Je hart bestaat uit 2 boezems (atria) en 2 kamers (ventrikels). Vanuit de rechterboezem wordt zuurstofarm bloed naar de rechterkamer gepompt en vervolgens in de longen van zuurstof voorzien. Daarna pompen de longen het zuurstofrijke bloed via de linkerboezem naar de linkerkamer. Tot slot pompt de linkerkamer pompt het zuurstofrijke bloed door je lichaam. Als dit proces goed verloopt, is je hartslag sterk, gelijkmatig en precies snel genoeg om je lichaam van voldoende zuurstof te voorzien.
Er zijn echter mensen wiens hartritme te zwak, ongelijkmatig, snel of langzaam is. Men spreekt dan van een hartritmestoornis. Kamerfibrilleren is een ritmestoornis waarbij de hartkamers ongewoon snel en ongelijkmatig samentrekken. Hieronder bespreken we de 4 belangrijkste oorzaken, symptomen en oplossingen bij kamerfibrilleren, ventrikel fibrillatie (VF) ofwel ventrikelfibrilleren…
Wat is kamerfibrilleren?
Bij kamerfibrilleren trekken de hartkamers ongelijkmatig en uitermate snel achtereen samen. Bij de mildere boezemvariant (boezemfibrilleren) blijft de vitale pompfunctie van het hart grotendeels in tact; bij kamerfibrilleren helaas niet… Bij kamerfibrilleren is sprake van een totaal chaotische kameractiviteit, waardoor onvoldoende zuurstofrijk bloed naar de weefsels en organen wordt gepompt. Kamerfibrilleren is dus veel en veel gevaarlijker dan boezemfibrilleren.
(Engelstalig filmpje waarin ventrikelfibrilleren wordt uitgelegd)
Binnen 10 seconden nadat het kamerfibrilleren inzet, verlies je het bewustzijn en ontstaat een hartstilstand en daarmee een stilstand van de bloedsomloop (circulatoire collaps). Binnen 5 minuten treedt onherstelbare hersenschade op door zuurstoftekort. Na 10 minuten overlijden de meeste mensen aan kamerfibrillatie, tenzij iemand de patiënt met succes weet te reanimeren. Kamerfibrillatie is –in tegenstelling tot boezemfibrillatie– dus een zeer ernstige, direct levensbedreigende aandoening. (bron)
Een ventrikelflutter, kamerflutter ofwel “ventrikel-fladderen” is meestal de voorloper van ventrikelfibrilleren. De aritmie en snelheid van de contracties zijn dan (nog) minder hevig.
1. Ventrikelfibrilleren door vernauwde kransslagader
Een mens heeft twee kransslagaders ofwel coronaire slagaders die de hartspier zelf van bloed voorzien. Als een kransslagader niet dicht, maar vernauwd is, kan dat leiden tot pijn op de borst en uiteindelijk tot kamerfibrilleren en een hartstilstand.
Een vernauwde kransslagader kan worden opgespoord middels een hartkatheter (hartkatheterisatie/ coronaire angiografie). Soms wordt de kransslagader verwijdt door het opblazen van een minuscuul ballonnetje; soms wordt een stent (buisje) geplaatst. Dit wordt ook wel “dotteren” genoemd.
2. Ventrikelfibrillatie vanwege een hartinfarct
Een dichte kransslagader leidt sowieso tot kamerfibrillatie en een hartinfarct. Het deel van de hartspier dat geen zuurstof meer krijgt, sterft af en werkt niet langer. Als een hartinfarct voldoende van het hart platlegt, ontstaat ventrikelfibrillatie en uiteindelijk een hartstilstand. Een haatinfarct kan overigens ook worden veroorzaakt door een te hoge bloeddruk oftewel hypertensie.
Bij een hartinfarct wordt doorgaans gedotterd om een hartstilstand te voorkomen. Daarnaast worden medicijnen (trombolytica) toegediend om bloedstolsels op te lossen.
