Vegetarische en veganistische diëten zijn helemaal hot. Men beweert zelfs steeds vaker dat vlees ongezond zou zijn en nauwelijks positieve voedingskundige eigenschappen zou hebben. Dit is echter volkomen onjuist. Vlees bevat namelijk grote hoeveelheden essentiële eiwitten, vitamines, mineralen, spoorelementen en enzymen.
Helaas is het zo dat veel vleesproducten en vleeswaren uit verwerkt vlees bestaan waaraan talloze chemische additieven zijn toegevoegd. Hierbij valt te denken aan allerlei soorten worst, hamburgers en frituursnacks. Deze fabrieksmatig verwerkte soorten vlees zitten in veel gevallen boordevol verzadigd vet, simpele koolhydraten, smaakversterkers en transvetten. Kortom: waardeloos vlees! Hieronder bespreken we welke soorten kip, rundvlees en varkensvlees gezond zijn, en welke ongezond…
Tip: Je hoeft niet dagelijks vlees te eten om te profiteren van de gezonde voedingsstoffen in vlees. Er bestaan namelijk goede vleesvervangers zoals soja, paddenstoelen, eieren, noten, zaden en magere kaas.
Wat zijn gezonde soorten vlees?
Er zijn allerlei gezonde soorten vlees op de markt. Denk maar eens aan kip, rundvlees, kalkoen, paardenvlees, lamsvlees en wild (konijn, fazant, hert, zwijn e.a.). In sommige culturen staat er zelfs geit, kangoeroe of krokodil op het menu. In principe levert elk dier magere en voedingsstofrijke stukken vlees.
Het gaat er vooral om welk deel van het dier wordt gebruikt (rug, buik, bil etc.). Daarnaast is het belangrijk wat de voedingskundige samenstelling is van het stuk vlees (vet, eiwit e.a.) en wat er met het vlees gebeurt voordat het in de supermarkt terechtkomt. Dit zijn de eigenschappen waar jouw stukje vlees aan zou moeten voldoen:
- Puur (géén toevoegingen)
- Bij voorkeur biologisch (minder hormonen)
- Mager (zo min mogelijk vet)
- Héél & onverwerkt (niet gemalen of gepureerd)
Correctie: biologisch vlees
Update: achter “biologisch” in de opsomming hierboven stond voordien tussen haakjes (“geen hormonen”). Dit was natuurlijk erg kort door de bocht; logischerwijs bevat vlees van nature bepaalde lichaamseigen hormonen, en biologisch vlees is daarop geen uitzondering. Daarnaast kan het zo zijn dat vee (bij zeer hoge uitzondering ook biologisch vee) in geval van ziekte of andersoortige (medische) noodzaak met bepaalde hormonale middelen / medicamenten wordt behandeld. Nog even refererend naar biologisch slachtvee en biologisch consumptievlees: met antibiotica en hormonale medicatie wordt uiterst verantwoord omgesprongen binnen de biologische veehouderij, dus GEEN preventieve antibiotica-inentingen van vee. En geen groeibevorderaars of bronst-stimulerende preparaten. Na een tweede antibioticum mag vlees überhaupt niet meer als biologisch worden verkocht.
Ook krijgt biologisch vee overwegend (meestal 100%) biologisch voer te eten, wat betekent dat biologisch gehouden dieren niet of nauwelijks aan hormonen gelijkende pesticiden binnenkrijgen (al zijn ook niet alle biologische pesticiden volkomen onschadelijk)… Ook bevat biologisch vlees geen chemisch-synthetisch vervaardigde voedingsadditieven die veelal naderhand aan regulier consumptievlees worden toegevoegd. Bovendien zijn de criteria voor biologische veehouderij gelijk aan de eisen voor 3 ‘Beter Leven Sterren’. Biologisch vee moet dan ook per definitie diervriendelijk worden gehouden. Dit zorgt weer voor beperking van de vrijkoming van lichaamseigen stresshormonen en groeihormonen in vlees (en melk).
