Afslankresultaten: meten of wegen; wat is beter?

Veruit de meeste mensen die bezig zijn met afvallen, gebruiken een weegschaal om hun afslankresultaten en afslanksucces te bepalen. Dat is jammer, want een weegschaal is NIET intelligent en al helemaal niet accuraat. Een weegschaal houdt namelijk geen rekening met de samenstelling van je lichaamsmassa. Wat dat betreft heb je veel meer aan een ouderwets meetlint.

Hieronder bespreken we twee totáál verschillende methodes om afslankresultaten vast te stellen, namelijk wegen (in kilo’s) en meten (in centimeters)…

1. Subcutaan & visceraal vet

Licht is niet hetzelfde als mager en zwaar is niet hetzelfde als dik. Zo zijn er lichte en zelfs slanke mensen met een hoog vetpercentage en zware mensen met een laag vetpercentage. Lichaamsvet is namelijk lang niet altijd van buitenaf te zien.

Subcutaan vetweefsel bevindt zich direct onder de huid en is dan ook zichtbaar aan het huidoppervlak van je billen, buik en heupen. Visceraal vet bevindt zich daarentegen veel dieper in het lichaam, met name rond je hart, longen, lever en overige vitale organen.

Diepliggend oftewel diep gelegen vet is misschien minder afstotelijk, maar desalniettemin veel gevaarlijker voor je gezondheid. Een gezond (en relatief mager) lichaam is daarom veel belangrijker dan het cijfertje op je weegschaal.

2. Vertrouw nooit op je weegschaal

Meet jouw afslankresultaten nooit met een weegschaal. Een weegschaal is hier namelijk niet toe in staat. Een weegschaal registreert uitsluitend de kilo’s die erop drukken, maar kan niet meten waaruit de geregistreerde kilo’s bestaan.

De samenstelling van je lichaam is nou net hetgeen waar alles om draait bij afvallen: de verhouding tussen vet, spieren en vocht. Je moet er ook rekening mee houden dat de hoeveelheid die je de afgelopen 24 uur hebt gegeten en gedronken grotendeels wordt meegewogen. Jezelf wegen zet dus alleen maar aan tot negatief denken.

3. Meten = weten

Als je op een gezonde en constructieve manier afvalt, dan is de kans erg groot dat je spiermassa toeneemt, terwijl je vetpercentage afneemt. En een kubieke centimeter spierweefsel weegt meer dan een kubieke centimeter vetweefsel.

Je vochthuishouding zal bovendien aanzienlijke schommelingen te verduren krijgen omdat je erg veel zweet en drinkt tijdens het sporten. Dat je gewicht tijdens het afvallen gelijk blijft, schommelt of zelfs toeneemt is dan ook géén teken van mislukking.

Mensen die van hun vetkwabbetjes verlost willen raken, kijken negen van de tien keer uitsluitend naar de kilo’s die ze met zich meedragen. Dat is jammer, want je vetpercentage bepaalt of je “te dik” bent, niet je lichaamsgewicht. Afvallen is dan ook een slecht streven want het betekent niets anders dan ‘gewicht verliezen’ en zodoende ‘lichter worden’. En wat heb je daar nou aan!?

4. Afvallen versus afslanken

Gewichtsverlies oftewel gewichtsafname heeft geen enkel nut als je vetreserves gewoon blijven zitten waar ze zitten. Wat je eigenlijk wilt is ‘afslanken’. Dit fenomeen staat ook wel bekend als:

• Slanker oftewel dunner worden
• Vet verbranden (= vetverbranding)
• Vermageren oftewel ‘magerder worden’
• Vetweefsel inruilen voor droge massa c.q. spiermassa
  
• Lichaamsvetpercentage terugschroeven

Dat afvallen vaak wordt verward met afslanken is doodzonde, want de reden dat veel afslankpogingen mislukken, is dat men zich alsmaar blindstaart op het pijltje van de weegschaal. “Mijn kilo’s blijven zitten, dus mijn pogingen zijn mislukt”… Dit is gelukkig geenszins het geval!

