Hooikoortstape: (Hoe) werkt Medical Taping bij hooikoorts?

Ongeveer 15 tot 20% van alle Nederlands heeft in meer of mindere mate te kampen met hooikoortsklachten. Met hooikoorts oftewel pollinosis wordt een allergie jegens stuifmeel oftewel pollen bedoeld. Hooikorts staat ook wel bekend als:

• Pollenziekte: pollinose c.q. pollinosis
• Seizoensgebonden allergische rhinitis (SAR)
• Acute pollinische coryza c.q. neuscatarre
• Allergische rinitis / neusslijmvliesontsteking (AR)
• Pollenallergie / stuifmeelallergie
• Perineale allergene rinitis (PAR): het héle jaar door
• Allergische sinusitis & rhinosinusitis (holteontsteking)

Hoe dan ook gaat het hier om een neusslijmvliesontsteking door toedoen van het inademen van pollen / stuifmeel van bomen (hazelaar, els, berk, eik e.a.), grassen (zwenkgras, struisgras, kropaar, veldbeemd, reukgras e.a.) en kruidachtige planten (ambrosia, zuring, ganzenvoet, weegbree, bijvoet e.a.)… Kortom: stuifmeelkorrels die licht genoeg zijn om door de wind te kunnen worden verspreid. Wannéér hooikoortsaanvallen optreden, is afhankelijk van de bloeiperiode van de betreffende hooikoorts-uitlokker.

De meeste hooikoortsgewassen bloeien in het hooiseizoen: de periode waarin er door agrariërs wordt gehooid. Vandaar dat men lange tijd een verband tussen hooikoortssymptomen en hooi heeft vermoed…

Hooikoortsklachten: symptomen & behandeling

Hooikoortspatiënten krijgen door toedoen van een hooikoortsaanval last van één of meerdere van de volgende hooikoortsklachten, hooikoortssymptomen en hooikoortsverschijnselen:

• Veelvuldig niezen
• Verstopte neus / chronische neusverstopping
• Kortademigheid (astmatische & bronchiale klachten)
• Pijnlijke / jeukende / kriebelende neus
• Loopneus of zelfs bloedneus
• Rooddoorlopen, jeukerige, branderige & tranende ogen
• Hoofdpijn
• Vermoeidheid & lusteloosheid
• Gezwollen neusslijmvliezen, keelslijmvliezen & oogleden
• Kriebelhoest + kriebelende keel + vaak kuchen & hoesten
• Verstopte oren & bijholten
• Jeuk van keel & verhemelte

De klassieke behandeling van hooikoorts bestond vooralsnog voornamelijk uit het innemen (opsnuiven, inhaleren via de keel of oraal innemen) van allergiemedicijnen: meestal histamineremmers / antihistaminica, cromoglicinen / cromonen of corticosteroïden / bijnierschorshormonen.

Ook desensibilisatie oftewel desensibiliseren (‘het ongevoelig maken voor hooikoortsopwekkende stoffen’) middels hyposensibilisatie / immunotherapie / allergievaccinatiekuren wordt al decennialang toegepast bij hooikoortsklachten.

De afgelopen jaren duiken echter ook steeds meer behandelaars op die beweren hooikoorts te kunnen behandelen door hooikoortspatiënten in te tapen met hooikoortstape oftewel ‘medical tape’…

Hooikoortstape: Medical Taping als hooikoortsbehandeling…

De toepassing van tapen / intapen binnen de medische wereld –en binnen de fysiotherapie, kinesitherapie oftewel kinesiologie in het bijzonder– bestaat al heel lang. Zo tapen artsen en therapeuten al sinds jaar en dag verstuikte enkels in… De aangedane enkel wordt dan met drukverband of wachtels omwikkeld / omzwachteld / verbonden voor extra steun.

