Is een macrobiotisch dieet gezond? Alles over deze levensstijl

Gwyneth Paltrow was laatst in het nieuws omdat ze op haar website heeft aangekondigd dat ze osteopenie heeft. Osteopenie is een aandoening waarbij de dichtheid van je botten minder is dan normaal en komt normaal gesproken vrijwel nooit voor bij iemand van 37 jaar.

Osteopenie kan leiden tot het serieuzere osteoporose, ofwel botontkalking. De oorzaak van deze aandoening was bij Gwyneth Paltrow een tekort aan vitamine D, en daarom werd druk gespeculeerd of het macrobiotisch dieet dat ze al vele jaren volgt misschien de schuldige is. Is een macrobiotisch dieet toch niet zo gezond als wordt gedacht?

Wat is een macrobiotisch dieet precies?

Een macrobiotische dieet is een ietwat zweverig aandoend lifestyle dieet gebaseerd op het Oosterse yin en yang principe, waarbij alles draait om evenwicht tussen de krachten van de natuur. Als je dit dieet volgt dan eet je voornamelijk ongeraffineerde, natuurlijke en plantaardige producten.

Wat je wel eet

Een macrobiotisch dieet is bijna helemaal vegetarisch waarbij de nadruk ligt op volkoren granen, groenten, gefermenteerde soja, bonen en soep gemaakt van groenten, zeewier, granen, bonen en miso (een Japanse smaakmaker). Verder eet je kleine hoeveelheden vis, noten, zaden en fruit.

Verhoudingen tussen productgroepen

Er zijn meerdere varianten van het macrobiotisch dieet, maar normaal gesproken is de verhouding 50 tot 60 procent volkoren granen, 20 tot 25 procent biologische en lokale groente en fruit, 5 procent groenten uit de zee en 5 tot 10 procent soep.

Wat je eigenlijk niet mag eten

Zuivel, vlees en suikers worden sterk afgeraden, net zoals bepaalde soorten groenten (waaronder tomaten, aardappelen, spinazie, bieten, avocado, pepers, courgette en asperges). Ook niet-lokaal fruit en fruit dat niet in seizoen is mag je eigenlijk niet eten.

Waarom zou je het macrobiotisch dieet volgen?

Voorstanders van een macrobiotisch dieet geloven dat het kanker voorkomt en dat het je geestelijke en lichamelijke gezondheid verbetert. Maar hoewel het volgen van een plantaardig dieet dat amper vet en veel vezels bevat op zich heel gezond is, is de kans op een tekort aan bepaalde vitaminen en mineralen wel groot. Bij een macrobiotisch dieet zijn dit met name vitamines D en B12, ijzer, eiwit en calcium.

Aangezien het officieel niet is toegestaan om voedingssupplementen te nemen, bouw je als trouwe volgeling van dit dieet in de loop der jaren al snel een tekort op. In het geval van Gwyneth Paltrow was dit een vitamine D tekort. Vitamine D is essentieel voor je lichaam om calcium uit voeding op te kunnen nemen, waarmee je botten worden versterkt. Bij een tekort aan vitamine D worden je botten dun, poreus en wordt de structuur misvormd.

Hoe krijg je wel genoeg vitamine D binnen?

Zonlicht is voor veel mensen de belangrijkste voorziening van de dagelijkse vitamine D behoefte. Je lichaam maakt dit zelf aan via je huid – een paar dagen per week 15 minuten onbeschermd in de zon is al voldoende. Aangezien vitamine D in heel weinig levensmiddelen voorkomt, moet je er wel op letten als je geen buitenmens bent. Verreweg de beste bronnen in voeding zijn: wilde zalm, tonijn en makreel – vette vis dus. In mindere mate komt vitamine D ook voor in rundvlees, kaas, eigeel en paddenstoelen, maar bevatten in normale hoeveelheden te weinig vitamine D voor de dagelijkse behoefte van je lichaam.

Gwyneth Paltrow heeft de pech dat ze in Londen woont, waar het zo vaak bewolkt is dat de kans op een vitamine D tekort sterk wordt vergroot. Nederland telt veel meer onbewolkte dagen per jaar, waardoor de gemiddelde Nederlander wel voldoende zonlicht krijgt om geen tekort aan vitamine D op te bouwen.

Macrobiotisch dieet en macrobiotisch eten: wel of niet gezond?

Hoewel je met het macrobiotisch dieet snel tekorten kan opbouwen van bepaalde voedingsstoffen zijn de meeste deskundigen het er wel over eens dat het in essentie zeer gezond is. Zolang je er op let dat je die voedingsstoffen binnenkrijgt lijkt het er op dat je inderdaad minder kans hebt op bepaalde soorten kanker zoals voorstanders beweren. Heb je echter al kanker dan helpt het niet om te genezen. Dit wordt namelijk wel eens beweerd, maar hier is geen enkel wetenschappelijk bewijs voor. Wel hebben de volgelingen zelden overgewicht en/of diabetes, en zijn veel voormalige diabetes type 2 patiënten helemaal genezen met ultra plantaardige diëten zoals deze.

Hoewel reguliere westerse diëtisten altijd een dagelijkse multi-vitamine en zuivel consumptie aan zullen raden voor de volgers van een macrobiotisch dieet, zijn eventuele tekorten ook prima op te vangen met voeding dat binnen het dieet past. Hoewel ik nooit zou beginnen aan een levensstijl zoals deze, kan ik me goed voorstellen dat je weinig zin hebt om westerse ‘oplossingen’ toe te passen bij een Oosters lifestyle dieet.

Uiteindelijk is het dus ook niet het macrobiotische dieet dat de schuldige is van de osteopenie bij Gwyneth Paltrow, maar haar eigen onoplettendheid. Net zoals vegetariërs en veganisten in het algemeen moet je bij dit dieet weten waar eventueel gevaar schuilt qua voedingsstoffen, en je eetpatroon hierop structureel aanpassen.

Heb jij wel eens een macrobiotisch dieet overwogen? of volg je zo’n dieet op dit moment? Laat dan een reactie achter! Overige vragen en opmerkingen zijn natuurlijk ook welkom… =)