Met ‘koliek’ wordt hevige, krampende pijn in één van beide flanken bedoeld. Met ‘flanken’ bedoelen we de beide zijkanten van je buik, direct boven beide heupen. Koliekpijn houdt in veruit de meeste gevallen verband met je nieren, lever, milt, galblaas, urineblaas en urinewegen en wordt heel vaak veroorzaakt door zogenaamde “stenen”. Hieronder lees je alles over krampachtige koliekpijn door toedoen van o.a. nierstenen & galstenen…
Koliekpijn door o.a. galstenen, nierstenen & urinewegstenen
Koliek oftewel koliekpijn uit zich in één van beide zijkanten van je buik. Hier bevinden zich onder andere de nieren, galblaas en lever. In al deze organen kunnen mineralen en mineraalzouten samenklonteren, waardoor stenen ontstaan. We onderscheiden de volgende soorten stenen die koliekpijn kunnen veroorzaken:
- Nefrolithiasis (nierstenen)
- Urolithiasis (blaasstenen & urinewegstenen)
- Cholelithiasis (galstenen, leverstenen & miltstenen)
Vooral galstenen, nierstenen & urinewegstenen zijn in veel gevallen verantwoordelijk voor koliekpijn en koliekaanvallen. In zulke gevallen wordt er ook wel gesproken van galkoliek, nierkoliek of urinewegkoliek. Daarnaast bestaan er leverkolieken urineblaaskolieken, darmkolieken, maagkolieken, alvleesklierkolieken en miltkolieken…
Stenen kunnen overigens ook in het spijsverteringskanaal ontstaan. We onderscheiden maagstenen en darmstenen die ook wel bezoars worden genoemd.
Wanneer veroorzaken stenen kolieken & flankpijn?
Zolang stenen niet groter zijn dan een kleine zandkorrel, plas je ze uit en merk je er niet of nauwelijks iets van. Stenen kunnen echter zodanig groot worden dat ze vast blijven zitten in de urinewegen, nierbuisjes of galbuis. In dat geval ontstaat de hevige, stekende en krampende pijn die ook wel bekendstaat als koliek of koliekpijn.
In extreme gevallen kunnen nierstenen en galstenen zo groot worden als een kastanje. Er zijn zelfs gevallen bekend van nierstenen die meer dan een kilo wegen. Ook grote nierstenen hoeven niet altijd problemen te veroorzaken… Zolang ze zich binnen een orgaan bevinden en geen verstopping veroorzaken van een afvoersysteem.
Symptomen van koliekpijn door galstenen & nierstenen
Koliekpijn begint achter in de flank, altijd maar aan één kant. Hoewel de kant van de koliekpijn gemakkelijk kan worden gelokaliseerd, is de exacte bron moeilijk aan te wijzen. Kolieken zijn duidelijk op de voorgrond en kunnen nimmer worden genegeerd. De pijn zelfs kan zo hevig zijn dat je op handen en voeten over de grond kruipt. Koliekpijn wordt gekenmerkt door de volgende symptomen:
- Moeilijk te lokaliseren pijn
- Uitstraling naar de onderbuik & lies
- Verdwijnt zodra je spieren moe worden & verslappen
- Zal altijd weer in volle hevigheid terugkeren
- Misselijkheid & braken
- ’s Nachts wakker schrikken van de pijn
- Bewegingsdrang (niet stil kunnen staan of zitten)
Als een steen de urinewegen of galbuis afsluit, kan een opgesloten infectie ontstaan met hoge koorts en koude rillingen tot gevolg. In dat geval is acute behandeling noodzakelijk!
Hoewel koliekpijn extreem hevig kan zijn, leidt koliek zelden tot blijvende gezondheidsschade.
Koliek door galstenen & nierstenen behandelen
Kolieken worden meestal veroorzaakt door een niersteen, blaassteen of uretersteen die is afgedaald in de urineleider en daar klem zijn komen te zitten. Deze indicatie staat daarom ook wel bekend als “niersteenkoliek”.
Niersteenkolieken worden meestal vastgesteld met behulp van een röntgenfoto. In ongeveer de helft van de gevallen zijn nierstenen en urinewegstenen zichtbaar op röntgenfoto’s. Daarnaast kunnen stenen worden opgespoord met ultrageluid. Een steen die de urinewegen of nierbuisjes blokkeert, kan op 3 manieren worden verwijderd, namelijk:
1. Vergruizing van nierstenen met shockwave-behandeling
Nierstenen en ureterstenen kunnen in veel gevallen worden vergruisd met behulp van ultrasone geluidsgolven en schokgolven. Deze behandeling wordt ook wel niersteenvergruizing oftewel lithotripsie genoemd. Een apparaat waarmee nierstenen worden vergruisd, wordt ook wel niersteenvergruizer oftewel lithotriptor genoemd. Door het vergruizen van de steen, kunnen de mineraalzouten worden uitgeplast, waardoor de koliek verdwijnt.
2. Koliekpijn door nierstenen behandelen via kijkoperatie
Een arts kan stenen verwijderen door met een piepklein hol buisje de plasbuis oftewel urineleider in te gaan. Via dit buisje kan met speciale instrumenten (ureteroscoop, sialendoscoop e.a.) worden getracht de niersteen of uretersteen vast te grijpen en te verwijderen. Men maakt hierbij gebruik van een speciaal pincet-achtig grijpertje. Deze kijkoperatie staat ook wel bekend als Retrograde Ureteroscopie (URS) en vindt plaats onder lokale of algehele verdoving.
3. Operatieve ingreep tegen koliek bij nierstenen & galstenen
Als stenen te groot zijn of niet “gunstig” gelokaliseerd zijn, dan kan een operatieve ingreep nodig zijn om koliek te verhelpen. In dat geval wordt een endoscoop via de huid in je nierbekken gebracht, om de aanwezige stenen te verguizen en op te zuigen. Als een grote galsteen de galbuis of galwegen blokkeert, dient in veruit de meeste gevallen zelfs de volledige galblaas operatief te worden verwijderd.
Scopolaminebutyl (Buscopan®) kan worden gebruikt om de pijnlijke koliek-samentrekkingen te verminderen. Scopolaminebutyl werkt heel snel, maar ook heel kort. Tegen aanhoudende koliek wordt doorgaans een zware pijnstiller voorgeschreven zoals een injectie met diclofenac (Cataflam®) of een zetpil met indometacine (Indocid®). Als je deze medicijnen niet mag of niet verdraagt, wordt doorgaans morfine (Kapanol®) of pethidine (Demerol®) gebruikt.
Tot slot
Koliekpijn kan in zeldzame gevallen ook worden veroorzaakt door andere aandoeningen. Enkele voorbeelden hiervan zijn tumoren (o.a. darmkanker), cysten (o.a. in eierstokken), hartinfarct, ribfracturen, longembolieën of extreem hevige urineweginfecties. Desalniettemin is er in de meeste gevallen van hevige koliek & flankpijn sprake van stenen.
Heb jij ervaring met koliekpijn door nierstenen, galstenen of ureterstenen? Laat hieronder je reactie achter m.b.t. koliek & flankpijn!