Een fysiotherapeut, kinesitherapeut oftewel kinesist kan echter ook Medical Tape toepassen. Hierbij gaat het om de toepassing van een soort van klevende weerstandsband, die ook wel bekend staat onder de noemers:

• Fysiotaping / Kinesiotaping
• CureTape (Classic, Art, Sports, Giant, BigBoy & Punch)
• ‘Medical Taping Conept’ (MTC) / Medisch Tapen / MediTape
• FysioTape, KinesioTape & PhysiTape
• LymfTape + SportTape
• CrossLinq en Kintex
• ‘Easy Tape Methode’ (ETM)
• Hooikoortstape
• MagicalTape / MassageTape
• Acti-Tape
  

Deze elastische tape wordt al jaren toegepast bij allerlei letsels, kwetsuren en blessures, waaronder lage rugklachten, hamstringblessures, kuitzweepslag, schouderproblemen, enkelinstabiliteit en allerhande knieklachten, waaronder de welbekende lopersknie. Binnen het ‘Medical Taping Concept’ is sinds enkele jaren –medio 2011– echter ook een tapetoepassingsvorm bekend die iemands hooikoortsklachten sterk zou kunnen verminderen of een hooikoortspatiënt zelfs klachtenvrij het hooikoortsseizoen kan helpen doorkomen… Het begon in Duitsland, maar ook in Nederland en België zijn sinds 2014 honderden aanbieders van hooikoortstaping te vinden. Maar hoe KAN dat?! *verbluft*

Overigens wordt hooikoortstape niet uitsluitend toegepast door volleerd fysiotherapeuten, maar ook steeds vaker door –al dan niet opgeleide– masseurs en zelfs door ‘leken’. Zo zie ik steeds vaker dat hooikoortstaping wordt aangeboden via Facebook door mensen zonder medische achtergrond, of überhaupt zonder diepgaande kennis over het menselijk lichaam.

Medical Tape bij hooikoorts, COPD & astma

Medical taping wordt steeds vaker toegepast bij allerhande ademhalingsproblemen, longklachten en luchtwegproblematiek. Niet alleen bij hooikoorts, maar ook bij COPD, astma en aanverwante ademhalingsklachten die tot benauwdheid en aanverwante allergiesymptomen kunnen leiden. En de vele positieve uitlatingen en eervolle vermeldingen op websites en in tijdschriften liegen er niet om:

• “Hooikoortstape helpt bij álle hooikoortsklachten: niesbuien, jeukend verhemelte, tranende / branderige ogen, benauwdheid, et cetera.”
• “Door slechts één behandeling kunt u de rest van het hooikoortsseizoen klachtenvrij blijven; het effect van het tapen werkt dus lang door.”
• “Na één keer tapen is er sprake van een nawerking gedurende een (kortere of langere) periode van meerdere weken.”
• “Wij passen de hooikoortstape-techniek toe, waardoor 80% van de mensen duidelijk minder klachten heeft.”
• “De tape wordt in principe 2x aangebracht en blijft beide keren 3 tot 5 dagen op de huid zitten; je loopt dus maximaal 2 weken met tape op je rug.”
• Maar ook: “Geadviseerd wordt de tape minimaal 5 dagen te laten zitten en na een week de volgende tape (indien nodig) aan te brengen.”
• “De hooikoortstape blijft goed zitten, ook bij vaak douchen en sporten.”
• “Wij zijn zodanig overtuigd van de resultaten van hooikoortstaping dat wij jou “no-cure-no-pay” (geen resultaat, geen betaling) bieden! Ervaar je geen vermindering van je hooikoortsklachten door de FysioTape, dan krijg je je geld terug.”
• “Tijdens de eerste afspraak wordt de tape opgeplakt. Direct wordt een 2e afspraak ingepland voor een week later. Bij deze 2e afspraak wordt geëvalueerd of je minder hooikoortsklachten hebt ervaren. Zo ja, dan wordt nogmaals hooikoortstape aangebracht. Zo niet, dan ontvang je bij deze 2e afspraak je geld terug.”
• “Het kan zijn dat u dankzij de Medical Tape minder hooikoortsmedicatie of zelfs géén hooikoortsmedicamenten meer hoeft te gebruiken.”
• “Bij chronische rinitisklachten kan de tape opnieuw gezet”
• “Je kunt het beste tapen op het moment dat je hooikoortsklachten aanwezig zijn. Dit omdat je dan daadwerkelijk kunt merken of je klachten afnemen…”
• “En als jouw hooikoortsklachten zich pas heel lang nadat de tape is geplakt manifesteren, is het grootste effect van de tape wellicht al afgenomen.”
• “Stop enkele dagen voor de tapebehandeling met hooikoortstabletjes; zodoende ontstaat een duidelijk beeld in welke mate bepaalde hooikoortsklachten aanwezig zijn.”
• “Middels een scorelijst wordt de voortgang per symptoom bijgehouden.”
• “De tape die wordt gebruikt bevat géén medicinale toevoegingen.”
• “De tape ondersteunt de spierfunctie, beïnvloed de bloedsomloop en het zenuwstelsel, en ondersteunt zodoende het lichaamseigen genezingsproces.”
• “Uit een eerste inventarisatie –pilot in 2016– blijkt dat 84% van de patiënten een flinke verlichting ervaart door Medical Taping bij hooikoortsklachten.” (dit wordt op zo’n beetje iedere aanbiederssite vermeld, maar het gaat hier slechts om een ‘pilotstudie’ oftewel ‘testcase’ op basis van evaluatieformulieranalyse). (bron)
• “bij 84% van de deelnemers was sprake van vermindering van hooikoortsklachten na 1, 2 en/of 3 tapesessies.”
• “In het algemeen kan worden gezegd dat álle 9 onderzochte symptomen bij álle deelnemers na één tapebeurt met 18% tot 53% werden verminderd.”
• “Let wel: deze testcase legt geen énkele wetenschappelijke claim, hiervoor was het aantal deelnemers –139 personen– te klein. Tevens namen cliënten aan de testcase deel die reeds hooikoortsmedicijnen gebruikten.”
• “Er is evenmin een meting gedaan naar placebo-effecten, waarbij het effect van een placebo kon worden afgetrokken van het effect van CureTape.”
• “Voor ons is praktijkervaring voldoende bewijs om deze techniek met u te willen delen. We hebben ongeveer 80 procent van onze cliënten van de hooikoortsmedicatie afgeholpen.” (bron)

