Kniepijn is een veelvoorkomende aandoening. Dat komt omdat je kniegewrichten aan één stuk door worden belast en bewogen. Pijn in je knie kan op allerlei manieren ontstaan en zodoende talloze mogelijke oorzaken hebben. We onderscheiden om die reden verschillende soorten knieklachten. Het belangrijkste onderscheid bij kniepijn is als volgt:
- Constante kniepijn (altijd aanwezig)
- Functionele knieklachten (bij beweging van het kniegewricht)
- Pijn die uitstraalt naar de knie (maar elders ontstaat)
- Pijnklachten nabij de knieschijf / patella / kniekop / kniebolling
- Pijn aan de zijkant van de knie (binnenkant / binnenzijde of buitenkant / buitenzijde)
- Pijn in de knieholte oftewel kniekuil
Daarnaast kan pijn aan de binnenkant/binnenzijde van de knie voorkomen; dit noemt men ook wel de knieholte of kniekuil… En aan de buitenkant/buitenzijde van de knie, ook wel de kniebolling of knieschijf genoemd. In dit artikel bespreken we de 14 vaakst voorkomende oorzaken van knieletsel en kniepijn en de bijbehorende behandelingen…
1. Spierpijn in je knie
Spierpijn in de knieën ontstaat veelal door intensieve (over)belasting van de kniespieren, bijvoorbeeld na krachttraining of zwaar-lichamelijke arbeid. Deze vorm van pijn in je knie gaat veelal samen met spierverkramping in de knieholte en pijn in de bovenbeenspieren en kuitspieren. “Gewone” spierpijn in de knieën gaat altijd vanzelf over. Je kunt dit soort kniepijn desgewenst verzachten door tijgerbalsem in je knieholte te smeren.
2. Pijn in de knie door meniscus
Menisci zijn kraakbeenschijfjes die zich los tussen de benige uiteinden van sommige gewrichten bevinden. Bij de mens zit er een binnenmeniscus (mediale meniscus) en buitenmeniscus (laterale meniscus) in allebei de kniegewrichten. Deze halvemaanvormige schijfjes zorgen ervoor dat je kniebewegingen soepel verlopen en beschermen zodoende je botten.
Bij een plotselinge, ongelukkige draaibeweging van het kniegewricht kan een meniscus inscheuren. Via zo’n scheurtje kan bloed en/of wondvocht in je knie terechtkomen, waardoor pijn optreedt. Dit fenomeen wordt ook wel een “voetbalknie” genoemd. Bij een meniscus-blessure doet je knie voornamelijk pijn tijdens het lopen en rennen. Daarnaast ontstaat pijn als je op de binnenkant of buitenkant van je knie drukt.
Een klein scheurtje in je meniscus geneest veelal vanzelf, maar dan dien je wel heel erg veel rust te nemen. Doe je dat niet, dan kan de meniscus verder inscheuren, met hevige (chronische) knieblessures tot gevolg. In geval van ernstige meniscusblessures is veelal een operatie nodig om het beschadigde deel van de kraakbeenschijf te verwijderen.
3. Geblokkeerd kniegewricht = kniepijn
Als er een stukje bot of kraakbeen afbreekt en tussen het kniegewricht vast blijft zitten, dan kan je knie “op slot” raken. Je kunt je ‘geblokkeerde knie’ dan niet meer buigen of strekken. Als je dit toch probeert, treedt doorgaans hevige pijn in je knie op. Het vastzittende stukje kraakbeen in de knie kan in veruit de meeste gevallen worden verwijderd middels een kijkoperatie.
Een loszittend stukje kraakbeen in het kniegewricht is meestal afkomstig van de meniscus en wordt ook wel ‘gewrichtsmuis’ genoemd.
4. Knieklachten door knieslijmbeursontsteking
Pijn in je knie ontstaat in veel gevallen door ontsteking van je knieslijmbeurs. De slijmbeurs in je knie fungeert als een kussentje tussen pees en bot. Dankzij je knieslijmbeurs kan je kniegewricht zonder wrijving of schuring bewegen. Hoe frequenter en intensiever je je knieën belast, des te groter de kans dat de slijmbeurs in je knie ontstoken raakt.
