Oliebollen hebben een onwijs slechte reputatie. Een oliebol zou druipen van het vet en minstens zo veel calorieën leveren als roomijs. Oliebollen blijken echter helemaal zo slecht nog niet…
Een doorsnee oliebol weegt ongeveer 80 tot 100 gram. Voor het gemak houden we hieronder eenheden per 100 gram aan. We gaan er dus van uit dat een oliebol precies 100 gram weegt. Hierbij de voedingswaarden van een oliebol:
1 oliebol bevat:
- Ongeveer 200 tot 250 kilocalorieën
- Koolhydraten: +/- 35 tot 40 gram
- Eiwitten: +/- 5 tot 10 gram
- Vetten: +/- 5 tot 7,5 gram
- Water
Bovenstaande voedingswaarden zijn gemiddelden. De exacte voedingsstoffen zijn immers afhankelijk van o.a. de gebruikte ingrediënten, beslag-samenstelling, eventuele toevoegingen en bereidingswijze.
Voedingswaarde & calorieën in oliebollen
Op sommige websites (Calorielijst.nl, Voedingswaardetabel.nl, e.a.) staat vermeld dat een oliebol 260 à 280 kilocalorieën per 100 gram levert (wat al ruimschoots boven de absolute max zit). Volgens de hardnekkigste “anti-oliebol-extremisten” levert een oliebol zelfs 400 kilocalorieën per 100 gram. In werkelijkheid bevat een oliebol van 100 gram “slechts” 200 tot 250 kilocalorieën.
Vet in oliebollen
Het vetpercentage van oliebollen is sterk afhankelijk van hoeveel frituurolie een oliebol opzuigt tijdens het bakproces. De zuiging is weer afhankelijk van de expertise van de bakker (beslagsamenstelling, olietemperatuur, bereidingsduur etc.).
De meest magere oliebollen bevatten slechts 3,5 procent vet; de vetste oliebollen bevatten maar liefst 23,5 procent! Het gemiddelde vetpercentage van oliebollen varieert van ongeveer 7 tot ongeveer 12 procent. Een goede oliebol is dus helemaal niet vet, ook al doet de naam wellicht anders vermoeden.
Nuttige voedingsstoffen in oliebollen?
De slechte reputatie van de oliebol is niet helemaal uit de lucht gegrepen. Oliebollen bevatten naar verhouding namelijk erg weinig nuttige voedingsstoffen. Zo is de concentratie voedingsvezels, vitamines, mineralen en spoorelementen van een oliebol erg laag en in veel gevallen nagenoeg nihil. Een volkoren oliebol levert overigens nog iets aan voedingswaarde.
Oliebol = relatief gezond
Al met al hoeft een oliebol niet per definitie ongezond te zijn. Als een oliebol goed wordt gebakken, bevat deze betrekkelijk weinig vet. Oliebollen worden bovendien gebakken in plantaardige olie. Deze olie bestaat grotendeels uit (relatief onschadelijke) onverzadigde vetzuren.
Een oliebol bevat zelfs minder verzadigd vet dan een bruine boterham met kaas. Bovendien worden er op oudejaarsavond veel schadelijkere lekkernijen gegeten dan oliebollen. Zo levert een appelflap al snel 2½ keer zo veel calorieën als een oliebol; een appelbol zelfs 3 keer zo veel! Een oliebol kan er dus best mee door.
Oliebollen kankerverwekkend?
Oliebollen bevatten de kankerverwekkende stof ‘acrylamide. Deze stof ontstaat echter in alles wat gebakken wordt. De hoeveelheid acrylamide in een oliebol is zelfs extreem klein. Vergeleken met het effect van alcohol of tabak op kanker is de acrylamide in een oliebol –of zelfs 100 oliebollen– verwaarloosbaar. (bron)
Bereidingswijze: zelf de beste oliebol bakken
Maak zelf oliebollenbeslag of koop een pak beslag of mix voor oliebollen (bij voorkeur volkoren oliebollen). Een pak is makkelijk, dan weet je zeker dat de samenstelling qua gist en meel goed is. Voeg aan een pak kant-en-klare oliebollenmix water en/of bier toe; eventueel een eitje, maar géén extra melk! Eventuele krenten of rozijnen dien je eerst te laten weken/wellen en vervolgens te drogen.
