Vocht vasthouden door lever, nieren of blaas

De nieren en lever optimaliseren de bloedsamenstelling. De lever zorgt ervoor dat een overschot aan eiwit wordt afgebroken en omgezet tot  o.a. ureum. Dit ureum wordt vervolgens door de nieren verwerkt, afgevoerd naar de blaas en uitgescheiden met de urine. Een nierdisfunctie kan doorgaans worden aangetoond aan de hand van een ureumbepaling in het bloed.

Bij het vermoeden van een leverprobleem wordt meestal gekeken naar enzymen die normaliter veelvuldig in levercellen voorkomen, maar bij leverproblemen vrijkomen in de bloedbaan. Én naar een verhoogde waarde van de galkleurstof bilirubine. Een bekende bijkomstigheid van nierproblemen en leveraandoeningen is oedeemvorming…

Hepatisch oedeem: vochtretentie vanwege lever

Hepatisch oedeem betreft een vochtstapeling die ontstaat doordat de lever niet langer in staat is om een afdoende c.q. toereikende hoeveelheid eiwitten in het bloedplasma aan te maken die voor de colloïd-osmotische druk moeten zorgen. De belangrijkste veroorzakers van een tekort aan plasma-eiwitten en hepatisch oedeem zijn leverontsteking (hepatitis), leverfalen, alcoholisme, vergiftiging en cirrose (vervetting/verlittekening) van de lever.

Indien oedeem wordt veroorzaakt door complicaties met de lever is er in veel gevallen óók sprake van geelzucht, spider-naevi: bultjes met daaromheen netwerkjes van bloedvaatjes, zichtbaar aan huidoppervlak, roodheid ter hoogte van de handpalmen en bij mannen soms borstvorming (gynaecomastie) en vergrote testikels. Hepatisch oedeem wordt logischerwijs behandeld door het verhelpen van de achterliggende leveraandoening.

Hepatisch oedeem treedt o.a. op hepatitis oftewel leverontsteking. De onderliggende oorzaak van oedeem door levercirrose is overigens niet geheel duidelijk.

Renaal oedeem: vochtstapeling door toedoen van nieren

De nieren verwerken lichaamsvloeistoffen en zorgen voor het op peil houden van de vochthuishouding, bloeddruk, elektrolytenbalans en zuurgraad. Bovendien reinigen de nieren het bloed… De afvalstoffen worden in de vorm van urine doorgegeven aan de blaas, waarna ze via de plasbuis worden geloosd. Wanneer de nieren niet naar behoren werken ontstaan doorgaans problemen met de vochtbalans, mineralenhuishouding, bloeddruk en hormonenbalans. Resultaat: renaal oedeem.

Renaal oedeem is dus een vochtophoping die wordt veroorzaakt door een disfunctie van de nieren. De nieren zijn in dat geval niet in staat om voldoende vocht uit te scheiden richting de blaas. Óf de nieren houden niet voldoende eiwitten tegen, waardoor deze verdwijnen via de urine, een fenomeen wat tevens bekendstaat als ‘nefrotisch syndroom’. Hierdoor daalt de colloïd-osmotische druk van het bloed en wordt het volledige lichaam renaal-oedemateus.

Wordt oedeem veroorzaakt door een probleem met de nieren, dan gaat dit vaak gepaard met verminderde eetlust, gezwollen oogleden, lage bloeddruk (hypertensie) en veranderingen in de frequentie, hoeveelheid, samenstelling en kleur van de urine.

Renaal oedeem staat –afhankelijk van de exacte veroorzaker– tevens bekend onder de noemers ‘nefrotisch oedeem’ en ‘nefrogeen oedeem’.

Vesicaal oedeem oftewel blaasoedeem

Ook de blaas speelt een belangrijke rol binnen de vochthuishouding. De nieren nemen immers vocht op uit bloed en lymfe, waarna overtollig vocht richting de blaas wordt verplaatst om vervolgens te kunnen worden geloosd via de urine. Een blaasdisfunctie –waardoor het vermogen van de blaas om urine vast te houden en/of te lozen afneemt– kan in zeldzame gevallen oedeem elders in het lichaam tot gevolg hebben.

Er kan zich echter ook vochtstapeling ín het weefsel van de blaas voordoen, wat ook wel bekend staat als blaasoedeem oftewel vesicaal oedeem. Blaasoedeem treedt onder meer op ten gevolge van een blaaskatheter, blaasontsteking of vastzittende blaassteen.

Tot slot

Al met al zijn er behoorlijk wat vormen van vochtretentie oftewel ‘vocht vasthouden’ die worden veroorzaakt door levercomplicaties, nierproblemen of blaasaandoeningen. In zulke gevallen is de behandeling van het oedeem logischerwijs gemoeid met het wegnemen van de onderliggende orgaanklachten. Stenen dienen te worden vergruisd, ontstekingen geremd en verstoorde bloedwaarden aangevuld of gereduceerd.

Heb jij te kampen met vochtstapelingen door toedoen van lever, nieren en/of blaas? Deel je ervaringen en bevindingen hieronder met diegenen die in hetzelfde schuitje zitten…