De idiomatische uitdrukking ‘je wonden likken’ staat voor een situatie waarin je je tijdelijk terugtrekt om in stilte bij te komen van een (vernederende) nederlaag. Dit idioom ontleent zijn herkomst aan het feit dat het likken van verwondingen kan bijdragen aan een sneller en doelmatiger genezingsproces (bron)…
Dus heb jij de neiging om je wonden te likken of direct je vinger in je mond te stoppen als je erin hebt gesneden of deze hebt gebrand? Ga dan vooral je gang, want je wonden likken, heelt onder andere sneetjes en schaafwonden écht sneller!
Speeksel uit je mond heeft namelijk de unieke eigenschap om je huid te repareren. Als je je wonden likt, helen ze sneller en ben je dus sneller van je pijn en kwelling verlost…
Onderzoek naar helende werking wonden likken
Je kent het wel: je bent in de keuken bezig met het snijden van groenten en je snijdt jezelf per ongeluk met een mes. Instinctief stop je jouw vinger al snel in je mond, en nu blijkt dat dit met een goede reden is: de wond heelt daadwerkelijk sneller dankzij het in de mond aanwezige speeksel…
Door je wonden te likken, helen c.q. genezen ze sneller. Wetenschappers –onder leiding van Menno Oudhoff– van ACTA mondgezondheidswetenschappen (Academisch Centrum voor Tandheelkunde Amsterdam: een samenwerkingsverband van de faculteiten der tandheelkunde van de Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit Amsterdam) bekrachtigden de helende eigenschappen van saliva (speeksel / spuug / sputum) op originele wijze. Zij kwamen er namelijk achter dat het likken van je wonden een geneeskrachtige werking heeft door twee beschadigde stukken huid in schaaltjes te leggen en zodoende kunstmatige wonden in een kweekje van huidcellen te creëren.
De wetenschappers vulden het ene schaaltje met speeksel en het andere met zout water. Vervolgens onderzochten zij beide stukken huid en concludeerden dat speeksel de huid 30 procent sneller had geheeld dan het zoute water. Dit betekent dat speeksel (en daarmee het likken van je wonden) beduidend sterkere geneeskrachtige eigenschappen heeft dan zout… Terwijl zout toch juist bekendstaat om diens ontsmettende werking.
De achterliggende werking van wonden likken…
De uitkomst van bovenstaand onderzoek naar speeksel en wonden likken, was in beginsel géén grote verrassing. Het was namelijk al bekend dat speeksel ruim 200 verschillende stoffen bevat die allerlei gezondheidsaandoeningen (ziekten en kwalen) tegengaan. Zo beschermt speeksel o.a. tegen schimmelinfecties en tot op zekere hoogte zelfs tegen hiv-besmetting.
Toch ontdekten de Nederlandse onderzoekers iets nieuws: éérder werd aangenomen dat de helende werking van speeksel en het likken van wonden te danken is aan bepaalde groeihormonen. In werkelijkheid bleek de huid snel en effectief te genezen vanwege de enzymen (actieve eiwitten) in speeksel. Deze speekseleiwitten / speekselenzymen worden ook wel ‘histatinen’ genoemd.
Histatinen in speeksel
Het grote voordeel van deze laatste ontdekking is dat histatinen oftewel histatines oneindig véél gemakkelijker nagemaakt kunnen worden in laboratoria dan de hormonen die eerder verantwoordelijk werden gehouden voor de helende werking van speeksel. Daarom is de verwachting dat histatinen reeds binnen enkele jaren verwerkt kunnen worden in verbanden, pleisters en gaasjes. De helende werking van speeksel en wonden likken, zou in de nabije toekomst dus kunstmatig kunnen worden nagebootst door gesynthetiseerd histatine toe te voegen aan verbandtrommels.
Histatine-1 betreft een antimicrobieel / bacteriedodend peptide, opgebouwd uit 38 aminozuren / eiwitbouwstenen. Al lange tijd was bekend dat histatine-1 aanwezig is in menselijk / humaan speeksel en dat het een rol speelt binnen de relatief snelle wondgenezing van wondjes die zich voordoen in de mondholte (tandvlees, wangbekleding, verhemelte, tong e.a.). Wélke rol histatine-1 precies bekleedde was vooralsnog echter onbekend.
Dankzij het eerder genoemde Nederlandse onderzoek bestonden er al geruime tijd aanwijzingen dat dit peptide de migratie van huidcellen vergemakkelijkte, maar bewijslast hieromtrent bleef vaag en verkennend van aard. Wat blijkt nu uit een Chileense studie: histatine-1 bevordert de bloedvatvorming (angiogenese), hetgeen de belangrijkste reden is dat speeksel bijdraagt aan optimale wondgenezing. (bron + bron + bron)
Het speekselpeptide histatine-1 bevordert de bloedvatvorming / angiogenese door signaaleiwitten aan te sturen die via-via de hechting van endotheelcellen stimuleren die op hun beurt nieuwe vaatwanden vormen. Let wel: vooralsnog is het experiment t.a.v. histatine uitsluitend in een lab uitgevoerd met kunstmatig gecreëerde wonden; het effect ervan op de levende humane huid is dan ook onbekend.
Je wonden likken t.b.v. versnelde wondgenezing: tot slot…
Of histatine-1 daadwerkelijk de voornaamste reden is dat zoogdieren instinctief hun wonden likken, valt overigens te betwijfelen, want álle zoogdieren doen het; terwijl histatines uitsluitend door mensen en hogere primaten schijnen te worden aangemaakt.
Bovendien bevat het speeksel van bijvoorbeeld knaagdieren de eerder genoemde groeihormonen, welke ervoor zorgen dat wonden sneller genezen. Hun speeksel bevat echter 100.000 keer zo veel van zulke heilzame hormonen als menselijk / humaan sputum.
En pas op: humaan speeksel bevat óók allerlei soorten speekselbacteriën, waaronder potentieel pathogene / ziekmakende microben. Het gaat daarbij om bacteriën die volkomen onschadelijk / onschuldig zijn zolang ze in de mondholte verkeren, maar die tot ernstige infecties kunnen leiden zodra ze in een wond terechtkomen.
Lik jij je wonden weleens? En heb je het idee dat het helpt om je wonden sneller te doen genezen? Laat jouw ervaring hieronder achter!
5 Reacties
Heel interessant zeg. Maar als je niet de gewoonte hebt om een snee of wond te likken, is de werking dan hetzelfde als je gewoon speeksel erop smeert?
Zelfs mijn wratten zijn verdwenen met speeksel het duurt lang maar het werkt
Al in mijn grootmoeders tijd (ik ben ondertussen zelf grootmoeder) werd er (bijvoorbeeld als we gevallen waren) ‘moedertjeszalf’ op de wonde gedaan (speeksel van moederlief).
Dankjewel voor het delen van je verhaal!
interessant artikel!