3. Kamerfibrilleren door zuurstofgebrek
Bij langdurig zuurstofgebrek (hypoxie) zullen de hartkamers uiteindelijk gaan fibrilleren. Zuurstofgebrek kan o.a. optreden door verstikking (afdekking van mond en neus, verdrinking, verslikken e.a.), door longaandoeningen, door bloedziekten of door een ernstig ijzertekort.
Bij zuurstofgebrek dient de blokkering van zuurstof naar hart en longen logischerwijs te worden opgeheven. Soms dient de patiënt van extra zuurstof te worden voorzien middels mond-op-mondbeademing of een gasfles met zuurstof.
4. Ventrikelfibrilleren door foutieve reanimatie
Reanimatie wordt vaak door omstanders toegepast middels mond-op-mondbeademing en/of hartmassage. Hoewel je te allen tijde verplicht bent om mensen in levensgevaar te helpen, kan het nadelig zijn om maar wat aan te modderen. Onbekwaam maakt niet per se onbevoegd, maar je moet wel weten in welke situaties reanimatie dient te worden toegepast en hoe je zulke situaties herkent. Bewustzijnsverlies betekent immers niet per se een circulatiestilstand. Neem niet de plaats in van iemand die beduidend competenter is in reanimeren dan jijzelf. Is er iemand in de buurt met een EHBO-diploma of een reanimatiecertificaat, maak dan plaats voor diegene.
Hoewel her en der wordt beweerd dat nodeloos reanimeren geen kwaad kan, is dat niet helemaal waar. Als reanimatie onnodig of buitensporig hardhandig wordt toegepast, kan in extreme gevallen ventrikelfibrillatie ontstaan. Het reanimeren van ouderen leidt daarnaast menigmaal tot botbreuken. Reanimatie dient uitsluitend te worden toegepast in geval van circulatiestilstand; in dat geval zal iemand niet of niet naar behoren ademhalen. Een circulatiestilstand kan worden opgemerkt door te kijken naar de beweging van de borstkas, met de vingers te voelen aan de halsslagader of pols, te luisteren nabij de mond voor eventuele ademgeluiden en te voelen met je wang of er lucht wordt uitgeademd.
Artsen gebruiken doorgaans een Automatische Externe Defibrillator (AED) om te reanimeren. Dit is een apparaat dat middels zelfklevende elektroden een schok aan het hart toedient. De schok helpt het normale hartritme te herstellen na ventrikelfibrillatie, een hartinfarct of een hartstilstand. Als je geen idee hebt van wat te doen, bel dan direct 112.
Tot slot
Heb jij ervaring met de destructieve hartritmestoornis ventrikelfibrilleren? Laat hieronder je reactie achter en deel je verhaal met andere lezers. Ervaring maakt immers wijzer en wijsheid kan levens redden. Natuurlijk zijn overige reacties en opmerkingen m.b.t. ventrikelfibrilleren ook meer dan welkom.
Hallo, ik ben Hans. Vorig jaar 5 maart kreeg ik ’s ochtends een telefoontje dat mijn broer Jan was overleden. Zijn vriendin trof hem schijnbaar slapend op de bank voor de tv aan. Hij is overleden aan een hartstilstand die niemand zag aankomen. Wel waren mijn beide ouders ook aan een hartstilstand overleden. Mijn vader in bed en mijn moeder op het toilet. Omdat hij nummer 3 in de rij was heb ik me laten onderzoeken bij de huisarts. Mijn bloed werd nagekeken, hartfilmpje gemaakt etc. etc. Toen we eind augustus terug kwamen van vakantie (we hadden lekker gefietst in Frankrijk) moest ik op maandagochtend meteen weer aan het werk. Ik werk in ploegendienst dus had ik de week daarop nachtdienst. Ik was al die tijd blijven fietsen en had volgens mij een berenconditie. Dinsdag 4 september, het was mooi weer, werd ik door een hartstilstand getroffen in een gebied waar niet al te veel mensen langskomen. Toevallig kwam er op de zelfde tijd van de andere kant een huisarts aan die onderweg naar huis was. Zij is meteen begonnen met reanimeren en werd afgelost door ambulancepersoneel, waarna ik werd vervoerd naar het MST in Enschede. Twee dagen IC, daarna onderzoeken, waarna bleek dat er 3 aders verstopt waren en ik een bypassoperatie nodig had. Tijdens de operatie heeft men bemerkt dat ik eerder al een hartinfarct (niets van gemerkt) had gehad. Na een week werd ook bij mij een ICD geplaatst. Kennelijk zat het dus toch in de familie. Inmiddels werk ik weer halve dagen, fiets ik weer, en ga naar de sportschool. Mocht ik nog eens worden getroffen door kamerfibrillatie, hoop ik op mijn ICD te kunnen vertrouwen.