5. Invulling van kilo’s

Mensen die minder en/of gezonder gaan eten, meer gaan bewegen en krachttraining gaan beoefenen, hoeven niet per se gewicht te verliezen. Het directe resultaat van bovenstaande leefstijlveranderingen is namelijk dat er meer calorieën worden verbrand en minder calorieën worden gegeten. Dit heeft weer tot gevolg dat er minder calorieën worden opgeslagen in de vorm van vetreserves. Bovendien neemt de spiermassa toe.

Omdat vet wordt ingeruild voor spieren, kan je gewicht stabiel blijven, terwijl je lichaam wel degelijk slanker en magerder wordt. Wat men dus vaak niet beseft, is dat de invulling van iedere kilo verandert. Dit wordt ook wel lichaamssamenstelling genoemd…

Lichaamssamenstelling: 3 aspecten (naast vet) die je lichaamsgewicht bepalen…

Veel mensen vinden zichzelf te dik. Dik en ‘vet’ worden in dat geval vaak als synoniem gebruikt. Vet is echter niet het enige component waaruit je lichaamsgewicht is samengesteld. Hierbij 3 alternatieve elementen waar je rekening mee dient te houden als je wilt afvallen…

1. Vocht

Water is het belangrijkste component van je lichaamsgewicht; elke liter water weegt namelijk 1 kilo. En normaliter bestaat je lichaam voor minstens 60% uit water! (bron) Een ongezonde leefstijl (slecht eten, weinig bewegen, roken e.a.) kan niet alleen voor een toename van je vetpercentage zorgen, maar ook voor een toename van je vochtpercentage. Dit noemen we ook wel een verstoorde vochthuishouding c.q. vochtbalans. En ook een hoog watergewicht zie je terug op je weegschaal.

Je kunt het principe van “vocht vasthouden” herkennen. Druk op de huid van de plek waarvan jij het vermoeden hebt dat er zich vocht in ophoopt. Als je vingerafdruk eventjes blijft staan, dan is de kans groot dat je overgewicht (deels) wordt veroorzaakt door vochtophopingen.

2. Spieren

Probeer jij af te vallen door middel van lichaamsbeweging en krachttraining? Dan is de kans erg groot dat je spiermassa toeneemt. Spierweefsel is zwaarder dan vetweefsel, dus hoe meer spieren je hebt, des te zwaarder je wordt… Zelfs als je vetpercentage evenredig afneemt.

Het is dus niet onwaarschijnlijk dat je gewicht tijdens een afslankpoging gelijk blijft of zelfs toeneemt, maar je lichaamsvetpercentage desalniettemin afneemt en je dus magerder wordt. Gebruik tijdens het afvallen dus liever een meetlint dan een weegschaal! Zodoende houd je niet alleen je lichaamsgewicht / lichaamsmassa, maar OOK je lichaamssamenstelling in het vizier!

3. Botten

Er zijn mensen die met relatief zware botten worden geboren. Daarnaast kunnen processen als hypermineralisatie er door de jaren heen nog voor zorgen dat het gewicht van je skelet ietwat toeneemt.

• Het skelet van een extreem smal gebouwde vrouw van 150 centimeter weegt minimaal 7 kilogram.
• Het skelet van een extreem breed gebouwde man van 2 meter weegt maximaal 16 kilogram.

Het volume en de dichtheid van je botten zijn dus van geringe invloed op je lichaamsgewicht en lichaamssamenstelling, en “zware botten” vormen dan ook een slecht excuus voor overgewicht.

Overigens is het wél zo dat de vorm van je skelet je lichaamsbouw beïnvloedt. Zware botten bestaan niet, maar botten kunnen wel opvallende afmetingen (qua lengte en breedte) en ‘afwijkende’ onderlinge verhoudingen hebben. Dit kan zorgen voor een grove bouw; en als je grof gebouwd bent, kan dat voor een frank c.q. plomp postuur zorgen. Je botten zorgen dus nooit voor overgewicht qua kilo’s, maar soms wel voor een figuur dat minder slank oogt.

Afslankresultaten: meten of wegen? Tot slot…

Natuurlijk wil je het liefst als eerste van je zwembandjes en lovehandles af. Maar het punt is nou juist dat je buikje pas zal verdwijnen nadat de rest van je lichaam magerder is geworden. Je valt namelijk verhoudingsgewijs af, dus waar aan het begin het meeste vet zit, zal aan het eind nog steeds het meeste vet zitten. Als je je buikje helemaal weg wilt hebben, moet je daar dus extreem lang je best voor doen.

