Het is weleens goed om de basisfuncties van het menselijk lichaam te bespreken als het gaat om afvallen en calorieën verbranden. Dit zijn de drie belangrijkste manieren waarop ons lichaam calorieën verbrandt (of eigenlijk verbruikt):
1. Basal Metabolic Rate (BMR)
Je Basal Metabolic Rate (BMR) is je ruststofwisseling. Dit zijn de calorieën die je lichaam benut om de primaire fysiologische functies te kunnen uitvoeren. Zo zijn er calorieën nodig om je organen (hersenen, hart, longen, lever, nieren etc.) te laten functioneren, maar ook om cellen te vernieuwen, hormonen aan te maken, bouwstoffen te verdelen over de weefsels en ga zo maar door… Deze calorieën worden dus verbrand om je in leven te houden en zijn goed voor maar liefst 60% van het totale calorieverbruik op een dag.
Veel mensen denken dat ze alles wat ze eten moeten verbranden middels lichamelijke activiteit, maar niets is minder waar: ongeveer zestig procent van de calorieën die je eet en drinkt, zijn dus alleen al nodig om je in leven te houden. Ze worden dus sowieso opgebruikt, zelfs als je de hele dag niks doet en passief op de bank ligt.
2. Lichamelijke activiteit
Onder lichamelijke activiteit verstaan we de calorieën die worden verbruikt om in de kleinste beweginkjes (krabben, gapen, typen) te voorzien… maar ook in de zwaarste lichamelijke krachtverzetting of cardiovasculaire activiteiten (zwaar tillen, sprinten, sporten etc.). Alle calorieën die je actief en motorisch (bewust dan wel onbewust) verbruikt vallen onder je actieve calorieverbruik.
Je actieve energiestofwisseling betreft dus de brandstof die je lichaam verbruikt om actieve handelingen te verrichten; van een kort wandelingetje naar het toilet tot een lange dag werken of een ochtend tekeergaan in de sportschool. Deze hoofdcategorie, waar je de meeste invloed op kan uitoefenen, is goed voor ongeveer 30% van het totaal aantal verbruikte calorieën op een dag.
Hoe actiever je op een dag bent, des te groter dit percentage zal zijn ten opzichte van de overige twee facetten van je calorieverbruik. Doe je zwaar lichamelijk werk, moet je de hele dag lopen of sport je heel veel? Dan zal misschien wel 40% van je calorie-output onder lichaamsbeweging vallen. Heb je een zittende kantoorbaan, dan zal dit misschien 25% zijn.
3. Thermogenese t.a.v. calorieverbruik
Elke keer dat jij iets eet, verteert en absorbeert, wordt er warmte gegenereerd door je lichaam. Deze energie komt dus voort uit de verwerking van voedingsstoffen en is goed voor de laatste 10% van het totaal aantal verbruikte calorieën op een dag.
Met ’thermogenese’ bedoelen we dus de calorieën die worden verbrand ten behoeve van de spijsvertering, dus het energieverbruik van o.a. je maag-darmstelsel… Het zijn de calorieën die je lichaam verbrandt bij de vertering van voedsel. Er is immers energie nodig voor het (actief) eten en (passief) verteren van je maaltijden…
Zo verbruik je calorieën bij het kauwen en doorslikken van je eten… Er is energie nodig voor de aanmaak van speeksel en verteringsenzymen… En de aanwas van maagsappen… En des te meer bij de vertering van voedsel door je maag en darmen. Alle calorieën die jouw spijsvertering op een dag nodig heeft voor de verwerking van voedsel worden tezamen geschaard onder de noemer thermogenese.
Eten zorgt er dus niet alleen voor dat je calorieën binnenkrijgt, maar ook dat je calorieën verbrandt. Bovengenoemde vorm van thermogenese staat beter bekend onder de Engelse noemer ‘diet-induced thermogenesis’ (DIT). In het Nederlands noemen we het ook nog weleens ‘voedsel-geïnduceerde thermogenese’.
Meer over je totaalmetabolisme…
Als het aankomt op calorieverbruik en lichaamsvetverbranding, dan zijn er talloze theorieën. Fitnesscoach X zegt dÍt, personal trainer Y zegt dát, en de één weet het nog beter dan de ander. Als punt je bij paaltje komt is de mate waarin je lichaam calorieën uit vetreserves haalt (waardoor vet wordt verbrand) afhankelijk van talloze aspecten. in onderstaande artikels kun je meer lezen over calorieverbruik & vetverbranding…
- Calorieschuld = afvallen; calorieoverschot = aankomen
- Vet verbranden… Met cardiotraining of met krachttraining?
- Calorieën verbranden: De 2 manieren om vet kwijt te raken
- Vetverbranding: waar blijft lichaamsvet dat je verbrandt?
- Wat is beter voor afvallen: trainen of diëten?
- Stofwisseling versnellen & verhogen: hoe werkt het?
Tot slot
Een relatief klein gedeelte van de totale hoeveelheid calorieën je eet, wordt dus gebruikt tijdens actieve lichaamsbeweging (sporten, werken etc.). Aangezien 60% van alle calorieën wordt verbruikt om je lichaam in passieve staat naar behoren te laten fungeren, zijn strenge, caloriebeperkende crashdiëten zoals dat van Sonja Bakker, het Ziekenhuisdieet en het Koolsoepdieet zijn dus geen goed idee… aangezien je dan nog maar een fractie van de calorieën binnenkrijgt die je lichaam nodig heeft.
Hier kan je lichaam niet op een normale manier van in leven blijven dus schakel je over op een spaarstand of overlevingsstand: je stofwisseling gaat trager werken, waardoor je basaalmetabolisme en totaalmetabolisme worden geremd. Je lichaam raakt in paniek, gaat zich vastklampen aan vetreserves en na verloop van tijd gaat het uit pure nood spieren verteren. Vet kwijtraken wordt zodoende alleen maar moeilijker als je streng lijnt en het jojo-effect is een feit! (bron)