Hoi Hans. Lees jou verhaal … Wat zei de huisarts na onderzoek toen voor je vakantie? Was je toen niet doorgestuurd naar een specialist in t ziekenhuis? Daar was ik nog benieuwd naar Mijn man is kort geleden voor een volledige check-up geweest en alles was gelukkig goed. Vandaar de interesse. Fijn dat t goed is gekomen. Hoop dat je geen klachten meer krijgt.
Mijn man is na een val op zijn gezicht, met een gebroken neus enz enz heeft hij ventrikelfibrilleren gekregen. Na weer op gang brengen van zijn hart heeft hij twee dagen in de intensief gelegen omdat er geen hersenprikkels meer waren hebben we hem laten inslapen. Hij was al jaren niet meer onder controle omdat het niet meer hoefde het advies kom over twintig jaar nog maar eens terug. Nu staat hij in de urn. Ik kan met die boosheid niet omgaan, hij was een lichamelijke sterke man ik neem het die arts kwalijk UMC in Maastricht Vainer was zijn cardioloog ik heb hem een brief gestuurd maar geen reactie.
Hallo mensen, Ik ben Maaike en 27 jaar oud. Op mijn 23ste heb ik tijdens het paardrijden een zware hartstilstand gehad. Al met al heeft het 35 minuten geduurd en 7 shocks gekost. Ik heb sinds 2012 een ICD die gelukkig niets meer heeft hoeven doen. Mijn hart kan een ritme bereiken van 220 bpm. En ik heb nergens last van. Ik ben er gelukkig goed vanaf gekomen en de oorzaak kreeg ik pas na anderhalf jaar te horen door middel van een genetische test. Ik blijk ARVC/D te hebben, verder hebben alle andere onderzoeken op niets uit gedraaid. ARVC/D is een ziekte die heel veel voorkomt en ook heel veel doorgegeven wordt onbewust. Het is de ziekte waardoor voetballers zomaar dood op het veld liggen. Er is weinig onderzoek naar gedaan, heel lastig te diagnosticeren, maar toch zeker niet zeldzaam, maar juist veelvoorkomend.
Wauw, wat een heftig verhaal! Ook ik had hier nog nooit eerder van gehoord… Even voor eventuele geïnteresseerden: ARVC/D staat voor ‘arrhythmogenic right ventricular cardiomyopathy / dysplasia’. Oftewel aritmogene (iets wat een onregelmatige hartslag veroorzaakt) rechter ventriculaire (vanuit de rechter hartkamer ontspruitende) cardiomyopathie (hartspierziekte) / dysplasie (weefselstructuurverandering). Wat bronnen met aanvullende informatie: bron + bron + bron + bron…
Wat is een ICD? Bij mijn echtgenoot zou hij geen blijvende schade aan de hartkleppen overhouden, als het hart terug krimpt?… Wat lokt steeds die fibrillaties uit? Hij heeft geen hartziektes, vernauwingen of klonters… Zijn jullie bronnen professioneel of door leken uit ondervinding geplaatst?
