Reinkes oedeem is een afwijking van de stembanden die zich met name manifesteert bij langdurige rokers. Deze oedemateuze aandoening ontstaat doordat zich onder invloed van sigarettenrook vocht ophoopt in het slijmvlies dat zich aan de rand van de stembanden bevindt. Reinkes Oedeem komt meestal symmetrisch en bilateraal voor, dus in beide stembanden en aan beide zijden van iedere stemband.
Hieronder kun je alles lezen over deze vorm van stembandoedeem en strottenhoofdoedeem…
Strottenhoofdontsteking & stembandontsteking
Reinkes oedeem oftewel ‘Reinke’s Edema’ is een bijzondere vorm van aanhoudende/chronische laryngitis. Laryngitis is de medische benaming voor een ontsteking van het strottenhoofd en/of de stembanden. In geval van Reinkes oedeem is er een vochtophoping ontstaan in de ‘ruimte van Reinke (de weefselspleet tussen de stemplooi en het epitheel), bestaande uit ‘losmazig bindweefsel’.
De oplossing van Reinkes oedeem zit hem meestal in het stoppen met roken + een operatieve ingreep van de stembanden, in combinatie met stemrust en logopedische therapie.
Reinkes oedeem: vochtophoping in de stembanden
In geval van Reinkes oedeem is er specifiek een vochtophoping ontstaat in de ‘ruimte van Reinke (de weefselspleet tussen de stemplooi en het epitheel). Deze ruimte, bestaande uit losmazig bindweefsel, werd ontdekt door professor Reinke, vandaar ook de benaming van dit type oedeem.
De vochtophoping bevindt zich in de ‘lamina propria’ van de stembanden; dit is de losmazige bindweefsellaag waarop de basissen van de kliercellen vastzitten en waardoor lymfevaten en bloedvaten lopen. De ‘Ruimte van Reinke’ is dus het subepitheliale deel van de lamina propria: de bindweefsellaag van de stemplooien die tevens het ‘vocaal ligament’ bevat.
Bovengenoemde bindweefsellaag is cruciaal voor de stemgeving/stemvorming omdat het trillingspatronen mogelijk maakt. Om die reden behoort verandering van het stemgeluid tot de belangrijkste symptomen van Reinkes oeedem…
Oedeem van Reinke: stemverandering c.q. stemverlaging
Na verloop van tijd wordt de vochtophoping in de stemband taaier en stijver, waardoor de stemband minder snel trilt. De afname van de stembandfrequentie zorgt ervoor dat de stem lager wordt. Vooral voor vrouwen is de stemverlaging een nadelig aspect van Reinkes oedeem. De spraak en zang klinken schor en door de extra massa van de stembanden ligt de toonhoogte vaak op 80 Hz of lager, wat een grof en korrelig stemgeluid teweegbrengt.
Operatie van Reinkes oedeem
Reinkes oedeem verdwijnt zelden vanzelf, dus een stembandoperatie is in veel gevallen de aangewezen oplossing. Toch is men nog altijd terughoudend voor wat betreft operatieve ingrepen, want et oedeem komt na een eventuele operatie snel weer terug, vooral als een patiënt doorgaat met roken.
- In sommige gevallen van Reinkes oedeem is een operatie absoluut noodzakelijk omdat de vochtophoping zó groot kan worden dat het de ademhaling belemmert.
- Na een operatieve ingreep ter verwijdering van Reinkes oedeem is stemrust van cruciaal belang.
- Ook logopedie c.q. logopedische therapie kan werkzaam zijn.
- Reinkes oedeem kan zich ontwikkelen tot een stembandpoliep indien de vochtstapeling zich concentreert op een specifieke plaats.
- Verkleving van de stembanden behoort tot de mogelijke complicaties van een operatie, vooral als men beide stembanden in één keer opereert.
- Tevens kans op verstoorde wondgenezing.
- Wanneer het slijmvlies langdurig en intensief is geprikkeld door sigarettenrook, wordt doorgaans aanvullend onderzoek gedaan i.v.m. verhoogd risico op stembandkanker.
De operatieve verwijdering van Reinkes oedeem wordt doorgaans niet direct beiderzijds uitgevoerd, maar in twee afzonderlijke behandelingen. De tussenliggende rustperiode is ten minste 2 maanden; dit ter voorkoming van complicaties zoals een verkleving van de stembanden of verstoorde wondgenezing. Na 2 maanden wordt de andere stemband geopereerd.
