Kattenallergenen zijn eiwitten oftewel proteïnen die voorkomen in cellen en deeltjes (haren, weefsels & lichaamsvloeistoffen) van een kat. Het belangrijkste kattenallergeen is ‘FELD-1’ glycoproteïne oftewel ‘Fel d 1’. Bij kattenallergie reageert je immuunsysteem overdreven heftig op dit kattenallergeen.
Door de overdreven heftige reactie van je lijf op “kattendeeltjes” komen allerlei stofjes vrij in je lijf, waaronder histamine, bradykinine, leukotriënen, cytokines en eosinofielen. Deze stofjes veroorzaken op hun beurt weer allerlei medische klachten, waaronder jeuk en benauwdheid. Plusminus 25 procent van alle Nederlanders en Belgen is in meer of mindere mate allergisch voor katten.
Hieronder lees je precies wat je moet doen als je allergisch bent voor katten…
Katten & allergenen
Kattenallergie oftewel katte-allergie is een vorm van “huisdierenallergie” die wordt veroorzaakt door FELD-1-allergeen. FELD-1 wordt allereerst aangemaakt in de talgklieren van katten. De talgklieren bevinden zich in de huid van een kat en produceren aldaar talg, huidvet oftewel “sebum”.
Talg houdt de huid en het haar van een kat soepel en beschermt de kattenhuid tegen infecties en uitdroging. Op zich is talg dus positief, maar voor sommige mensen kan de talg van katten uiterst negatief uitwerken. In dat geval spreekt men ook wel van een kattenallergie.
Naast de talgklieren wordt FELD-1 ook in de speekselklieren van katten aangemaakt. Dus ook kattenspeeksel kan een allergische reactie teweegbrengen. Tot slot wordt er ook nog weleens FELD-1 aangetroffen in katten-urine. Zodoende bestaan er in principe 4 vormen van allergische reacties op katten, namelijk kattenallergie door toedoen van:
- Huidschilfers van een kat
- opgedroogd speeksel
- Kattenharen
- Urine van katten
Als je allergisch bent voor katten, mag je dus niet in aanraking komen met huidschilfers, haren, urine en/of speeksel van katten…
3 vormen van katten-allergie
Het katten-allergeen FELD-1 komt dus voor in de haren, de huid, het speeksel en de urine van katten. Bij sommige mensen met katten-allergie veroorzaken alle vier deze aspecten een allergische reactie; maar er zijn ook allergiepatiënten die niet tegen huidschilfers kunnen, maar wel tegen haren en/of speeksel. Met kattenurine kom je normaliter niet in aanraking. Daarom bespreken we hieronder de 3 “reguliere” vormen van katten-allergie…
1. Allergisch voor huidschilfers van katten
Deze vorm van kattenallergie komt het vaakst voor. De huid van een kat ververst zich continu en de dode huidcellen komen als piepkleine huidschilfertjes in je woning terecht. Deze huidschilfers worden vervolgens ingeademd, waardoor allergische klachten optreden.
Ook kunnen de kattenhuidschilfers in je ogen terechtkomen. Iedere kat heeft een huid die zich continu ververst, dus iedere kat verliest huidschilfers. Als je lijdt aan deze vorm van kattenallergie, kun je dus maar beter geen katten houden… Zelfs geen anti-allergene of hypoallergene kat.
2. Allergisch voor kattenharen
Een behaarde kat verliest continu haren. Vooral als een kat in de rui is dwarrelen er grote hoeveelheden kattenharen door je huis. Je kunt fracties van haren inademen of in je ogen krijgen. Als je allergisch bent voor kattenharen, kun je overwegen om een anti-allergene oftewel hypoallergene kat te nemen. Zo zijn er verscheidene soorten haarloze katten (zie verderop in dit artikel).
3. Allergisch voor kattenspeeksel
Kattenspeeksel bevat net als kattenharen, huidschilfers en huidvet het lichaamseiwit “FELD-1”. Als een kat ergens aan likt –en het speeksel droogt op– dan blijven er ingedroogde korreltjes achter. Deze korreltjes kunnen een allergische reactie veroorzaken als ze in contact komen met de slijmvliezen van je ogen, neus, mond en keel. Als een kat over je arm likt, kunnen bovendien dikke, rode, gezwollen galbulten ontstaan.
Let op: kortharige katten zijn in principe niet allergievriendelijker dan langharige katten. Sterker nog: in veel gevallen leveren kortharigen meer problemen op dan langharigen. Daarnaast scheiden katers meer FELD-1-proteïnen uit dan poezen. En gecastreerde katers scheiden minder uit dan niet-gecastreerde katers.
