is een operatieve ingreep (curettage of excisie) de moeite waard.
Heb jij ervaring met de behandeling van overmatig transpireren oftewel ‘veel zweten’? Laat hieronder jouw vraag, opmerking of advies achter!