Een ICD-implantaat betreft een interne / inwendige / geïmplanteerde defibrillator. ICD staat voor ‘implanteerbare cardioverter defibrillator’ en is (net als een pacemaker) een klein apparaatje dat onder de huid wordt geïmplanteerd bij mensen met hartritmestoornissen. Op basis van welke ervaringen of bronnen mensen hier reacties plaatsen, durf ik niet te zeggen… Zoals jij hier een reactie plaatst, kan in principe iedereen dat doen.
linkerkamerfibrilleren… 31 juli is mijn echtgenoot opgenomen met hartfalen… hij was de laatste tijd niet goed in zijn vel… na één uur waterafdrijvers en hartmedicatie waren er nog fibrillaties aan 220! Hart was vergroot en kleppen sloten niet, slecht 20 % pompfunctie. 10 dagen intensief care en nu al negen dagen op de cardio-afdeling. Op de 5de dag intensief kreeg hij beginnende orgaanfalen… daarna op de cardio-afdeling bij het verwijderen van een diepveneuze katheter een slagaderlijke bloeding onder het sleutelbeen. Overal erdoor… geen oorzaak gevonden! Ik ben bang de dag dat hij naar huis gaat… ik werk nog deeltijds, we zijn beide 60 jaar. Het kan terugkomen… ondanks de medicijnen, zoals zondag bij het tv kijken: hij bleek werd en koud klam zweet op rug en armen… hij voelde niks maar de monitor toonde de fibrillaties net zoals bij een scheerbeurt. De medicatie van coronair werd veranderd van 1 naar 6 per dag gedurende de volgende 48 uur… Hij wil nu na 18 dagen terug naar huis, maar moet minstens 3 dagen zonder fibrillaties zijn! Zijn pompfunctie is nu 33%. Hij is op een zoutloos en suikervrij dieet daar hij ook diabetes heeft. Ook alcohol (suiker) kan door de slechte pompfunctie van het hart problemen in de lever veroorzaken… De huisarts (die slechts 3 dagen in de week meer werkt wegens pensioenleeftijd) heeft de laatste 3x in de afgelopen weken nooit het hart beluisterd enkel bloeddruk en bloedafname gedaan en niks opgemerkt! Ik ben bang mijn man eens dood te vinden daar hij het blijkbaar niet voelt… enkel moe en op is.
Ik ben verbaasd over punt 4. Dit is echt de grootste onzin. Voor het verlenen van hulp ben je in Nederland NOOIT strafbaar (met of zonder certificaat). alleen het hulpeloos achterlaten van een slachtoffer is strafbaar. Verder kan het ‘verkeerd’ reanimeren van een slachtoffer, als er al zoiets zou bestaan als verkeerd reanimeren, geen hartritmestoornis veroorzaken. Artikelen zoals deze jagen (potentiële) vrijwillige hulpverleners onnodig angst aan en dat is jammer. niemand zou bang moeten zijn om hulp te verlenen aangezien je bij het verlenen van hulp niets fout kunt doen. Mijn beweringen zijn overigens makkelijk te controleren bij de Nederlandse Reanimatie Raad.
