Gezond tandvlees is sterk, soepel en lichtroze van kleur. Tandvlees waaraan niets mankeert zal niet snel bloeden en is vrij van pijn. Gezonde tandvlees sluit bovendien naadloos aan op iedere tand, zit zo strak als een elastiek om je gebit en gaat onzichtbaar over in de slijmvliezen van je mond.
Symptomen van tandvleesproblemen
Als de gezondheid of gesteldheid van je tandvlees tekortschiet, ontstaan tandvleesklachten & tandvleesproblemen. De bekendste symptomen van tandvleesproblemen zijn:
- Tand- & kiespijn
- Tandvlees is gevoelig, rood & pijnlijk
- Zwelling, terugtrekking & bloeding van tandvlees
- Gezwollen lymfeklieren in de hals
- Opgezwollen kaak & gezicht
Oorzaken van tandvleesklachten
Problemen met je tandvlees kunnen om allerlei redenen ontstaan. De bekendste en meest voorkomende oorzaken van tandvleesproblemen zijn:
- Bacteriële tandvleesontsteking
- Tandbederf c.q. tandrot (cariës)
- Inwerking van irriterende stoffen (conserveermiddelen, schuimmiddelen e.a.) op het tandvlees
- Infectie van kaakbot / kaakbeen, tandkas (alveolus), tandbeen (dentine), wortelvlies (parodontium), tandwortel (radix), wortelpunt (apex) tandmerg (pulpa) of tandzenuw (nervus)
- Kaakholte-ontsteking (bacteriën in de kaakholte)
- Abces in het zachte kaakweefsel (kaakontsteking)
- Ruimtegebrek voor tanden (“crowding”)
- Fistel of abces in de mond
- Aften
Achterliggende oorzaak = tandplak
In veruit de meeste gevallen van tandvleesproblemen is tandplak de achterliggende oorzaak. Tandplak ontstaat als voedselrestjes, bacteriën, slijm en enzymen samenklonteren tot een plakkerige substantie. Deze substantie noemen we ook wel plaque of plak. Tandplak heeft nagenoeg dezelfde kleur als je tanden, waardoor je het goedje doorgaans niet goed ziet zitten. Tandplaque bevindt zich echter overal: op je tanden, tussen je tanden, op je tong, in de wang- en tandvleesplooien enzovoort.
Tandplak kun je relatief gemakkelijk verwijderen met tandenborstels, flosdraad, tandragers, tongschrapers en antibacterieel mondspoelmiddel. Als je je mond ontoereikend reinigt, blijft er echter bacterierijk tandplak zitten. Achterblijvende tandplak zal op den duur verkalken onder invloed van de mineralen in je speeksel. Verhard tandplak wordt ook wel tandsteen genoemd…
Tandplak & tandsteen tussen je tanden & tandvlees
Als bacteriën zich op de grens tussen je tandoppervlak en tandvlees afzetten, raakt je tandvlees geïrriteerd of licht ontstoken. Hierdoor zwelt het tandvlees ietwat op en ontstaat een kleine ruimte (“pocket”) tussen tand en tandvlees. In deze tussenruimte nestelt zich tandplak en ontstaat uiteindelijk tandsteen.
Zachte tandplak of harde tandsteen in je “tandpockets” veroorzaakt gegarandeerd tandvleesproblemen! De ophoping van tandplak, tandsteen en bacteriën wordt namelijk steeds groter en daarmee ook de breedte en diepte van de pocket. Een beginnende tandpocket wordt gekenmerkt door een oppervlakkige tandvleesontsteking, maar naarmate zich meer bacteriën ophopen, kan de infectie overslaan op dieper gelegen weefsels.