Een weegschaal houdt geen rekening met je lichaamssamenstelling. Dat is jammer, want als je gezonder gaat eten en meer gaat bewegen, neemt je spiermassa toe. Je wordt dan ook niet (veel) lichter, maar wel veel slanker en magerder. Bovendien wordt je gespierder en atletischer qua bouw.

Gebruik daarom te allen tijde een meetlint! Meet voordat je begint met afvallen de omtrek van je buik, taille, bovenarmen en bovenbenen en doe vanaf week 4 een tweewekelijkse meting. Noteer de maten steeds op een stuk papier of computer. Op je buik en heupen bevindt zich naar verhouding het meeste lichaamsvet. Je kunt er dan ook voor kiezen om uitsluitend je middel-heupratio (MHR) bij te houden.

Een weegschaal toont geen afslankresultaten, enkel je huidige gewicht. Dankzij een meetlint kun je concrete afslankresultaten (centimeters) aflezen. Niet je totaalgewicht is belangrijk voor afvallen en je gezondheid. Vooral de verdeling c.q. samenstelling van je lichaamsgewicht en lichaamsvet is van belang.

Kijk jij alleen naar het pijltje op je weegschaal of gebruik jij ook andere methodes om je lichaamsgewicht en lichaamssamenstelling te meten? Wat doe jij tijdens het afvallen: meten of wegen? En wellicht nog evidenter: waarom, wanneer en hoe vaak voer jij een registratie uit? Onderscheid jij afvallen (lichter worden) van vermageren (dunner worden)? Of staar jij je blind op je weegschaal? Laat hieronder een berichtje achter!

Weegschaal veroorzaakt eetproblemen bij meisjes

Tienermeisjes die regelmatig op de weegschaal staan, hebben eerder last van slechte eetgewoonten, wat vaak resulteert in een gewichtstoename in plaats van -afname. Dat is de conclusie van een onderzoek gehouden onder studentes in Minnesota…

Eetproblemen & ongezonde gewoonten

Meisjes in de leeftijd van 12 tot 18 jaar die geobsedeerd zijn door hun weegschaal slaan vaker maaltijden over, gebruiken vaker dieetpillen en laxeermiddelen, roken vaker en houden zich vaker bezig met geforceerd braken c.q. overgeven om gewicht te verliezen. Je kunt je wellicht voorstellen dat dit geen gezonde attributen zijn…

Weegschaalobsessie

Ongeveer 92 procent van de meisjes die vaak op de bascule stonden vertoonden dit gedrag, tegen 68 procent van de meisjes die zelden op een weegschaal stonden. Zelfs toen de cijfers gecorrigeerd werden naar tevredenheid over hun eigen lichaam, was er nog een verband te zien tussen vaak wegen en slechte eetgewoonten.

Onderzoek naar weegschalen

Bovengenoemd onderzoek liep over een periode van 5 jaar. Gedurende deze periode bleek dat de groep die vaak op de bascule stond bijna 2 keer zoveel was aangekomen. Dit in vergelijking tot de groep die zelden op de weegschaal stond. (bron)

Meet je dieetvorderingen zonder weegschaal!

Gefrustreerd, teleurgesteld, wanhopig of sceptisch? Welk van deze emoties je ook voelt, ze zijn je vijand wanneer je probeert lichaamsgewicht kwijt te raken – vooral als je er reeds álles aan hebt gedaan wat in je vermogen ligt. Bij veel mensen die kilo’s proberen te verliezen, wordt de verrukking van het aanvankelijke gewichtsverlies tot een halt geroepen wanneer de wijzer op de weegschaal tot stilstand komt.

Maar, in plaats van dit als een tegenvaller te zien, dien je vanaf dat moment andere instrumenten te gaan gebruiken dan de weegschaal om je afslankvoortgang te meten. Want uiteindelijk is een goed gewicht en een goede gezondheid lang niet altijd uit te drukken in louter kilo’s…

Het uitblijven van gewichtsafname hoeft een strakker figuur niet in de weg te staan!