Symptomen van kattenallergie
Als je allergisch bent voor katten kun je niet tegen kattenallergenen. Zodra de lichaamseiwitten (haren, huidschilfers of speeksel) van een kat in aanraking komen met de slijmvliezen van jouw neus, ogen, mond of keel, ontstaat een allergische reactie.
Een allergische reactie op katten kan zich op verschillende manieren manifesteren. Als je allergisch bent voor katten en in aanraking komt met kattenallergenen, dan zijn dit de meest gangbare symptomen:
- Jeukerige huid
- Bulten en/of rode plekken
- Rode & tranende ogen
- Geïrriteerde keel, & neusslijmvliezen
- Hortende & piepende ademhaling
- Jeukende neus & keel
- Verstopte neus of loopneus
- Benauwdheid & ademhalingsproblemen
- Hoofdpijn
- Langdurige niesbuien
- Vermoeidheid & lusteloosheid
- Droge & branderige ogen
- Hoesten
Let wel: de ernst van de klachten die gepaard gaan met een kattenallergie verschilt sterk per persoon. Bij sommigen zijn de klachten dusdanig mild dat zij katten in huis prima kunnen verdragen; bij anderen zijn de klachten zodanig heftig dat ze katten-allergenen koste wat kost moeten mijden.
Als je allergisch bent voor katten, dan treden de eerste symptomen meestal een halfuur na contact met katten-allergenen op. Dit wordt ook wel de “vroege reactie” genoemd. Soms treden 6 tot 24 uur nadien nog restklachten op; dit wordt de “late reactie” genoemd.
Bovenstaande symptomen van een kattenallergie kunnen optreden door contact met kattenallergenen (o.a. huidschilfers, haren & speeksel van katten). Katten-allergenen zijn voor iedere kat hetzelfde. Ze zijn krachtiger dan die van ieder ander dier!
De gevolgen van een allergische reactie op katten…
Kattenallergenen veroorzaken veelal ontstekingsreacties indien ze in aanraking komen met de lichaamsslijmvliezen van een allergiepatiënt. Als je allergisch bent voor katten, dan ziet het verloop van een allergische reactie er doorgaans als volgt uit…
1. Ogen
Als katten-allergenen in je ogen terechtkomen, zullen je ogen rood worden en branderig aanvoelen. Je ogen kunnen enerzijds kurkdroog worden, maar ook vochtig aanvoelen en zelfs gaan tranen. Tot slot kunnen je ogen korrelig c.q. zanderig worden.
2. Neus
Wanneer je kattenallergenen inademt via je neus, landen ze op je neusslijmvliezen. In dat geval ontstaat doorgaans een branderig of jeukend gevoel in je neus. Ook kan je gaan niezen omdat je lichaam de allergenen zal proberen kwijt te raken. De slijmvliezen van je neus kunnen bovendien gaan opzwellen, irriteren, jeuken en branden als ze in aanraking komen met “deeltjes” van katten. Als je slijmvliezen extreem dik worden, kunnen zelfs bepaalde bijholtes verstopt raken, waardoor hoofdpijn optreedt.
3. Keel & longen
Als je katten-allergenen extreem diep inhaleert via je neus of mond, komen ze in je keelslijmvlies of zelfs in je longen terecht. In dat geval kan hevige irritatie van de luchtwegen optreden, wat zich uit in astmatische verschijnselen. Hierbij valt te denken aan benauwdheid, kortademigheid of zelfs zuurstofgebrek.
Let op: zelfs wanneer een kat al geruime tijd uit huis is, kunnen allergieklachten optreden. Allergenen blijven namelijk nog heel lang binnen de huisatmosfeer (lucht, vloerbedekking, meubels, gordijnen, kleding etc.) circuleren.
Hoe weet je of je allergisch bent voor katten?
Een kattenallergie behoort tot de vaakst voorkomende inhalatie-allergieën en huisdierenallergieën ter wereld. In principe kan iedereen een katten-allergie ontwikkelen. Sterker nog: je kunt van de ene op de andere dag allergisch worden voor je eigen kat. Een allergische reactie op katten kan bovendien op alle leeftijden voorkomen. Er zijn twee gangbare manieren om vast te stellen of je allergisch bent voor katten:
1. RAST-test
Er wordt bloed afgenomen. Dit bloed wordt onderzocht en gecontroleerd op antistoffen via de RAST-methode. De belangrijkste antistof bij kattenallergie is immunoglobuline E (IgE).
