Men roept nog altijd volmondig: ‘Trek je jas aan, anders vat je kou’. Als je je jas niet aantrekt, zul je het vast en zeker koud krijgen, maar je zult er heus niet ziek van worden. Met het fenomeen “ziek zijn” wordt namelijk griep of verkoudheid bedoeld, en allebei deze ziekten worden veroorzaakt door een virus. Een virus loop je doorgaans op door deze in te ademen, en of je al dan niet een jas aan hebt speelt hierbij geen rol. Toch zijn er een aantal factoren die een rol spelen bij het ziek worden. Hierbij 3 manieren om ziek te worden…
Let op: langdurige blootstelling aan extreme kou kan je weerstand een knauw geven, waardoor je lichaam minder kans maakt tegen virussen. Er zit dan ook een kern van waarheid in het “jassen-verhaal”.
1. Onhygiënische leefgewoonten
Ziek worden heeft alles te maken met je weerstand. Je weerstand wordt bepaald door de hoedanigheid van je immuunsysteem. Hoe sterker je immuunsysteem des te beter je lichaam kan vechten tegen ziekteverwekkers, en des te minder snel je ziek zult worden. Als je extreem onhygiënisch leeft, dan is de kans dat je ziek wordt groot. Zo kun je flink ziek worden als je je woning nauwelijks schoonmaakt, je lichaam slecht onderhoudt en er onhygiënische voedingsgewoonten op nahoudt…
In onhygiënische leefomstandigheden krijgen schimmels, bacteriën, virussen en parasieten namelijk de kans om zich te nestelen en op hun dooie gemak te gedijen, groeien en/of vermenigvuldigen. Als je een slechte hygiëne gewend bent, dan hoef je daar niet per se ziek van te worden. Maar komt je lichaam onvoorbereid in contact met een grote bacteriënhaard of schimmelbron, dan is de kans erg groot dat je daar ziek wordt.
2. Drukbevolkte plekken bezoeken
Er zijn heel veel verschillende griepvirussen en verkoudheidsvirussen. Als je lichaam in contact komt met een bepaald virus, dan maakt je immuunsysteem virus-specifieke antistoffen aan. Als je genezen bent van het desbetreffende virus, dan zul je daar dankzij je opgebouwde voorraadje antistoffen niet snel meer ziek van worden. Loop je echter een afwijkend virus tegen het lijf, dan begint het gedonder gewoon weer opnieuw.
Griepvirussen en verkoudheidsvirussen zijn erg besmettelijk en ze verspreiden zich gemakkelijk van mens op mens. Praten, hoesten, niezen, kuchen, lachen of ademen kan al genoeg zijn om een virusbesmetting op te lopen. Op drukbevolkte plekken, zullen relatief veel verschillende virussen de ronde doen, dus je zult er ook gemakkelijker een virusziekte oplopen. In ziekenhuizen en huisartsenpraktijken verblijven logischerwijs extra veel zieken, dus de kans dat je er een besmettelijk virus oppikt is extra groot. Tijdens epidemieën (landelijke virushaarden) en pandemieën (wereldwijde virushaarden) zijn er abnormaal veel besmette mensen op de been. De kans dat je door een ander wordt aangestoken is in dat geval extreem groot.
3. Te hygiënisch leven
Als je extreem hygiënisch leeft, dan kom je niet of nauwelijks in contact met ziekteverwekkers. Je lichaam ziet dan geen reden om antistoffen aan te maken, waardoor je immuunsysteem verzwakt. Als je vervolgens iemand op bezoek krijgt die een verkoudheidsvirus of griepvirus bij zich draagt, dan is de kans erg groot dat ook jij ziek wordt. Normaal gesproken kan het menselijk lichaam een paar virusdeeltjes namelijk wel de baas, maar als je immuunsysteem niks gewend is, dan komt zelfs een milde opdoffer hard aan.
Artsen komen relatief vaak (of zelfs continu) in aanraking met bacteriën en virussen. Het lichaam van een arts maakt om die reden continu antistoffen aan om ziekteverwekkers te bevechten. De meeste doctoren hebben dan ook een uitstekende weerstand. Hetzelfde geldt voor sommige zwervers; er zijn erbij die uit vuilnisbakken kunnen eten zonder ziek te worden. Een uitstekende weerstand biedt overigens niet of nauwelijks bescherming tegen virussen waar je nog nooit mee in contact bent geweest.
Tot slot
Ziek worden is veelal het gevolg van een mix van factoren. Tijdens bepaalde gelegenheden komen veel van deze factoren samen. Zo worden er relatief veel mensen ziek na een avond stappen, omdat de combinatie van invloeden een enorme aanslag op je weerstand pleegt. Denk maar eens aan:
- Opeengepakte mensenmassa (virus-concentratie)
- ’s Avonds vanuit extreme warmte de koude buitenlucht in (aanslag op je weerstand)
- Slecht eten (veel bacteriën)
- (Over)vermoeidheid (verminderde weerstand)
- Veel alcohol (aanslag op je weerstand)
- In elkaars gezicht moeten praten vanwege lawaai (ideale overdracht van virussen en bacteriën)
- Hard schreeuwen en zingen (aanlag op je keelslijmvlies en daarmee op je lichaamseigen afweersysteem)
Als je meerdere achtereenvolgende avonden doorzakt –bijvoorbeeld met carnaval– dan is de kans dat je ziek wordt extra groot. Want hoe langer oververmoeidheid, slechte eet- en drinkgewoonten en blootstelling aan ziekteverwekkers aanhouden, des te zwaarder je weerstand wordt belast.