Een knieslijmbeursontsteking ontstaat veelal door overbelasting. De slijmbeurs kan ontstoken raken als je veelvuldige, langdurige en extreem intensieve duw-, til- of trekkracht uitoefent op het kniegewricht. Je knieslijmbeurs kan tevens ontstoken raken als je extreem vaak op je knieën zit; denk maar eens aan tegelzetters, tapijtleggers, loodgieters en stratenmakers. De kans op overbelasting van je knieslijmbeurzen is extra groot als je zwakke spieren, pezen of banden in je kniegewrichten hebt (door onderontwikkeling, slijtage o.i.d.).
Het belangrijkste wat je kunt doen om kniepijn door je knieslijmbeurs te voorkomen is een “natuurlijke” en ergonomisch verantwoorde houding aannemen en belasting van je knieën beperken. Als de slijmbeurs in je knie toch ontstoken raakt, dan kan een injectie met cortisol/hydrocortison (Solu-Cortef® e.a.) in combinatie met rust, drukverband en/of puncties uitkomst bieden. Als de pijn in de knie niet verdwijnt, dan dient de knieslijmbeurs doorgaans operatief te worden verwijderd.
5. Zere knie vanwege kniebanden & kruisbanden
Het kniegewricht bevat vier kniebanden: een binnenste band, een buitenste band en twee kruisbanden. Deze banden verbinden de onderlinge gewrichtsonderdelen met elkaar, waardoor je onderbeen vast blijft zitten aan je bovenbeen. Bovendien zorgen je kniebanden voor versteviging, bescherming, stabiliteit en mobiliteit van de kniegewrichten.
Door een ongelukkige beweging, val of klap kan kniebandletsel optreden. Dit gebeurt vooral bij een “ongelukkige” sprong. Een knieband kan uitrekken, inscheuren of afscheuren waardoor hevige pijn in je knie ontstaat. Naast kniepijn treedt er doorgaans zwelling van de knie op, alsmede bloeduitstortingen (blauwe plekken) en functieverlies van het kniegewricht.
Indien de kniepijn draaglijk is, is het goed om voorzichtig te blijven lopen. Lukt dit niet, dan dien je enkele dagen rust te nemen. Koel je knie met ijs en gebruik krukken voor noodzakelijke verplaatsing. Soms kan het helpen om de knie in te zwachtelen met drukverband. Om krachtverlies te beperken, dien je zo snel mogelijk weer te beginnen met lopen.
6. Kniepijn wegens verzwikking c.q. verstuiking
Pijn in de knie wordt in veel van de gevallen veroorzaakt door een ‘verzwikking’, ‘verstuiking’, ‘verdraaiing’ oftewel ‘verrekking’ van het knie-gewricht. Deze vorm van pijn in de knie ontstaat doordat banden, kapsels of ligamenten in de knie zijn opgerekt, bijvoorbeeld door overbelasting of trauma.
Men spreekt van een verzwikte of verstuikte knie als de vlakken van het kniegewricht niet meer stabiel tegen elkaar liggen, maar nog wel met elkaar verbonden zijn. Zowel je kniegewricht als je knieschijf kan een verstuiking oplopen. Kniepijn door een verstuikte knie geneest doorgaans vanzelf als het kniegewricht voldoende wordt ontzien en gekoeld.
7. Knie-ontwrichting veroorzaakt pijn in de knie
Als er meerdere kniebanden volledig afscheuren, dan kan er een ‘knieontwrichting’ optreden, met extreme kniepijn tot gevolg. Dit fenomeen staat ook wel bekend als ‘knie-luxatie’ of “uit de kom” raken van je knie. Ook de bolling van je knie (‘knieschijf’) kan uit de kom raken. Als de knieschijf volledig “uit de kom” raakt, dan spreekt men ook wel van ‘knieschijfontwrichting’ oftewel ‘patella-luxatie’.