Beste Rebecca, Hartelijk dank voor je berichtje! Het is absoluut niet de bedoeling om pogingen tot reanimatie te ontmoedigen, integendeel. Dus misschien dat enige specificatie van punt 4. wenselijk is… Hartmassage in combinatie met mond-op-mondbeademing wordt ook wel ‘basale reanimatie’ genoemd. Met beademing kun je in principe niet méér fout dan goed doen, dat klopt… Met borstcompressie daarentegen wel. Daarom zal ik het stukje wat je aanhaalt in bovenstaande tekst dadelijk herschrijven of in ieder geval anders proberen te verwoorden. Waar het om gaat is dat professionele hulpverleners en leekhulpverleners weten waar ze mee bezig zijn, maar dat je wellicht niet moet willen reanimeren als je totaal niet weet hoe en wanner dit vereist is. Het is dus belangrijk dat je weet in welke gevallen iemand gereanimeerd dient te worden en wanneer niet. Je moet bewustzijn, spontane ademhaling en spontane circulatie kunnen registreren. Heb je geen idee wat de reden is voor iemands bewustzijnsverlies en ben je niet in staat om vitale signalen te herkennen v.w.b. ABC(DE)-protocol (Airway c.q. luchtweg; Breathing c.q. ademhaling; Circulation c.q. circulatie) dan kun je wel degelijk ernstige schade berokkenen. Ik heb situaties meegemaakt waarin reanimatie werd toegepast bij iemand die gewoon ademde… Met name als je hartmassage wilt kunnen toepassen, moet je weten waaraan je een hartstilstand kunt herkennen en hoe je die kunt vaststellen; masseren is immers uitsluitend bevorderlijk indien er daadwerkelijk een hartstilstand plaatsheeft. Is dat niet het geval, dan kun je iemand ernstig letsel toebrengen. Zo heeft iemand mijn vrouw ooit geprobeerd hartmassage te verlenen tijdens een epileptische aanval. De ambulancebroeder heeft die persoon van haar af getrokken en onwijs streng vermaand. De arts vertelde ons naderhand dat het gezonde hartritme in theorie verstoord of zelfs totaal ontregeld had kunnen worden door de zinloze hartmassage, waardoor er juist een hartritmestoornissen of zelfs een hartstilstand had kunnen optreden. Ook brekende en perforerende ribben behoren tot de mogelijkheden. In bepaalde gevallen moet je afwegen wat meer kwaad kan: enerzijds nalaten om eigenhandig te reanimeren of anderzijds totaal onbekwaam of zelfs (bewust) roekeloos handelen… Nalatigheid is overigens absoluut strafbaar, daar heb je volkomen gelijk in! Je moet te allen tijde álle hulp verlenen die je kúnt verlenen, dat staat natuurlijk voorop. Maar behalve in eigen persoon reanimeren, kunnen er ook andere manieren zijn waarop je iemand kan helpen. Zo kan het minstens zo belangrijk zijn om hulp van derden in te schakelen; denk aan hulp inroepen, een ambulance bellen of plaats maken voor iemand die beduidend bekwamer is in reanimeren dan jij. Natuurlijk is dit volledig afhankelijk van de situatie, omstandigheden en randfactoren. Ik citeer c.q. parafraseer van de website van de Nederlandse Reanimatie Raad: “Voor degenen die niet over kennis en vaardigheden voor het verlenen van eerste hulp beschikken ligt dit anders. Vaak wordt gedacht dat van mensen zonder kennis van zaken geen actie behoeft te worden verwacht. In hetzelfde artikel wordt ook gesteld dat het nalaten te zorgen voor hulp eveneens strafbaar is. Van mensen zonder opleiding eerste hulp wordt verwacht dat zij in het onderhavige geval maatregelen nemen die ertoe leiden dat de hulpverlening op gang komt.” Al met al is bovenstaand punt niet ontmoedigend bedoeld, maar tot voorzichtigheid en verantwoordelijkheid manend. Is dit nodig, reanimeer dan altijd, iemand die gereanimeerd dient te worden zal overlijden bij uitblijven van reanimatie, dus je kunt eigenlijk niets verkeerd doen. Let wel: door reanimatie kán een patiënt gered worden. De kans dat een reanimatie succes heeft, is echter slechts 10 tot 20 procent. (bron) Het belangrijkste risico van reanimatie is waarschijnlijk dat het wel lukt om het hart weer op gang te krijgen, maar dat de hersenen te lang geen zuurstof hebben gekregen en door zuurstofgebrek ernstig hersenletsel hebben opgelopen met een onomkeerbaar coma tot gevolg. Point being: handel altijd naar eer en geweten. Daarnaast naar beste kunnen en weten. Bovendien naargelang de wet. Hopelijk verduidelijkt dit bovenstaand stukje enigszins. Groeten, Paul
Hoi Jolanda, Mijn vader is voor 4 weken terug overleden in zijn slaap, waarschijnlijk aan hetzelfde als jouw moeder. Mijn moeder heeft hem gevonden. Hij lag in zijn normale slaaphouding en niks raars aan zijn gezicht te zien. Ambulance kwam en ambulancebroeder zei dat er nog een hele diepe hartslag zat en is gaan reanimeren. Maar het mocht helaas niet meer baten. Mijn vader heeft achteraf gezien 2 weken voor die tijd wel klachten gehad. Jouw moeder ook? Het is zo plotseling dit en zo moeilijk om te accepteren. Ik weet niet hoe ik dat moet doen. Kan het niet los laten ook doordat er achteraf gezien toch al wel klachten waren… Sterkte!