Nazorg bij geopereerde stembanden
Het doel van de Reinkes oedeem-operatie is het verkrijgen van een gladde rand van de stemband met behoud van een goede trillingscapaciteit. Voor een optimaal resultaat is het van belang dat er na de operatie (die meestal poliklinisch, dus in één dag-opname wordt uitgevoerd) ongeveer 2 tot 4 dagen stemrust te houden en de stembelasting daarna langzaamaan weer op te bouwen.
Logopedische therapie kan uitkomst bieden, vooral wanneer Reinkes oedeem –naast een ontoereikende stemhygiëne– mede is ontstaan door verkeerd of overmatig stemgebruik. Ondanks alles komt het de stem overigens zelden weer terug op het oude niveau.
Tot slot
Bij vochtstapeling in de stembanden hoeft er overigens niet per se sprake te zijn van Reinkes oedeem. Stembandoedeem kan bijvoorbeeld ook het gevolg zijn van kraakbeenverbrijzeling rond de luchtpijp of bestraling van strottenhoofdkanker. Oedeem in de stembanden wordt ook wel ‘glottisch oedeem’ genoemd; erbóven ‘supraglottisch oedeem’ en erónder ‘subglottisch oedeem’.
‘Normale’ stembandontsteking oftewel laryngitis is meestal het gevolg van stemmisbruik: overbelasting van de stembanden door veelvuldig en extreem luid schreeuwen of intensief zingen zonder de juiste techniek te beheersen. Daarentegen is Reinkes oedeem in veruit de meeste gevallen het gevolg van langdurig en stelselmatig roken. Meestal is oedemateuze zwelling van de stembanden goedaardig, maar er kán sprake zijn van stembandkanker.
Heb jij ervaring met Reinkes oedeem of een andersoortige vorm van stembandoedeem of strottenhoofdoedeem? Deel jouw bevindingen en suggesties in een reactie hieronder!
Bij mij hebben ze ook Reinkes oedeem ontdekt en ik ben nu 9 dagen gestopt met roken en merk het nu al aan mijn stem dat het niet meer zo schor klinkt en ben opeens niet meer zo moe van het praten.
Heb zelf het Reinkes oedeem, het kwam bij mij echt door het roken en ben naar de KNO arts geweest voor onderzoek. Ik moest van de KNO arts stoppen met roken, wat ik toen ook al een maand had gedaan. Ik merkte na verloop van tijd dat het steeds beter ging met de stem. Later toch weer die sigaret aangestoken en ja naar verloop van tijd weer de schorre stem, en bijna geen geluid. Nu weer sinds 1 jan 2017 gestopt en langzaam hersteld mijn stem weer. Heb nooit een operatie gehad.
Heb Reinkes Syndroom, Door het vele roken en waarschijnlijk verkeerd stemgebruik. Ben nu bijna 5 maanden gestopt met roken. De eerste 2 maanden ging mijn stem heel goed vooruit. Nu merk ik dat m’n stem weer slechter wordt. Ik denk dat ik nu weer teveel klets. :) November weer terug voor onderzoek ben benieuwd. Groet, Debbie
Hoi, Bij mij werd in april oedeem in de stembanden geconstateerd. Inmiddels ben ik gestopt met roken. Mijn stem verbetert alweer iets gelukkig. Kan het oedeem nu slinken of blijft het toch aanwezig en wordt een operatie noodzakelijk?
L.S. Gaarne wil het volgende vermelden m.b.t. Reinkes oedeem. Jaren geleden, ik rookte destijds flink, ben ik bij de KNO-arts terechtgekomen met klachten die wezen in de richting van Reinkes oedeem. Volgens de betreffende arts zouden de klachten niet door allergie zijn ontstaan, hoewel ik vanwege allergie reeds oogdruppels van de oogarts had. Volgens de arts stond e.e.a. niet in verband met elkaar (hetgeen mij vreemd voorkomt daar als ik mijn biologielessen goed begrepen heb, het meeste traanvocht via neus en keel wordt afgevoerd, maar dat terzijde). De betreffende arts raadde mij een operatie aan, anders zou ik er nooit meer van afkomen. Gelukkig ben ik naar mijn idee eigenwijs geweest en verder afgegaan op mijn intuïtie. Ik heb hooikoortsspray gekocht en binnen 3 dagen was ik van de klachten af en had ik mijn stem weer terug. Dit na 3 maanden KNO-bezoek. Graag zou ik eens een professionele mening horen.