Clusterhoofdpijn (CH) is de meest intense en extreme vorm van hoofdpijn die er bestaat. CH wordt aangemerkt als een van de meest pijnlijke syndromen waar een mens aan kan lijden en vormt dan ook een handicap die een mensenleven ernstig kan ontwrichten. Clusterhoofdpijn veroorzaakt vaak geheugen- en/of concentratiestoornissen en soms zelfs een sociaal isolement of arbeidsongeschiktheid.
Clusterhoofdpijn is onder te verdelen in twee soorten:
- Episodische clusterhoofdpijn
- Chronische clusterhoofdpijn
Bij episodische clusterhoofdpijn ontstaan de clusteraanvallen gedurende vaste jaarlijkse perioden van enkele weken tot maanden (clusterperiodes). Chronische clusterhoofdpijn houdt het hele jaar aan en vormt 10 tot 15 procent van de indicaties van clusterhoofdpijn. Eén op de 10.000 Nederlanders heeft last van clusterhoofdpijn; 60 tot 90 procent hiervan is mannelijk.
Hoe ontstaat clusterhoofdpijn?
Over de exacte oorzaak van clusterhoofdpijn tast men nog steeds in het duister. Een afdoende behandeling is er dan ook niet. Waarschijnlijk speelt het gebied van de hersenen dat het dag- en nachtritme regisseert een belangrijke rol bij clusterhoofdpijn. Bepaalde stoffen en verschijnselen kunnen een clusteraanval uitlokken of versterken. Voorbeelden hiervan zijn:
- Weersomstandigheden
- Chocolade
- Alcohol
- Scherp gekruid voedsel
- Kaas
- Cafeïne
- Temperatuur- en luchtdrukschommelingen
- Stress
- Fel licht
- Benauwdheid
De symptomen van clusterhoofdpijn
De symptomen van clusterhoofdpijn verschillen van persoon tot persoon. Bepaalde verschijnselen komen vrijwel altijd overeen.
Clusterhoofdpijn:
- Uit zich uitsluitend aan één zijde van het gelaat
- Uit zich meestal nabij een oog of slaap
- Veroorzaakt een intense stekende pijn
- Straalt uit naar nek en bovenkaak
- Veroorzaakt een verstopte of lopende neus
- Veroorzaakt een rood, tranend oog
- Veroorzaakt verhoging of koorts
- Steekt vaak ’s nachts de kop op
- Veroorzaakt bewegingsdrang
- Doet transpireren
Ook de duur en frequentie van clusterhoofdpijn verschillen sterk per persoon. Vaak doen clusteraanvallen zich meerdere malen per etmaal voor en duren ze een kwartier tot enkele uren. Een clusteraanval start veelal enkele uren na het inslapen.
Clusterperiodes en clusteraanvallen kondigen zich vaak aan door:
- Prikkelbaarheid
- Een versnelde hartslag
- Een onrustig gevoel
- Een tintelende neus
- Een tranend oog
- Een gezwollen ooglid
- Kaakpijn
Hoe wordt clusterhoofdpijn genezen?
Genezing van clusterhoofdpijn is vooralsnog niet mogelijk. De behandeling van clusterhoofdpijn richt zich voornamelijk op de bestrijding van de symptomen en deze behandeling is niet altijd even succesvol.
Wanneer je denkt te lijden aan clusterhoofdpijn, dan is het raadzaam om een afspraak te maken met een huisarts, neuroloog of hoofdpijnspecialist. Bij hen kun je terecht voor clusterbehandelingen die de hoeveelheid, duur en intensiteit van clusteraanvallen en -periodes kunnen doen afnemen.
De behandelingsmethoden voor clusterhoofdpijn zijn in twee groepen te verdelen:
- Directe aanvalsbestrijding (aanvallen afbreken)
- Profylactische behandeling (clusterperiodes beperken)
Inademing van zuivere zuurstof kan een clusteraanval voorkomen, afbreken of verlichten. Het is zeer effectief, maar dient direct te worden toegepast wanneer een clusteraanval zich voordoet. Zuurstofcilinders, zowel voor thuis als draagbaar, worden in verschillende maten verhuurd, uitsluitend op medische indicatie, en worden veelal vergoed door het ziekenfonds.
Preventiemiddelen zijn:
- Verapamil
- Isoptin
- Lodixal
- Methysergide
- Deseril
- Lithium
- Prednison
- Tegretol
- Zuivere zuurstof
Een clusteraanval kan worden afgebroken met:
- Imigran (sumatriptan)
- Imitrex
- Zuivere zuurstof
Clusterhoofdpijn kan worden verlicht met medicijnen als:
- Triptaan
- Zuivere zuurstof
