Chocola wordt door velen als ongezond snoepgoed gezien. Dit is echter volledig onterecht, want indien chocolade van goede kwaliteit is, kleven er hartstikke veel gezondheidsvoordelen aan. Pure, rauwe cacao bevat namelijk vele gezonde voedingsstoffen en kan je zelfs helpen om een gezonder en slanker lichaam te bewerkstelligen. Maar dan moet je natuurlijk wel de juiste choco kiezen en er bovendien verantwoord mee omgaan.
Hierbij alles wat je moet weten om de beste en meest gezonde chocola te kopen…
Wat is chocolade?
Chocolade wordt gemaakt van cacaobonen. Dit zijn pitten die worden gewonnen uit de vruchten van de cacaoboom (Theobroma cacao). Cacaobonen worden gereinigd, voorgebrand, gebroken, ontdopt, nogmaals gebrand/geroosterd en tot slot tot een vettige brij gemalen die ook wel bekendstaat als “cacaomassa”.
Onder hoge druk kan cacaomassa worden opgedeeld in droog cacaopoeder en vette cacaoboter. Cacaoboter is dus het vet dat van nature voorkomt in de cacaoboon. Cacaopoeder (oftewel “cacao”) bestaat uit de “droge”, vetarme bestanddelen van de cacaoboon. Van het cacaopoeder wordt de lekkernij gemaakt die we allemaal kennen als chocolade.
Geschiedenis van chocolade
Van oudsher worden allerlei heilzame en gezondheidsbevorderende eigenschappen toegeschreven aan cacaobonen. Vandaar ook dat de mens al duizenden jaren chocolade-achtige voedingsmiddelen produceert. Tot voor kort dacht men dat de Mexicaanse Azteken en Maya’s de eersten waren die chocolade nuttigden; chocoladedrank werd onder andere gebruikt aan het hof van keizer Montezuma. In 2006 zijn echter drieduizend jaar oude kruiken gevonden in Honduras met daarin sporen van chocola. Dat betekent dat de oorspronkelijke Hondurese bevolking al vanaf 1100 voor Christus drankjes maakte op basis van cacaobonen.
Helaas is chocolade de afgelopen 10 jaar steeds ongezonder geworden door de fabrieksmatige verwerking ervan en de toevoeging van suiker en gehard vet. Sinds kort grijpt men gelukkig steeds vaker terug naar oorspronkelijke, zwarte, rauwe en biologische cacaoproducten.
Puur, melk & wit
Bij de productie van consumptiechocolade worden verscheidene ingrediënten met elkaar vermengd en versmolten: cacaomassa, cacaopoeder, cacaoboter, melk, melkpoeder, suiker, natuurlijke smaakmakers (vanille, kaneel e.a.) en/of synthetische hulpstoffen (E-nummers). Als deze stoffen uitharden ontstaat de delicatesse die alom bekendstaat als chocolade of “chocola”.
Volgens de Warenwet mag een product ‘pure chocolade’ worden genoemd als het voor ten minste 54% uit cacaopoeder bestaat. Melkchocolade hoeft slechts tussen de 32 en 54% cacaopoeder te bevatten. ‘Witte chocolade’ mag eigenlijk helemaal geen chocolade heten, want het bestaat voor 0% uit cacaopoeder en bevat enkel cacaoboter, gecondenseerde melk, suiker en vanille.
Cacaofantasie?
Let op: (Licht)bruine, chocolade-achtige producten die minder dan 32% cacaopoeder bevatten, worden ook wel ‘cacaofantasie’ of ‘chocoladefantasie’ genoemd. Soms bevatten ze 0% cacao en hebben ze dus letterlijk niks met chocolade te maken! Bestudeer maar eens de ingrediëntenlijst van chocopasta’s, chocomel, chocokoekjes etc. Meestal zul je er geen cacao in aantreffen.
De melk en suiker in melkchocolade en witte chocolade kunnen de opname en werking van bepaalde flavonoïden belemmeren; een aanvullende reden waarom pure chocolade véél gezonder is!
Puur = gezond
Cacao oftewel cacaopoeder is hetgeen de heilzame voedingsstoffen bevat die chocolade zo gezond kunnen maken. Dus hoe meer cacaomassa –en liever nog cacaopoeder– des te gezonder de chocola.
Zodoende is pure chocolade de enige vorm van chocola die als gezond kan worden bestempeld. En dan NIET de goedkope “pure” chocoladerepen van 54% cacao die je in de meeste supermarkten en snoepwinkels vindt, maar chocolade die beduidend puurder is dan dat.
‘Extra pure chocolade’ bevat altijd meer dan 64 procent cacaopoeder, maar er is chocola die nog veel meer cacao en dus veel minder vet en suiker bevat… Chocolade is relatief gezond vanaf 72% cacao. Veel beter nog zijn chocoladerepen van 80% en 90% of 100% cacao.