In sommige gevallen geneest de knie vanzelf nadat het ontwrichte deel terug in de kom is gezet. Vaak is fysiotherapie, krachttraining en medicatie nodig om het herstel te bespoedigen. Als eventuele afgescheurde kniebanden zich niet voldoende herstellen, dan kan een knieoperatie of zelfs een halve of volledige knieprothese (“kunstknie”) nodig zijn.
8. Gekneusde knie veroorzaakt kniepijn
Onderhuids weefsel in je knie kan gekneusd raken door “impact” (slag, val, stoot e.a.). De gevolgen van een kneuzing lijken veelal op die van een verstuiking: kniepijn, zwelling, bloeduitstortingen etc. Een kneuzing wordt echter niet veroorzaakt door een “ongelukkige” draaibeweging van het kniegewricht, maar door een klap op de knie. Er is dan ook geen sprake van inscheuring of afscheuring van kapsels, banden of ligamenten.
Verschillende weefsels in je knie kunnen kneuzen, waaronder botten, spieren en bindweefsels. Een kneuzing gaat gepaard met een ontstekingsreactie (pijn, zwelling, verkleuring etc.). Een gekneusde knie gaat vanzelf over en kan worden behandeld met koude kompressen. Een ‘lichte kneuzing’ van de knie geneest doorgaans binnen drie weken; een ‘zware kneuzing’ binnen zes weken.
9. Bacteriële knie-infectie kan knieklachten geven
Van een bacteriële knie-infectie is sprake als zich bacteriën nestelen en vermenigvuldigen in het kniegewricht. Hierdoor ontstaat opeenhoping van pus in de knie, waardoor extreme kniepijn kan optreden. Een bacterie kan in de knie terechtkomen door een slijmbeursontsteking, open verwonding of knie-operatie. Een door bacteriën geïnfecteerde knie wordt doorgaans behandeld met antibiotica.
10. Pijn in de knie door beknelde zenuw…
In de knieholte bevinden zich een aantal belangrijke zenuwen. Als er een zenuw in de knie bekneld raakt, kan hevige zenuwpijn in het kniegewricht optreden. De pijn kan in de knieholte ontstaan, maar ook uitstralen naar de knie. De ‘gezamenlijke peroneale zenuw’ is relatief vaak de dupe van beknelling. Deze zenuw ligt aan de achterzijde van je dijbeen en splitst zich onder de knie op in twee takken. Als gevolg van een beknelde peroneale zenuw in de knie kan peroneus-neuralgie optreden. In veruit de meeste gevallen gaat het om kleine (perifere) zenuwen in de knie. Fysiotherapie of manuele therapie kan meestal uitkomst bieden bij een zenuwbeknelling in of nabij het kniegewricht.
11. Reuma in je knieën veroorzaakt kniepijn
De knieën worden continu belast en zijn daardoor erg gevoelig voor de ontwikkeling van reumatische aandoeningen. “Reuma” is een verzamelnaam voor bijna 200 gewrichtsaandoeningen die niet ontstaan door letsel of ongeval. Hiervan komt een groot deel óók in de knieën voor. Reuma kent meestal een chronisch-progressief verloop: de klachten worden erger naarmate de tijd verstrijkt. Klachten kunnen verdwijnen (remissie), maar dat is relatief zeldzaam.
Bij reuma in de knieën moet je denken aan ontstekingsreuma (reumatoïde artritis e.a.), gewrichtsslijtage (artrose/kraakbeenslijtage e.a.) en “weke-delen-reuma”. Artrose in de knie staat tevens bekend als “gonartrose”. Reuma in je knieën wordt gekenmerkt door ontstekingspijn, bewegingspijn, vochtophoping en functieverlies van de knieën. In sommige gevallen ontstaat tevens bindweefselwoekering (fibrose) in het kniegewricht.
De kniepijn komt overigens niet van het kniekraakbeen zelf, maar van geïrriteerde en ontstoken banden, kapsels, pezen, spieren en ligamenten eromheen. De behandeling van kniepijn door reuma in de knieën is sterk afhankelijk van de exacte soort. Meestal worden er pijnstillers en ontstekingsremmers voorgeschreven.