Bak een oliebol bij voorkeur in zonnebloemolie (maar verhit zonnebloemolie niet te langdurig en niet te intens qua temperatuur). Ook pinda-olie en sla-olie zijn prima, maar deze zijn sterker van smaak. Frituurvet is niet raadzaam, dat zorgt voor een wit vetlaagje. Zorg dat het vet op 190 graden is voordat je gaat bakken, dan wordt de oliebol mooi van vorm, lekker krokant en bovendien mager. Gebruik voor een mooie, ronde vorm een grote ijslepel of kleine soeplepel.
Tip: Maak niet te veel beslag tegelijkertijd, want het beslag moet goed kunnen rijzen.
Tot slot
Oliebollen hebben een onwijs slechte reputatie. Een oliebol zou druipen van het vet en minstens zo veel calorieën leveren als chocoladeroomijs met extra slagroom. Oliebollen zijn echter helemaal zo slecht nog niet. In werkelijkheid bevat een grote oliebol van 100 gram “slechts” 180 tot 250 kilocalorieën.
In principe is er weinig mis met een oliebol. Het gevaar van oliebollen schuilt hem voornamelijk in de aantallen! Van brood met kaas heb je al snel genoeg; uit een schaal met oliebollen blijf je graaien en snaaien. Nederlanders verorberen op oudejaarsavond gemiddeld 5 oliebollen en 3 appelbeignets per persoon. Ook de hoeveelheid poedersuiker die je over je oliebol strooit, beïnvloedt het uiteindelijke aantal calorieën dat je binnenkrijgt enorm! De truc is dus om het bij 1 of hooguit 2 oliebollen te laten, dan blijft de (potentiële) schade tot een minimum beperkt.
Wat vind jij van (de voedingsstoffen in) oliebollen? Deel hieronder jouw oliebol-ervaring met anderen!
17 comments
Milan
30 december 2015De macro’s kloppen al niet in contrast met de calorieën die worden beweerd. Koolhydraten en eiwitten bevatten per gram namelijk 4kcal en vet per gram 9kcal. Zodoende kom je uit op 350kcal op basis van de macro’s, terwijl er 180-250kcal wordt gezegd. Artikel is niet serieus te nemen. Desalniettemin: geniet van je oliebol en doe wat werkt voor jou ;)
Paul
30 december 2015Beste Milan, De voedingswaarden van een oliebol zoals in het artikel hierboven omschreven… Ongeveer 200 tot 250 kilocalorieën; Koolhydraten: +/- 35 tot 40 gram; Eiwitten: +/- 5 tot 10 gram; Vetten: +/- 5 tot 7,5 gram… [(35 x 4) + (5 x 4) + (5 x 9) = 205]… [(40 x 4) + (10 x 4) + (7,5 x 9) = 267,5]. Zo ontzettend veel wijkt 205 niet af van 200… noch 267,5 van 250… Overigens wordt in bovenstaand artikel niet voor niets vermeld dat er sprake is van inschattingen en gemiddelden, aangezien de beslagsamenstelling en bereidingswijze enorm bepalend zijn voor de uiteindelijke voedingswaarde en voedingsstofdichtheid van een oliebol. Aangezien vooraf niet op de gram nauwkeurig kan worden voorspeld hoeveel eiwit, vet of koolhydraat je precies binnenkrijgt via het eindproduct, was het geenszins de bedoeling exacte hoeveelheden macronutriënten te koppelen aan hun calorische equivalenten. Daarnaast is de omvang van een oliebol nogal bepalend voor diens voedingswaarde… Groeten, Paul
Milan
30 december 2015Ha Paul. Samenstelling, bereidingswijze etc. heeft daar absoluut mee te maken! Desondanks werd die suggestie wel gewekt door de cijfers zo onder elkaar uiteen te zetten, maar ik zie dat ze al aangepast zijn. Dit weerhield mij er toen wel van om verder te lezen, tot nu. Mijn woorden neem ik dan ook terug. Zelf dacht ik overigens altijd dat oliebollen wel meer vet bevatte, dit valt echter alleszins mee als je het vergelijkt met de appelflappen e.d. ;) Groet, Milan
Paul
31 december 2015Dankjewel voor je input! Inderdaad heb ik aan alle cijfers ‘ongeveer’ en ‘plusminus’ toegevoegd. Daarnaast ieder zo z’n voorkeuren… :D Ik heb zojuist een paar ‘proef-oliebollen’ (ter voorbereiding op vanavond) in de Philips AirFryer gemaakt. Dankzij de AirFryer hoef je de oliebollen niet te frituren, waardoor er veel minder vet en calorieën aan te pas komen.
