In de supermarkt vind je tegenwoordig een gigantisch assortiment aan noten. Van walnoten die je nog moet kraken tot gefrituurde cashewnoten met paprikalaagje en van rauwe pecannoten tot geroosterde amandelen met zout. Dat sommige noten niet al te gezond zijn, kun je waarschijnlijk wel raden. Zo zijn alle noten met een chocoladelaagje of krokant (gefrituurd) laagje natuurlijk niet de gezondste keuze. Maar hoe zit het met rauwe noten, gebrande noten en geroosterde noten? Die zien er op het eerste oog allemaal redelijk vergelijkbaar uit, maar sommige noten zijn toch beduidend gezonder dan andere. In dit artikel alles wat je moet weten over het verschil tussen rauwe, gebrande, geroosterde en gebakken noten.
Rauwe noten
Rauwe noten zijn helemaal puur natuur. Denk hierbij aan noten die nog in de schil zitten en die je zelf thuis pelt, zoals amandelen, walnoten, hazelnoten en pecannoten. Ook reeds gepelde noten die enkel en alleen zijn verpakt noemen we rauwe oftewel onbewerkte noten. Doordat naturel noten alleen zijn verpakt en nooit zijn verhit, blijven alle voedingsstoffen in deze noten bewaard. Rauwe noten bevatten dus de maximale hoeveelheid vitaminen, mineralen antioxidanten en gezonde vetten. Er is verder niets aan toegevoegd, dus ook qua calorieën krijg je precies zoals de natuur het maakt. Het eten van rauwe noten wordt dan ook als erg gezond beschouwd.
Let op: er bestaan ook geblancheerde noten, zoals geblancheerde hazelnoten en geblancheerde amandelen. Dit worden ook wel ontvliesde noten genoemd. Hierbij wordt het (eetbare) buitenste dunne, bruine schilletje van de noten verwijderd. Deze schil zit echter bomvol nuttige voedingsstoffen en het verwijderen ervan is dan ook zonde.
Hoe herken je rauwe noten
Kijk altijd goed op de verpakking van noten om te zien of je daadwerkelijk met naturel noten te maken hebt. Rauwe noten bevatten uiteraard geen toevoegingen zoals olie of zout. De enige ingrediënten die op de verpakking vermeld moeten staan zijn de noten zelf (ook geen notenolie!). Qua uiterlijk zijn rauwe noten lichter dan hun gebrande/geroosterde/gebakken soortgenoten en ze glimmen minder dan noten die in olie zijn geroosterd of gebakken. Geroosterde en gebakken noten zijn bovendien harder ofwel knapperiger dan rauwe noten.
Wist je dat…
Noten vaak geroosterd of gebrand worden om een intensere smaak en betere ‘crunch’ te bewerkstelligen? Dit hoeft overigens geen enorme inbreuk te doen op de kwaliteit en voedingswaarden van de noten, maar dit is geheel afhankelijk van de gebruikte methode (zie hieronder).
Geroosterde noten (dry-roasted)
Met geroosterde noten worden in principe noten bedoeld die wel zijn verhit maar waarbij geen olie is gebruikt. Ze worden dus enkel door middel van hete lucht in een oven of pan geroosterd. Of en hoeveel gezonde voedingsstoffen tijdens het roosteren verloren gaan is geheel afhankelijk van de temperatuur waarop de noten worden geroosterd en hoe lang ze worden geroosterd. Hoe heter en langer de noten worden geroosterd, hoe meer voedingsstoffen verloren gaan. Gezonde vetten worden tijdens verhitting bijvoorbeeld omgezet naar ongezonde, schadelijke vetten. Om er zeker van te zijn dat noten niet te lang of heet geroosterd worden, kun je rauwe noten eventueel eenvoudig zelf thuis in je eigen oven of in een droge koekenpan roosteren.
Zijn rauwe noten gezonder dan geroosterde noten?
Als noten op lage temperatuur gedurende korte tijd geroosterd worden, dan zit er qua voedingsstoffen niet veel verschil tussen rauwe noten en geroosterde noten. De meningen zijn verdeeld over de vraag of rauwe noten veel gezonder zijn dan geroosterde noten (of juist andersom!). Enerzijds is er wetenschappelijk bewijs dat er nuttige voedingsstoffen verloren gaan tijdens het verhitten van noten en is er bijvoorbeeld aangetoond dat tijdens het (langdurig/heet) roosteren van amandelen en hazelnoten acrylamide ontstaat, een stof die mogelijk slecht is voor de gezondheid. Anderzijds zijn rauwe noten in een zeer zeldzaam geval besmet geraakt met salmonella en is er bijvoorbeeld ook onderzoek dat aantoont dat het menselijk lichaam geroosterde amandelen beter kan verteren en er daardoor mogelijk meer voedingsstoffen uit worden opgenomen.