Dat Gezondr op eerder genoemde fout werd gewezen, is natuurlijk volkomen terecht en wenselijk, maar de veronderstelling “hormonen in vlees zijn sinds 1988 in de hele EU verboden!” is evenmin juist. Het is namelijk niet zo dat slachtvee –binnen de volledige Europese veehouderij en bio-industrie– helemaal geen hormonen meer krijgt toegediend. Het punt is dat Europese slachtdieren niet of nauwelijks meer exogene groeibevorderende hormonen c.q. groeihormonen toegediend krijgen, waaronder oestradiol 17ß, testosteron, progesteron, zeranol, trenbolonacetaat (TBA) en melengestrolacetaat (MGA). Bij medische noodzaak zijn er echter uitzonderingen op deze regel. (bron + bron + bron) Bovendien bestaan er naast groeihormonen nog talloze andere hormonen die onder toezicht en bij specifieke indicaties mogen worden gebruikt binnen de veehouderij in zijn algemeenheid. Hopelijk verklaart deze toelichting de zinsnede “minder hormonen”.
Hieronder bespreken we de 3 beste, gezondste en meest gangbare soorten vlees…
1. Kip
Kip staat niet voor niets bekend als het meest veelzijdige stukje vlees. Kippenvlees is namelijk erg neutraal qua smaak en kan zodoende in nagenoeg ieder gerecht worden gebruikt. Bovendien kun je stukjes kip bakken, wokken, braden, grillen, barbecueën, koken, stomen, stoven en roken. Kippenvlees bevat relatief weinig calorieën en is dan ook ideaal voor als je op dieet bent. Hetzelfde geldt overigens voor kalkoenfilet.
Daarnaast is kippenvlees erg mager, vooral als je voor de welbekendekipfilet kiest en er de zichtbare witte vetkwabbetjes afsnijdt. Kippenpoten en drumsticks bevatten beduidend meer verzadigd vet dan kipfilet en zijn dan ook een minder gezonde keuze. Als je ook nog eens het vel van de kippenpoot opeet, dan krijg je ruim 2 keer zoveel calorieën binnen per 100 gram t.o.v. kipfilet. Restafval zoals kipnuggets en gefrituurde chickenwings hebben al helemaal niks meer met kip te maken en zijn ronduit ongezond.
Kipfilet bevat onder andere essentiële aminozuren (eiwitbouwstenen), de B-vitamines 1, 6 en 12, ijzer en zink.
2. Rundvlees
Rundvlees en kalfsvlees behoren tot de gezondste vleessoorten die er zijn. Men spreekt doorgaans van kalfsvlees als een rund rond de leeftijd van 6 of 7 maanden wordt geslacht. Als een rund ouder is dan 1 jaar, dan spreekt men sowieso van rundvlees.
Rundvlees behoort tot het rode vlees, en je moet er dan ook niet te veel van eten. Eén of twee keer per week kalfsvlees op het menu is echter ontzettend bevorderlijk voor de algehele lichamelijke gezondheid. Het is wel raadzaam om voor de meest magere stukken rundvlees te gaan. De beste keuzes op het gebied van rundvlees zijn als volgt:
- Ossenhaas (biefstuk van de haas)
- Kogelbiefstuk & lendebiefstuk
- Tournedos & chateaubriand
- Filet Mignon
Rundvlees is een uitstekende bron van eiwitten, B-vitamines, ijzer, zink, selenium en omega-vetzuren.
3. Varkensvlees
Varkensvlees wordt binnen sommige culturen als onrein beschouwd. Varkens zijn namelijk omnivoren, en ze eten –overigens net als de mens– bijna alles. Bovendien zijn varkens van nature echte rotzooiruimers; ze eten zelfs kadavers. Binnen de veeteelt en voedingsindustrie krijgen varkens echter uitsluitend plantaardige producten voorgeschoteld. Hoewel dit eigenlijk tegennatuurlijk is, vinden veel mensen het een prettig idee. Varkensvlees wordt door veel afslankers en diëters gezien als vet en ongezond vlees. Dat komt enerzijds doordat een varken verhoudingsgewijs een hoog lichaamsvetpercentage heeft.
Toch word varkensvlees hoofdzakelijk als ongezond beschouwd omdat men het vette restafval van een varken tot allerlei ongezonde vleesproducten verwerkt. Denk maar eens aan spek, worsten en frituursnacks. Dit zijn allemaal extreem vette en ongezonde varkensvleesproducten. Toch hoeft varkensvlees niet minder profijtelijk te zijn voor je gezondheid dan kip of rundvlees. Dat wil echter niet zeggen dat een varken geen gezondvlees levert. De magerste en gezondste stukken vlees van het varken zijn varkenshaas, fricandeau en varkensfilet.
