Een middenoorontsteking is een veelvoorkomende oorinfectie die ook wel bekendstaat als ‘otitis media’. Het middenoor is via de ‘buis van Eustachius’ verbonden met de neus-keelholte. Een middenoorontsteking ontstaat nagenoeg altijd door problemen met de “Eustachius-buis”. Hieronder bespreken we de oorzaken, symptomen & behandeling van een middenoorinfectie…
Wat is het middenoor?
Het middenoor bestaat voornamelijk uit de trommelholte: de holte die zich direct achter het trommelvlies bevindt. De trommelholte is via de ‘buis van Eustachius’ verbonden met de neus-keelholte. Het middenoor dient als een soort geluidsversterker voor het binnenoor.
Deze buisverbinding zorgt ervoor dat de luchtdruk in het middenoor gelijk blijft aan de luchtdruk buiten het lichaam. Bij het slikken en gapen worden kleine beetjes lucht aan- en afgevoerd via de “Eustachiusbuis”, waardoor de luchtdruk aan weerskanten van het trommelvlies gelijk blijft.
Symptomen middenoorontsteking
Een infectie van het middenoor veroorzaakt doorgaans een verscheidenheid aan klachten. De belangrijkste kenmerken en symptomen van een middenoor-infectie zijn als volgt:
- Hevige tot extreme oorpijn
- Slecht horen & oorsuizen
- Hoge koorts
- Verkoudheidsklachten (keelpijn, hoesten & snotteren)
- Grieperigheid (algehele malaise)
- “Vol gevoel” in het oor
- Spontane trommelvliesperforatie
- Loopoor (vocht en/of bloed)
- Opgezette lymfeklieren in de hals
Oorzaken middenoorontsteking
Er zijn een aantal mogelijke oorzaken voor een middenoorontsteking. De belangrijkste oorzaken van een middenoor-infectie zijn als volgt:
1. Buis van Eustachius
Als de buis van Eustachius niet optimaal functioneert (opent & sluit), ontstaat onderdruk of zelfs een vacuüm op het middenoor. Door de onderdruk raakt het slijmvlies in het middenoor geïrriteerd & vochtig. Dit leidt op den duur tot vochtophopingen in het middenoor en uiteindelijk tot een middenoorontsteking. Dit gebeurt vooral bij jonge kinderen.
2. Trommelvlies
Het trommelvlies bevindt zich aan het einde van de gehoorgang en scheidt het middenoor van het binnenoor. Een infectie van het trommelvlies wordt ook wel myringitis genoemd. Een trommelvlies-infectie kan een middenoor-infectie veroorzaken en andersom. De exacte oorzaak van een trommelvlies-ontsteking is onbekend, maar men verondersteld dat een virus de veroorzaker is.
De aanwezigheid van “buisjes” oftewel trommelvliesbuisjes vergroten het risico op een trommelvliesontsteking en dus ook op een middenoorontsteking.
3. Verkoudheid
Een middenoor-infectie wordt opvallen vaak voorafgegaan door een neusverkoudheid. Een neusverkoudheid wordt veroorzaakt door een verkoudheidsvirus en zorgt ervoor dat de slijmvliezen van je neus, keel en oren opzwellen. Hierdoor kunnen de oren niet goed worden ontlucht, waardoor vocht en bacteriën zich gemakkelijk in het middenoor kunnen ophopen. Als je net verkouden bent geweest of griep hebt gehad, wees dan extra opmerkzaam bij oorpijn of andere oorklachten.
4. Plotseling drukverschil
Een middenoorontsteking kan worden veroorzaakt door een plotseling drukverschil. Een extreem drukverschil kan optreden bij:
- Vliegen (opstijgen & landen)
- Duiken, diepzeeduiken & snorkelen
- Diepe tunnel inrijden
Door het drukverschil kunnen bacteriën het middenoor in worden geduwd/gezogen. Een middenoor-ontsteking door drukvariaties wordt ook wel “barotitis” genoemd. In extreme gevallen scheurt het trommelvlies door de drukverandering; in dat geval spreekt men ook wel van “barotrauma”.