Voor ‘normale’ oliebollen gebruik je kant-en-klare oliebollenmix met een biertje, wat extra gist en eventueel rozijnen. Tien minuten op 200 graden Celsius in de AirFryer; na 5 minuten even omdraaien… En wil je gezondere volkorenoliebollen maken, dan kun je 3/5 volkorentarwemeel en 2/5 tarwebloem gebruiken. En dan (bruin)bier, instant gist, melk, boter, ei, basterdsuiker, kaneel en/of rozijnen toevoegen… Persoonlijk vind de AirFryer-oliebol beduidend lekkerder dan de gefrituurde variant, aangezien frituuroliebollen nagenoeg altijd druipen van het vet. En de AirFryer-oliebol is echt TE makkelijk om te maken. Veel minder geklooi zelfs dan met een frituur/friteuse… Er hoeft in principe helemaal geen vet aan te pas te komen, al kun je de oliebollen insmeren met een paar druppels zonnebloemolie. Nou ja, wellicht informatief voor mensen met een AirFryer die voor een gezondere oliebol willen gaan… En heb je geen zin om zelf volkorenoliebollen te maken, dan kun je ze in Amsterdam en omstreken kant-en-klaar kopen bij Hartog’s. ;)
Ano
20 april 2015ik snap dat je probeert te zeggen dat oliebollen van tijd tot tijd geen kwaad kunnen maar dit is hartstikke logisch . En t klopt niet dat de koolhydraten van een olie bol slechter zijn dan die van cola want alle suikers (versnelde ) worden op zelfde manier behandeld door je lichaam jij hebt totaal geen verstand van scheikunde overigens heb ik een bloed hekel aan melk :) ging me erom dat je een hypocriet bent en je zei idd niet dat melk slecht was is de artikel zelf maar ik zag wel dat jij een comment achter liet waarbij je zei dat melk nergens goed voor was dus waarom zou je t dan drinken. Oliebollen zijn ongezond 55 gram koolhydraten puur uit meel en suiker is veel en ongezond eens in de zoveel tijd kan t idd maar dat weet iedereen de reden waarom jij dit artikel schreef is onduidelijk
Paul
21 april 2015Yup, that’s me, just stating the obvious… Ik vraag me inmiddels oprecht af of je bovenstaand artikeltje over oliebollen überhaupt hebt gelezen, of enkel reageert op de titel… Nogmaals: melk is een gehypet product waarvan o.a. het Voedingscentrum aanraadt DAGELIJKS een halve liter te drinken. Een oliebol eet je eens per JAAR, en het punt van bovenstaand stukje is dan ook dat je je hier niet schuldig over hoeft te voelen omdat stelselmatige/ingebakken ongezonde eetgewoonten op de langere termijn veel schadelijker zijn dan sporadische ‘guilty pleasures’. Overigens vond je het artikeltje over oliebollen eerst nog onjuist, maar nu ineens te vanzelfsprekend. Dus je punt is inmiddels dat je allang wist dat een oliebolletje op z’n tijd geen kwaad kan (waardoor deze informatie voor jou persoonlijk weinig toevoegt). Nou ja, goed om te weten! :) Gelukkig wordt je mening niet door iedereen gedeeld. De reden dat ik dit artikel schreef, is namelijk dat er ook mensen zijn die er wel behoefte aan hebben. En zelfs jij hebt het gelezen (of in elk geval de titel), dat bedoel ik maar. ;) Aangezien er verder geen vragen in je verhaal staan, laat ik het hierbij. Succes verder met je strijd tegen de alom beruchte oliebol! Groeten, Paul P.S. Zoek het verschil eens op tussen meel en bloem; de meeste oliebollen worden namelijk helemaal niet gemaakt van tarwemeel, maar van tarwebloem; vandaar ook de tip om eens een volkoren-oliebol te proberen. Dat maakt direct ook het verschil ten aanzien van cola: de koolhydraten in volkorentarwemeel worden (dankzij de omliggende tarwevezels en tarwe-eiwitten) beduidend langzamer en gelijkmatiger opgenomen in de bloedbaan dan de snelle/simpele suikers in cola. Cola kun je dan ook beter vergelijken met de poedersuiker die velen over hun oliebollen strooien dan met de oliebollen zelf.
