Vanwege de alsmaar slechter wordende reputatie van suiker, worden er steeds weer nieuwe vormen voor suiker bedacht die onder allerlei slimme schuilnamen worden gepromoot en verkocht. In een eerder artikeltje van Gezondr staan vele tientallen namen voor suiker, maar inmiddels kent suiker honderden gedaanten. Eén van de meest omstreden en bekritiseerde vormen van suiker is ongetwijfeld glucose-fructosestroop.

Hierbij alles wat je moet weten over het ziekmakende zoetmiddel glucose-fructosestroop…

Fructose in de natuur

Wat álle suikers gemeen hebben, is dat ze zijn opgebouwd uit ketens van glucose-, fructose- en galactose-moleculen. Deze drie suikers zijn dus de basiskoolhydraten waaruit alle andere suikers zijn opgebouwd; denk maar eens aan druivensuiker (dextrose), melksuiker (lactose) en moutsuiker (maltose). Sucrose oftewel tafelsuiker bestaat bijvoorbeeld uit fructose + glucose.

Van nature komt fructose onder andere voor in fruit en honing. Kwalitatief hoogwaardige honing en vruchten leveren –behalve fructose– óók belangrijke enzymen, vitamines, mineralen en fytonutriënten die kunnen bijdragen aan een optimale verwerking van fructose door het menselijk lichaam. Bovendien levert fruit veel voedingsvezels die de opname van fructose vertragen.

Fructose uit mais; say whât…!?

Glucose-fructosestroop wordt verkregen uit mais… Maar de gemiddelde maissoort is van nature géén voorname bron van fructose. Sterker nog: maiszetmeel –het basis-ingrediënt van glucose-fructosestroop– bestaat van nature voor bijna 100% uit glucose. Middels enzymatische processen wordt een deel van de in mais aanwezige glucose kunstmatig omgezet in fructose, waardoor de verhouding tussen glucosegehalte en fructosegehalte verandert.

Om nog even terug te komen op het ‘vele-namen-voor-suiker-verhaal’… Alleen al glucose-fructosestroop staat onder tal van schuilnamen bekend. Enkele ‘pseudoniemen’ zijn:

  • (Fructoserijke) maïsstroop, maïssuiker & maïssiroop
  • Glucosefructosesiroop
  • High Fructose Corn Syrup (HFCS)
  • Fructosesiroop + glucosesiroop

De fructose in maisstroop is dus grotendeels synthetisch van aard; niet per se vanwege synthetische ingrediënten, maar vanwege de verwrongen bewerking en eventuele synthetische processtoffen zoals hechtstoffen. Men onderscheidt overigens de volgende soorten fructose-glucosestroop op basis van fructoseconcentratie:

  • HFCS 90 (90% fructose, 10% glucose)
  • HFCS 55 (55% fructose, 45% glucose)
  • HFCS 42 (42% fructose, 58% glucose)

Er zitten overigens géén nuttige voedingsstoffen in glucose-fructosestroop die zouden kunnen bijdragen aan een gezonde vertering en/of opname van de fructose in HFCS, dus waarom dit goedje beduidend populairder is dan fruit mag Joost weten. (bron)

Qua chemische samenstelling benadert glucose-fructosestroop tafelsuiker enigszins, echter niet qua structuur.

Waarom bestaat glucose-fructosestroop dan!?

Als je teruggaat in de geschiedenis blijkt de populariteit van HFCS vooral te kunnen worden toegeschreven aan industriële voedselproducenten. Onder sceptici heerst daarentegen vooral terughoudendheid jegens HFCS; glucose-fructosestroop blijkt zelfs een berucht zoetmiddel te zijn met een uiterst omstreden reputatie.

Glucose-fructosestroop is extreem populair onder voedingsmiddelenfabrikanten. De belangrijkste voordelen van HFCS voor de voedingsmiddelenindustrie zijn als volgt:

  • Goedkoop te produceren uit (suiker)mais
  • Ziekelijk veel zoeter dan glucose & sacharose; hoe meer fructose, des te zoeter het zoetmiddel
  • Extreem lang houdbaar, dus zeer kostenefficiënt en constante verkoopprijs
  • Gemakkelijk oplosbaar en verwerkbaar in allerhande voeding

Bovendien mag HFCS vooralsnog een natuurlijk zoetmiddel worden genoemd op voedselverpakkingen, terwijl de definitie van het begrip ‘natuurlijk’ enorm wordt opgerekt en vrijelijk wordt geïnterpreteerd in relatie tot glucose-fructosestroop.