Wordt jij ook meestal ziek in periodes dat je oververmoeid bent, veel stress ervaart en feesten bijwoont? Deel hieronder jouw ervaring met griep & verkoudheid!
20 comments
anniee
9 juni 2019Hallo, Zou ik dit artikel over oorzaken van ziek worden als informatiebron kunnen gebruiken voor mijn PWS? Het is niet commercieel. Alvast bedankt!
Paul
27 juni 2019Wat mij betreft wel. Ik weet alleen niet wat de richtlijnen van je school zijn.
Kelly
5 maart 2018Ik ben op 4 maanden 17 kg afgevallen. Ben 1.80m en weeg 50.5kg. Met kerstmis heb ik de griep gekregen en als complicatie meteen een longontsteking. Heb deze week contact gehad met 2 personen die de griep hebben. Moeten we extra waakzaam zijn nu?
Paul
6 maart 2018Als je weerstand ondermijnd is doordat je onlangs nog besmet bent geraakt met een griepvirus en een virale of bacteriële longinfectie, dan is het inderdaad raadzaam om extra waakzaam te zijn. Want als diegenen met wie je contact hebt gehad een ander griepvirus onder de leden hadden dan jij eerder had, dan is de kans extra groot dat ook jij besmet raakt, gezien je lage c.q. slechte weerstand. Overigens lijkt me 17 kilogram (ongewenst) afvallen best wel ingrijpend. Weet je zeker dat er niet meer aan de hand is (geweest) dan griep in combinatie met een –doorgaans door een bacterie veroorzaakte– pneumonie?
Black Canary
8 april 2017Ziek van te veel alcohol…
brenda
23 april 2016Is het normaal bij bovenste luchtweginfectie dat je moeite hebt met eten wel honger hebt maar moet kokhalzen. Heb sinds gister antibiotica kuur maar werkt nog niet erg. Maar dat kost denk nog wat daagjes?
Lotte
7 maart 2016Maar zou je ook ziek kunnen worden door te denken dat je ziek bent? (Daar denk ik al een tijdje over na) Zou het kunnen door te denken dat je hoofdpijn en keelpijn en buikpijn hebt, je dat ook echt krijgt?
Paul
7 maart 2016Ja, tot op zekere hoogte kan dat. Dit wordt ook wel een negatief verwachtingseffect oftewel nocebo-effect genoemd. Maar dit geldt slechts in zekere mate en in bepaalde situaties. In veruit de meeste gevallen zijn hoofdpijnen, buikpijnen en keelpijnen maar al te wezenlijk. Vaak is zelfs de onderliggende oorzaak aantoonbaar…
ryan
26 juni 2015Mijn zoontje is nu 9 maanden. En sinds zijn geboorte ben ik wel om de twee maanden ziek, vaak is het bronchitis of holteontsteking, maar buikgriep en koorts zijn ook al voorbijgekomen. Vroeger was ik nooit ziek, dit is echt begonnen na de geboorte van mijn zoontje. Gelukkig heeft hij zelf nooit iets. Ik geef nog steeds borstvoeding dus krijgt hij mijn antistoffen, maar hoe kan het dat ik zo snel ziek ben?
Jelle
20 juni 2014Ik word zelf bijna nooit ziek. Denk 1 keer in de 2 jaar, terwijl ik niet echt gezond leef. Vind het maar vreemd.