Tandvleesproblemen behandelen & verhelpen
Bij beginnende en milde tandvleesklachten hoef je niet direct naar de tandarts. Zo is zelfzorg veelal toereikend bij irritatie, roodheid en lichte zwelling van het tandvlees. Meestal volstaat het gebruik van simpele middeltjes om dit soort tandvleesproblemen te verhelpen. Met de volgende tips kun je je tandvlees eigenhandig een extra reinigingsbeurt en verzorgingssessie geven:
- Meermaals daags grondig je tanden poetsen
- Dagelijks je tandvlees masseren
- Regelmatig met zout water spoelen (fysiologische zoutoplossing)
- Warme kamillethee (drinken of spoelen)
- Tweemaal per jaar gebitscontrole bij de tandarts
- Dagelijks een antibacterieel mondspoelmiddel met chloorhexidine of triclosan (PerioAid® Meridol® e.a.) gebruiken
- Dagelijks flossen en/of ragen tussen de afzonderlijke gebitselementen
- Iedere dag je tong reinigen met tongschraper of tongreiniger
Let op: bij langdurige, pijnlijke en/of vergevorderde tandvleesklachten dien je zo spoedig mogelijk naar de tandarts te gaan!
Tot slot
Tandvleesproblemen zoals ruimtegebrek, aften en irritatie door agressieve stoffen zijn logischerwijs niet het (directe) gevolg van bacteriën. Desalniettemin zijn bacteriën en tandplak de vaakst voorkomende oorzaak van tandvleesklachten in hun algemeenheid.
Bij de drogist & apotheek zijn allerlei middeltjes en medicijnen verkrijgbaar om pijnlijk tandvlees en andere beginnende tandvleesproblemen door toedoen van bacteriën te behandelen. Worden je tandvleesklachten niet binnen enkele dagen minder, neem dan contact op met je huisarts of tandarts.
Heb jij ervaring met pijnlijk tandvlees of tandvleesklachten? Laat hieronder je vragen, opmerkingen of adviezen achter!
18 Reacties
Hallo, Ik heb al heel lang tandvlees problemen, Financieel kon ik het niet onderhouden. Nu heb ik heel veel pijn aan mijn ondertanden, hele vieze smaak in mijn mond… veel speeksel en opgezette klieren aan beide kanten van mijn hals. Ik ben best bang dat ik er zieker van ga worden. Is er iets waardoor ik toch iets vergoed zou kunnen krijgen?
Ik heb nu ruim een week vooral bij mijn kiezen een soort ontstoken uitstulpsels die ervoor zorgen dat ik mijn kiezen niet op elkaar kan zetten zonder dat het ertussen komt. Ik werd toen een beetje ziekig en mijn klieren in nek waren ook opgezet en mijn hele tong en lippen kwamen onder de aften. De rest van het tandvlees is zo dik en opgezwollen. Poetsen gaat eigenlijk niet meer, dit doet te veel pijn. Eten heb ik al 6 dagen niet meer gedaan omdat ik simpelweg niet kan kauwen. Ik probeer alles te vermalen of te pureren. Het lijkt niet af te zwakken maar eigenlijk iedere keer erger te worden… Tips?
Ik zou hier zo spoedig mogelijk mee naar de huisarts gaan…
Hoi, ik heb opgezette klieren in mijn hals. Gaat al maanden niet weg. Kan dit met mijn gebit te maken hebben? (ik heb in 2 kiezen een gaatje). Groetjes, Daan
Mijn dochter (35) heeft een aantal jaren geleden een nare ervaring gehad bij de kaakchirurg. De jaren erna gingen prima. Nu controleert ze, sinds anderhalf jaar, dwangmatig haar gebit. Althans ze vraagt elke dag of ik in haar mond wil kijken of ik veranderingen zie… Het is een paar maanden beter gegaan, maar nu is het weer helemaal mis. Wie kan helpen? Ik sta machteloos.
Is er iets mis met haar mond/gebit of is de dwangmatige controle ervan verergerd?