Waar HFCS zoal in wordt gestopt…

In Amerika wordt zo’n beetje alles gezoet met glucose-fructosestroop. Dat komt hoofdzakelijk door de gesubsidieerde overvloedigheid van mais in de Verenigde Staten en de hoge importheffingen op bietsuiker en rietsuiker aldaar. Vooralsnog gebruiken we in Europa vooral kristalsuiker afkomstig uit suikerriet en suikerbieten.

Maar omdat ze High Fructose Corn Syrup in Amerika al jaren als ‘natuurlijk’ en ‘gezond’ proberen te slijten (onder het motto “mais is een groente”…) heeft ook de rest van de wereld lucht gekregen van dit mierzoete gedrocht met een onterecht ‘puur natuur’ karakter. Vandaar dat ook Europa sinds kort wordt overspoeld door deze verderfelijke smurrie.

Glucose-fructosestroop wordt inmiddels overal in gestopt! En niet alleen in snoep en andere producten waarvan je het 1-2-3 zou verwachten… Denk vooral ook aan de volgende hapjes en drankjes:

  • Frisdranken, vruchtensappen & ontbijtdrankjes
  • Ontbijtgranen (cruesli, cornflakes, chocopops etc.)
  • Mueslirepen & notenrepen
  • Brood, crackers, rijstwafels etc.
  • Koeken, cake, gebak & banket
  • Yoghurtjes & toetjes
  • (Verwerkt) vlees (worstjes, burgers, frituursnacks e.a.)
  • Vleeswaren voor op brood
  • Ingemaakt fruit (potten + blikken) & gedroogde vruchten
  • Soepen en bouillons uit pak, zak, pot, fles en blik
  • Sauzen (mayonaise, appelmoes, ketchup en de bekende flesjes)
  • Zoet + hartig broodbeleg (jam, hagelslag, roomkaas, pindakaas etc.)
  • Stroop & (limonade)siropen
  • Kant-en-klaarmaaltijden: zowel zoete als hartige als frisse…
  • Dus ook kant-en-klare salades
  • Pizza’s, pasta’s, lasagne etc.
  • Kruidenpasta & kruidenmix
  • IJs, zowel roomijs als waterijsjes
  • En jawel hoor… vitaminepillen & voedingssupplementen

Al deze bronnen van glucose-fructosestroop zijn in principe gezonder zónder dit goedje, maar ook minder zoet. En wij westerlingen zijn nu eenmaal gewend aan zoet, dus waar vraag is, ontstaat aanbod!

Nadelen van glucose-fructosestroop

Glucose-fructosestroop is qua moleculaire samenstelling redelijk vergelijkbaar met suiker. In suikerkristallen zitten de glucose- en fructosemoleculen aan elkaar vast, in maissiroop bevinden ze zich los van elkaar. Voor de consumptie van HFCS gelden dan ook min of meer dezelfde nadelen als voor kristalsuiker. Hierbij valt te denken aan:

  • Extreem snelle + enkelvoudige suiker, dus uitermate hoog-glycemisch (qua GI en GL)
  • Snelle, compacte energie (qua calorieën), maar totaal niet verzadigend; je blijft er zodoende van eten…
  • Bloedsuikerschommelingen: pieken + dalen in de bloedsuikerspiegel
  • Sterke stijging van insulineniveau en op den duur zelfs insulineresistentie
  • Verhoogde vetopslag & vertraagde vetverbranding; op langere termijn aankomen in gewicht en mogelijkerwijs overgewicht (bron)
  • In grote hoeveelheden belastend voor de lever; zelfs indicaties van leverbeschadiging en leververvetting (bron)
  • Suiker kan vitamines, macromineralen en spoorelementen ‘roven’ en zodoende tekorten in de hand werken aan o.a. magnesium, zink, koper, chroom, calcium, mangaan, vitamine D en B-vitamines
  • Negatieve invloed op darmflora en lichamelijke weerstand c.q. immuunsysteem
  • Een overschot aan fructose werkt glycatie c.q. glycosylering in de hand en daarmee versnelde veroudering
  • Vergroot de kans op mutaties in erfelijk materiaal (DNA)
  • Steeds vaker in verband gebracht met ‘Metabool Syndroom’ (X), aangaande obesitas, hypertensie, hyperglykemie en hypercholesterolemie
  • Tandbederf c,q. tandrot (gaatjes in gebit)
  • Mogelijkerwijs een factor bij het ontstaan van diabetes type II (bron)
  • Kans op suikerverslaving oftewel zoetverslaving