Behandeling van middenoorontsteking
Meestal gaat een middenoorontsteking vanzelf over, maar soms is behandeling noodzakelijk. Behandeling van een middenoor-infectie is vooral raadzaam als er een “loopoor” ontstaat waarbij wondvocht en/of bloed uit het oor komt. De bekendste behandelingen van een middenoor-infectie zijn als volgt:
1. Oordruppels
Bij een middenoorontsteking worden vaak allereerst zure oordruppels met azijnzuur of aluminiumacetotartraat gebruikt. Als deze niet toereikend blijken, wordt vaak Panotile® of Otosporin® ingezet. Deze oordruppels bevatten zowel antibiotica als corticosteroïden.
Bij een hevige, bacteriële middenoor-infectie worden breedspectrum antibiotica-oordruppels voorgeschreven. Deze druppels zorgen ervoor dat de bacteriën in de trommelholte doodgaan of zich in ieder geval niet meer zo snel vermenigvuldigen. Naarmate het aantal bacteriën afneemt, geneest de middenoor-infectie.
2. Neusdruppels
Omdat een middenoorontsteking in veel gevallen (indirect) wordt veroorzaakt door een verstopping van de neus, wordt bijna altijd een neusspray of neusdruppels voorgeschreven. Een neusspray met een fysiologische zoutoplossing of xylometazoline zorgt ervoor dat de neus open blijft.
3. “Buisjes”
Als een bacteriële middenoor-infectie niet overgaat of steeds weer terugkeert, spreekt men ook wel van een chronische oorontsteking. In dat geval is het verstandig om aan je huisarts een doorverwijzing naar de KNO-arts te vragen. Een KNO-arts zal dan waarschijnlijk beslissen om de neusamandelen te laten knippen en “buisjes” oftewel trommelvliesbuisjes te implanteren.
Een trommelvliesbuisje oftewel “buisje” vormt een kunstmatig gaatje in het trommelvlies en zorgt zodoende voor een open verbinding tussen het middenoor en de gehoorgang. Via het buisje kan er lucht in het middenoor komen, waardoor de functie van de buis van Eustachius (deels) wordt overgenomen. Dit verkleint de kans op vochtophopingen en bacteriën in het middenoor aanzienlijk.
4. Oor-operatie
Als het implanteren van buisjes niet toereikend is voor de behandeling van een middenoor-infectie, dan is een oor-operatie nodig. Het middenoor, binnenoor en rotsbeen worden dan volledig vrijgemaakt van vuil & ontstekingsweefsel. Deze operatieve ingreep vindt plaats onder algehele narcose.
5. Pijnstillers
Bij oorpijn kan paracetamol de pijn verlichten. Als het oor erg veel pijn doet, dan is ibuprofen de aangewezen pijnstiller. Ibuprofen werkt namelijk ontstekingsremmend, waardoor dit middel extra werkzaam is bij een oorontstekingen.
Hoe langer een middenoorontsteking voortduurt en onbehandeld blijft, des te groter de kans dat de oorinfectie overslaat op de dieper gelegen delen van het oor. Ga daarom bij hevige oorpijn of een loopoor direct naar de huisarts.
Tot slot
Als men het heeft over een oorontsteking, dan bedoelt men doorgaans een acute bacteriële infectie van het middenoor (“otitis media acuta”). Deze variant van de middenoorontsteking wordt meestal veroorzaakt door een plotselinge beschadiging of belemmering van de buis van Eustachius.
Bij een acute bacteriële oorinfectie is doorgaans sprake van hevige oorpijn, hoge koorts en uiteindelijk een loopoor waar bloed & wondvocht uitkomt. Na het “leeglopen” zijn de oorklachten doorgaans weer snel verdwenen. Een acute, bacteriële middenoorontsteking wordt nagenoeg altijd behandeld met antibiotica-druppels.
Bij een agressief beloop van een middenoorinfectie kan blijvende gehoorschade ontstaan. Hetzelfde geldt voor een middenoorontsteking die langdurig verwaarloosd wordt. Ga daarom met hevige oorpijn & oorklachten regelrecht naar de huisarts.
Heb jij ervaring met de behandeling van een middenoorontsteking of acute, bacteriële middenoorinfectie? Laat hieronder weten hoe ze jouw oorontsteking hebben behandeld…