Mijn dochter (35) heeft een aantal jaten een nare ervaring gehad bij de kaakchirurg. De jaren erna gingen prima. Nu controleert ze, sinds anderhalf jaar, dwangmatig haar gebit. Althans ze vraagt elke dag of ik in haar mond wil kijken of ik veranderingen zie… Het is een paar maanden beter gegaan, maar nu is het weer helemaal mis. Wie kan helpen? Ik sta machteloos…
Nee er is niets met haar gebit, maar ze schrikt zich wezenloos als ze een wit puntje of een rood plekje ziet. Dan overvalt haar een vreselijke paniek. Bang dat er wel wat met haar gebit is en ze weer naar de kaakchirurg moet. Ze durft zelfs niet in haar mond te kijken. Daarom moet ik het controleren. Op het moment ben ik echt radeloos. Ze komt elke dag en vraagt of ik wil kijken. Ze belt me soms op mijn werk en dan hoor ik aan haar stem, dat het weer mis is. Het is angst en dwang.
Beste Tiny, Het is echt heel erg lastig om dwangstoornissen en angststoornissen zelfstandig op te lossen. Misschien is het een idee om eens met je dochter langs de huisarts, Maatschappelijk Werk (Instituut voor Maatschappelijk Welzijn) of een eerstelijnspsycholoog of therapeut te gaan? Contacteer bijvoorbeeld een psycholoog of psychotherapeut die gespecialiseerd is in dwangstoornissen (dwanggedachten en dwanghandelingen). Meer over deze problematiek vind je desgewenst in dit artikel over tics en dit artikel over dwangneuroses/ticstoornissen (OCS’s: obsessief-compulsieve stoornissen). Hoe dan ook denk ik dat dwangstoornissen —gepaard gaande met sterke psychologische drang en/of dwang— heel moeilijk zelfstandig af te leren zijn. Het gaat hierbij namelijk maar al te vaak om een neurotisch fenomeen dat voortkomt uit angst en onzekerheid. Al met al zou ik er dus absoluut professionele hulp bij zoeken, want dwangstoornissen, angststoornissen en paniekstoornissen kunnen extreem veel energie kosten en zelfs je hele leven gaan beheersen. Heel veel sterkte ermee! Groeten, Paul
Sinds ik mijn twee voortanden met composiet heb laten behandelen, heb ik gedonder met het tandvlees. Het is helemaal rood en gezwollen en het bloed ook als ik eroverheen ga met mijn elektrische tandenborstel. Mijn tandarts snapt hier ook helemaal niks van, vooral omdat de naastgelegen tanden nergens last van schijnen te hebben en normaal ogen. Wat kan hier de oorzaak van zijn? Mijn tandarts heeft nu al een paar keer de composiet die tegen mijn tandvlees aandrukt weggehaald en schoongemaakt, maar het blijft onrustig. Ik spoel nu met lauw gekookt zout water. Wie weet wat de reden van mijn tandvleesproblemen is en wat ik er nog meer aan kan doen? Ik moet er wel bij zeggen dat hij voor het opbrengen van die composiet mij vreselijk pijn heeft gedaan en het is toen vreselijk gaan bloeden. Hij schrok daar zelf ook van… Het leek wel of hij een stuk tandvlees weg aan het frezen was. Kan dat soms de oorzaak zijn? Had voorheen nooit ergens last van. Graag een reactie hierop… Groet, Ninon
Als de tandarts daadwerkelijk in je tandvlees heeft gefreesd, lijkt het me inderdaad niet onwaarschijnlijk dat je tandvlees verwond, ontstoken of zelfs geïnfecteerd is geraakt. Misschien een idee om de situatie aan je huisarts voor te leggen en hem/haar om een second opinion te vragen?
