Ontlasting wordt door velen als een onsmakelijk onderwerp beschouwd. Je uitwerpselen bestaan echter grotendeels uit de ballaststoffen van hetgeen je ongeveer een etmaal eerder hebt gegeten. Aan de hand van je stoelgang kun je bovendien veel herleiden m.b.t. je lichamelijke gesteldheid en gezondheid. Daarom hierbij alles over de kleur en samenstelling van de ontlasting van volwassenen, kinderen en baby’s…
Normaliter bruine ontlasting
Menselijke ontlasting (poep c.q feces c.q. stoelgang) is onder normale omstandigheden koperbruin tot donkerbruin van kleur. Deze kleur is te danken aan galkleurstof (bilirubine). Galkleurstof ontstaat in de lever bij de afbraak van rode bloedcellen. In het gunstigste geval zijn de uitwerpselen egaal van vorm en van kleur, en samengepakt tot een stevige, maar enigszins flexibele “worst” die aan een stuk de anus verlaat. Bij ideale en optimaal samengestelde ontlasting is gebruik van toiletpapier niet of nauwelijks nodig. Hierbij de afwijkende kleuren voor ontlasting…
1. Ontlasting is groen: waardoor groene stoelgang?
Groene ontlasting bij volwassenen ontstaat doorgaans door een teveel aan galkleurstoffen in de stoelgang. Een overschot aan galkleurstoffen in de ontlasting is het gevolg van een oververzadigde galblaas. De galblaas kan worden overbelast door overmatige productie van gal door de lever, een verminderde uitscheiding van galzouten door de galblaas of een verhoogde concentratie van cholesterol in de gal. Kortom: groene ontlasting ontstaat meestal door problemen met de galblaas of lever.
Je ontlasting kan overigens ook groen kleuren wanneer je veel groene bladgroenten of groene koolsoorten hebt gegeten (bladgroen / chlorofyl). Omdat de spijsvertering van een baby nog niet volledig ontwikkeld is, wordt de ontlasting van een baby extra snel groen door groene groenten en groene fruitsoorten.
2. Stoelgang is geel van kleur: waarom gele feces?
Je stoelgang krijgt een “vies gele” tot oker-achtige kleur als galkleurstof niet uit de lever en/of galblaas kan wegvloeien. Dit gebeurt meestal door een verstopping van de galbuis of leverbuis door toedoen van galstenen, leverstenen of gezwellen. Ook een galblaasontsteking kan gele (of okerkleurige) ontlasting veroorzaken.
Als galkleurstof niet wegstroomt, krijgen op den duur ook de huid, de mondslijmvliezen en het oogwit een geelachtige gloed/kleur (geelzucht). Gele of okerkleurige ontlasting (of geel slijm bij de ontlasting) kan overigens ook ontstaan door overmatig alcoholgebruik. Hierdoor scheidt de lever meer afvalstoffen uit in de ontlasting. Baby’s die borstvoeding krijgen, hebben ook gele tot okerkleurige ontlasting; dit wordt borstvoedingspoep genoemd.
3. Oranje ontlasting: hoe ontstaat een oranje stoelgang?
Oranje ontlasting heeft negen van de tien keer te maken met malabsorptie van vette door de darmwand. Het gaat doorgaans om vetten die niet of slechts deels door je spijsvertering kunnen worden afgebroken en zodoende slecht door de darmwand kunnen worden opgenomen. Dit kan liggen aan een het soort vet, maar ook aan een afwijking van je spijsvertering. Een hele bekende veroorzaker van oranje ontlasting is een onverteerbare was-ester die voorkomt in bepaalde tropische en subtropische vissoorten, waaronder botervis en botermakreel. Meer over oranje stoelgang kun je lezen in dit artikel over oranje ontlasting door voedingsvet & was-esters…
4. Feces is grijs van kleur: waardoor wordt ontlasting grijs?
Een grijze stoelgang ontstaat meestal door problemen met de alvleesklier. Wanneer de alvleesklier geïnfecteerd of de alvleesklierbuis verstopt raakt, worden er te weinig vet-verterende enzymen (lipase) uitgescheiden. Zodoende ontstaat vet-diarree (steatorroe), wat zich uit in een grijze tot grijswitte, vette, brijige ontlasting (stopverf-ontlasting).
