Met exsudatie wordt het uittreden van vocht oftewel exsudaat uit de bloedbaan bedoeld, als gevolg van een verhoogde doorlaatbaarheid oftewel permeabiliteit van de vaatwand van de haarvaten. Deze verhoogde doorlaatbaarheid ontstaat onder invloed van histamine en bradykinine. Deze stofjes zorgen naast uittreding van vocht ook voor een versterkte doorbloeding oftewel hyperemie en daarmee voor roodheid.
De ruimte tussen de endotheelcellen wordt groter bij ontstekingsreacties; niet alleen door de vaso-actieve mediatoren, maar ook door stijging van de hydrostatische druk in de vaatjes…
Vocht vasthouden door ontstekingen
Als puntje bij paaltje komt, blijft er meer vocht achter in ontstoken weefsels, wat ook wel bekendstaat als ontstekingsoedeem oftewel inflammatoir oedeem. Door het overtollige weefselvocht treedt er tevens zwelling op. Ontstekingsoedeem kan allerlei oorzaken hebben: van een infectie door een parasiet, bacterie, virus, of schimmel (zoals erysipelas, cellulitis, krentenbaard e.a.) tot een steriele ontstekingen (zoals dermatitis, contactallergie e.a.).
Oedeem die ontstaat als gevolg van een bacteriële of virale infectie wordt ook wel infectieus oedeem genoemd en oedeem die optreedt ná afloop van een infectie staat bekend als post-infectieus oedeem. Oedeem door toedoen van een steriele ontsteking –dus zonder dat er een ziekteverwekker mee gemoeid is– staat ook wel bekend als niet-infectieus oedeem.
Oedeem ten gevolge van een verhoogde permeabiliteit/doorlaatbaarheid van vaatwanden is overigens een vorm van permeabiliteitsoedeem. (bron)
Giftig & cytotoxisch oedeem
Toxisch oedeem is giftig en ziekmakend. Het oedeem bevat in zulk soort gevallen een overschot aan schadelijke stoffen of –ongeacht de hoeveelheid– extreem schadelijke stoffen. Dat is vaak het geval bij een bacteriële infectie waarbij pathogene bacteriën toxines produceren. Maar ook als oedeemvocht rijk is aan afvalstoffen, vrije radicalen of polymorfe neutrofielen. De aanwezigheid van oedeemvocht is dan niet neutraal, laat staan; het draagt niet bij aan genezing… vanwege de agressieve componenten is het oedeem destructief van aard en veroorzaakt zodoende (aanvullende) problemen.
Indien een vochtstapeling giftig is voor je lichaamscellen, spreekt men ook wel van cytotoxisch oedeem. Het oedeem heeft dan een dusdanig toxische uitwerking op je cellen dat celdood optreedt. Het oedeem bevat in zo’n geval een chemische verbinding of verdovende, vervuilende of radioactieve component die tot celsterfte leidt van een levend organisme, in dit geval jijzelf
Cytotoxisch oedeem kan levensbedreigend zijn en ontstaat na bijvoorbeeld een ischemisch infarct, hypoxie door celbeschadiging, een excitotoxische laesie, uitputting van energierijke fosfaten, ernstige nierontsteking (Bright’s nefritis e.a.), hydrothorax, ischemisch herseninfarct etc. Als de oorzaak snel wordt weggenomen, is de toxiciteit reversibel; zo niet, dan kan het evolueren naar een definitief toxisch oedeem.
In uiterst zeldzame gevallen bevat oedeemvocht zelfs carcinogene (kankerverwekkende) of mutagene (DNA-veranderende) stoffen.
Maligne oedeem
Maligne betekent kwaadaardig. Maligne oedeem is dan ook een kwaadaardige vorm van vochtstapeling die extreem gevaarlijk kan zijn. Het gaat meestal om ontstekingsoedeem die gepaard gaat met gangreen: necrose, het eindstadium van celdood dat optreedt als weefsel afsterft. Maligne oedeem met weefselsterfte is meestal het gevolg van een zeer ernstige bacteriële infectie. Na chemo of bestraling kan maligne lymfe-oedeem oftewel tertiair lymfoedeem optreden.
Maligne oedeem kan in zeldzame gevallen ook optreden ten gevolge van een infectie met de bacterie C. Welchii oftewel ‘Clostridium perfringens’ die gepaard gaat met clostridiale myonecrose oftewel bacterieel gasgangreen.
Tot slot
De meeste vormen van ontstekingsoedeem zijn goedaardig; ze treden op doordat er bij een ontstekingsreactie stoffen worden geproduceerd die een verhoogde doorlaatbaarheid van de vaatwand tot gevolg hebben, waardoor vocht uittreedt in de weefsels. Al met al kúnnen (afhankelijk van de ontstekingshaard) kwaadaardige, giftige, cytotoxische, carcinogene en mutagene vormen van ontstekingsoedeem optreden die in uiterst zeldzame gevallen zelfs levensbedreigend zijn.
Heb jij ervaring met een goedaardige of kwaadaardige vorm van ontstekingsoedeem? Laat hieronder een reactie achter…
9 comments
Grise
14 januari 2018Mijn 18-jarige zoon heeft sinds 3 maanden hoge ontstekingswaarden, koorts en extreme pijn in benen, knieën en voeten. In het ziekenhuis weet men niet wat hij heeft: scans, echo’s, bloedonderzoek, urineonderzoek en ontlastingsonderzoek leveren niets op. Zijn lymfeklieren zijn op wisselende plekken zeer groot, en sinds kort verzamelt zich vocht op bepaalde plekken. Kan iemand ons helpen? Zijn hartkloppingen zijn nu gelukkig minder erg. Hij heeft zijn studie moeten stoppen.
