Vanwege de alsmaar slechter wordende reputatie van suiker, worden er steeds weer nieuwe vormen voor suiker bedacht die onder allerlei slimme schuilnamen worden gepromoot en verkocht. In een eerder artikeltje van Gezondr staan vele tientallen namen voor suiker, maar inmiddels kent suiker honderden gedaanten. Eén van de meest omstreden en bekritiseerde vormen van suiker is ongetwijfeld glucose-fructosestroop.
Hierbij alles wat je moet weten over het ziekmakende zoetmiddel glucose-fructosestroop…
Fructose in de natuur
Wat álle suikers gemeen hebben, is dat ze zijn opgebouwd uit ketens van glucose-, fructose- en galactose-moleculen. Deze drie suikers zijn dus de basiskoolhydraten waaruit alle andere suikers zijn opgebouwd; denk maar eens aan druivensuiker (dextrose), melksuiker (lactose) en moutsuiker (maltose). Sucrose oftewel tafelsuiker bestaat bijvoorbeeld uit fructose + glucose.
Van nature komt fructose onder andere voor in fruit en honing. Kwalitatief hoogwaardige honing en vruchten leveren –behalve fructose– óók belangrijke enzymen, vitamines, mineralen en fytonutriënten die kunnen bijdragen aan een optimale verwerking van fructose door het menselijk lichaam. Bovendien levert fruit veel voedingsvezels die de opname van fructose vertragen.
Fructose uit mais; say whât…!?
Glucose-fructosestroop wordt verkregen uit mais… Maar de gemiddelde maissoort is van nature géén voorname bron van fructose. Sterker nog: maiszetmeel –het basis-ingrediënt van glucose-fructosestroop– bestaat van nature voor bijna 100% uit glucose. Middels enzymatische processen wordt een deel van de in mais aanwezige glucose kunstmatig omgezet in fructose, waardoor de verhouding tussen glucosegehalte en fructosegehalte verandert.
Om nog even terug te komen op het ‘vele-namen-voor-suiker-verhaal’… Alleen al glucose-fructosestroop staat onder tal van schuilnamen bekend. Enkele ‘pseudoniemen’ zijn:
- (Fructoserijke) maïsstroop, maïssuiker & maïssiroop
- Glucosefructosesiroop
- High Fructose Corn Syrup (HFCS)
- Fructosesiroop + glucosesiroop
De fructose in maisstroop is dus grotendeels synthetisch van aard; niet per se vanwege synthetische ingrediënten, maar vanwege de verwrongen bewerking en eventuele synthetische processtoffen zoals hechtstoffen. Men onderscheidt overigens de volgende soorten fructose-glucosestroop op basis van fructoseconcentratie:
- HFCS 90 (90% fructose, 10% glucose)
- HFCS 55 (55% fructose, 45% glucose)
- HFCS 42 (42% fructose, 58% glucose)
Er zitten overigens géén nuttige voedingsstoffen in glucose-fructosestroop die zouden kunnen bijdragen aan een gezonde vertering en/of opname van de fructose in HFCS, dus waarom dit goedje beduidend populairder is dan fruit mag Joost weten. (bron)
Qua chemische samenstelling benadert glucose-fructosestroop tafelsuiker enigszins, echter niet qua structuur.
Waarom bestaat glucose-fructosestroop dan!?
Als je teruggaat in de geschiedenis blijkt de populariteit van HFCS vooral te kunnen worden toegeschreven aan industriële voedselproducenten. Onder sceptici heerst daarentegen vooral terughoudendheid jegens HFCS; glucose-fructosestroop blijkt zelfs een berucht zoetmiddel te zijn met een uiterst omstreden reputatie.