Net als bij Jopie is het ventrikelfibrilleren bij mijn vader (70) van onbekende oorzaak. Diverse heftige onderzoeken hebben niets uitgehaald. Hij heeft nu een ICD en in het Erasmus MC willen ze nu de schildklier onderzoeken. De man is altijd gezond geweest.
3 jaar geleden, de dag na mijn 50e verjaardag, een hartstilstand gehad. Ventrikelfibrilleren. Net op tijd gereanimeerd. Draag nu een ICD. De oorzaak is mij en de cardiologen eigenlijk onduidelijk. De 4 hierboven geschreven oorzaken waren het niet.
Ook ik heb nu een ICD in combinatie met een pacemaker. Ik ben 55 jaar oud. Ik was al bekend met kamerfibrilleren vijf jaar geleden na een hartstilstand. Ik was er toen nog niet aan toe om een ICD te plaatsen en ik ben toen zes weken opgenomen geweest in het AMC. Ze wilde me pas laten gaan na een flinke dosis medicijn mee te geven. Nu dat ik weer out geraakt ben tijdens mijn werk moest ik er dan toch aan geloven. De ritmestoornis is en blijft, ze weten niet wat de reden ervan is, maar de ICD moet me nu redden. Ik heb geen probleem met het dragen van de ICD, wel angst dat het aanslaat. Ben ik dan bij? Hoe zal het voelen? De medicijnen zijn gehalveerd, maar dan heb ik meer ritmestoornissen, de medicijn geeft me teveel bijwerkingen, kortom het lukt nog niet erg.
Ik reageer op dit bericht omdat mijn moeder zeven weken geleden op nog maar 57-jarige leeftijd geheel onverwachts is overleden aan wat de huisarts beschreef als een hartinfarct in combinatie met kamerfibrilatie. Ik probeer hier nu wat meer over te weten te komen. Ze is volgens hem zeer snel buiten bewustzijn geraakt en vrij snel daarna overleden. Dat was aan haar ook te zien: helemaal geen schrikreactie of wat dan ook, ze zat gewoon rustig op haar stoel met de armen nog op de armleuningen… ze schijnt dus helemaal niets gemerkt te hebben, goddank… de schok voor ons als nabestaanden is echter dubbel zo groot en het verwerken wordt zo erg moelijk.
Hoi Jolanda, Ik lees je berichtje net en bedenk me dat jouw moeder in dezelfde week is overleden als mijn broer. Hij was net 52 jaar. Ook volkomen onverwacht, ‘s nachts om 4 uur in zijn slaap en net als je moeder met een volkomen rustige gezichtsuitdrukking. Vier jaar geleden naar Spanje geëmigreerd; wel een erg stressvolle periode geweest. Zijn vrouw heeft 20 jaar op de hartbewaking gewerkt in NL, werd wakker van een rochelend geluid en is direct gaan reanimeren. Toch mocht dit niet baten. Onderzoek achteraf heeft uitgewezen dat er sowieso niets gedaan had kunnen worden, ook al was het in het ziekenhuis gebeurd. Onbegrijpelijk! Sterkte gewenst.