Toevoegingen aan geroosterde noten
De supermarkt ligt tegenwoordig overigens bomvol ‘geroosterde’ en ‘dry roasted’ noten waarbij op de ingrediëntenlijst toch een heleboel extra ingrediënten vermeld staan dan enkel en alleen de noten. De ‘geroosterde’ noten worden in dat geval op de verpakking vaak gepresenteerd als gezond, maar geroosterde noten waar een heleboel smaakversterkers en zout aan zijn toegevoegd verdienen natuurlijk geen prijs op het gebied van gezonde voeding. Voor geroosterde noten is bovendien geen olie of vet nodig.
Gebrande, gebakken & gefrituurde noten
Aan gebrande, gebakken en gefrituurde noten is altijd extra olie te pas gekomen. Soms worden noten slecht met een klein beetje extra olie in de oven gedaan, maar vaak worden noten simpelweg met flinke hoeveelheden olie gedurende lange tijd gefrituurd om ze extra smakelijk en knapperig te maken. Ook hier geldt dat hoe langer en hoe heter de noten worden gebakken, hoe meer goede voedingsstoffen (vitamines, mineralen, gezonde vetten etc.) verloren zullen gaan. De gebruikte soort olie en kwaliteit ervan zijn tevens zeer bepalend voor het eindproduct. Tot slot wordt tijdens het bakken vaak ook nog eens een enorme hoeveelheid zout toegevoegd. Kort samengevat: gebrande noten en gebakken noten zijn over het algemeen populair om hun lekkere smaak, niet om hun enorme gezonde imago.
Extra vet door branden/bakken/frituren van noten?
Omdat noten zelf al veel vetten bevatten, neemt de hoeveelheid vet door branden, bakken en frituren overigens niet enorm toe (slechts 2-5%). Gezonde vetten worden tijdens het bakproces echter wel vervangen door ongezondere varianten.
Conclusie
Als je op zoek bent naar de gezondste noten, kies dan voor rauwe noten zonder zout die zo vers mogelijk zijn. Vind je geroosterde noten veel lekkerder smaken? Probeer dan eens zelf thuis noten op lage temperatuur gedurende korte tijd te roosteren. Bewaar gebakken en gefrituurde noten voor een feestje, want die zijn doorgaans een stuk minder gezond. Kijk sowieso altijd heel goed op de ingrediëntenlijst en probeer noten te vinden zonder toevoegingen als zout, olie en smaakversterkers.
Welke soort noten eet jij het liefst en houd je er rekening mee welke het gezondst zijn? Laat het hieronder weten in een reactie!
24 comments
Bianca
30 maart 2022pinda’s zijn geen noten maar peulvruchten, een pinda allergie is daarom echt iets anders dan een noten allergie
Hayco
19 september 2018Ik heb geblancheerde pinda’s. Zacht en niet lekker. Moet ik die nog branden?
Paul
20 september 2018Geblancheerde pinda’s worden veelal verkocht als vogelvoer. Als het om pinda’s gaat die geschikt zijn bevonden voor menselijke consumptie, dan moeten ze doorgaans inderdaad nog worden gekookt, geroosterd of gebrand voordat ze daadwerkelijk kunnen worden gegeten. Maar gezien ik niet op de hoogte ben van het exacte pindaproduct waarover je schrijft, vind ik het moeilijk een eenduidig antwoord op je vraag te formuleren.
amoniem
30 september 2017volgens mij als ze geroosterd zijn, zijn ze beter want ongeroosterde pindas bevatten lectines maar dit keer gebrande pindas bevatten weer dan wat anders…
Jeanette
29 maart 2017Ongebrande noten van het merk Alesto zijn verkrijgbaar bij de Lidl.
Anita
31 december 2016Ik zet noten vaak 2 minuten op vol vermogen in de magnetron. Zo gaat de wrange smaak eraf en hoef je niet bang te zijn voor te hoge temperaturen e.d.
Annick
18 december 2016Hey, Wat me bezig houd is de fytine in noten, Dit zou het opnemen van mineralen voorkomen, en daarom is het beter de noten niet rauw te eten. Je kan ze dan in water laten weken en dan krokant maken in de oven. Zo lees ik het in vele artikelen. Ik lees daar niks over in jouw artikel over noten?
