Broodwisseldieet: alles wat je moet weten over brood als dieet...

Het Brooddieet bestaat al sinds de jaren ’80 en was in die periode een behoorlijke rage. Volgens diverse websites volgden meer dan twee miljoen Nederlanders het brooddieet destijds. Aangezien er nog regelmatig vragen over binnenkomen bij Gezond’r hebben we dit dieet eens onder de loep genomen…

Wat is het broodwisseldieet?

Het broodwisseldieet werd bedacht door Dr. C.M. de Vos. Dankzij enkele publicaties in folders en tijdschriften is dit brooddieet groots in de belangstelling komen te staan onder een fikse groep Nederlanders.

De uitvinder van het broodwisseldieet —dokter De Vos– schreef in 1984 een boekje waarin hij zijn dieet nader omschreef. In dit boekje maakt hij allereerst duidelijk waarom sommige mensen te dik zijn, vervolgens schrijft hij over de medische en psychosociale gevolgen van overgewicht en tot slot vertelt hij dat het aan jouzelf is om af te vallen en dat die verantwoordelijkheid nimmer bij een ander ligt.

Dan wordt er over het broodwisseldieet verhaald… De gevolgen van het broodwisseldieet op het lichaam komen aan bod, evenals de voordelen ervan ten opzichte van andere afslankmethodes. Enkele voorbeelden van tussenkoppen zijn als volgt: “Het is maar wat je dik noemt”, “Eet een dikkerd echt zo veel?”, “Een brooddag, hoe kom ik daar doorheen?” en “Het wisseldieet, waarom is dat zo bijzonder?”.

Het brooddieet is een zogenaamd wisseldieet, hetgeen wil zeggen dat je de ene dag ‘normaal’ eet en de volgende dag voornamelijk brood, water, koffie, thee en bouillon. De bedenker beweert dat hiermee de alvleesklier wordt getraind, waardoor de insulineaanmaak wordt geremd. Zodoende zou het lichaam minder lichaamsvet opslaan en gemakkelijker afvallen…

A. Brooddagen

Tijdens een brooddag mag je zo veel brood eten als je wilt, maar dan wel bruine volkorenbroodsoorten, al dan niet geroosterd. En dan écht alléén maar brood, dus droog en zonder beleg. Hierbij dien je veel te drinken: geen sapjes en frisdranken, maar water, thee en koffie. Suiker en melk zijn dan weer niet toegestaan… Heldere bouillon mag wel.

B. Wisseldagen

Op gewone dagen oftewel wisseldagen eet je een ‘normale’ gezonde voeding. Voldoende groenten en vruchten… Ook weer brood (al is er óók een moderne variant waarbij je op een wisseldag juist géén brood mag), aangevuld met mager vlees en magere zuivel zoals yoghurt… Beperk snoep, snacks, frisdrank en alcohol… En vooral geen maaltijden overslaan.

Zorg in elk geval voor voldoende groente en fruit, melkproducten en brood. Zetmeelrijke producten laat je grotendeels links liggen, maar een paar aardappels of een handjevol rijst bij het diner is prima. Handhaaf een goede vetinname en eiwitinname; eet bijvoorbeeld vette vis, gekookte kipfilet of kalkoenfilet en bereid dit in olijfolie. En maak veel salades klaar!

Is het brooddieet gezond of ongezond?

Ik ben bij voorbaat geen voorstander van diëten waarbij je niet normaal. Een dieet waarbij de focus ligt op één specifiek voedingsmiddel vind ik des te twijfelachtiger. En het brooddieet is er daar één van. Je krijgt op de brooddagen bij lange na niet de benodigde voedingsstoffen / bouwstoffen binnen die door je lichaam vereist. Vooral het gebrek aan eiwitten zorgt voor verlies van spiermassa.

Volgens de site brood.net (van het Voorlichtingsbureau Brood) is het broodwisseldieet wél gezond, zolang je het dieet niet langer volgt dan 6 weken achtereenvolgens. (bron) Deze uitspraak doen zij op basis van een onderzoek dat uitgevoerd is door TNO. Ik heb contact opgenomen met TNO en het Voorlichtingsbureau Brood om inzicht te krijgen in dit onderzoek. Hierover later meer! Ook het Voedingscentrum ziet het probleem overigens niet…

Kun je afvallen met het brooddieet?

Overtollige kilo’s raak je zeker kwijt met dit dieet, maar dat geldt voor elk dieet waarbij je –volgens mijn berekening– amper 600 kilocalorieën per brooddag eet. De kans is bovendien erg groot dat je op de dagen waarop je normaal mag eten de ‘schade’ van de hongerdagen gaat inhalen. Ook wordt er geen onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen, wat op z’n minst opmerkelijk te noemen is. Mijn advies is daarom om het brooddieet links te laten liggen en te gaan voor een gezondere optie waarbij je geen honger lijdt, zoals het proteïnedieet. Ook zijn lifestyle diëten voor de langere termijn veel gezonder.

