De gewone boon oftewel ‘Phaseolus vulgaris’ is een plant uit de vlinderbloemenfamilie. De term ‘boon’ is de algemene benaming voor zowel de vruchten als de zaden van de bonenplant. De vruchten worden daarnaast ook wel ‘peulen’ genoemd en de zaden ‘peulvruchten’, wat de boel extra verwarrend maakt.
De benaming voor de ‘gewone boon’ is afhankelijk van het stadium binnen de groeicyclus (groeistadium) waarin de boon verkeert, maar ook van de vorm (lengte, dikte, rechtheid etc.), de cultivering en de bewerking ervan. Zodoende staat de gewone boon ook wel bekend als o.a. groene boon, sperzieboon, snijboon, prinsessenboon, Franse boon, haricots vert, flageolet, breekboon, dopboon en simpelweg ‘boontje’. (bron)
De sperzieboon is doorgekweekt en bestaat in allerlei rassen en variëteiten. Het geslacht is dus voor iedere ‘gewone’ boon hetzelfde, maar het uiterlijk, de smaak en de voedingswaarde verschilt sterk per peul. Ook de zaden c.q. peulvruchten van de verschillende gewone bonen zijn onderling erg verschillend. Zo onderscheidt men o.a. de bruine boon, witte boon, zwarte (schildpad)boon, kivietsboon, soldatenboon en nierboon ofwel kidneyboon.
De boon waar de afgelopen jaren steeds meer om te doen is, is de witte variant van de nierboon, genaamd “white kidney bean”…
Witte nierboon oftewel ‘white kidney bean’
‘Kidney’ is de Engelse vertaling voor ‘nier’. Kidneybonen hebben dan ook de vorm van een minuscuul niertje. De witte nierboon staat tevens bekend als:
- Cannellini
- White kidney bean
- Navy bean
- Haricot bean
- Witte kidneyboon
Hieronder kun je alles lezen over de gezonde en ongezonde eigenschappen van witte kidneybonen en ‘White Kidney Bean Extract’…
Kidneybonen zijn in principe giftig
De “gewone” kidneyboon is roodbruin tot paarsbruin van kleur en staat onder allerlei namen bekend, waaronder ‘rode erwt’. Je vindt de normale, bruin tot roodgekleurde kindneybonen veelvuldig terug in allerhande gerechten, waaronder ‘chili con carne’.
Bijna alle bonen zijn in zekere mate giftig indien ze rauw worden gegeten. Rode kidneybonen behoren echter veruit tot de giftigste bonen die er in de natuur te vinden zijn. Vijf rauwe nierbonen kunnen al gezondheidsklachten veroorzaken. Dat komt door de extreem hoge concentratie fytohemagglutinine oftewel phytohaemagglutinine (PHA). Dit is een lectine die aangetroffen wordt in o.a. bonenplanten en in grote doses erg giftig is. Witte kidneybonen zijn bijna net zo giftig als rode. (bron)
Nierboontjes dienen langdurig te worden geweekt en naderhand minstens 10 minuten op 100 graden te worden gekookt alvorens de gifstoffen zijn verdreven en/of geneutraliseerd. Voor de zekerheid wordt een kooktijd van ten minste 30 minuten gehanteerd voor kidneybonen.
Wanneer kidneybonen rauw of niet goed gekookt gegeten worden kunnen ze vergiftiging veroorzaken. Rauwe kidneybonen bereiden in een ‘slowcooker’ rond de 80 graden kan zelfs fatale gevolgen hebben.
Fytohemagglutinine
Fytohemagglutinine bestaat uit twee gerelateerde eiwitten, namelijk PHA-L en PHA-E. PHA-E is een erythrocyt en PHA-L een Leukocyt. Dit complexe koolhydraat is een oligosacharide, bestaande uit galactose, N-acetyl-glucosamine en mannose. Indien de eiwitbouwstenen uit kidneybonen op een bepaalde manier worden geïsoleerd en geëxtraheerd, kunnen ze positief uitwerken op het menselijk lichaam. Zo worden er zelfs vormen van fytohemagglutinine gebruikt binnen de moderne geneeskunde.