In varkensvlees zitten allerlei belangrijke voedingsstoffen, waaronder essentiële vetzuren en aminozuren; vitamines A, B1, B6, B12 & D; ijzer en zink.
Veel vlees eten, maakt dik + tips om verantwoord vleeswaren te eten…
De gemiddelde Nederlander eet tegenwoordig 240 gram vlees per persoon per dag, en daar worden we zeker niet dunner van. Als je de statistieken van vleesconsumptie naast die van het voorkomen van obesitas legt, dan zie je al snel de overeenkomsten. In de VS is hier al uitgebreid onderzoek naar gedaan en de link blijkt inderdaad aanwezig te zijn: hoe meer vlees je eet hoe meer kans je hebt op obesitas. Ook andersom geldt het verband: mensen die veel te dik zijn eten in verhouding veel meer vlees dan mensen met een normale omvang.
Wat kunnen we hiervan leren? Een aantal tips om verantwoord vlees te eten…
Eet zo min mogelijk gefabriceerd vlees
Met gefabriceerd vlees bedoel ik de soorten vlees die sterk bewerkt worden voor ze in de supermarkt liggen. Ze zitten vol met zout en worden opgevuld met allerlei slecht herleidbare ingrediënten om vlees goedkoper te maken. Voorbeelden zijn: gehakt, frikadellen, hamburgers, kebab, shoarma, bittergarnituur, de meeste soorten worst, ham, boterhamworst (en vele andere soorten broodbeleg van vlees).
Eet mager vlees; maar wat zijn gezonde magere vleeswaren?
Meer mager vlees eten, lijkt simpel: eet minder speklappen, worsten, hamburgers en gehaktballen en juist meer kipfilet, kalkoenfilet en biefstuk. Helaas is de realiteit veel complexer. Het stukje kip in de supermarkt komt van speciaal gefokte kippensoorten die veel te snel groeien door speciaal krachtvoer om zodoende sneller voor meer winst te zorgen. Daardoor is kip in de laatste 35 jaar drie keer zo vet geworden en bevat kippenvlees 50% meer calorieën dan vroeger (bron). Zo bevat een geroosterde kippenpoot met vel méér vet dan een Big Mac.
Ook biologisch gefokte kip bevat meer vet dan vroeger, maar deze stijging is wel veel minder groot, en daarom is de biologische kip een goede keuze als je voor mager vlees wilt gaan (al voelt het aan als de keuze tussen twee kwaden). Biologische kip is wel duurder, maar prima te betalen als je er minder van eet. Andere goede keuzes zijn: magere stukken konijn, wild en gevogelte… mager rundvlees (geen fabriceerde soorten), lamsvlees en kalfsvlees.
Eet minder vlees en/of vervang vleeswaren door vis
Een goede manier om minder vet binnen te krijgen via vleesconsumptie is door simpelweg iets minder te eten. Nu ga ik je niet vertellen dat je nog maar drie keer per week vlees mag eten, want dat werkt toch niet. Een betere tip is om vlees een keer vaker te vervangen door vis, en door een derde minder vlees per keer te eten. Als we uitgaan van het gemiddelde van 240 gram per persoon per dag, eet dan bijvoorbeeld 150 gram vlees per dag. Dit scheelt ontzettend veel calorieën en vleesvet en biedt je bovendien de ruimte om duurdere en kwalitatief hoogwaardigere soorten vlees uit te proberen en te proeven.
Gezonde vleesconsumptie: tot slot…
Vlees is uitstekende eiwitrijke & gezonde voeding. Zolang je maar voor hele, onbewerkte, magere en bij voorkeur biologische stukken vlees kiest. Hoe minder vleesvet, des te meer spierweefsel; en hoe meer spieren, des te meer eiwitten. Ga daarom voor kipfilet, biefstuk en varkenshaas.
Het zijn overigens niet alleen kippen, runderen en varkens die gezond vlees leveren. Ook (de magere delen van) kalkoenen, schapen, hazen, konijnen, eenden, fazanten, paarden, herten, geiten en wilde zwijnen (etc. etc.) kun je met gerust hart eten. De kans is echter niet groot dat je ze in je dagelijkse voedingspatroon zult verwerken.
Wat vind jij van vlees; gezond of ongezond? Lekker of niet lekker? Wel of niet in een afslankdieet? Laat hieronder jouw mening over vlees achter!