Vet-diarree kan overigens ook ontstaan door een (extreem) vetrijk dieet of malabsorptie (verminderde voedingsstof-opname door de dunne darm). Grijze ontlasting kan echter ook duiden op een leverfunctiestoornis of een hoge concentratie van gisten in de ontlasting, bijvoorbeeld door een schimmelinfectie (candida e.a.). Bij baby’s kan de ontlasting wit-grijs tot cement-grijs zijn door het eten van bloemkool en/of bananen. Hetzelfde geldt als de tandjes doorkomen (door het zuur dat het tandvlees week maakt).
5. Rode stoelgang – ontlasting is rood van kleur…
Een roestbruine tot roodbruine stoelgang is meestal te wijten aan voeding met veel rode kleurstoffen (rode kool, rode bietjes, rode paprika e.a.). Echter: als er helderrode (bloedrode) sporen in de ontlasting zitten, dan duidt dat doorgaans op een bloeding in het uiteinde van het spijsverteringskanaal (anus of endeldarm). Bloedingen kunnen ontstaan door aambeien, abcessen of tumoren, maar ook door (acute) ontstekingen, bacteriële infecties of wondjes. Des te donkerder de rode sporen, des te hoger in het spijsverteringskanaal zit de oorzaak van de bloeding.
6. Feces = zwart: hoe ontstaat een zwarte stoelgang?
Zwarte ontlasting kan duiden op ‘melena’ (geoxideerd “oud bloed”). Als een bloeding zeer hoog in het maagdarmkanaal gelegen is (slokdarm, maag e.a.), dan krijgt bloed namelijk de kans om te oxideren en zich te vermengen met de ontlasting. Zodoende ontstaat dan een gitzwarte, kleverige, teerachtige substantie met een typerende geur. De hoeveelheid bloed die leidt tot melena wijst op een aanzienlijke bloeding (zweer, perforatie, tumor e.a.). Zwarte ontlasting dient dan ook uiterst serieus te worden genomen.
Let wel: ook koolstoftabletten tegen diarree (Norit e.a.) of een overschot aan het mineraal ijzer in je bloed (ijzertabletten e.a.) kan zorgen voor zwarte ontlasting. Tot slot is ook de ontlasting van pasgeboren baby’s van nature zwart; deze wordt “meconium” genoemd.
7. Ontlasting is lichtbruin – Hoe ontstaat lichtbruine stoelgang?
Ontlasting kan zeer lichtbruin van kleur zijn. Middenbruine tot bleekbruine (ontkleurde) ontlasting is meestal te wijten aan een gebrekkige voedselvertering of een (extreem) zuivelrijk dieet. Het kan echter ook duiden op hepatitis A of een defect van lever, gal, darmen of alvleesklier.
Tot slot
Verkleurde ontlasting heeft in de meeste gevallen niets te maken met een medische aandoening. Zo kunnen bepaalde voedingsmiddelen, bepaalde medicijnen en bepaalde kleurstoffen je stoelgang van een ongebruikelijke kleur voorzien. Ook slijm is doorgaans volkomen normaal, zolang er maar geen sprake is van zwartheid, rode bloedsporen, pus en/of wormpjes. Harde keutels duiden meestal op een trage stoelgang of gebrek aan water of voedingsvezels. Zachte, brijachtige of waterige ontlasting (diarree) duidt meestal op een vetrijke voeding, slechte onttrekking van water of een virusinfectie (griep e.a.).
Heb jij vragen, opmerkingen, suggesties en/of bevindingen met betrekking tot de (afwijkende) kleur en samenstelling van je ontlasting? Laat dan hieronder je reactie achter!