Glucose-fructosestroop is extreem populair onder voedingsmiddelenfabrikanten. De belangrijkste voordelen van HFCS voor de voedingsmiddelenindustrie zijn als volgt:
- Goedkoop te produceren uit (suiker)mais
- Ziekelijk veel zoeter dan glucose & sacharose; hoe meer fructose, des te zoeter het zoetmiddel
- Extreem lang houdbaar, dus zeer kostenefficiënt en constante verkoopprijs
- Gemakkelijk oplosbaar en verwerkbaar in allerhande voeding
Bovendien mag HFCS vooralsnog een natuurlijk zoetmiddel worden genoemd op voedselverpakkingen, terwijl de definitie van het begrip ‘natuurlijk’ enorm wordt opgerekt en vrijelijk wordt geïnterpreteerd in relatie tot glucose-fructosestroop.
Waar HFCS zoal in wordt gestopt…
In Amerika wordt zo’n beetje alles gezoet met glucose-fructosestroop. Dat komt hoofdzakelijk door de gesubsidieerde overvloedigheid van mais in de Verenigde Staten en de hoge importheffingen op bietsuiker en rietsuiker aldaar. Vooralsnog gebruiken we in Europa vooral kristalsuiker afkomstig uit suikerriet en suikerbieten.
Maar omdat ze High Fructose Corn Syrup in Amerika al jaren als ‘natuurlijk’ en ‘gezond’ proberen te slijten (onder het motto “mais is een groente”…) heeft ook de rest van de wereld lucht gekregen van dit mierzoete gedrocht met een onterecht ‘puur natuur’ karakter. Vandaar dat ook Europa sinds kort wordt overspoeld door deze verderfelijke smurrie.
Glucose-fructosestroop wordt inmiddels overal in gestopt! En niet alleen in snoep en andere producten waarvan je het 1-2-3 zou verwachten… Denk vooral ook aan de volgende hapjes en drankjes:
- Frisdranken, vruchtensappen & ontbijtdrankjes
- Ontbijtgranen (cruesli, cornflakes, chocopops etc.)
- Mueslirepen & notenrepen
- Brood, crackers, rijstwafels etc.
- Koeken, cake, gebak & banket
- Yoghurtjes & toetjes
- (Verwerkt) vlees (worstjes, burgers, frituursnacks e.a.)
- Vleeswaren voor op brood
- Ingemaakt fruit (potten + blikken) & gedroogde vruchten
- Soepen en bouillons uit pak, zak, pot, fles en blik
- Sauzen (mayonaise, appelmoes, ketchup en de bekende flesjes)
- Zoet + hartig broodbeleg (jam, hagelslag, roomkaas, pindakaas etc.)
- Stroop & (limonade)siropen
- Kant-en-klaarmaaltijden: zowel zoete als hartige als frisse…
- Dus ook kant-en-klare salades
- Pizza’s, pasta’s, lasagne etc.
- Kruidenpasta & kruidenmix
- IJs, zowel roomijs als waterijsjes
- En jawel hoor… vitaminepillen & voedingssupplementen
Al deze bronnen van glucose-fructosestroop zijn in principe gezonder zónder dit goedje, maar ook minder zoet. En wij westerlingen zijn nu eenmaal gewend aan zoet, dus waar vraag is, ontstaat aanbod!