2. Priktest
Geconcentreerd katten-allergeen wordt op de huid aangebracht. Vervolgens wordt een minuscuul gaatje in de behandelde huid geprikt. Hoe groter de galbult die vervolgens ontstaat, des te heviger je kattenallergie.
De heftigheid van een kattenallergie wordt veelal aangeduid met een klasse oftewel gradatie van 1 t/m 4. Een klasse 1 kattenallergie betreft een lichte vorm. Met graad 4 ben je extreem allergisch voor katten.
Allergie voor katten behandelen met medicatie
De allergische klachten die door katten worden veroorzaakt zijn te onderdrukken met speciale medicijnen, genaamd ‘antihistaminica’. Een antihistaminicum onderdrukt de vrijlating van ontstekingsbevorderende stoffen in je slijmvliezen. De belangrijkste van deze stoffen is histamine; daarnaast heb je o.a. bradykinine, leukotriënen, cytokines en eosinofielen.
Dankzij een antihistaminicum treedt er geen –of in ieder geval een beduidend mildere– allergische reactie op bij contact met een kat. Antihistaminica zijn allereerst verkrijgbaar in de vorm van tabletjes. Bekende voorbeelden hiervan zijn als volgt:
- Azaron® (tripelennamine)
- Fenistil® (dimetindeen)
- Zyrtec® (cetirizine)
- Aerius® (desloratadine)
Daarnaast kun je antihistamine-poeder inhaleren via de mond om gericht de keelslijmvliezen en longen te ontlasten. Ook zijn er vloeibare oogdruppels om de oogslijmvliezen te ontzien. Daarnaast heb je crèmes die gericht werkzaam zijn bij huidcontact met kattenspeeksel. En tot slot zijn er neusspray en neus-inhalers om de neusslijmvliezen te behandelen.
Antihistaminica zijn overigens bedoeld voor noodsituaties. Het is dan ook geenszins de bedoeling om katten te houden en tegelijkertijd flinke hoeveelheden antihistamine te gebruiken om je kattenallergie continu te onderdrukken.
Tip: Als je extreem allergisch bent voor katten, kunnen tevens corticosteroïden, mestcelstabilisatoren en decongestiva worden voorgeschreven.
Tips ter behandeling van een kattenallergie!
Als je allergisch bent voor katten, kun je (buiten antihistamine-gebruik) van alles doen om je allergieklachten te beperken, voorkomen en verhelpen. Je kunt een kattenallergie niet helemaal genezen, maar je kunt eventuele allergische reacties wél tot een minimum beperken. Hierbij een aantal tips om katten-allergieën te behandelen…
- Allereerst moet je vooral géén katten houden.
- Ga zo min mogelijk op bezoek bij kattenbaasjes.
- Je dient veel te stofzuigen & dweilen.
- Koop een stofzuiger met ioniserende filter, anders verspreiden de allergenen zich juist door het stofzuigen!
- Verschoon je bed wekelijks.
- Je beddengoed wekelijks heet wassen (> 40ºC).
- Koop uitwasbare hypoallergene hoezen voor om je matras, dekbed & kussen.
- Koop een luchtreiniger met ionisator!
- Neem laminaat en vooral géén stoffen vloerbedekking of tapijten.
- Als je tapijten hebt, laat ze dan regelmatig stomen!
- Neem zo min mogelijk stoffen meubels (dus wél leer & kunststof).
- Neem meubels en vloeren regelmatig af met een vochtige doek.
- Als je een kat hebt, houd deze dan op één specifieke plek binnenshuis.
- Laat een eventuele kat zoveel mogelijk buiten (met een belletje om t.b.v. vogels).
- Lucht je huis door veel ramen open te zetten.
- Laat je kat nooit op bedden of banken.
- Laat gordijnen, dekens & kleden regelmatig reinigen.
- Let ook op jassen, vesten, truien etc.
- Kat maandelijks in bad doen (zonder zeep).
- Probeer Nambudripad’s Allergy Elimination Techniques (NAET).
- Overweeg een injectiekuur (hyposensibilisatiekuur).
- Neem een hypoallergene kat (= “anti-allergeen” c.q. “anti-allergisch”).
- Handen wassen nadat je een kat hebt aangeraakt.
- Douchen & haren wassen voordat je naar bed gaat.
- Kleren direct in de was na contact met katten.
- Als je per se een kat wilt aaien, dan kun je daarvoor het beste een microvezeldoek of microvezel-handschoen gebruiken.