Al met al een heleboel veelbelovende uitlatingen! Let wel: Dit zijn NIET mijn uitspraken! Het betreft slechts een greep uit de vele beweringen van hooikoortstape-aanbieders.

Werking van hooikoortstape…

Maar wat is nu eigenlijk het werkingsmechanisme achter medical taping bij hooikoorts oftewel hooikoortstaping? En bestaat er een wetenschappelijke draagkracht en bewijslast voor het gebruik van hooikoortstape? Hieronder lees je alles over het (veronderstelde) werkingsmechanisme van hooikoortstape…

Hooikoortstaping betreft een tapingmethode die volgens talloze bronnen per ongeluk zou zijn ontdekt door een Duitse fysiotherapeut. De exacte origine (wélke Duitse fysiotherapeut dit was, wánneer hij/zij dit ontdekte en onder wélke omstandigheden) achter dit verhaal heb ik echter niet kunnen achterhalen, dus geen idee of er waarheid in steekt… De theorie is dat de betreffende therapeut iemands rug aan het tapen was en ineens bleek dat diegene meer adem kreeg. Diens hooikoortsproblemen zouden zelfs spontaan zijn verdwenen…

Segmentaal-therapie: reflectoire beïnvloeding?!

Een populaire verklaring voor de werkzaamheid van hooikoortstape komt vanuit de segmentaal-therapie (segmentale therapie en segmentale massage): een alternatieve therapievorm die ervan uitgaat dat er onderlinge monosegmentale en multisegmentale relaties en wisselwerkingen bestaan tussen verschillende organen, huidgebieden, gewrichten, et cetera. Enigszins vergelijkbaar met –evenmin wetenschappelijk onderbouwde– behandelpunten zoals lichamelijke meridianen, chakra’s, voetzoolreflexzones, acupunctuurpunten en myofasciale triggerpoints…

Segmenten zouden ontstaan tijdens de embryonale ontwikkeling van de mens in de baarmoeder, maar de segmentsgewijze opbouw, groei en ontwikkeling van het menselijk lichaam zou bovendien zijn oorsprong ontlenen aan de evolutionaire ontwikkeling van de mens… De wervelkolom ontwikkelt zich in segmenten en elk ‘schijfje’ zou via zenuwbanen relaties aangaan met onder andere huiddelen (dermatoom), spieren (myotoom), organen (viscerotoom), gewrichten (sclerotoom), zenuwweefsel (neurotoom) en bloedvaten (angiotoom). Tijdens de verdere ontwikkeling van het embryo komen de verschillende weefsels binnen één en hetzelfde segment verder uit elkaar te liggen, maar ze blijven desalniettemin met het segment verbonden.