De werkzame actieve stof uit witte kidneybonen die zou dienen als afslankmiddel is overigens phaseolamine. (bron)
Dr. Oz: White Kidney Bean Extract
In een aflevering van ‘The Dr. Oz Show’ komt Dr. Mehmet Cengiz Öz met 5 zogenaamde vetverbranders op de proppen die volgens hem écht zouden werken. Eén daarvan is ‘White Kidney Bean Extract’ oftewel extract uit witte kidneybonen. Maar als je je verdiept in dit goedje blijkt het enthousiasme van Dr. Oz een tikkeltje voorbarig…
Het veronderstelde geheim van witte kidneybonen-extract is namelijk date er een stofje in zit, genaamd phaseolamine. Aanbieders en voorstanders van White Kidney Bean Extract beweren dat phaseolamine in witte kidneybonen-extract over o.a. de volgende eigenschappen beschikt… White Kidney Bean Extract:
- Zou voorkomt dat het enzym alfa-amylase complexe koolhydraten afbreekt tot simpele suikers
- Zou de activiteit van verteringenzymen verlagen, waardoor er minder suiker overblijft om te worden omgezet in lichaamsvet
- Zou zodoende buikvet kunnen tegengaan en zwaarlijvigheid kunnen voorkomen
- Zou de bloedsuikerspiegel in balans kunnen houden en zodoende insulineresistentie en diabetes kunnen beperken
- Zou symptomen van artritis verminderen
- Zou fysieke energie en atletische prestaties vergroten
- Zou hartziekten kunnen tegengaan en zelfs werkzaam zijn tegen bepaalde vormen van darmkanker (bron)
Overigens zijn bovenstaande beweringen niet allemaal van Dr. Oz afkomstig, maar veeleer van websites die het extract van witte kidneybonen verkopen sinds de aflevering van ‘The Dr. Oz Show’ is uitgezonden.
Keerzijde van witte kidneybonen
Helaas zijn de geopperde gezondheidsvoordelen van witte kidneybonen extract (WKBE) volledig ongegrond. Allereerst is er nauwelijks onderzoek naar extract uit witte kidneybonen gedaan. Bovendien is er geen enkel wetenschappelijk bewijs dat ‘white kidney bean extract’ gezondheidsbevorderende eigenschappen heeft.
Sowieso heeft witte kidneybonen-extract niks van doen met je energiemetabolisme of vetverbranding –zoals Dr. Oz veronderstelt– en alles met het blokken van zetmeel binnen je spijsverteringskanaal. Van een vetverbrander is dan ook geen sprake. WKBE is dus gewoon de zoveelste ‘zetmeelblokker’.
Als je zetmeel eet uit bonen, granen, aardappels etc. begint de vertering al direct in je mond dankzij verteringenzymen in je speeksel. Dankzij het speekselenzym alfa-amylase oftewel ptyaline wordt zetmeel al deels opgedeeld in suikers, vandaar ook de zoete smaak als je brood langdurig in je mond houdt. De enzymen in de maagbrij worden geneutraliseerd door je maagsappen, maar eenmaal in de dunne arm aangekomen worden er nieuwe verteringsenzymen aan de darmbrij toegevoegd door de alvleesklier zodat zetmeel nog verder uiteenvalt en via de darmwand kan worden opgenomen in de vorm van simpele suiker (glucose).
Het nadeel is echter dat de darmen in dat geval ook de nuttige micronutriënten niet uit je eten kunnen halen. Denk daarbij aan vitamines, mineralen, spoorelementen, fytonutriënten en antioxidanten. Dus als phaseolamine al zou doen wat de makers van White Kidney Bean Extract beloven, dan zou gezonde voeding in theorie worden omgetoverd in een nutteloze darmbrij. Géén aanrader dus. (bron)
De kans dat WKBE écht werkt is overigens nihil want onderzoek van Mayo Clinic wijst uit dat er maar liefst 4000 tot 6000 milligram pure phaseolamine nodig is om effectief zetmeel te blokken. En dat staat gelijk aan gevaarlijk grote hoeveelheden White Kidney Bean Extract.
Conclusie
Vele vlinderbloemige planten hebben de speciale eigenschap om een symbiose aan te gaan met bacteriën in wortelknollen. Deze bacteriën zijn in staat om stikstof uit de lucht te binden, waardoor peulen, bonen en erwten verrassend veel (essentiële) eiwitten kunnen produceren ten opzichte van andere planten.
Zodoende behoren sommige bonen tot de zeldzame plantaardige voedingsmiddelen die eiwitrijk genoemd kunnen worden. Eet dus liever een portie goed bereide bonen en peulvruchten en ga niet zomaar experimenteren met grote hoeveelheden White Kidney Bean Extract en hoge doses phaseolamine. En als je simpelweg minder koolhydraten eet, heb je helemaal geen koolhydraatblokkers nodig!
Heb jij ervaring met poedertjes vervaardigd uit witte nierbonen genaamd ‘White Kidney Bean Extract’? Deel hieronder jouw ervaringen en bevindingen!