Nadelen van glucose-fructosestroop
Glucose-fructosestroop is qua moleculaire samenstelling redelijk vergelijkbaar met suiker. In suikerkristallen zitten de glucose- en fructosemoleculen aan elkaar vast, in maissiroop bevinden ze zich los van elkaar. Voor de consumptie van HFCS gelden dan ook min of meer dezelfde nadelen als voor kristalsuiker. Hierbij valt te denken aan:
- Extreem snelle + enkelvoudige suiker, dus uitermate hoog-glycemisch (qua GI en GL)
- Snelle, compacte energie (qua calorieën), maar totaal niet verzadigend; je blijft er zodoende van eten…
- Bloedsuikerschommelingen: pieken + dalen in de bloedsuikerspiegel
- Sterke stijging van insulineniveau en op den duur zelfs insulineresistentie
- Verhoogde vetopslag & vertraagde vetverbranding; op langere termijn aankomen in gewicht en mogelijkerwijs overgewicht (bron)
- In grote hoeveelheden belastend voor de lever; zelfs indicaties van leverbeschadiging en leververvetting (bron)
- Suiker kan vitamines, macromineralen en spoorelementen ‘roven’ en zodoende tekorten in de hand werken aan o.a. magnesium, zink, koper, chroom, calcium, mangaan, vitamine D en B-vitamines
- Negatieve invloed op darmflora en lichamelijke weerstand c.q. immuunsysteem
- Een overschot aan fructose werkt glycatie c.q. glycosylering in de hand en daarmee versnelde veroudering
- Vergroot de kans op mutaties in erfelijk materiaal (DNA)
- Steeds vaker in verband gebracht met ‘Metabool Syndroom’ (X), aangaande obesitas, hypertensie, hyperglykemie en hypercholesterolemie
- Tandbederf c,q. tandrot (gaatjes in gebit)
- Mogelijkerwijs een factor bij het ontstaan van diabetes type II (bron)
- Kans op suikerverslaving oftewel zoetverslaving
Daarnaast kunnen fructosesiroop en glucose-fructosestroop –afhankelijk van het exacte productie- en bewerkingsproces– hoge concentraties kwik bevatten. Kwik is een toxisch zwaar metaal dat een gevaar kan vormen voor de gezondheid. (bron + bron)
HFCS: natuurlijk of toch synthetisch!?
Door fabrikanten en voedingsmiddelenproducenten wordt glucose-fructosestroop met een trotse glimlach als ‘natuurproduct’ aangeprezen. In principe niet onterecht, want glucoserijk maiszetmeel wordt met behulp van een drietal enzymen (alfa-amylase, gluco-amylase en xylose-isomerase) gefosforyleerd en fructoserijk gemaakt. En dit zóú inderdaad als natuurlijk proces kunnen worden aangemerkt. Toch zegt de term ‘natuurlijk’ in dit geval weinig over de aard van het beestje…
HFCS wordt namelijk deels vervaardigd uit genetisch gemodificeerde mais. Daarnaast zijn de enzymen die worden gebruikt veelal van twijfelachtige komaf (verkregen uit microbiële fermentatie) en wordt er bij de productie van glucose-fructosestroop veelvuldig gebruikgemaakt van kunstmatige en synthetisch hechtstoffen. Er mag dan misschien geen sprake zijn van een chemisch-gesynthetiseerd zoetmiddel in klassieke zin, maar ‘natuurlijk’ dekt óók zeker niet de lading. (bron + bron)
Vooralsnog mag glucose-fructosestroop onder de noemer ‘natuurlijk zoetmiddel’ worden verkocht, wat voor levensmiddelenproducenten fantastisch is. Het is perfect voor de verkoop, want de halve wereld is in de ban van ‘natuurlijk’ eten! Hopelijk komt hier binnenkort verandering in…
Glucose-fructosestroop dé oorzaak van overgewicht!?
Dat de diabetesepidemie in de Verenigde Staten een enorme boost kreeg tijdens de grootschalige introductie van glucose-fructosestroop is een feit; maar een causaal (oorzaak-gevolg) verband heeft men vooralsnog niet aangetoond. Bekijk voor meer informatie hieromtrent ook dit amusante filmpje over HFCS; ’t is nogal Amerikaans, maar slaat wel de spijker op z’n kop:
Het belangrijkste nadeel is waarschijnlijk dat glucose-fructosestroop op voedselverpakkingen wordt vermeld onder allerlei vage namen, waardoor veel mensen eroverheen lezen en ongemerkt veel suiker binnenkrijgen.
Wat gaat er mis?
Op zich is er niet veel mis met een beetje fructose of glucose, onze cellen hebben immers energie nodig. Wat er misgaat, is dat we heel véél van deze simpele suikers binnenkrijgen; steeds méér zelfs, omdat ze tegenwoordig overal in worden gestopt. Bovendien raken we steeds meer gewend aan zoete smaken, waardoor we steeds méér glucose en fructose nodig hebben om eenzelfde zoetheid c.q. zoetbeleving te bewerkstelligen.