Een trauma heb ik eraan overgehouden. Mijn allereerste tandarts heeft mijn gebit van jongs af aan gemarteld en mishandelend met boren en vullen van mijn tanden die vol gaatjes zaten. Ik zal wel een zeer slechte poetser zijn geweest. Nu kan je je afvragen of als dat boren en vullen een verstandige keuze was geweest, alleen heeft dat vandaag de dag geen zin meer. Ik heb met fases in mijn leven de neiging om dwangmatig met mijn gebit bezig te zijn, het was zelfs zo erg dat ik er para van werd (had doodsangst voor de tandarts). Mijn allereerste tandarts heeft mij zo’n pijn gedaan, dat wil je niet weten. Het was een naar en gemeen persoon. Absoluut niet kindvriendelijk! Niet dat hij de dader is van mijn slechte gebit. Nee. Ik heb het mijzelf aangedaan door mijn gebit te verwaarlozen omdat ik bang was geworden voor de tandarts, dat is het ergste! Nu, jaren later, kan ik er gelukkig om lachen, Ik heb de angst overwonnen. Nu loop ik echter rond met een slecht gebit. Dagelijks ben ik bezig met mijn mondhygiëne. Als ik de tips op deze site eerder had gelezen, had dat mij veel leed bespaard (hard poetsen met een harde borstel om de plak weg te krijgen, extreem veel poetsen met tandpasta met daaraan een verhoogde toegevoegde fluoride, veel bleekmiddelen gebruiken tegen beter weten in!)… Vandaag de dag loop ik rond met een gebit vol zilveren vullingen en ik ben pas 35 jaar oud! Mijn moeder had rond dit levensjaar al een kunstgebit, dus voor mij voorspelt dit niets goeds… Nu vraag ik mijzelf af of ik op een partner zou vallen die rond dit levensjaar als een kunstgebit zou hebben. Persoonlijk denk ik van niet. Dus het maakt mij enigszins onzeker. Mijn tanden zullen stuk voor stuk in moeten worden geruild door kronen. Kronen nemen een groot deel van de oorspronkelijke ruimte in je gebit weg. Hierdoor kan je dus last krijgen van ontstoken tandvlees. Hier heb ik nu behoorlijk last van. Al met al een lastig verhaal. Al blijf ik positief ingesteld… Bedankt voor de gegeven tips! Ik ga mijn tandvlees de komende maanden verblijden met overheerlijke tandvleesmassages en kijken of het werkt!
Ik heb al jaren last van pijnlijk, bloedend tandvlees. Op sommige plekken is het rood en soms zelfs paars van kleur. En bij de hoektanden lijkt het tandvlees zich zelfs ietwat terug te trekken. Wat kan ik hier het beste mee doen? Help!
Beste Dieuwke, De ideale behandelingswijze van je tandvlees is afhankelijk van de achterliggende oorzaak van de tandvleesproblemen. Het lijkt me niet onverstandig om deze eens te bespreken met je huisarts en/of tandarts. Wellicht ben je tot op zekere hoogte geholpen met dit artikel over pijnlijk tandvlees en dit artikel over terugtrekkend tandvlees en dit artikel over tandvleesontsteking. Hopelijk heb je hier iets aan. Beterschap, sterkte & groeten, Paul
Volgens mij zijn tandvleesproblemen vooral een kwestie van voorkomen. Als je eenmaal een slecht gebit en gebrekkig tandvlees hebt, kom je er maar moeilijk weer vanaf. Ik heb van thuis uit nooit geleerd mijn gebit grondig te verzorgen en bij mij zitten gebitsproblemen en tandvleesproblemen dan ook in de familie. Ouders, broers, zus en een paar ooms/tantes lopen allemaal met kronen, kunstgebitten en pijnklachten. Leer je kinderen dus van jongs af aan hun tanden te poetsen, tandvlees te masseren, tong te reinigen en goed na te spoelen. Waarschijnlijk komt het dan niet zo ver. Groetjes, An
Daar heb je een heel goed punt. Voorkomen is altijd beter dan genezen. Voor veel mensen is dit helaas te laat. :(
Ik heb al met tandvleesproblemen te kampen voor zover ik me kan herinneren. Altijd gevoelige plekken, bloed tijdens het poetsen en heel erg gevoelig voor aanraking en kou. Ik zou ook weleens willen weten hoe je hier nou voorgoed vanaf kan komen… Gr. Geert
Beste Geert, Om dubbele info te voorkomen, zie mijn antwoord op Dieuwke’s berichtje een stukje hieronder. Groeten & sterkte, Paul