Gewicht verliezen gaat doorgaans gepaard met een simpele calorievergelijking: verbrand simpelweg méér calorieën met dagelijkse activiteiten dan je binnenkrijgt via je voeding. Maar wat is er dan aan de hand als deze vergelijking voortgang uitwijst, maar de weegschaal dat niet doet? Bedenk dan in ieder geval wat hiervan de reden kan zijn…

Wanneer je regelmatig naar de sportschool gaat en zowel cardiovasculaire training als krachttraining doet, dan is de kans groot dat je lichaamsvet bent kwijtgeraakt. Het kan zijn dat de weegschaal dit niet aangeeft omdat je spierweefsel hebt opgebouwd. En omdat spierweefsel vaster en zwaarder is dan vetweefsel, is het goed mogelijk dat de weegschaal je harde werk en fantastische resultaten niet als zodanig reflecteert.

Indicatie van resultaten zonder gebruik van een weegschaal:

• Je eigen kleerkast. Neem een broek die krap zat toen je met afvallen begon. Wanneer je er gemakkelijk in wegglijdt terwijl je voorheen moest zitten, liggen en omrollen om hem aan te krijgen is dat een goed teken. Neem een T-shirt. Wanneer dit ruim om je taille of armen valt is dat een duidelijke aanwijzing voor spiervorming. Bekijk je lichaam ook eens in de spiegel. Er zijn vele indicatoren die erop kunnen wijzen dat je lichaam strakker wordt; van de manier waarop je kleren passen tot het comfortabeler kunnen zitten in een stoel.
  
• Andere numerieke tekenen van vooruitgang dan gewicht. Neem de maten op van je taille, armen, nek en heupen wanneer je begint met een nieuwe levensstijl. Zelfs als je geen kilo’s verliest is het heel goed mogelijk dat je centimeters kwijtraakt over je hele lichaam wanneer je lijf strakker wordt en spieren beginnen te tonen. Je maten zijn veel geloofwaardiger dan een weegschaal. Andere numerieke indicatoren zijn een afname van je bloeddruk of cholesterol, je hartslag en je lichaamsvetpercentage.
  
• Houd bij in welke mate gezond eten en regelmatig trainen je energieniveau beïnvloeden. Wanneer je goed eet en veel beweegt zul je niet alleen voor langere tijdsperiodes kunnen trainen, maar zullen ook alledaagse klusjes je steeds minder moeite kosten. Of het nu gaat om grasmaaien, de trap oplopen of opruimen, het vergt steeds minder inspanning. Denk aan alle dagelijkse activiteiten waarvoor je meer energie zou kunnen gebruiken – boodschappen doen, schoonmaken, met de kinderen spelen, enzovoort. Binnen mum van tijd voel je je energieker en lekkerder gedurende de dag.
• Ben je bewust van hoe je emotioneel in je vel zit. Je hebt hard gewerkt om je doelen te bereiken. Hopelijk gaat dit gepaard met een stijging van je zelfrespect, vertrouwen en vrolijkheid. Ook dit zijn positieve tekenen voor zowel je lichamelijke als geestelijke gezondheid. Ben je dus goed van je gevoelens bewust!

Dat de weegschaal is gestopt met bewegen, betekent niet dat je een eind hebt bereikt in het behalen van je doelen. Geef niet op uit frustratie – alle mogelijke gezonde gedragingen zijn méér dan de moeite waard. Of het nu gaat om beter slapen gedurende de nacht, meer energie gedurende de dag, meer uithoudingsvermogen, of losser zittende kleren, luister te allen tijde naar de vele signalen die je lichaam je geeft om te laten weten dat je harde werk zijn vruchten begint af te werpen.

Nadelen weegschaal: tot slot

Al met al lijkt her erop dat veelvuldig op de weegschaal staan slecht is voor je zelfbeeld en zodoende een averechts effect heeft op afslanksucces. Al kan het natuurlijk ook zo zijn dat de obsessie met de bascule het gevolg is van (één van) de overige problemen en niet de oorzaak.