Ano
17 april 2015wat een onzin 55 gram koolhydraten is super veel. Teveel koolhydraten worden in het lichaam omgezet tot vet dus Paul als je geen inspiratie hebt schrijf dan voortaan niets ipv zulke grote onzin en dan ook nog eens plantaardige vetten erbij betrekken wauw trans vetten zijn ook plantaardige vetten ga je nu beweren dat die vetten goed zijn?! En ik vind jou behoorlijk hypocriet je schrijft een artikel over melk hoe slecht t wel niet is en nu doe je alsof olie bollen helemaal niet slecht zijn…en aub niet als argument gebruiken dat oliebollen weinig vet hebben en dus niet zo erg want cola heeft ook geen vet dan zou cola ook prima zijn om te drinken of bijv MELK :) cola heeft wel suikers en dat hebben oliebollen ook in grote hoeveelheden . Dus dat jouw beweringen kloppen gewoon niet en en je conclusie is ook super raar dat geld toch voor alle voedingsmiddelen? Wat een onzin en ohja je schreef Ook dat gedestilleerde dranken zoals wodka geen koolhydraten hebben dat is ook onzin die zitten er wel degelijk! Mensen kunnen beter logisch nadenken dan dit te geloven
Paul
18 april 2015Beste Ano, Een dusdanig ongenuanceerde reactie vraagt mijns inziens om een bruut-eerlijk antwoord. 55 gram koolhydraten is niet super veel, de impact van een dergelijke hoeveelheid koolhydraten is namelijk enorm contextafhankelijk… Waarmee vergelijk je dit aantal grammen en wat eet je verder nog aan koolhydraten? Een overschot aan koolhydraten wordt niet zomaar en niet per definitie omgezet in vet; dat kan wel, maar dit als vaststaand feit brengen, is extreem kort door de bocht. Verteerbare koolhydraten die niet direct nodig zijn voor energie, worden eerst opgeslagen als glycogeen in de glycogeengranules van spiercellen en levercellen. Pas als deze opslagplaatsen gevuld zijn, wordt glucose potentieel omgezet in vet. Er zijn overigens goede en slechte koolhydraten; iemands koolhydraatbehoefte is bovendien afhankelijk van ruststofwisseling, totaalmetabolisme en fysieke activiteit. Daarnaast kan een overschot aan eiwit of voedingsvet evengoed als lichaamsvet eindigen. Transvetten kunnen dierlijk OF plantaardig zijn. Het gaat erom dat er een cruciaal verschil bestaat tussen dierlijke vetten (die van nature hard zijn) en geharde plantaardige oliën, die op onnatuurlijke wijze worden gehard middels katalyse, hydrogenering, isomerisatie, interesterificatie en/of fractionering. Het gaat dus niet uitsluitend om dierlijk versus plantaardig, maar ook om gehard versus ongehard, geraffineerd versus ongeraffineerd, verzadigd versus onverzadigd, vetzuursamenstelling, essentie, et cetera. Point being: door oliebollen in kwalitatief hoogstaande olie te bakken, voorkom je veel potentiële gezondheidsnadelen. In het artikel over melk beweer ik niet zozeer dat melk slecht is, maar veeleer dat er betere alternatieven zijn voor melk, waardoor melk niet zijn onbevlekte gezondheidsreputatie (“…witte motor”, “…goed voor elk”, “je lichaam schreeuwt…”) verdient. Ook de functie en aard van koolhydraten lijk je niet te snappen; naast de loutere aanwezigheid van koolhydraten, zijn er meer eigenschappen van belang, namelijk: soort, hoeveelheid, complexiteit, geraffineerdheid, snelheid (waarmee ze worden opgenomen in de bloedbaan), et cetera… Logischerwijs zijn de koolhydraten in cola totaal anders dan de koolhydraten in zilvervliesrijst en zelfs slechter dan de koolhydraten in een oliebol. Bak een volkoren-oliebolletje en je bent in dat opzicht zelfs nog beter af… Daarnaast levert cola (in tegenstelling tot gezondere koolhydraatleveranciers) uitsluitend koolhydraten en 0 essentiële macro-, micro- en