Blijf daarom ver uit de buurt van glucose-fructosestroop, want juist omdat HFCS een enorme zoetkracht heeft, treedt er heel snel zoetgewenning op. Al met al is hoog-geconcentreerde HFCS een uitermate winstgevend (top)product voor voedselfabrikanten, maar voor de eindgebruiker (de eter/drinker) is het waardeloze rommel! Het goedje bestaat uit geïsoleerde, geconcentreerde en gesimplificeerde suikermoleculen die pijlsnel worden opgenomen in je bloedbaan!
In geval van fructose-intolerantie, fructose-allergie of fructose-malabsorptie moet je glucose-fructosestroop zelfs mijden als de pest. In zo’n geval kunnen fructosemoleculen namelijk niet goed worden verteerd of geabsorbeerd, waardoor verregaande gezondheidsklachten kunnen optreden.
Waarom dan wel fruit?
Ook fruit bevat fructose en glucose… Maar fruit is –ondanks de glucose en fructose– hartstikke gezond! Allereerst levert vers fruit namelijk een bescheiden hoeveelheid fructose; de fructoseconcentratie is dus laag in vergelijking tot frisdrank, siroop, gebak, ijs etc. Naast suiker levert fruit bovendien óók veel water, voedingsvezels, vitamines, macromineralen, spoorelementen, fytonutriënten enzymen en antioxidanten.
De suikers in fruit zijn bovendien omsloten door vezels, waardoor ze gelijkmatiger worden opgenomen en niet de eerder genoemde nadelen teweegbrengen. De nutriënten in fruit dragen bij aan een gezonde vertering en opname van de in vruchten aanwezige fructose; in HFCS ontbreken deze bestanddelen volledig. Zolang je naast fruit niet heel veel andere suikerleveranciers eet en drinkt in de vorm van geraffineerde kant-en-klaar-producten, kun je dus met gerust hart véél fruit eten.
Probeer je fructose- en glucose-intake sowieso te beperken tot natuurlijke suikers zoals die aanwezig zijn ín natuurproducten zoals vers fruit, verse zetmeelrijke groenten en kleine beetjes hoogwaardige bijenhoning. Het is namelijk de hoeveelheid, dichtheid en concentratie die fructose slecht maakt. Beperk je suikerbronnen tot ‘whole foods’ en laat tafelsuiker, kristalsuiker, siroop en suikerrijke hapjes en drankjes links liggen! Dan is er niets aan de hand…
Tot slot
De term ‘fructose’ is niet voor niets afgeleid van ‘vrucht’, deze suiker hoort thuis in fruit; niet in knakworsten, cola en roomijs. Blijf dus lekker uit de buurt van geïsoleerde en geëxtraheerde glucose, fructose, glucosestroop, fructosestroop en glucose-fructosestroop in junkfood en eet ‘m in de vorm van appels en peren, zoals ‘ie bedoeld is! In geconcentreerde vorm doet fructose je lijf zéker geen goed, dus waarom zou je het risico nemen?
Sommige wetenschappers –met als leidsman Dr. Robert Lustig– zien fructose als de duivel zelve, maar andere hooggeleerde types doen dit weer af als sensatie-schopperij. Al met al zal de waarheid wederom ergens in het grijze midden liggen. Naar alle waarschijnlijkheid hoeft glucose-fructosestroop niet per se ongezonder te zijn dan ‘standaard’ kristalsuiker en zal de schadelijkheid afhankelijk zijn van de hoeveelheid, concentratie en context. Laat ze gewoon allebei met rust! (bron)
Hoe sta jij tegenover glucose-fructosestroop oftewel High Fructose Corn Syrup? Deel hieronder jouw vragen, opmerkingen, ervaringen, bevindingen en suggesties omtrent HFCS!