Let op: Heuse pure chocolade (100% cacao) is erg zeldzaam. Het hoogst bewerkelijke cacaopercentage is 92%; daarboven wordt het product erg droog, broos en onhandzaam, en dat vindt niet iedereen even prettig.
Drie belangrijkste eigenschappen
Chocolade heeft talloze gezonde eigenschappen, maar die zie je er aan de buitenkant niet altijd vanaf. Toch zijn er in beginsel 3 belangrijke aspecten waaraan je de beste vormen van chocola kan herkennen:
1. Zwarte kleur
Hoe puurder de chocolade, des te donkerder de kleur. De puurste en gezondste vormen van chocola zijn dan ook nagenoeg zwart en ze staan bekend onder verscheidene namen. De meest gangbare benamingen voor goede, gezonde chocola zijn:
- Bittere choco
- Extra pure chocola
- Zwarte chocolade
2. Raw chocolate & rauwe cacao
De meeste chocolade wordt gemaakt van verhitte cacaobonen; ze worden vooraf geroosterd of gebrand. Bij de verhitting van cacaobonen vindt glycatie plaats en komen bepaalde schadelijke stoffen vrij. Bovendien gaan er nuttige voedingsstoffen verloren. Er bestaat gelukkig ook rauwe chocolade, meestal onder de noemer ‘Raw Chocolate’ of ‘Rauwe Cacao’. Deze wordt tijdens het bereidingsproces niet verhit, waardoor alle heilzame eigenschappen bewaard blijven. Tip: Google eens op ‘zelf rauwe chocolade maken’.
Let op: Het nadeel van rauwe chocola is weer dat er iets meer (potentieel schadelijk) oxaalzuur in kan zitten.
3. Biologische chocola
Kies altijd voor biologische, organische oftewel ecologische chocolade. De ingrediënten die voor deze chocola worden gebruikt zijn namelijk vrij van pesticiden, insecticiden, (geharde) transvetten en synthetische hulpstoffen. Veel gezonder dus dan “normale” chocola!
In het gunstigste geval koop je dus rauwe, zwarte chocolade van biologische komaf.
Kwaliteit & smaakbeleving
De kwaliteit van chocolade is niet uitsluitend afhankelijk van het cacaopercentage. Chocola kun je namelijk vergelijken met koffie en wijn. Topdruiven uit een topstreek kunnen een slecht jaar hebben. En Arabica-koffiebonen kunnen op onkundige wijze worden geoogst, gebrand en verwerkt. Dus ook 100% cacao kan voor 100% van slechte kwaliteit zijn. Dit zijn de belangrijkste punten waaraan gezonde chocolade moet voldoen:
- Hoog cacaopercentage (tussen 72 en 100%)
- Cacao van topkwaliteit cacaobonen…
- …Dus op verantwoorde wijze geteeld, geoogst, gebrand, verpakt etc…
- Liefst op biologische/organische wijze verbouwd
- Zo min mogelijk suiker
- Géén kunstmatige toevoegingen (E-nummers)
- Als vetstof uitsluitend cacaoboter…
- …Dus géén “gehard vet” of “plantaardig vet” (=transvet)
- Liever geen verhitting, dus “rauw” (Raw Chocolate)
Tip: Eet alleen pure chocola, want aan andere chocoladeproducten (melkchocolade, witte chocolade, “chocoladefantasie”, chocolade-achtig snoepgoed etc.) wordt doorgaans heel veel suiker en transvet toegevoegd.
Cacaopercentage opvoeren
Melkchocolade is populair, want suiker en vet maken chocolade “aangenaam” voor een breed publiek. Dit principe is vergelijkbaar met het toevoegen van melk en suiker aan zwarte koffie of het drinken van mierzoete dessertwijnen, gewoonten die eveneens ongezond zijn.
Als je romige, zoete chocolade gewend bent, zal het dan ook even duren voordat je smaakpapillen gewend zijn aan pure chocolade met een hoger cacaopercentage. Pure chocolade is namelijk droger (minder romig) en bitterder (minder zoet) dan pure chocola. Toch loont deze omslag zich absoluut als het aankomt op je gezondheid.
Tot slot
Het verhogen van het cacaopercentage van chocolade is een kwestie van gewenning. Je kunt het best beginnen met +/- 70% cacao en dit percentage stapsgewijs opvoeren naar 90 tot 100%.
Ter afsluiting nog een laatste tip: Neem iedere ochtend een klein blokje pure (liefst biologische & rauwe) chocolade bij de (groene) thee. Je hebt dan direct je “chocofix” voor die dag gehad en zult gedurende de dag minder naar cacao verlangen.
Ben jij bekend met gezonde, pure, zwarte, rauwe en biologische chocolade van 80 tot 100% cacao? Laat hieronder weten wat je ervan vindt!