Paul
19 december 2016Beste Annick, Toevallig heb ik zojuist nog een vraag beantwoord van iemand die hetzelfde dacht over Brinta (volkorentarwemeel)… Vandaar dat ik de betreffende reactie t.a.v. fytinezuur bij dezen grotendeels kopieer en plak: Elk soort voeding bevat nuttige en nadelige voedingsstoffen. En veel van deze nutriënten omvatten zowel constructieve als schadelijke eigenschappen. Fytinezuur c.q. fytaat is daarop geen uitzondering. Fytinezuur vind je inderdaad in (rauwe) noten, maar eveneens in rauwe chocolade, koffie en granen. Wat je dan ook moet doen, is niet te veel fytinezuur binnenkrijgen. Op een dag dat je rauwe noten eet, moet je dus niet al te veel koffie drinken, rauwe cacao verorberen en een flinke schaal gemengde ontbijtgranen tot je nemen. Al met al is alles slecht als je er te veel van binnenkrijgt, zo ook noten en fytinezuur… Dit is echter geen reden om geen rauwe noten te eten. Als je op die manier redeneert, kun je letterlijk niks eten. Het gaat er uiteindelijk om dat onder aan de streep de voordelen van een voedingsmiddel opwegen tegen de nadelen. Zie eventueel ook deze discussie en deze thread onder een artikel over havermout… Gebrande noten leveren dan wel minder fytaat, maar ook beduidend minder nuttige nutriënten. Hopelijk kun je hier iets mee… Groeten, Paul
Irma van der bas
4 oktober 2016Er wordt telkens vermeld dat noten zelf kort roosteren op een lage temperatuur goed zou zijn. Graag zou ik horen hoe lang en op welke temperatuur! Zelf doe ik 10min op 160 C.
Sabrina
4 oktober 2016Hoi Irma, het antwoord op je vraag is (helaas!) niet zo eenvoudig omdat de meningen nogal uiteen lopen over de beste temperatuur voor het roosteren van noten en de daarbij behorende optimale baktijd. De één houdt vooral rekening met smaak, de ander is juist weer volledig gefocust op het punt waarop de olie die aanwezig is in de noten te heet wordt. Wat voor noten rooster je precies? De beste temperatuur en bereidingsduur verschillen namelijk ook nog eens behoorlijk per soort noten. Ik lees bijvoorbeeld recepten waarbij je amandelen gedurende 8 uur op 75ºC dient te roosteren, terwijl er ook veel recepten zijn die juist ca. 150ºC gedurende 20 tot 30 minuten aanraden. Tot slot ligt het ook nog aan je oven; hoe goed wordt de warmte gecirculeerd en is het überhaupt mogelijk om hem slechts op hele lage temperatuur te zetten.
Irma van der bas
5 oktober 2016Het gaat om t roosteren van rauwe amandelen met vlies. Er moet toch een optimale tijdsduur / temperatuur zijn die voedingswaarde behoud en ook nog gezond is? Kennelijk bij jullie niet bekend…
Sabrina
5 oktober 2016Als je doel puur is om de voedingsstoffen in amandelen zoveel mogelijk te behouden, dan kun je ze het beste helemaal niet roosteren en rauw eten. Zoals je in bovenstaand artikel kunt lezen, doet echter niet enkel de hoeveelheid voedingsstoffen ertoe; het gaat er ook om wat je lichaam met deze voedingsstoffen kan doen. Er zijn aanwijzingen dat geroosterde amandelen beter verteerbaar zijn voor het menselijk lichaam en er daardoor meer voedingsstoffen uit geroosterde amandelen worden opgenomen. Binnen het desbetreffende onderzoek werden amandelen op 185ºC gedurende 9 minuten geroosterd. Verder wordt hier een maximumtemperatuur van 130ºC aangeraden om de vorming van acrylamide zoveel mogelijk te voorkomen. Het is dus maar net wat je verstaat onder ‘gezond’.
Abdel
4 juli 2016Hoe lang en hoe heet dien je de noten b.v. amandelen te roosteren, zonder dat te veel voedingswaarde verloren gaat ?
Paul
5 juli 2016Er is geen exact moment waarop ineens “te veel voedingsstoffen verloren gaan”. De teloorgang van macronutriënten en micronutriënten is namelijk een geleidelijk proces, dus hoe korter je noten brandt of roostert, des te meer voedingsstoffen bewaard blijven.
johnj.verheij
11 maart 2016WALNOTEN ELKE DAG 5 STUKS
Stefanie
25 november 2015Interessant artikel! Kan iemand mij tips geven over waar je ongebrande noten het beste kan kopen? Zijn die er ook in supermarkten?