Let op: Als je (nog) geen kattenallergie hebt, maar wel bekend bent met luchtweg-allergieën (hooikoorts, huisstofmijt, huisdieren, schimmels e.a.), dan doe je er verstandig aan om geen katten te houden. Je loopt dan namelijk een vergroot risico om alsnog allergisch te worden voor katten.
1. HEPA-luchtreinigers & -filters
Als je een kat in huis hebt, dan dwarrelen er overal in huis sporen van huidcellen, haren en speekselresten. Deze allergenen slaan neer op meubels, vloeren, kleding etc. Om die reden moet je als allergisch kattenbaasje zijnde dagelijks stofzuigen. Gebruik bij voorkeur een “UV anti-allergie stofzuiger”. Dit is een “anti-allergene oftewel hypo-allergene stofzuiger die ideaal werkt tegen kattenallergenen. Een stofzuiger met HEPA-filter (H13 t/m U17) is ook een prima optie.
Daarnaast kun je ervoor kiezen om een luchtreiniger met UV-filter of HEPA-filter in je woonkamer neer te zetten. Een dergelijk apparaat verwijdert tot 99,9999% van alle kattenallergenen in huis. Speciale geïmpregneerde HEPA-filters zoals Coway® en NanoBio® vernietigen tevens schimmels, bacteriën, virussen en mijten. Een goede luchtreiniger is dan ook ideaal als je allergisch bent voor katten!
Let op: Een HEPA-luchtreiniger is vele malen effectiever bij kattenallergie dan een “normale” elektrostatische luchtreiniger.
2. Hypoallergene katten
De allergenen van de verschillende kattenrassen zijn hetzelfde. Het is dus niet zo dat sommige katten “gevaarlijkere” allergenen produceren dan andere katten. Het is echter wel zo dat sommige kattenrassen beduidend minder FELD-1-eiwit aanmaken dan de gemiddelde kat, waaronder Siberische katten en de ‘Russische Blauwe’ oftewel ‘Blauwe Rus’. Bovendien zijn er kattenrassen die speciaal gefokt zijn voor mensen die allergisch zijn voor katten, waaronder de:
- Devon Rex
- Sphynx (naaktkat)
- Cornish Rex
Tip: De Amerikaanse firma “Allerca” heeft onlangs hypoallergene katjes op de markt gebracht. Deze katjes betreffen kruisingen van talloze “normale” katten die weinig tot geen FELD-1 produceren. Een hypoallergene Allerca-kat kost bijna 10.000 euro. Update: dankzij kattenfokker Patricia (zie haar reactie onder dit artikel) weet ik inmiddels dat 100% hypo-allergene katten vooralsnog niet bestaan en dat bedrijven als Allerca nogal omstreden te werk gaan en er een discutabele reputatie op nahouden. (bron)
Let op: Ook een Sphynx kost al snel 750 tot 1000 euro; de Rex-varianten zitten rond de 500 euro. Bovendien kunnen hypoallergene (veelal kale) katten bij sommige mensen toch allergische reacties opwekken. Alle katten produceren immers talg en speeksel.
3. Hyposensibilisatie
Een hyposensibilisatiekuur is een kuur waarbij iemand met kattenallergie blijvend van diens klachten af wordt geholpen. De patiënt krijgt kleine hoeveelheden kattenallergenen toegediend die steeds verder worden opgevoerd. Het lichaam zal zodoende steeds meer antistoffen aanmaken, waardoor de patiënt op den duur een zekere mate van “immuniteit” opbouwt voor kattenallergenen. Hyposensibilisatie kan via druppels onder de tong (sublinguaal) worden toegediend, maar ook via huidinfecties (subcutaan). Een hyposensibilisatiekuur tegen kattenallergie staat ook wel bekend als:
- Desensibilisatie
- SLIT: Sublinguale immunotherapie (Oralgen® e.a.)
- Hyposensibilisatie-kuur
Let op: hyposensibilisatiekuren kunnen 3 tot 5 jaar duren en vergen dan ook enorm veel doorzettingsvermogen van allergische patiënten.
Tot slot
Een kattenallergie merk je voornamelijk in je neus, ogen, keel en longen. Benauwdheid, loopneus, tranende ogen, niesbuien en een schortende ademhaling zijn veelvoorkomende symptomen. Wanneer je voor bepaalde katten allergisch bent, dan ben je voor alle katten allergisch, met uitzondering van hypoallergene katten. Een allergie voor katten is in principe te vermijden door geen kat als huisdier te nemen en bezoeken aan kattenbezitters te mijden.
Ben jij allergisch voor katten en heb je iets aan bovenstaand artikel gehad? Like Gezondr dan op Facebook of laat hieronder een reactie achter!