Daarnaast kunnen fructosesiroop en glucose-fructosestroop –afhankelijk van het exacte productie- en bewerkingsproces– hoge concentraties kwik bevatten. Kwik is een toxisch zwaar metaal dat een gevaar kan vormen voor de gezondheid. (bron + bron)

HFCS: natuurlijk of toch synthetisch!?

Door fabrikanten en voedingsmiddelenproducenten wordt glucose-fructosestroop met een trotse glimlach als ‘natuurproduct’ aangeprezen. In principe niet onterecht, want glucoserijk maiszetmeel wordt met behulp van een drietal enzymen (alfa-amylase, gluco-amylase en xylose-isomerase) gefosforyleerd en fructoserijk gemaakt. En dit zóú inderdaad als natuurlijk proces kunnen worden aangemerkt. Toch zegt de term ‘natuurlijk’ in dit geval weinig over de aard van het beestje…

HFCS wordt namelijk deels vervaardigd uit genetisch gemodificeerde mais. Daarnaast zijn de enzymen die worden gebruikt veelal van twijfelachtige komaf (verkregen uit microbiële fermentatie) en wordt er bij de productie van glucose-fructosestroop veelvuldig gebruikgemaakt van kunstmatige en synthetisch hechtstoffen. Er mag dan misschien geen sprake zijn van een chemisch-gesynthetiseerd zoetmiddel in klassieke zin, maar ‘natuurlijk’ dekt óók zeker niet de lading. (bron + bron)

Vooralsnog mag glucose-fructosestroop onder de noemer ‘natuurlijk zoetmiddel’ worden verkocht, wat voor levensmiddelenproducenten fantastisch is. Het is perfect voor de verkoop, want de halve wereld is in de ban van ‘natuurlijk’ eten! Hopelijk komt hier binnenkort verandering in…

Glucose-fructosestroop dé oorzaak van overgewicht!?

Dat de diabetesepidemie in de Verenigde Staten een enorme boost kreeg tijdens de grootschalige introductie van glucose-fructosestroop is een feit; maar een causaal (oorzaak-gevolg) verband heeft men vooralsnog niet aangetoond. Bekijk voor meer informatie hieromtrent ook dit amusante filmpje over HFCS; ’t is nogal Amerikaans, maar slaat wel de spijker op z’n kop:

Het belangrijkste nadeel is waarschijnlijk dat glucose-fructosestroop op voedselverpakkingen wordt vermeld onder allerlei vage namen, waardoor veel mensen eroverheen lezen en ongemerkt veel suiker binnenkrijgen.

Wat gaat er mis?

Op zich is er niet veel mis met een beetje fructose of glucose, onze cellen hebben immers energie nodig. Wat er misgaat, is dat we heel véél van deze simpele suikers binnenkrijgen; steeds méér zelfs, omdat ze tegenwoordig overal in worden gestopt. Bovendien raken we steeds meer gewend aan zoete smaken, waardoor we steeds méér glucose en fructose nodig hebben om eenzelfde zoetheid c.q. zoetbeleving te bewerkstelligen.

Blijf daarom ver uit de buurt van glucose-fructosestroop, want juist omdat HFCS een enorme zoetkracht heeft, treedt er heel snel zoetgewenning op. Al met al is hoog-geconcentreerde HFCS een uitermate winstgevend (top)product voor voedselfabrikanten, maar voor de eindgebruiker (de eter/drinker) is het waardeloze rommel! Het goedje bestaat uit geïsoleerde, geconcentreerde en gesimplificeerde suikermoleculen die pijlsnel worden opgenomen in je bloedbaan!