Jozua
8 december 2021Dat is bij mij precies hetzelfde…
irene
21 december 2013Het gekke is dat ik vaak griep krijg als ik meer ga sporten en naar de sauna ga… Prompt ben ik 2 weken later zwaar verkouden… Hoe kan dat nu? Zou toch goed moeten zijn…
Paul
21 december 2013Beste Irene, Griep en verkoudheid zijn uiterst besmettelijke virale infecties die van persoon op persoon worden overgedragen. Ik kan me voorstellen dat je in een sauna (waarin je met een groep mensen dicht opeen zit) gemakkelijk besmet kan raken door een ander; bijvoorbeeld via ademhaling, gapen, hoesten, zweet etc. Als je in een fitnesscentrum sport, geldt eigenlijk hetzelfde: veel mensen bij elkaar, dus een relatief grote kans dat er een virus aanwezig is en een vergrote kans op besmetting. En voor wat betreft de heilzaamheid van sporten en sauna: alles heeft zijn voor- en nadelen. Sporten is ideaal om je kracht en uithoudingsvermogen te vergroten… Daarnaast verhoogt regelmatig sporten de weerstand op langere termijn, maar daar staat tegenover dat je weerstand tijdelijk vermindert tijdens (en kort na) intensieve, fysieke inspanning. Dat geldt des te meer voor grote temperatuurschommelingen, bijvoorbeeld als je ’s winters buiten gaat sporten of als je vanuit een sauna de kou in stapt of als je van de crosstrainer afstapt waardoor je lichaamstemperatuur daalt en je bezwete shirt koud wordt. Op zo’n moment is je weerstand tijdelijk laag, waardoor een griepvirus of verkoudheidsvirus (wat je al bij je draagt, maar tot dan toe effectief wordt bevochten door je antistoffen) ineens niet meer onschadelijk (commensaal) is, maar plots de overhand krijgt en een infectie veroorzaakt (dus pathogeen wordt). Deze situatieschets v.w.b. weerstand, kou en inspanning hoeft overigens geenszins van toepassing te zijn op jouw individuele situatie; het is veeleer een algemene inschatting. Heel veel beterschap! Groeten, Paul
Margot
26 oktober 2013Ik werk in de tandheelkunde, maar merk dat ik geen weerstand opbouw tegen virussen. Ik wordt niet echt erg ziek, maar blijf heel lang met de symptomen kwakkelen. Soms steekt dan ook ineens een schimmel of eczeem op, maar een ontsteking heb ik zelden. Ik leef gezond, eet gevarieerd, sport en slaap redelijk veel. Natuurlijk heb ik wel een druk leven met werk en gezin. Weet niet wat er nog tegen te doen. Het is al jaren zo. Iemand tips?
Paul
28 oktober 2013Beste Margot, Je bouwt geen weerstand op tegen virussen in hun algemeenheid; alleen tegen individuele virussen. Iedere keer dat je met een “nieuw” virus in aanraking komt, moet je dus van meet af aan virus-specifieke antistoffen opbouwen. En omdat je vanwege je werk veel met virussen in aanraking komt, ben je relatief vaak de pineut.
Carolina
14 maart 2012Ik snap het niet zo goed van die griep en verkoudheidsvirussen. Waarom duiken ze in bepaalde periodes ineens op en wordt dan iedereen tegelijkertijd ziek? Waar komen ze überhaupt vandaan? Waarom komen er steeds weer nieuwe en waarom zijn ze zo moeilijk te behandelen? Met de moderne medische wetenschap moet het toch mogelijk zijn om voorgoed van griep en verkoudheid verlost te raken!? Groetjes van Carolina
Paul
16 maart 2012Dit heeft volgens mij alles te maken met de besmettelijkheid van virussen; virussen springen over van persoon op persoon via aanraking, hoesten, niezen, gapen, besmette voorwerpen etc. Maar ook met de opbouw van lichaamseigen antistoffen tegen bepaalde virussen. En het resistent worden van virussen tegen lichaamseigen en synthetische (medicinale) antistoffen. Virussen worden steeds slimmer en sterker en de wetenschap heeft het nakijken. Want hoe sterker de antistoffen die we op de markt brengen, des te sterker virussen in de toekomst zullen worden. Er moet dus terughoudend worden omgesprongen met virusremmers en “antivirussen” om virussen als het ware niet uit te lokken om zich door te ontwikkelen en te evolueren. Anders krijg je steeds meer gemuteerde, resistente, agressieve en zelfs potentieel dodelijke virussen. Denk maar eens aan het MERS-Coronavirus, Ebola, hondsdolheid, Hantavirus, knokkelkoorts, Chikungunya, Marburgvirus, de H7N9-griep en de H5N1-variant, HIV en hepatitis B (leverontsteking). Ik ben overigens geen expert…
Erik Peters
15 februari 2012Afgelopen carnaval was ik ook ziek. Een heleboel anderen trouwens ook. Veel mensen in mijn omgeving met griepklachten, keelontsteking, verkoudheid etc. Ik vraag me alleen wel af of het bij veel mensen niet puur door de grote hoeveelheid bier komt…
Annette van Leeuwen
3 februari 2012Dat van uitgaan en ziek worden herken ik echt heel goed. Tot mijn 20e kon ik met gemak uitgaan en alcohol drinken, maar nu ik bijna 30 ben word ik heel gemakkelijk ziek. Een avondje stappen leidt 9 van de 10 keer tot een verkoudheid. Wordt je weerstand ook slechter naarmate je ouder wordt? Ik hoor het graag; gr. Annette v. Leeuwen
Paul (Redactie)
14 maart 2012Beste Annette, Er zijn mensen die zelden of nooit ziek worden, zelfs niet als ze ouder worden. Er zijn echter ook mensen die vanaf hun geboorte een zwak immuunsysteem hebben en erg vatbaar zijn voor virussen. Over het algemeen kun je stellen dat het immuunsysteem -net als de rest van je lichaam- zwakker wordt naarmate je ouder wordt. De een merkt hier echter veel meer van dan de ander. Dit proces is namelijk sterk afhankelijk van je leefstijl (eetgewoonten, bewegingspatroon etc.) en je algehele medische voorgeschiedenis.