Downsyndromers ofwel mensen met Downsyndroom worden geregeld met een schuin oog aangekeken. Ze hebben immers een verstandelijke beperking en bovendien zien ze er anders uit. Zodoende weet niet iedereen zich een houding te geven tegenover een downsyndromer, laat staan hoe ze iemand met Syndroom van Down moeten benaderen of aanspreken…
Vrachtwagenchauffeur, toet-toet!
‘Hey, verrekte mongol!’ wordt er geschreeuwd in de sketches van New Kids, de serie waarop de gelijknamige, populaire speelfilm ‘New Kids Turbo’ is gebaseerd. In zowel de serie als in de film speelt ook Lars Boekhorst, een downsyndromer wiens karakter bekend staat als “die rooie”. Sommige kijkers staan al snel klaar met hun vooroordelen en gaan ervan uit dat de “gebreken” van de betreffende downsyndromer worden uitgebuit ten behoeve van commercieel gewin. Toch lijkt hij zichzelf –zowel op beeld als achter de schermen– uitstekend te vermaken… Vrachtwagenchauffeur, toet-toet!
‘Goeiemoggel’
‘Goeiemoggel!’… Dit neologisme is bedoeld als ‘goede morgen’, maar klinkt als ‘goede mongool’. Nadat in een café in Rijswijk twee mannen elkaar begroetten met een uitbundig ‘goeiemoggel’, sloeg een derde man erop los omdat hij dacht dat ie voor mongool werd uitgemaakt. Uiteindelijk raakten zes mannen bij de hersenloze vechtpartij betrokken. Hoewel de meeste “normale” mensen mongool als beledigend ervaren, denken sommige downsyndromers hier heel anders over. Zoals je op het blog Dirkzijn.nl kunt lezen, zijn er zelfs mensen met Syndroom van Down die op geniale wijze weten te profiteren van de term ‘mongool’.
Let wel: ook door downsyndromers kan de term ‘mongool’ als beledigend worden ervaren. ‘Mongool’ verwijst namelijk naar de schuinstaande, geplooide oogleden die kenmerkend zijn voor etnische inwoners van Mongolië
Downistie
Ook ‘Downistie’, een soap-achtig onderdeel van VARA’s De Wereld Draait Door (DWDD) waarin uitsluitend downsyndromers rollen vertolken, werd van alle kanten negatief bekritiseerd (mensonwaardig, respectloos, freakshow, lilliputterdorp etc.). Hoewel het merendeel van de scenes ver weg staat van het echte leven van downsyndromers, vond ik het prachtig om de acteurs zo enthousiast en begeesterd te zien optreden. Wat mij betreft is Downistie bovendien een prima poging om het taboe op (het liefdesleven van) downsyndromers te doorbreken. De nadruk wordt in Downistie namelijk niet gelegd op hun handicap, maar juist op hun sociale, relationele, professionele en karaktereigenschappen.
Down met Johnny Rocks!
In 2008 had je Veronica’s ‘Down met Johnny’, een televisieprogramma waarin Johnny de Mol verschillende mensen met een verstandelijke beperking volgt. Momenteel (2011) draait een nieuwe variant, genaamd ‘Down With Johnny Rocks!’. Hierin proberen vijf verstandelijk gehandicapte jongeren met behulp van Johnny een rockband te vormen. Die gasten rocken werkelijk waar de pan uit! En Johnny is zo oprecht begaan met ze dat je er kippenvel van krijgt. Het opvallende (en leuke) is overigens dat er tot dusverre verrassend weinig negatiefs over dit programma te horen is geweest…
Tot slot
Het punt wat ik hier probeer te maken is dat downsyndromers vaak beter omgaan met hun “tekortkomingen” dan bevooroordeelde buitenstaanders. Downsyndromers nemen hun klinische aandoening vaak minder zwaar op dan anderen en leggen verrassend veel sympathie en sociale vaardigheden aan de dag. Niet alleen in de media, maar ook in het dagelijks leven.
Sterker nog: mensen met Downsyndroom zijn vaak verrassend spontaan en extravert. Als je hen niet durft aan te spreken, spreken zij jou wel aan. Hoe dan ook: iedere downsyndromer is anders. Benader een downsyndromer daarom zoals je ieder ander zou benaderen en behandel hem/haar zoals je ieder ander zou behandelen.