Paul
29 november 2015Beste Stefanie, Ja, ook in de supermarkt vind je noten die niet zijn gebrand, geroosterd of gerookt. Deze noten staan ook wel bekend als ‘rauwe noten’ of ‘raw nuts’. Als de noten eveneens niet geblancheerd zijn, dan zit het vezelrijke bruine vliesje er ook nog omheen. Houd er wel rekening mee dat sommige noten gemakkelijker ongebrand/rauw verkrijgbaar zijn dan andere. In supermarkten vind je bijvoorbeeld volop ongebrande walnoten, hazelnoten en amandelen. Rauwe cashewnoten, macadamia’s en pecannoten zul je daarentegen niet zo snel aantreffen in de supermarkt. Houd er bovendien rekening mee dat branden, roosteren, roken, zouten en blancheren met een reden gebeurt. Producenten gebruiken deze technieken om noten ‘aantrekkelijker’ te maken voor consumenten… Geroosterd = knapperiger. Gebrand = uitgesproken smaak. Gezouten = smaakversterker. Geblancheerd = geen vezelig vliesje. Gerookt = typerende rooksmaak… Als je rauwe noten niet gewend bent, kunnen ze dan ook ietwat taai en smaakloos overkomen. Maar het is echt een kwestie van gewenning; je leert de smaak van rauwe noten namelijk waarderen naarmate je ze vaker eet, en als je ze eenmaal gewend bent, zijn ze echt veel beter van smaak dan de uitgeklede olieachtige rookbommetjes die druipen van het vet en met een laag zout bedekt zijn. Groeten, Paul
hayley
20 september 2017ik kocht altijd in supermarkt noten maar altijd muf. geen tijd om altijd zelf te roosteren. nu koop ik via mijn notenboer die ik ken uit leiden bij hem online. goede noten en goedkoper dan in supermarkt.
Eefke
12 oktober 2015Onbewerkte noten geven vaak allergische reacties (kriebel en opgezette keel), buikpijn, kriebel in de oren en soms zich niet goed voelen. Bij deze mensen, waar dus “notenallergie” wordt toegeschreven, geven gebrande en geroosterde noten geen klachten!
Sabrina
19 oktober 2015Dit is volgens mij geheel afhankelijk van de allergie, de soort noot en de stof in de noot waar je precies allergisch voor bent. Zo blijkt uit dit onderzoek dat geroosterde pinda’s juist sneller een allergie uitlokken. Bij een milde allergie is het dus wellicht het experimenteren waard, maar pas wel heel erg op!
wendy
12 augustus 2015Hoi, Ik eet zelf vaak studentenhaver, ongezouten noten van een notenspeciaalzaak. Is met amandelen, hazelnoten, walnoten en ook gedroogd fruit: rozijnen en wat cranberry’s. Soms ook pistachenootjes, deze zijn wel licht gezouten. Vraag me af of van die soort rijstcrackers, van die hete rijstcrackers (nootjes)… Zijn deze gezond of kan je die beter laten liggen?
Sabrina
12 augustus 2015Hoi Wendy, ik denk dat je met hete rijstcrackers Japanse mix zoutjes bedoelt, klopt dat? Die verkopen ze in de supermarkt in allerlei varianten en je vindt ze in hetzelfde schap als ‘gewone’ noten. Soms zitten er in die mix ook pinda’s met een krokant rijstlaagje. Ik zou persoonlijk veel eerder voor rauwe noten kiezen als je een gezond tussendoortje zoekt. Allereerst bestaat Japanse mix voor het grootste gedeelte uit rijst en dus uit snelle koolhydraten. Dit in tegenstelling tot noten die juist beduidend minder koolhydraten bevatten en veel meer eiwitten. Daarnaast vind je in de ingrediëntenlijst van Japanse zoutjes ook suiker, glucosestroop en diverse smaakstoffen. Al met al hebben rauwe noten in verhouding veel meer nuttige voedingsstoffen. Daar staat overigens tegenover dat Japanse mix per 100 gram beduidend minder calorieën bevat dan noten, dus het is ook een beetje afhankelijk van je persoonlijke prioriteiten binnen je dieet. Afwisselen kan natuurlijk ook. :-)
Rene
6 augustus 2015Interessant artikel, wat mij enorm zou helpen is een compact overzicht met goede keuzes versus foute keuzes qua noten.
Sabrina
7 augustus 2015Bedankt voor je berichtje! Daar ga ik binnenkort aan werken, dus houd de website in de gaten. :)