Hoe vaak sta jij op de weegschaal? Heb je het idee dat jouw bascule bijdraagt aan je afslanksucces of raak je alleen maar gedemotiveerd, teleurgesteld en/of gedeprimeerd door het apparaat? Laat hieronder een reactie achter!

Maak een vriend van je weegschaal: 4 tips!

Op Gezond’r valt regelmatig kritiek te lezen op weegschalen, terwijl een weegschaal natuurlijk niet per definitie slecht is. Het gaat erom hoe en hoe vaak je de weegschaal raadpleegt en welk effect een weging heeft op jouw gemoedstoestand.

Als jouw weegschaal je iedere keer weer een slecht gevoel bezorgt, dan gebruik je je weegschaal niet op de meest verstandige manier. Daarom hierbij 4 tips om je weegschaal tot je beste vriend te maken…

1. Nieuwsgierigheid overwinnen

De meeste mensen stappen op de weegschaal, balen van het cijfertje en stappen er vervolgens weer van af. Soms heb je de neiging om het verrekte ding uit het raam te sodemieteren; desalniettemin laat je je weegschaal netjes staan en stap je er de volgende keer weer hoopvol bovenop. Je nieuwsgierigheid wint het iedere keer weer van je verstand.

Weeg jezelf niet als je toch al weet dat je ontmoedigd zult raken door het resultaat. Geef niet toe aan je nieuwsgierigheid, maar sla een week over.

2. Gebruik één weegschaal

Weegschaalhoppen kan enorm ontmoedigend werken. Weeg jij je thuis, bij je dieetconsulent, bij een vriendin en bij de sportschool? Dan zul je nooit gestadige resultaten bemerken. Een minieme afwijking van een weegschaal kan namelijk zo een paar kilo schelen. Weeg jezelf daarom altijd op dezelfde weegschaal.

3. Consistente weegmethode

Als je jezelf periodiek weegt, doe dat dan altijd op dezelfde manier en onder dezelfde omstandigheden. Houd de volgende aandachtspunten in gedachten:

• Draag altijd dezelfde kleren (of géén kleren).
• Weeg jezelf altijd op dezelfde dag van de week.
• Weeg jezelf steevast op hetzelfde tijdsstip van de dag.
• Laat je weegschaal altijd op dezelfde (harde!) ondergrond staan.

4. De tendens telt!

Kleine schommelingen op de weegschaal zijn logisch. Deze fluctuaties zijn te wijten aan je vochthuishouding en maag- en darminhoud. Wat je in de gaten moet houden is de tendens op langere termijn. Als je de afgelopen maanden samenpakt, is er dan sprake van een daling of een stijging van je lichaamsgewicht? Zolang je lichter bent dan een maand geleden, ben je aan het afvallen!

Is jouw weegschaal je vriend of vijand? Laat het hieronder weten!

Je lichaamsgewicht zegt nagenoeg niks over afvallen…

Op weblogs en forums omtrent afvallen lees je nog altijd veel stellingen en reacties over lichaamsgewicht van dag tot dag. Het gaat om opmerkingen in de volgende trant:

• ‘Ik ben pas drie dagen aan het diëten en nu al 3 kilo afgevallen. Yay!’
• ‘Help; ik ben aan het lijnen, maar ben gisteren juist een kilo aangekomen…’

Korte termijn

Veel mensen zijn gericht op korte-termijndoelen. De resultaten die je per dag of week behaalt, zijn echter totaal niet interessant of relevant. Binnen zulke korte tijdsbestekken kun je namelijk geen blijvende lichamelijke veranderingen bewerkstelligen. Bovendien is het logisch dat je lichaamsgewicht continu schommelt…

• Je drinkt al snel 2,5 liter (+/- 2,5 kilo) per dag…
• En eet al snel 1,5 kilo per dag.
• Als je veel zweet, kun je gemakkelijk 1 liter (+/- 1 kilo) per trainingsuur uitzweten.
• Ontlasting weegt al snel 350 gram…
• En mensen plassen tot 2 liter (+/- 2 kilo) per dag.

