Onderzoek naar Amerikaanse eetgewoonten door The American Institute of Cancer Research (AICR) toont aan dat bijna een kwart van de calorieën die we wereldwijd eten uit voedingsstofarme producten –oftewel junkfood– afkomstig is. Als een vierde deel van wat we eten junkfood is, dan zou in een plan om af te vallen de nadruk moeten liggen op “anders eten” en niet alleen op minder eten, wat veel voedingsexperts aanraden bij overgewicht. En zelfs wanneer je een gezond gewicht hebt, zou je zo min mogelijk junkfood moeten eten. Niet alleen om mogelijk overgewicht te voorkomen, maar vooral om chronische ziekten te voorkomen zoals kanker en diabetes.
Te veel calorieën uit frisdrank, snoep en toetjes
Een recent onderzoek waaraan 4700 personen deelnamen, wees uit dat frisdrank de allergrootste calorieënbron is voor de totale dagelijkse calorie-inname. Frisdranken leverden maar liefst 7,1 procent van de calorieën die de testpersonen dagelijks tot zich namen. Alles samengenomen waren frisdranken, snoep, desserts en alcoholische dranken goed voor 23,8 procent van de totale dagelijkse calorie-inname. Zoute snacks en drankjes met fruitsmaak droegen hier nog eens 5 procent aan bij. Omdat al deze voedingsmiddelen nogal geconcentreerd zijn in calorieën, hoef je er niet eens veel van te nuttigen om je totale dagelijkse calorie-inname flink te verhogen.
Gezondheid & zoutjes
Een andere studie wees uit dat mensen die veel junkfood eten, nogal wat voedingswaarden tekort komen. Deze studie richtte zich op de impact van zoute snacks zoals aardappelchips, maïschips, crackers, pretzels, kaaszoutjes enzovoort. Diegenen die de grootste hoeveelheid van dit soort zout- en vetrijke producten aten, scoorden hoog in de totale hoeveelheid vet en verzadigd vet en laag in groenten en fruit. Ze scoorden opvallend laag op de algemene gezondheid en rijkheid van hun dieet.
Hoog scoren op gezondheid
Conclusies van studies over voedingsstofarme voedingswaren benadrukken verscheidende belangrijke punten:
- Snacks en drankjes tussen maaltijden door, zijn dé voedingsmomenten waarop de drang naar ongezond eten toeslaat. Dit zijn dan ook dé voedingsmomenten om te vervangen door gezonde keuzes met een beperkte caloriewaarde.
- Mensen die lijden aan overgewicht kunnen desalniettemin ondervoed zijn. Het nuttigen van meer gezond voedsel is voor hen een goede manier om te werken aan hun gezondheid en tegelijkertijd de dagelijkse calorie-inname in te perken om af te vallen. Hierbij hoeft er dus niet eens zo zeer gelet te worden op de hoeveelheden voedsel, maar des te meer op de voedingswaarden ervan.
- Junkfood is niet oké wanneer het gezonde voedingsmiddelen vervangt, zélfs wanneer je een gezond gewicht weet te handhaven. Het eten van aanzienlijke hoeveelheden calorierijke voedingsmiddelen met lage voedingswaarden neigt deel uit te maken van een eetpatroon waarin gezonde voeding zoals groenten, fruit, hele granen en bonen terzijde worden geschoven. Zelfs wanneer het eten van veel junkfood je niet dik maakt, kan het alsnog serieuze gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Dit omdat je lichaam wordt beroofd van beschermende voedingswaarden zoals fytochemicaliën c.q. fytonutriënten.
Funest voor afslanken: alcohol, junkfood & meer…
Gewicht verliezen is een kwestie van voldoende bewegen en gezond, gevarieerd en gematigd eten. Kortom: een gezonde leefstijl hanteren! In theorie is afvallen dan ook helemaal niet zo moeilijk. In de praktijk blijkt het kwijtraken van overtollige vetreserves echter een enorme opgave te zijn. Maar waar gaan die vele onsuccesvolle diëters dan de mist in?
Hierbij 4 valkuilen waar je absoluut rekening mee zou moeten houden als je succesvol wilt afvallen…
1. Overmatige blootstelling
Als je jezelf blootstelt aan ongezonde lekkernijen, dan zul je ze ook veel vaker eten. Een goede manier om minder te snoepen en te snaaien is dan ook het buiten je bereik houden van ongezonde snacks. Haal snoep, koek, chips, ijs en frisdrank simpelweg niet in huis. Dus: laat ze lekker in de supermarkt liggen en laat anderen zich er een bult aan eten.