fytonutriënten, dus die vergelijking gaat sowieso totaal niet op. Overigens levert melk van nature logischerwijs wel degelijk vet… Punt is hoe dan ook niet dat oliebollen gezond zijn, maar dat ze een beduidend slechtere reputatie hebben dan ze verdienen, en dat je je best kunt doen om oliebollen zo gezond mogelijk te bereiden en er op verantwoorde wijze mee om te gaan. Ja, inderdaad, deze conclusie geldt tot op zekere hoogte voor alle voedingsmiddelen; knap opgemerkt! Het gaat er simpelweg om dat je in z’n totaliteit verantwoord, gevarieerd en uitgebalanceerd eet… dat een jaarlijks oliebol-momentje een dergelijke gezonde leefstijl heus niet direct verziekt… en dat er maar al te vaak een enorm grijs gebied bestaat tussen gitzwart en spierwit… Nuanceren en relativeren is blijkbaar niet je sterkste punt, want volgens mij moet de beoogde boodschap van bovenstaand stukje tot op zekere hoogte heus wel tot je zijn doorgedrongen. Maar weet je, haters gonna hate. ;) Ach ja, liever eens in het jaar enkele fatsoenlijk bereide oliebollen dan iedere dag enkele glazen fabrieksmatig geraffineerde melk (waar eerst alle melkbestanddelen uit zijn gehaald en vervolgens weer deels teruggestopt). Ik ga weer verder met ‘onzin’ schrijven! Groeten, Paul P.S. Als je de principes van fermentatie en distillatie zou snappen, zou je weten dat het eindresultaat ethylalcohol is: een vloeistof met 0 koolhydraten. Verdiep je eerst eens in hetgeen je becommentarieert voordat je zodanig bruusk afgeeft op een ander!
Maria M
18 april 2015Zijn ook ongezonde vetten dus daar kan je beter maar voorzichtig mee zijn.
Jurjan
19 april 2015En opnieuw Maria… Voor de 25e keer met een abstracte, inhoudsloze, NIETSZEGGENDE opmerking waar niemand iets mee kan… Dankjewel Maria voor je uitstekend onderbouwde stelling en heldere uitleg! Doel je misschien op een specifiek soort vet? Waarom is deze vetsoort volgens jou ongezond? En op welke wijze moet je hier volgens jou op letten? Het ontbreken van iedere vorm van context doet jouw reacties echt tenenkrommend overkomen.
Maria M
15 april 2015Gaat niet alleen om de hoeveelheid vet, maar gefrituurde dingen zetten meer aan. Bij mij wordt sinaasappelhuid erger. Wel denk ik beter een paar oliebollen één keer per jaar dan elke week friet.
Jurjan
15 april 2015Leuk, daar heb je Maria met haar ongegronde aannames weer! Wat bedoel je met ‘aanzetten’ en wat doet frituren dan precies met voedsel waardoor het ‘meer aanzet’? Geef na die vele tientallen vage beweringen van je nou eindelijk eens een klein stukje uitleg en verklaring…
BrownSugar
2 januari 2014Veel te lekker! Ik eet minimaal 3 oliebollen, maar nooit meer dan 5. Die paar keer per jaar kan ik wel hebben…
Lydia v.d. S.
31 december 2013Dat is het inderdaad met oliebollen: mensen kunnen geen maat houden. Je zult echt geen blijvende schade ondervinden aan een of enkele oliebollen… Maar ik zie weleens mensen die 10 oliebollen naar binnen werken. Tuurlijk is dat niet goed voor de lijn of überhaupt voor je gezondheid… Een fijne jaarwisseling iedereen!
Paul
31 december 2013Helemaal mee eens. Een oliebol kan echt geen kwaad. Ik neem er vanavond ook 1 (of 2). :P Je moet dingen wel in verhouding en perspectief kunnen zien; bovendien eet je oliebollen eens per jaar. Wat dat betreft zijn er een heleboel (structurele) eetgewoonten die veel en veel schadelijker zijn. Jullie ook een fijne jaarwisseling!
Sylvia
31 december 2013Nou ja, dan zal ik vanavond (met gerust hart) een oliebolletje verorberen. We sporten het er in 2014 wel wee vanaf. :D
Ruud
29 december 2015Ik zeg eet smakelijk gewoon eens per jaar genieten!