In geval van fructose-intolerantie, fructose-allergie of fructose-malabsorptie moet je glucose-fructosestroop zelfs mijden als de pest. In zo’n geval kunnen fructosemoleculen namelijk niet goed worden verteerd of geabsorbeerd, waardoor verregaande gezondheidsklachten kunnen optreden.

Waarom dan wel fruit?

Ook fruit bevat fructose en glucose… Maar fruit is –ondanks de glucose en fructose– hartstikke gezond! Allereerst levert vers fruit namelijk een bescheiden hoeveelheid fructose; de fructoseconcentratie is dus laag in vergelijking tot frisdrank, siroop, gebak, ijs etc. Naast suiker levert fruit bovendien óók veel water, voedingsvezels, vitamines, macromineralen, spoorelementen, fytonutriënten enzymen en antioxidanten.

De suikers in fruit zijn bovendien omsloten door vezels, waardoor ze gelijkmatiger worden opgenomen en niet de eerder genoemde nadelen teweegbrengen. De nutriënten in fruit dragen bij aan een gezonde vertering en opname van de in vruchten aanwezige fructose; in HFCS ontbreken deze bestanddelen volledig. Zolang je naast fruit niet heel veel andere suikerleveranciers eet en drinkt in de vorm van geraffineerde kant-en-klaar-producten, kun je dus met gerust hart véél fruit eten.

Probeer je fructose- en glucose-intake sowieso te beperken tot natuurlijke suikers zoals die aanwezig zijn ín natuurproducten zoals vers fruit, verse zetmeelrijke groenten en kleine beetjes hoogwaardige bijenhoning. Het is namelijk de hoeveelheid, dichtheid en concentratie die fructose slecht maakt. Beperk je suikerbronnen tot ‘whole foods’ en laat tafelsuiker, kristalsuiker, siroop en suikerrijke hapjes en drankjes links liggen! Dan is er niets aan de hand…

Tot slot

De term ‘fructose’ is niet voor niets afgeleid van ‘vrucht’, deze suiker hoort thuis in fruit; niet in knakworsten, cola en roomijs. Blijf dus lekker uit de buurt van geïsoleerde en geëxtraheerde glucose, fructose, glucosestroop, fructosestroop en glucose-fructosestroop in junkfood en eet ‘m in de vorm van appels en peren, zoals ‘ie bedoeld is! In geconcentreerde vorm doet fructose je lijf zéker geen goed, dus waarom zou je het risico nemen?

Sommige wetenschappers –met als leidsman Dr. Robert Lustig– zien fructose als de duivel zelve, maar andere hooggeleerde types doen dit weer af als sensatie-schopperij. Al met al zal de waarheid wederom ergens in het grijze midden liggen. Naar alle waarschijnlijkheid hoeft glucose-fructosestroop niet per se ongezonder te zijn dan ‘standaard’ kristalsuiker en zal de schadelijkheid afhankelijk zijn van de hoeveelheid, concentratie en context. Laat ze gewoon allebei met rust! (bron)

Hoe sta jij tegenover glucose-fructosestroop oftewel High Fructose Corn Syrup? Deel hieronder jouw vragen, opmerkingen, ervaringen, bevindingen en suggesties omtrent HFCS!

17 Reacties

  1. Na veel zoeken heb ik twee soorten koekjes ontdekt die geen fructose en glucose, of invertsuikers bevatten,. Nobo spritsen en jodenkoeken bevatten, volgens de verpakking, alleen gewone suiker. Als je van koekjes houdt en jezelf niet vol wilt stoppen met ‘verkeerde’ suikers er maar één oplossing: Zelf bakken en dat doe ik met verve. Behalve dat ik alleen riet- en palmsuiker gebruik, gebruik ik ook biologisch meel en geen goedkope gemanipuleerde tarwe en mais uit Amerika, die in alle koekjes in de supermarkt wel worden gebruikt. Ik eet om diezelfde reden ook zelden fabrieksbrood, maar bak dat ook zelf. Een buurman van mij werkt bij zo’n fabriek en bracht regelmatig gratis brood mee, voor zichzelf en voor mij. Sinds kort zijn een aantal ketens opgekocht door een nieuwe eigenaar en bakt die fabriek daar voor. Sindsdien neemt hij geen brood meer mee, omdat het recept is aangepast en hij weet wat erin gaat! Zoiets van een slager die zijn eigen vlees (af)keurt, maar dan anders ;-)

