Verdrinken herkennen: weet jij hoe een verdrinking eruitziet?!

Veel mensen hebben voor zichzelf een heel duidelijk beeld van hoe een verdrinking eruit zou moeten zien: Iemand zakt plotseling onderwater en probeert vervolgens een tijdje te watertrappelen terwijl hij/zij theatraal met (één van) beide handen zwaait en om hulp schreeuwt’… Deze veronderstelling van een verdrinkingsscenario komt echter zelden overeen met de werkelijkheid en is daarom zéér gevaarlijk. Hieronder lees je precies hoe je een verdrinking wél zou kunnen proberen te herkennen…

Anders dan in tekenfilms & stripboeken…

Veel mensen hebben zich onbewust laten beïnvloeden door films, tekenfilms, televisieseries en stripboeken. Mensen die verdrinken, vertonen namelijk zelden tekenen van onraad. Als je dreigt te verdrinken, kun je –door gebrek aan zuurstof– namelijk niet om hulp roepen. En als je onverhoopt boven water probeert te blijven, kun je niet met je armen boven je hoofd zwaaien. Een potentiële verdrinking is pas écht kritiek als iemand volkomen stil en roerloos is. Iemand die niet beweegt, dient daarom eerder te worden gered dan iemand die nog om hulp kan schreeuwen en wild kan zwaaien.

Bovendien is er bij acuut en kritiek verdrinkingsgevaar nagenoeg altijd sprake van de zogenaamde ‘instinctive drowning response’ (IDR) oftewel ‘instinctieve verdrinkingsreactie’ (IVR). Het gaat hier om een instinctieve / automatische / onbewuste respons van het menselijk brein om een daadwerkelijke verdrinkingsdood koste wat kost te voorkomen. Deze reactie kan niet doelbewust worden tegengegaan of tegengewerkt, ook al zou je nóg zo graag willen. (bron + bron + bron + bron)

Instinctive Drowning Response’ (IDR)

Iemand die in het water ligt en écht het punt heeft bereikt waarop men zo goed als verdrinkt, dan neemt het lichaam –onder invloed van de hersenen– instinctief een bepaalde houding aan. Deze houding kan op het oog verrassend KALM en STIL op anderen overkomen; in tegenstelling tot wat velen van een dergelijke ingrijpende situatie vermoeden of verwachten. De lichaamshouding van iemand die in een ‘instinctieve verdrinkingsrespons’ verkeert, wordt veelal gekenmerkt door de volgende eigenschappen:

1. Het ademhalingsstelsel is ontworpen om adem te halen; iemand die verdrinkt, is dan ook fysiek onvermogend (‘niet in staat’) om tegelijkertijd om hulp te roepen.
2. De mond van iemand die in verdrinkingsnood verkeert, blijft doorgaans niet lang genoeg boven het wateroppervlak om effectief te kunnen uitademen en inademen alvorens men weer ‘kopje onder gaat’.
3. Verdrinkende mensen kunnen meestal niet om hulp zwaaien. Ze spreiden hun armen juist instinctief zijwaarts zodat ze zich kunnen afzetten tegen het wateroppervlak, zodoende het lichaam optimaal te kunnen opheffen, en de mond zo hoog mogelijk opwaarts te kunnen houden.
4. Iemand in absoluut verdrinkingsgevaar kan zijn/haar armbewegingen en handbewegingen niet vrijwillig of doelbewust controleren; niet om te zwaaien, maar ook niet om bijvoorbeeld een touw,reddingsboei of andersoortige reddingsmateriaal beet te pakken of op te vangen.
5. Tijdens de instinctieve verdrinkingsreactie is het menselijk lichaam van begin tot eind rechtop / opwaarts in het water gepositioneerd, zónder een duidelijk teken / bewijs van ondersteunend watertrappelen.
6. Tenzij degene wordt gered door een getrainde waterhulpverlener (‘lifeguard’ / badmeester / strandmeester / strandwacht / reddingszwemmer / reddingsbrigadier) kan iemand die verdrinkt gemiddeld slechts 20 tot 60 seconden strijden / spartelen / worstelen om boven het wateroppervlak te blijven, alvorens onderdompeling plaatsvindt en men mogelijkerwijs definitief onderwater verdwijnt.

Al met al gaat / gebeurt / verloopt verdrinken totaal anders dan veel mensen denken…

Verdrinking ziet er dus NIET uit als ‘verdrinken’

Gerenommeerd auteur Mario Vittone beschreef een indrukwekkend verhaal over een voormalig strandwacht (huidig scheepskapitein) die een potentiële verdrinking op 15 meter afstand herkende. De kapitein sprong van zijn boot, sprintte langs beide zwemmende ouders, en redde hun dochtertje dat nauwelijks 3 meter achter haar vader dreigde te verdrinken. Vittone zelf diende 19 jaar voor de Amerikaanse Marine en Kustwacht en zijn belangrijkste boodschap is: ‘Verdrinken ziet er niet uit als verdrinken’. (bron + bron)

Verdrinkingsdood: onopgemerkt & in stilte

Verdrinken gebeurt doorgaans onopgemerkt en in stilte. (bron) Alleen al in Amerika verdrinken jaarlijks om en nabij de 3.500 mensen. Één op de vijf is 14 jaar of jonger. Voor ieder kind dat verdrinkt, zijn er nog eens 4 kinderen die een potentiële verdrinkingsdood op het nippertje overleven. Talloze ouders hebben hun kind vóór hun ogen zien verdrinken, zonder de verdrinking als zodanig te herkennen. Aanvullende tekenen die kunnen wijzen op een potentiële verdrinking (vóórdat de instinctieve verdrinkingsreactie intreedt), zijn als volgt:

• Hoofd: laag in het water + achterover gebogen
• Ogen: gesloten glazige ogen, zonder focus óf dicht
• Mond: geopend, op (of onder) waterniveau
• Haar: hangt over voorhoofd, ogen en/of gezicht
• Ademhaling: hyperventileren, verslikken of stikken
• Beweging: zwemmen zónder vooruit te komen
• Statische houding: drijven op rug of buik, zónder de voeten of benen te bewegen
• Benen: soms stil / statisch / onbeweeglijk

En tot slot: soms probeert iemand die dreigt te verdrinken ogenschijnlijk een ‘onzichtbare ladder’ te beklimmen om verdrinking te voorkomen, hetgeen wel degelijk een situatie is die veelvuldig in stripboeken en tekenfilms wordt uitgebeeld…

Verdrinken lijkt niet op verdrinken: tot slot…

Dus ouders, verzorgers, oppassers en omstanders… Let op: kinderen die in het water spelen, maken doorgaans herrie en bewegen volop. Zodra een kind dat zich in het water begeeft onkarakteristiek STIL of ONBEWEEGLIJK is, ga je er direct naartoe om erachter te komen wat er aan deze stilte of onbeweeglijkheid ten grondslag ligt.

Heb jij iets gehad aan bovenstaande informatie over verdrinking? Deel hieronder jouw mening en opvattingen!