Oedeem in het lichaam ontstaat onder meer als het hart het aanbod van terugvloeiend bloed niet goed kan opnemen. Dit fenomeen staat ook wel bekend als cardiaal oedeem oftewel hartoedeem en kan allerlei oorzaken hebben, waaronder een disfunctie van de hartklep, een gebrekkige pompfunctie (hartzwakte) of een ontoereikende doorbloeding van de hartspier zélf (ischemie). Als het hart niet naar behoren functioneert, behoort cardiaal of cardiogeen oedeem doorgaans tot de symptomen…
Vocht vasthouden door hartklachten
Een cardiale c.q. hart-gerelateerde vochtophoping wordt veroorzaakt door een ziek, verzwakt of belemmerd hart. Vaak gaat het om een instroom- of uitstroombelemmering (door vernauwing of verstopping) of een defecte pompfunctie. Hierdoor kan het hart niet voldoende terugvloeiend bloed verwerken. Zodoende stijgt de veneuze druk en treedt er méér vocht buiten de vaten. Het resultaat is doorgaans oedeem in het onderlichaam, vooral in de onderbenen, enkels en voeten: beenoedeem.
Let op: met hartoedeem wordt soms ook vochtophoping ín het hartspierweefsel of ín het hartzakje bedoeld; dit is een levensbedreigende overdruk die tevens bekendstaat als ‘harttamponnade’…
Ischemie & ischemisch oedeem ín het hart
Een gebrekkige doorbloeding van het spierweefsel van het hart wordt ook wel ischemie genoemd. Het hartweefsel krijgt hierdoor te weinig zuurstof aangereikt, waardoor op den duur weefselsterfte optreedt. Weefselsterfte van het hart staat ook wel bekend als hartinfarct. Het hart zal op den duur minder goed werken als gevolg van een ischemische hartziekte. Vaak ontstaat pijn op de borst en meestal ook cardiaal oedeem.
Als vocht zich in zeldzame gevallen ophoopt ín aders, spreekt men ook nog weleens van intravasaal of intravasculair oedeem…
Veneus oedeem (door aders)
Een ader oftewel ‘vene’ is een bloedvat dat bloed terugvoert richting het hart. Veneus betekent dan ook ‘met betrekking tot de aders’… En met veneus oedeem wordt zodoende vochtstapeling bedoeld die ontstaat door een te hoge druk in het veneuze gedeelte van de bloedsomloop. Hierdoor wordt méér vocht uit de venen geperst dan het lymfestelsel kan verwerken. Bekende oorzaken van veneus oedeem zijn hypertensie (hoge bloeddruk), trombose (bloedstolsels) en varices (spataders). Veneus oedeem vindt veelvuldig plaats door toedoen van veneuze obstructies, onder andere door diepe veneuze trombose.
Het tekortschieten van de aders wordt ook wel onder de noemer “veneuze insufficiëntie” geschaard. Mochten er blijvende problemen zijn met de aders, dan spreekt men ook wel van chronische veneuze insufficiëntie oftewel CVI. Dit kan te maken hebben met een langdurige afvloedstoornis door gebrekkige vaatkleppen, verzwakt bindweefsel of trombosevorming. Vaak is er dan tevens sprake van terugvloeiing (reflux) en stuwing binnen het vaatstelsel, evenals pitting-oedeem en allerhande huidklachten.
Veneus oedeem is blauw bij staan, week tot hard bij aanraking, onderhevig aan ‘pitting’ en geeft plaatselijk lichte drukpijn. De tenen blijven oedeemvrij en bij het hoog leggen van de benen neemt de vochtophoping doorgaans af.
Hydropsie door spataders & trombose
Door toedoen van spataders ontstaat doorgaans veneuze insufficiëntie en wordt de druk op bloedvaten hoger. Ook bij trombose (vorming van bloedstolsels) in één of beide benen is de druk doorgaans hoger dan normaal, waardoor oedeem ontstaat. Deze druk kan tevens toenemen door overgewicht, warmte, langdurig staan, veelvuldig lopen en/of ouderdom. Veneus oedeem door toedoen van spataders wordt ook nog weleens ‘variceus oedeem’ genoemd.
Oedeem door hoge bloeddruk
Veel vormen van oedeem hebben direct of indirect te maken met een verhoogde bloeddruk oftewel hypertensie. Vocht wordt namelijk onder invloed van je bloeddruk uit je aders geperst en zodoende komt vocht “vrij” in je weefsels terecht. Dus hoe hoger je bloeddruk, des te groter de kans op vochtophopingen. Factoren die een verhoogde bloeddruk in de hand kunnen werken zijn onder meer: overmatige zoutconsumptie, overgewicht, roken, stress en zoethoutwortelextracten.
Tot slot
De bottom-line is dat het vasthouden van vocht in veel gevallen gerelateerd is aan hart, bloedvaten, bloed en/of bloeddruk. De onderliggende oorzaak is bijvoorbeeld een ontoereikende hartpompfunctie, een hartritmestoornis, een hartklepafwijking, een tekort of overschot aan bepaalde mineralen of een gebrekkige kwaliteit van de vaatwanden.
Heb jij weleens te maken gehad met cardiaal oedeem of veneus oedeem, dus vochtretentie vanwege hart of bloedvaten? Laat hieronder een bericht achter…
