We weten allemaal hoe het voelt om overgeleverd te zijn aan de genade van een emotionele manipulator. Het kan extreem effectief zijn en daarom doen sommige gewetenloze individuen het zo vaak.
Juist omdat een emotionele manipulator zo destructief kan zijn, is het belangrijk dat je hem in je eigen leven herkent. Het is niet zo makkelijk als je misschien denkt, want een emotionele manipulator is meestal heel vaardig. Ze beginnen met subtiele manipulatie en verhogen na verloop van tijd de inzet, zo langzaam dat je niet eens doorhebt dat het gebeurt. Gelukkig is een emotionele manipulator gemakkelijk genoeg te herkennen als je weet waar je op moet letten.
1. Een emotionele manipulator ondermijnt je vertrouwen in je begrip van de werkelijkheid
Emotionele manipulators zijn ongelooflijk vaardige leugenaars. Ze houden vol dat een voorval niet heeft plaatsgevonden terwijl dat wel zo is, en ze houden vol dat ze iets gedaan of gezegd hebben terwijl dat niet zo is. Het probleem is dat ze er zo goed in zijn dat je uiteindelijk aan je eigen verstand gaat twijfelen. Volhouden dat wat het probleem ook heeft veroorzaakt een verzinsel van je verbeelding is, is een extreem krachtige manier om uit de problemen te komen.
2. Hun daden komen niet overeen met hun woorden
Emotionele manipulators vertellen je wat je wilt horen, maar hun daden zijn een ander verhaal. Ze beloven hun steun, maar als het tijd is om de daad bij het woord te voegen, doen ze alsof je verzoeken volkomen onredelijk zijn. Ze vertellen je hoe blij ze zijn dat ze je kennen en doen vervolgens alsof je een last bent. Dit is gewoon een andere manier om je geloof in je eigen verstand te ondermijnen. Ze laten je twijfelen aan de werkelijkheid zoals je die ziet en kneden je waarneming naar wat hen goed uitkomt.
3. Ze zijn experts in het uitdelen van schuldgevoelens
Emotionele manipulators zijn meesters in het gebruiken van jouw schuldgevoel in hun voordeel. Als je iets ter sprake brengt wat je dwars zit, zorgen ze ervoor dat je je schuldig voelt omdat je het ter sprake brengt. Als je dat niet doet, zorgen ze ervoor dat je je schuldig voelt omdat je het voor jezelf houdt en erover piekert. Als je te maken hebt met emotionele manipulators, is alles wat je doet verkeerd, en het maakt niet uit welke problemen jullie hebben, het is jouw schuld.
4. Een emotionele manipulator eist de rol van het slachtoffer op
Bij emotionele manipulators is nooit iets hun schuld. Wat ze ook doen of nalaten, het is de schuld van iemand anders. Iemand anders heeft het hen laten doen – en meestal ben jij dat. Als jij boos of overstuur raakt, is het jouw schuld omdat je onredelijke verwachtingen hebt; als zij boos worden, is het jouw schuld omdat jij hen overstuur hebt gemaakt. Emotionele manipulators nemen nergens verantwoording voor.
5. Ze gaan te snel
Of het nu gaat om een persoonlijke relatie of een zakelijke relatie, emotionele manipulators lijken altijd een paar stappen over te slaan. Ze delen te snel te veel – en verwachten hetzelfde van jou. Ze doen alsof ze kwetsbaar en gevoelig zijn, maar dat is een list. De schertsvertoning is bedoeld om je “speciaal” te laten voelen omdat je in hun inner circle bent toegelaten, maar het is ook bedoeld om je niet alleen medelijden met hen te laten voelen, maar ook verantwoordelijk voor hun gevoelens.
6. Ze zijn een emotioneel zwart gat
Wat emotionele manipulators ook voelen, ze zijn genieën in het opzuigen van iedereen om hen heen in die emoties. Als ze in een slechte bui zijn, weet iedereen om hen heen dat. Maar dat is niet het ergste: ze zijn zo handig dat niet alleen iedereen zich bewust is van hun stemming, ze voelen het ook. Hierdoor krijgen mensen de neiging om zich verantwoordelijk te voelen voor de stemmingen van de manipulator en zich verplicht te voelen om ze te verhelpen.
7. Ze willen graag helpen – misschien zelfs vrijwillig – en doen vervolgens zielig
Een aanvankelijke gretigheid om te helpen verandert snel in gezucht, gekreun en suggesties dat wat ze ook afgesproken hebben om te doen een enorme last is. En als je die tegenzin in de schijnwerpers zet, draaien ze het om naar jou en verzekeren ze je dat ze natuurlijk willen helpen en dat je gewoon paranoïde bent. Het doel? Je schuldig, schuldig en misschien zelfs gek laten voelen.
8. Een emotionele manipulator zal je altijd overtreffen
Welke problemen je ook hebt, emotionele manipulators hebben het erger. Ze ondermijnen de legitimiteit van je klachten door je eraan te herinneren dat hun problemen ernstiger zijn. De boodschap? Je hebt geen reden om te klagen, dus hou maar gewoon je mond.