Het punt is dus dat een segmentale stoornis vaak op meerdere plaatsen in hetzelfde segment tot uiting komt. En een verstoring van de ene segmentstructuur zou een andere segmentstructuur negatief kunnen beïnvloeden, zowel in de vorm van functiebeïnvloeding als pijnveroorzaking. En anderzijds zou biomechanische of neuroreflectoire prikkeling van één punt binnen een segment verlichting kunnen bieden op een totaal andere plek binnen het betreffende segment.

Dus…

Hoe dan ook is de theorie achter hooikoortstaping dat hooikoorts verbonden is aan (of onderdeel is van) hetzelfde segment als de huidlocatie waarop de hooikoortstape wordt geplakt. De bedoeling is dus dat de tapestroken over dát huidgebied worden aangelegd dat segmentaal overeenkomt met de longen, bronchiën / longblaasjes, pleurae / longvliezen en (hulp)ademhalingsspieren, waardoor de borstkas wordt vergroot. Als je in sympathisch overeenkomende segmenten en segmentaal overeenkomstige structuren gelooft, zou dit inderdaad een verklaring kunnen zijn, maar wetenschappelijk is het niet…

Bij Kinesiotapestore.nl hebben ze het werkingsmechanisme achter hooikoortstape anders geïnterpreteerd: “Door de KinesioTape op een bepaalde manier aan te brengen op de rug krijgt het bloedcirculatiesysteem meer ruimte om zijn werk te doen. Tevens worden de luchtwegen vrijer zodat het benauwde gevoel geminimaliseerd wordt.”

Ik parafraseer ook nog even Harry Heeg uit Assen, een drukbezocht masseur en hooikoortstaper: “Alles heeft met elkaar te maken: huid, spieren, bloedbaan, lymfesysteem en zelfs organen. Pak je één aspect aan, dan gaat ook al het andere werken” (bron)… Deze theorie is natuurlijk onwijs mooi bedacht, maar totaal onwetenschappelijk. Bovendien kun je op deze manier letterlijk ALLES verklaren dat ogenschijnlijk onverklaarbaar is.

FysioTape zegt nog het volgende over de werkzaamheid van CureTape bij hooikoorts: “Het antwoord op de vraag hoe dat kan, lijkt vooral te zitten in de kalmerende werking die CureTape heeft op het allergisch reactiemechanisme en het bindweefsel. Bovendien prikkelt de tape via de huid het neurogene stelsel.” En daarnaast: “Het uitgangspunt van de elastische tapemethode is dat via een externe huidprikkeling reflectoir invloed kan worden uitgeoefend op de bij het innervatiegebied behorende weefselstructuren van ruggenmergsegmenten.”

En tot slot: “De kinesiotape, die direct op de huid wordt aangebracht, stimuleert huidsensoren, die op hun beurt het neurogene stelsel in het lichaam prikkelen.”

Conclusie

De opgeplakte tapestroken zorgen voor bindweefselmassage van huidgebieden die segmentaal verbonden zijn aan de longen… Ikzelf zou véél liever een beduidend concretere, ietwat reëlere, minder vage en meer sluitende omschrijving van het werkingsmechanisme achter hooikoortstaping zien, maar helaas is die nergens te vinden… Begrippen als ‘prikkeling’, ‘stimulatie’ en ‘kalmering’ dienen mijns inziens gepaard te gaan met aanwijsbare en aantoonbare prikkelende, stimulerende en kalmerende stoffen, maar die komen op geen enkele website aan bod. Het blijft bij vage mechanismen… Wetenschappelijk onderbouwing lijkt al met al volledig te ontbreken. :(

De –niet bepaald algemeen geaccepteerde verklaring– van het werkingsmechanisme achter hooikoortstaping schuilt hem dus hoofdzakelijk in segmentale verschijnselen, segmentale relaties, segmentale innervatie en segmentale verstoringen… Sommigen gooien het veeleer op placebowerking of een bewustere ademhalingstechniek.