Paul
15 januari 2018Welke exacte ontstekingsparameters waren verhoogd en hoe hoog waren deze ontstekingsindicatoren precies?
Grise
17 januari 2018Tot mijn spijt weet ik dat niet.
Paul
17 januari 2018Aangezien je zoon 18 jaar is, heb je ouder niet het recht om zonder toestemming zijn medisch dossier in te zien. Hijzelf mag dat echter wel. Makkelijker nog is om bij de huisarts een print / uitdraai op te vragen van de bloedwaarden…
peter
9 augustus 2017Sinds ik 5 jaar geleden bestraald ben voor prostaatkanker heb ik sinds het laatste jaar veel klachten over ’s nachts plassen. Gemiddeld tussen de 3 en 5 keer met uitschieters naar 10 keer zoals afgelopen nacht. Ik verlies daarbij tussen de 1 en 2,5 liter urine. De hoeveelheden zijn ruim 2 keer zoveel als overdag. Ook krijg ik hierdoor last van lage bloeddruk. waardes van 45 – 85 zijn geen uitzondering en ik ben al eens flauwgevallen waardoor ik een 1/2 dag in het ziekenhuis ben beland. Allerlei onderzoeken waren oké en leverde geen diagnose op. Ook het bezoek in het verleden aan diverse artsen en specialisten leverde niets op. Wie weet raad want ik ben ten einde raad?
Paul
10 augustus 2017Beste Peter, Bovenstaand artikel gaat over ontstekingsoedeem… Is er een reden dat je je verhaal hier hebt gepubliceerd? In dat geval mis ik namelijk een stukje (wellicht relevante) context die eventueel zou kunnen helpen om tot een potentiële verklaring van je plasklachten te komen… In de volgende artikels –en de vele reacties eronder– vind je in elk geval alvast een heleboel aanknopingspunten:
Katja
16 oktober 2014Dank voor je antwoord Paul, maar alles wat eventueel naar ontstekingen wijst via bloedonderzoek is allemaal goed, heb voor de rest ook geen afwijkende waarden. Dat is ook de reden dat het vochtoedeem mij zo frustreert, ben bij een internist geweest en die heeft geen idee, schiet allemaal niet op. Inmiddels al 7 jaar oedeem, bah!
Katja
15 oktober 2014Sinds een aantal jaar heb ik oedeem wat zich langzaamaan door mijn hele lichaam verspreidt. Door een injectie met Triamcinolon 100 mg raakte ik 4 kilo vocht kwijt, maar geen arts kan verklaren hou dit kan. De injectie kreeg ik voor een andere aandoening. Nu lees ik voor het eerst over ontstekingsoedeem en ik kan dit op mijn situatie goed plaatsen. Kan iemand mij vertellen welke arts hier meer van kan weten zodat dit bij mij onderzocht kan worden?
Paul
15 oktober 2014Beste Katja, Een ontsteking kan worden ontdekt aan de hand van bepaalde ontstekingswaarden oftewel ontstekingsindicatoren in het bloed. Afhankelijk van de soort ontsteking, de locatie ervan en de onderliggende aandoening die de ontsteking veroorzaakt, kunnen er talloze verschillende ontstekingswaarden worden onderscheiden. Het is dus niet haalbaar om je bloed zomaar eventjes op alle verschillende ontstekingsparameters te laten testen/controleren. Een algemene indicator is CRP (C-reactief proteïne); dit eiwit wordt door je immuunsysteem vrijgemaakt om ontstekingen te bevechten,dus als er veel van in je bloedbaan circuleert, is de kans op een aanwezige ontsteking aanzienlijk. De CRP in je bloed is niet specifiek genoeg om de achterliggende oorzaak van een ontsteking aan te tonen, maar het dient in geval van een sterk verhoogde bloedwaarde wel als signaalmolecuul; zodoende indiceert het of er al dan niet aanvullend medisch onderzoek nodig is. Voordat CRP werd toegepast, werd er voor het aantonen dan wel uitsluiten van een ontsteking veelal gebruikgemaakt van de BSE (erytrocyt-bezinkingssnelheid), maar die methode is inmiddels behoorlijk achterhaald. Een specifieke ‘ontstekingsspecialist’ bestaat niet; daarvoor bestaan er te veel verschillende soorten ontstekingen, te veel verschillende locaties waar een ontsteking zich kan voordoen en te veel potentiële veroorzakers. Welke arts of specialist ‘verantwoordelijk’ is voor en verstand heeft van een bepaald soort ontsteking, is dus sterk afhankelijk van de aard en locatie van de betreffende ontstekingsreactie. Al met al is een ontstekingswaarde c.q. ontstekingsparameter c.q. ontstekingsindicator een veranderlijk getal dat een aanwijzing vormt voor de invloed van een bepaalde functie en/of grootheid op het zich voordoen van een ontsteking in je lichaam. Eventuele verhoogde ontstekingsgetallen kunnen worden aangetoond middels bloedanalyse. Zolang je nog niet onder behandeling bent in het ziekenhuis wordt er meestal bloed geprikt bij een huisartsenlaboratorium. Je huisarts kan je een verwijsbrief geven voor zulks bloedonderzoek. (bron) Groeten & sterkte, Paul