Voorbeeld van een brooddag

Mocht je toch het brooddieet willen proberen; dit is het officiële dieetprogramma van brood.net als volgt:

Ontbijt:

2 sneetjes volkorenbrood + 2 koppen thee

Tussendoor:

koffie zonder suiker en melk, 1 sneetje roggebrood
water

Lunch:

1 kop heldere bouillon
2 volkoren meergranenbroodjes
water / thee

Tussendoor:

thee zonder suiker
1 snee volkorenbrood

Diner:

1 kop bouillon
½ volkoren stokbrood
water

’s Avonds

thee of koffie zonder suiker
light frisdrank / water
1 sneetje volkorenbrood

Brooddieet: variatie

Er zijn overigens ook diverse variaties te vinden qua brooddiëten, waaronder de volgende:

Ontbijt: drie sneetjes grof volkoren, dun besmeerd met boter en dun belegd met bijvoorbeeld honing of ander zoet of met kaas.
Lunch: twee dun beboterde sneetjes met kaas, komkommer, tomaat en sla.
Diner: twee dun beboterde sneetjes met ‘warm’ beleg, en een kopje bouillon.
Tussendoor: koffie en thee zonder suiker. Per dag een appel, een sinaasappel en een klein glas karnemelk, magere melk of yoghurt.

Op zaterdag en zondag, vervang je twee maaltijden door brood en neem je een kwartier voor de ‘warme’ maaltijd één sneetje grof volkoren en eet dan gewoon mee met de rest van het gezin. (bron)

Brood & afvallen: kun je afslanken ondanks boterhammen?

Brood is volledig ingeburgerd in de Nederlandse samenleving. Voor veel mensen zijn 2 van de 3 hoofdmaaltijden broodmaaltijden. Hoe meer brood je eet, des te effectiever je kunt afvallen door verstandig om te gaan met brood…

1. Belang van volkoren

Volkorenproducten zijn voedingsmiddelen waarin volledige grasvruchten zijn verwerkt. Van deze zogenaamde “hele” granen wordt uitsluitend het oneetbare kaf verwijderd. Naast de binnenkant –de graankorrel– is ook de buitenkant –de zemel– bewaard gebleven.

De zemel oftewel het vlies is het gezondste deel van het hele graan. Hierin bevinden zich de meeste vezels en micronutriënten. Vervang daarom wit brood door volkorenbrood, witte pasta door volkorenpasta en witte rijst door zilvervliesrijst.

2. Geraffineerde bloem

Witte bloem is sterk geraffineerd meel. De basis van bloem is volkorenmeel, maar alle gezonde vezels en bouwstoffen zijn eruit gefilterd. Wat overblijft is een wit poeder dat bijna net zo slecht is als suiker.

Geraffineerd meel wordt niet alleen gebruikt voor wit brood, maar voor allerlei meelproducten. Denk maar eens aan witte pasta, crackers, pizzabodems, croissants, koekjes en gebak. Als je wilt afvallen, dan moet je witte bloem zo veel mogelijk mijden.

3. Trap niet in “extra gezond brood”

Brood is in principe heel gezond. Trap echter niet in wit brood met toegevoegde vezels of extreem donkerbruin brood. Brood moet allereerst hele tarwegraszaden bevatten. Meel van hele granen wordt ‘volkoren tarwemeel’ genoemd.

Volkorenbrood is dus wat je zou moeten eten als je wilt afvallen. Zelfs de kleur van brood zegt lang niet altijd iets over de samenstelling en voedingswaarde ervan. Zo zijn er veel bruine broden op de markt die niet gezonder zijn dan wit brood; ze worden kunstmatig gekleurd met moutextract of gekarameliseerde suiker.

Op hoopvolle, veelbelovende broodnamen moet je al helemaal niet letten. Zo bevat meergranenbrood meerdere granen, maar dat hoeven niet per se hele granen te zijn.

Eet dus alleen meergranenbrood, vikorn of desembrood als je zeker weet dat het is gebakken van volkorentarwemeel. Toegevoegde pitten en zaden zoals sesamzaad, zonnebloempitten en pompoenpitten zijn overigens hartstikke gezond, maar ondergeschikt aan het volkoren-aspect.

4. Hartig broodbeleg

Gebruik liever hartig broodbeleg dan zoet broodbeleg. Zo leveren onverwerkt, mager vlees, magere kaas en pindakaas zonder toegevoegde suikers veel nuttige voedingsstoffen.