Het toepassen / aanbrengen van hooikoortstape

Dit is hoe FysioTape oftewel CureTape ter behandeling van hooikoorts wordt aangebracht…

• Dorsale tape (longregio / rugregio): men plakt een stuk tape aan élk van beide zijden van de ruggengraat, parallel aan de schouderbladen. Beide uiteinden worden naar buiten gevouwen, met de ronding van de schouderbladen mee. De bovenkant tot bovenop het sleutelbeen en de onderkant tot aan de onderzijde van het schouderblad (waardoor 2 met de ruggen tegen elkaar gelegen C’s rondom de schouderbladen zijn geplakt).
• Ter aanvulling op bovenstaande C’s kunnen er ook tapestroken op borstbeen (sternum) en borstkas (thorax) worden aangebracht volgens de 4xT-methode
• Soms gaat er slechts één tapestrook over het midden van de rug; van in de nek –net boven schouderhoogte– naar onderen, langs de ruggengraat tot aan de stuit. De tape blijft 3 tot 4 dagen zitten.

Exacte en uitgebreide aanwijzingen voor het correct aanbrengen van hooikoortstape vind je op de website van FysioTape. (bron)

Hooikoortstape: tot slot…

Medical Taping wordt toegepast in 80% van de fysiotherapiepraktijken en is na algemene fysiotherapie de meest aangeboden therapievorm, aldus Gert-Jan Olthoff van FysioTape. Maar Kwakzalverij.nl stelt dat het om “placebotaping” zou gaan: “Gekkigheid in blauw, zwart rood en groen, in brede meterslange rollen, op het lichaam geplakt, op quasi-functionele delen van de huid”. (bron)

Ook KNO-arts Ranny van Weissenbruch van het Wilhelmina Ziekenhuis te Assen is gereserveerd. Hij stelt –overigens terecht– dat een allergie een ontstekingsreactie betreft. Dus hoe kan zo’n ontsteking met een stuk tape worden weggepoetst?! Ook ik zie nog steeds niet in hoe tape tot allergieprikkelremming kan leiden. Probeer liever prikkels te ontwijken: houd ramen en buitendeuren gesloten; hang beddengoed niet buiten te drogen; doe een (zonne)bril op als je naar buiten gaat; douche voor het slapengaan om eventuele pollen van je lijf te spoelen…

Van nature ben ik nogal sceptisch aangelegd… Ik zou bijna denken dat je je dankzij de aanwezigheid van de hooikoortstape bewuster wordt van je ademhaling, waardoor je ongemerkt je ademhalingstechniek aanpast… De ‘segmentaaltheorie’ blijft naar mijn mening vaag, omstreden en onwetenschappelijk. Bij hooikoortspatiënten reageert immers hoofdzakelijk het afweersysteem overdreven snel en fel op contact met stuifmeel.

Bij een allergische hooikoortsreactie spelen afweerstoffen (met name IgE oftewel immunoglobine E) een rol, evenals mestcellen (met name mastocyten die zich in de slijmvliezen van luchtwegen, darmen en huid bevinden), basofiele granulocyten (witte bloedlichaampjes die over granulen beschikken) en histamine. Zodra histamine vrijkomt, treden de allergische reacties op die kenmerkend zijn voor hooikoorts. Hoe tape IgE, mestcellen, basofiele granulocyten en histamine beïnvloedt, is mij nog altijd een groot raadsel.

Wat ik dan ook héél graag zou willen weten, is óf er mensen zijn bij wie hooikoorts medisch gediagnosticeerd is, dus middels een plakproef, prikproef of bloedproef. En óf er zulke klinische hooikoortspatiënten zijn die écht baat hebben gehad bij hooikoortstaping… Dus bij wie hooikoortsklachten verminderd zijn, énkel en alleen dankzij de hooikoortstape. Hetgeen natuurlijk uitsluitend te bemerken is indien er gelijktijdig géén hooikoortstabletten worden ingenomen en puffers / inhalers worden gebruikt.

Ben jij hooikoortspatiënt, laat dan hieronder een berichtje achter met jouw ervaringen en bevindingen ten aanzien van hooikoortstape (CureTape c.q. Fys