12. Knieklachten door beschadiging van de kniepees
Pijn in de knie kan worden veroorzaakt door een blessure of overbelasting van de kniepees. De kniepees kan worden overbelast en inscheuren. Dit fenomeen komt relatief veel voor bij springers, waardoor een kniepeesblessure ook wel bekendstaat als ‘springersknie’ of ‘jumpers knee’. Overbelasting en/of inscheuring van de kniepees komt overigens ook erg vaak voor bij (onervaren) hardlopers.
Als de kniepees geïrriteerd, ontstoken, verzwakt of beschadigd raakt, ontstaat doorgaans drukpijn en zwelling aan de bovenkant van de knieschijf. In het beginstadium van een kniepeesontsteking of kniepeesblessure is doorgaans sprake van zeurende kniepijn na intensief gebruik van de knie. Als er geen maatregelen worden getroffen, kan de pijn in je knie echter chronisch worden. Blessering van de kniepees kan worden voorkomen door voldoende rust, goede sportschoenen en voorkoming van overgewicht.
Overbelasting van de kniepees wordt ook wel ‘apexitis patellae’ genoemd; meestal ontstaan in dat geval knieklachten ter hoogte van de aanhechting van de kniepees aan de onderpool van de knieschijf.
13. Een kniefractuur betekent pijn in je knie
Kniepijn kan ontstaan ten gevolge van een gebroken kniebot. Een gebroken knie (onderbeen/bovenbeen) staat ook wel bekend als ‘kniebreuk’ of ‘kniefractuur’. Ook je knieschijf kan breken; dit wordt ook wel een ‘knieschijfbreuk’ of ‘knieschijffractuur’ genoemd. Als een fragment van de knieschijf afbreekt en in het kniegewricht terechtkomt, kan de knie “op slot” raken.
Een gebroken knie ontstaat meestal door een harde val of klap, maar soms ook door botontkalking (osteoporose). Een gebroken knieschijf dient te worden hersteld. Afhankelijk van de soort breuk kan een knie-operatie nodig zijn waarbij knie-implantaten worden ingebracht. Vervolgens wordt een gipsverband aangelegd. Als de fragmenten van de knieschijf bijeen worden gehouden door pezen, banden en ligamenten, dan kunnen de beenderen vanzelf weer vastgroeien.
14. Kniekuilcyste kan kniepijn veroorzaken
Een cyste in de knieholte wordt ook wel “kniekuilcyste” of “baker-cyste” genoemd. De cyste zelf is doorgaans pijnloos en voelt aan als een zacht gezwel, gevuld met vocht. Omdat een cyste in de knie in de meeste gevallen wordt veroorzaakt door een blessure of reuma, kan een cyste soms wél de oorzaak van eventuele kniepijn aanwijzen. Een Baker-cyste of Bakerse cyste in de knie verdwijnt meestal vanzelf nadat de achterliggende oorzaak van de kniekuilcyste wordt behandeld.
Tot slot
De knieën zijn de grootste gewrichten van het menselijk lichaam. Ze worden continu gebruikt en belast, en krijgen zodoende erg veel te verduren. Hoe meer je loopt, tilt, bukt, knielt en hurkt, des te groter de kans op overbelasting, slijtage, irritatie en pijn in je knieën. De 14 bovenstaande oorzaken van knieklachten zijn overigens niet de enige mogelijke redenen waardoor pijn in je knieën kan ontstaan. Zo kan kniepijn tevens worden veroorzaakt door:
- PFPS (Patello Femoraal Pijn Syndroom)
- Patella-luxatie
- “Lopersknie”
- Ziekte van Osgood-Schlatter
- X-benen of O-benen (bron)
- Chondromalacia (rafelen van knieschijfkraakbeen)
Heb jij ervaring met kniepijn? Of heb je vragen of opmerkingen m.b.t. pijn in de knieën? Laat hieronder je reactie achter!