9. Ze kennen al je knoppen en aarzelen niet om erop te drukken
Emotionele manipulators kennen je zwakke plekken en ze gebruiken die kennis snel tegen je. Als je onzeker bent over je gewicht, geven ze commentaar op wat je eet of hoe je kleren zitten; als je je zorgen maakt over een aankomende presentatie, wijzen ze je erop hoe intimiderend en veroordelend de aanwezigen zijn. Hun bewustzijn van je emoties is ongekend, maar ze gebruiken het om je te manipuleren, niet om je beter te laten voelen.
10. Gaslighting
Gaslighting is een tactiek die ervoor zorgt dat iemand zijn realiteit in twijfel trekt. Dit kan inhouden dat de manipulator liegt, dingen die hij heeft gezegd ontkent, feiten verdraait en iemands woorden tegen hem gebruikt. Na verloop van tijd creëert dit onzekerheid en twijfel en kan het ervoor zorgen dat iemand zijn ervaringen in twijfel trekt.
11. Love bombing
Love bombing beschrijft relaties die vrijwel onmiddellijk beginnen in een wervelwind van aandacht en genegenheid. De intensiteit van de verbinding, de dure cadeaus en haastige uitspraken over het ontmoeten van de familie en andere “serieuze” stappen kunnen rode vlaggen zijn bij iemand die je net leert kennen.
Het is niet ongewoon voor iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis om liefdesbombardementen te gebruiken als manipulatiemiddel, om je aandacht af te dwingen terwijl je meer geïsoleerd raakt van vrienden, familie en levensdoelen.
12. Passieve agressie
Iemand kan passief-agressieve uitspraken of gedrag gebruiken, wat kan leiden tot gevoelens van verdriet wanneer het gedrag van de ander niet overeenkomt met hun woorden. Of ze kunnen proberen om vergeldingsmaatregelen te nemen na een vermeende kleinering of belediging, terwijl ze conflicten vermijden.
Een voorbeeld van passief-agressief gedrag is wanneer iemand zich gedraagt alsof hij boos of teleurgesteld is zonder dat direct te communiceren.
13. Bekritiseren of veroordelen
Deze manipulatietactieken helpen iemand om macht te krijgen door anderen zich ontoereikend en minderwaardig te laten voelen. Een manipulator kan schadelijke en beschadigende uitspraken doen over iemands uiterlijk, persoonlijkheid, onzekerheden, omstandigheden en meer. De beledigingen en vernederingen zijn een techniek om controle te krijgen.
14. Verwijten maken
Verwijten maken is een manier om de verantwoordelijkheid voor iemands woorden en daden te ontlopen. Een manipulator kan de schuld bij de andere partij leggen om de aandacht van zichzelf af te houden. Dit kan leiden tot schuldgevoelens en misplaatste verantwoordelijkheid.
15. Agressieve humor
Manipulatieve en wrede humor is vaak kwetsend omdat het gebaseerd is op vijandige opmerkingen en sarcastische grappen. De opmerkingen en “plagerijen” zijn bedoeld om de manipulator zich superieur te laten voelen.
Een manipulator overwinnen
Emotionele manipulators maken je gek omdat hun gedrag zo irrationeel is. Vergis je niet – hun gedrag gaat echt tegen de rede in, dus waarom sta je jezelf toe om emotioneel op hen te reageren en in de mix meegezogen te worden?
Hoe irrationeler en onredelijker iemand is, hoe makkelijker het voor je zou moeten zijn om jezelf uit hun valstrikken te verwijderen. Stop met proberen ze te verslaan met hun eigen spel. Neem emotioneel afstand en benader je interacties met hen alsof ze een wetenschappelijk project zijn (of jij bent hun psychiater als je die analogie verkiest). Je hoeft niet te reageren op de emotionele chaos – alleen op de feiten.
Het bewaren van een emotionele afstand vereist bewustzijn. Je kunt niet voorkomen dat iemand je onder druk zet als je niet herkent wanneer het gebeurt. Soms kom je in situaties terecht waarin je moet hergroeperen en de beste manier moet kiezen om verder te gaan. Dat is prima en je moet niet bang zijn om tijd voor jezelf te winnen.
De meeste mensen hebben het gevoel dat ze de chaos niet in de hand hebben, omdat ze met iemand samenwerken of samenwonen. Dit is absoluut niet waar. Als je eenmaal een manipulator hebt geïdentificeerd, zul je merken dat hun gedrag voorspelbaarder en makkelijker te begrijpen is. Dit zal je in staat stellen om rationeel na te denken over wanneer en waar je ze moet dulden en wanneer en waar niet. Je kunt grenzen stellen, maar dat moet je bewust en proactief doen. Als je de dingen op een natuurlijke manier laat gebeuren, raak je voortdurend verwikkeld in moeilijke gesprekken. Als je grenzen stelt en bepaalt wanneer en waar je een moeilijk persoon aanspreekt, kun je een groot deel van de chaos onder controle houden. De enige truc is om voet bij stuk te houden en je grenzen te handhaven wanneer de persoon probeert ze te overschrijden, wat ze zullen doen.