  2. Ik heb al jaren dat ik snel last krijg van m’n buik, vooral m’n darmen, die voelen dan pijnlijk en m’n buik zet op. Toen ik zes jaar geleden vlees van ’t menu schrapte werd dat iets minder, ook nog eens geprobeerd geen brood te eten, leek soms een verbetering maar soms ook niet. Nu viel ’t me op als ik snoepjes en koekjes etc eet, dat ik er veeeeel meer last van heb. Die zitten vaak ook bomvol glucosestroop en fructosesiroop e.d. Zou dat kunnen dat ik daar die klachten van krijg en niet van brood en vlees? En is dat te testen? Met vriendelijke groet, Ilona

    • Het is zeker te testen of je tegen fructose kan of niet. Ik heb ook jaren last van mijn darmen en in juni van dit jaar begonnen met het fodmap dieet. In de eerste weken laat je al de producten weg die de klachten van je darmen kunnen verergeren. Dit is onderverdeeld in 5 groepen koolhydraten, de zogenaamde fodmap’s. Het is vrij heftig, maar als je zoveel klachten hebt, is het proberen waard. Na enkele weken en hopelijk zonder pijn voor jou mag je op aanwijzing van een diëtist weer groepen toevoegen. Als de klachten toenemen ben je er waarschijnlijk intolerant voor. Dat gold ook voor mij. Fructose intolerant. Ik zou het samen met een diëtist doen die erin gespecialiseerd is. Mij heeft het in ieder geval veel geholpen. Ik ben nu aan het uitvogelen wat voor producten ik moet laten staan i.v.m. die intolerantie en dat zijn er ben ik achter gekomen best veel… Succes ermee

  3. “Suiker en suikerproducten passen in een gezonde en gevarieerde voeding en actieve leefstijl”, aldus Suikerstichting Nederland… Bwahahaha! Suiker Unie –> Suikerstichting –> Kenniscentrum Suiker en Voeding… Allemaal onderling verwikkelde partijen binnen de suikerindustrie die doen alsof suiker gezond is…

  4. Ik kan dus ook niet tegen die harde suikers. Mijn darmen raken er van dichtgeslibd en dan ontstaat er erg slechte voedingsstoffen opname. Ik heb dus 3 maanden lang alle mais en fructose en glucose stroop producten moeten ontwijken… Rauw gehakt… gebruiken ze het in om de KLEUR goed te houden… wat!? Dus ook filet American. alles waar lever in zit. Ontbijtkoek is bijna helemaal er van gemaakt. Meeste bruinige koeken, bijvoorbeeld Bastogne. Kan eigenlijk niks kant-en-klaar eten, soepen sauzen taart etc. Van mij mag glucose-fructosestroop een verboden stof worden, je kunt het namelijk altijd met gewone suikerproducten oplossen.

    • Houd er wel rekening mee dat ook suiker (sucrose) uit glucose en fructose bestaat. In sacharose (riet- en bietsuiker) is fructose gebonden aan glucose, dus in beginsel is kristalsuiker kristallijne glucose-fructosestroop. De suiker is dan wel niet afkomstig uit mais en de vervaardiging en processering ervan verschilt, maar qua chemische samenstelling is tafelsuiker net zo slecht (opneembaar) voor je darmen als glucose-fructosestroop. Qua voedingswaarde en algeheel effect op je lichaam is maisstroop nog slechter, maar persoonlijk zou ik ook waakzaam zijn voor ‘gewone’ suiker als glucosestroop en fructosestroop zo slecht vallen op je darmen.