Tot slot kan je interne vochtbalans enorm schommelen van dag tot dag. Dit is afhankelijk van je hormoonhuishouding, die weer afhankelijk is van stress, fitheid, slaap, menstruatiecyclus e.a. Als je je vandaag weegt voor het eten, na het sporten en nadat je uitgebreid naar het toilet bent geweest en morgen na het eten, voor het sporten en voordat je naar het toilet bent geweest, kan er eenvoudigweg een ‘vals verschil’ qua lichaamsgewicht op de weegschaal te zien zijn tot boven de 2 kilo!

Het is dus volkomen begrijpelijk dat je op sommige dagen een kilo “afvalt” en op andere dagen een kilo “aankomt”. Je moet echter beseffen dat er geen sprake is van vetopslag of vetverbranding.

Lange termijn

Het kan best zijn dat je weegschaal van de ene op de andere dag een kilootje meer of minder aangeeft. Kleine gewichtsschommelingen horen simpelweg bij het leven. Je moet je daarom niet focussen op details. Waar afvallen écht om gaat is de lange termijn en de grote lijnen…

• Zijn je arm- of beenspieren voelbaar dikker en harder geworden?
• Is je buikomtrek smaller geworden?
• Is je uithoudingsvermogen merkbaar verbeterd?
• Is de hoeveelheid vet op je heupen zichtbaar afgenomen?
• Zit je lekkerder in je vel, en voel je je fitter, energieker en vitaler?
• Beleef je inmiddels plezier aan sporten en gezond eten?
• Ben je trots op jezelf?

Je moet je afslankresultaten koppelen aan lange-termijndoelen: vetverbranding & spieropbouw. Dit zijn de twee reële en substantiële graadmeters als je wilt afvallen en vermageren.

Ben jij eerlijk over je kledingmaat & lichaamsgewicht?

Ik heb een haat-liefdeverhouding met kledingmaten. De ene keer ben ik dolenthousiast omdat ik op de een of andere magische manier maat 36 pas; de andere keer verlaat ik woedend een winkel omdat zelfs maat 42 niet goed zit. Voor de duidelijkheid: dit komt niet omdat ik enorm aan het jojo-en ben, maar simpelweg omdat kledingmaten per winkel enorm verschillen. En dat weet ik ook best, maar ik vind het toch knap lastig om mijn kledingmaat los te laten. Hetzelfde geldt overigens voor mijn gewicht. Ik weet dat het cijfertje op de weegschaal zeker niet alles zegt, maar toch deel ik mijn exacte gewicht nou niet bepaald graag met anderen. Hoe zit dat bij jou?

Waarom liegen over je kledingmaat & lichaams gewicht?

Het heeft eigenlijk totaal geen nut om over je maat en/of gewicht te liegen. Of je nou zegt dat je 70 of 75 kilo weegt, je ziet er exact hetzelfde uit. Je gewicht vergelijken met dat van een ander heeft ook weinig zin, want je hebt waarschijnlijk een totaal andere lengte en lichaamsbouw. Er is wat mij betreft dus eigenlijk geen logische reden om geheimzinnig te doen over je (kleding)maten en gewicht.

Jezelf voor de gek houden…

Het is tegenwoordig algemeen bekend dat maten overal anders zijn en dat maten bovendien steeds groter worden. Toch koop ik regelmatig kleding die eigenlijk niet echt goed past, simpelweg omdat ik geen maat groter wil kopen. Ik heb een bepaalde maat in mijn hoofd, en die maat moet ik nou eenmaal passen. Dat is natuurlijk behoorlijk dom, want door te kleine kleding te dragen zie je er eerder voller dan slanker uit. Ik deel mijn maat en gewicht dus liever niet met anderen, maar eigenlijk ook niet met mezelf.

Liegen over gewicht: conclusie…

Als logica zou heersen, dan zou niemand liegen over zijn/haar maat en gewicht. Dat heeft namelijk helemaal geen zin. Toch werkt het in de praktijk heel anders. Hoe denk jij dat dit komt? En heb jij moeite met eerlijk zijn over je maat en gewicht?

Deel hieronder jouw hersenspinsels en ervaringen; laat in een reactie weten hoe (on)eerlijk jij doorgaans bent over je kledingmaat en lichaamsgewicht!

Zie jij afslanken als een korte- of lange-termijnproject? Geef jouw mening hieronder!