Chocopasta, hagelslag en jam leveren daarentegen vooral lege calorieën. Bovendien is het raadzaam om dun te smeren en halve plakken kaas- en vleesbeleg per boterham te gebruiken.

Vezelrijk witbrood met toegevoegde vezels gaat nergens over…

Voedingsvezels –of kortweg vezels– zijn erg belangrijk voor afvallen. Voedingsvezels brengen namelijk verregaande voordelen met zich mee als het aankomt op het hongergevoel, de stofwisseling en de maag-darmfunctie.

Volkorenbrood zit boordevol vezels. ‘Gewoon’ bruin brood bevat slechts een deel van deze vezels. Wit brood bevat nauwelijks vezels omdat het vezelrijkste deel van de graankorrel (zemel of vlies) eruit is gehaald. Maar nu is er ook wit brood mét de nodige vezels, althans dat wordt beweerd…

Witbrood met een volkorenimago

Er is al enkele jaren brood op de markt met het imago ‘witbrood dat in essentie volkorenbrood is’ (o.a. Blue Band Goede Start!). De Maastrichtse hoogleraar Fred Brouns beweerde op Radio 1 (Radio Kassa) en tijdens zijn presentatie op de ‘Themadag Granen’ in Wageningen dat dit imago van ‘vezelrijk volkorenbrood’ volkomen onterecht is. Hij stelt: ‘Het is wit brood met volkorenbestanddelen, maar dat is absoluut niet hetzelfde als volkorenbrood. Het gaat hier om een unjustified [red: ongestaafde] voedingsclaim’. (bron)

Wezenlijk verschil tussen wit & volkoren

Witbrood met toegevoegde voedingsvezels zou ervoor moeten zorgen dat kinderen die geen bruin brood of volkoren brood lusten tóch de nodige vezels binnenkrijgen. Ook Brouns’ kinderen eten het verrijkte witbrood, maar zeker niet voor de zogenaamde “extra voedingswaarden”. Want juist díé componenten waarin de voedingswaarde van volkoren zit –namelijk de vliezen– worden niet toegevoegd’, aldus Brouns. Vezelrijk witbrood maakt dus nog geen volkorenbrood…

Cellulosevezels versus aleuronvezels

Voor de vezels die men aan witbrood toevoegt, worden doorgaans cellulosevezels gebruikt. Cellulose is dan wel een tarwebestanddeel, maar het menselijk lichaam doet er helemaal niks mee. Het vult de maag, maar het heeft geen enkele voedingswaarde of beschermingswaarde. Vezel-verrijkt oftewel ‘vezelrijk’ witbrood bevat dus wel vezels, maar niet de voedingsvezels die zo belangrijk voor je zijn. Fred Brouns zou graag zien dat de voedingsmiddelenindustrie vezels uit de aleuronlaag van granen gaat gebruiken en niet uit de celluloselaag.

Dáár zit namelijk de toegevoegde waarde van de hele graankorrel in. En dat is ook precies de reden waarom we er bij Gezond’r op blijven hameren dat het er niet alleen om gaat hoeveel vezels je eet, maar vooral ook om de soorten vezels die je binnenkrijgt. Want waar veel instanties nog altijd aan voorbijgaan is dat er heel veel verschillende sóórten c.q. typen vezels bestaan, waaronder harde, zachte, viskeuze, water-oplosbare, onoplosbare, fermenteerbare, niet-fermenteerbare, vocht-absorberende, deels verteerbare vezels, volledig onverteerbare, koolhydraatachtige en houtstof-achtige vezels…

Vezelrijk witbrood: tot slot…

En omdat de verscheidenheid aan vezeltypen zelden wordt benadrukt –en zodoende bij velen onbekend is– maken broodfabrikanten gaarne misbruik van deze onwetendheid. Zij plempen rustig 100 gram nutteloze cellulose in een kilo broodbakmix voor ‘vezelrijk witbrood’ en zetten in koeienletters op hun broodverpakking: “10 gram vezels per 100 gram!” Terwijl je hier als consument in feite helemaal niet gezonder van wordt… en mogelijkerwijs zelfs ongezonder! Zie desgewenst ook de volgende artikels:

Al met al is ‘vezelrijk witbrood’ oftewel ‘vezel-verrijkt wit brood’ géén deugdelijk alternatief voor volkorenbrood en kun je véél beter natuurproducten eten die van nature rijk zijn vaan voedingsvezels.

Kun jij bovenstaande lijst met gezonde brood-tips voor afvallen aanvullen? Of heb jij het brooddieet weleens gevolgd, en zo ja, wat is jouw ervaring met dit dieet? Deel jouw opvattingen en bevindingen omtrent het broodwisseldieet in een berichtje hieronder!