  5. Zoete producten links laten liggen lukt wel – heb ook helemaal geen suiker in huis – maar met al die verborgen suiker in bijvoorbeeld beschuit of vleesproducten is het lastiger. Dacht een afgeprijsd lamsboutje te proberen maar ook weer suiker. Toch maar niet.

  6. En ik was -serieus- zo gek op ontbijtkoek e.d. Die (Snelle Jelle etc.) Loop ik sinds een paar jaar nu allemaal voorbij in de supermarkt. Helaas valt er niet helemaal aan te ontkomen, zeker niet als ijsliefhebber, maar beperken wel.

  7. Net boeiende documentaire gezien over suikers (vooral fructose). De film heet ‘That Sugar Movie’. Heel informatief en heeft me weer wat nieuwe inzichten gegeven over dit onderwerp.

    • Hoi Marjoleine, Dankjewel voor je berichtje! Ik neem aan dat je ‘That Sugar Film’ bedoelt. Dat is inderdaad een interessante docu, ik heb hem ook gezien. Een man die die producten consumeert waarvan relatief veel mensen denken dat ze gezond zijn: 0% vet yoghurt, mueslirepen, ontbijtgranen, vruchtensappen, ice tea, sportdrankjes etc. Als je je dagelijks bezighoudt met voeding, dan weet je dat dit soort standaard supermarktproducten bomvol suiker zitten. Maar voor veruit de meeste mensen is dit inderdaad helemaal niet zo ‘obvious’. Je moet je tegenwoordig goed verdiepen in ingrediëntenlijsten en voedingswaardetabellen om de marketingtrucjes van voedingsmiddelenfabrikanten te doorzien. Groeten, Paul

  8. Als suiker werkelijk ZO slecht is dat iedere gram er één te veel is… eet dan gewoon niets meer. Er zijn bijna geen voedingsmiddelen waar niet één of andere vorm van suiker in zit. Eerst was het vet, tegenwoordig kan je elke aandoening aan suiker toeschrijven.

    • Suiker an sich is helemaal niet ZO slecht. Het gaat erom dat suiker tegenwoordig OVERAL in wordt gestopt en aan toe wordt gevoegd; in enorme hoeveelheden en de meest uitgeklede vormen.

  9. Robert van Dam Reageer

    Ik ben een 64-jarige man, met diabetes type II al tientallen jaren. De eerste tijd ging ik alleen op die stomme dokters af wat betreft de behandeling ervan. Allerlei gemene pillen met ontzettend veel bijwerkingen, toch steeg het glucoseniveau. Uiteindelijk heb ik in 2009 een testapparaatje aangeschaft en ben zeer goed op mijn voeding gaan letten, alle vieze suikers zo veel mogelijk tot helemaal vermeden. Vanaf het eerste moment kon ik zo het glucoseniveau in m’n bloed keurig op peil houden. Zonder pillen! Dus inderdaad weg met die suiker en suikerhoudende producten! Het kan niet vaak genoeg gezegd worden!

  10. Waarom geen verzamelnaam voor alle slechte (snelle, simpele, geconcentreerde) suikers? Op deze manier kunnen ze suiker overal in blijven (ver)stoppen en heb je geen idee of het om super ongezonde of relatief gezonde suikers gaat. Ze zouden het beestje gewoon bij de naam moeten noemen! Plak voortaan een grote sticker op ieder suikerrijk product, waarop staat “boordevol ongezonde suikers”, ongeacht de soort, vorm of naam van de betreffende suiker!

    • De reden waarvoor ze dat niet doen is omdat het naar mijn mening te weinig geld zou opleveren als inderdaad iedereen weet wat er in hun voeding zit. De fabrikanten van o.a. glucose-fructosestroop denken niet vanuit de gezondheid van de mens, deze zijn vooral bezig met geld verdienen, ook al gaat dit ten koste van onze gezondheid. Niet alleen de fabrikanten hebben er baat bij, een groot deel van de gezondheidszorg draait op mensen die niet weten wat ze eten en de overheid stelt niet streng genoeg eisen waardoor het in stand wordt gehouden…

Plaats een reactie

Je reactie wordt voor publicatie gekeurd door de redactie en dient te voldoen aan de regels voor reacties.