2. Alcohol
Alcohol is –net als koolhydraten, vetten en eiwitten– een energieleverancier, maar dan wel een vreemde eend in de bijt. Alcohol levert namelijk meer calorieën per gram dan koolhydraten, eiwitten en vetten, maar heeft verder geen enkele functie. Het is eigenlijk een gifstof waarvan je lichaam zo snel mogelijk weer verlost wil worden. Alcohol verstoort namelijk allerlei processen in je lichaam.
Zo beïnvloedt alcohol o.a. je lichaamsflora, je hormonen en je vetopslag in negatieve zin. Een gram alcohol levert bovendien twee keer zoveel calorieën als een gram eiwitten of koolhydraten en slechts een fractie minder dan een gram vet. Alcohol is dan ook een enorme caloriebom; een glas zoete witte wijn levert al snel 170 kilocalorieën. Wees daarom terughoudend met je alcohol-intake. Bovendien kun je beter droge wijn of een bodempje gedestilleerde sterke drank nemen dan bier, zoete wijn of suikerrijke mixdrankjes.
Alcohol is gevaarlijk, en het is dan ook niet voor niets dat je van alcohol ziek wordt: maagklachten, darmklachten, overgeven, hoofdpijn etc. Een glaasje wijn wordt moeiteloos opgeruimd als je over een gezonde lever beschikt, maar hoe meer glaasjes je drinkt, des te schadelijker de gevolgen van alcohol.
3. Junkfood & fastfood
De term ‘junkfood’ is niet voor niets afgeleid van het woord ‘afval’. Het gaat om voedingsmiddelen die boordevol vet, zout en suiker zitten en nauwelijks nuttige bouwstoffen leveren. Laat junkfood –waaronder drassige frituursnacks, pizza’s en hamburgers– daarom links liggen. Een luxe broodje hamburger (2 burgers + kaas + bacon + omelet + saus) kan oplopen tot boven de 1.000 kilocalorieën!
De term ‘fastfood’ staat voor alle voedingsmiddelen die snel klaar zijn en/of op tafel staan. Het merendeel van alle fastfood is tevens junkfood, maar met een sporadische afhaalmaaltijd of kant-en-klare supermarktsalade hoeft in principe niet veel mis te zijn. Zolang je maar voor de gezondste, meest groenterijke fastfood-alternatieven gaat.
Junkfood is troep; fastfood is snel. Fastfood kan dan ook best gezond zijn, als je maar verstandige keuzes maakt. Ga bij voorkeur voor de caloriearme, vetarme, suikerarme en zoutarme menu-opties.
4. Individuele zwaktes
Er is voedsel waar je zo af en toe zin in hebt. Je eet er een beetje van en voelt je voor de komende weken voldaan. Er is echter ook voedsel waar je geen genoeg van kunt krijgen.
Weet jij van jezelf dat je wanhopig de laatste kruimels uit een bepaalde zak chips schudt en vervolgens de keuken afbreekt voor meer? In dat geval is het buitengewoon raadzaam om deze chips voortaan niet meer te kopen. Haal jouw ultieme temptatie nooit of te nimmer in huis.
Junkfoodsector… Is dit écht de toekomst van junkfood?!
In 2007 lanceerde McDonald’s in Japan de Mega Mac, een broodje met 4 burgers en een totale caloriewaarde van maar liefst 754 kilocalorieën. Daarmee werd de trend gezet en de toekomstverwachting gewekt van nóg grotere porties en nóg meer calorieën. De menukeuzes in de VS waren destijds redelijk vergelijkbaar met die in Japan: groot, vet en veel; in Europa was het aanbod binnen de junkfoodsector toen al beduidend gematigder…
Veranderende eetgewoonten
Het trendgehalte van gezond, verantwoord en gevarieerd eten groeit al enkele jaren gestaag… Een maaltijd hoeft niet meer perse binnen 10 minuten te kunnen worden bereid… Biologisch, vegetarisch en veganistisch kopen en koken heeft niet meer het geitenwollensokken-imago van enkele jaren geleden… En mensen die in de supermarkt de ingrediëntenlijst doornemen worden niet meer met een schuin oog aangekeken. Letten op je gezondheid is weer hip. En de junkfoodsector levert terrein in…
Welke kant gaat junkfood momenteel op?
Ook junkfoodrestaurants bemerken deze verschuiving naar gezond eet- en leefgedrag en zijn al enkele jaren geleden begonnen met het introduceren van:
- Gezondere menu-opties zoals salades en gegrilde kip
- Overzichtelijkere en transparantere ingrediëntenlijsten
- Caloriewaarden op de verpakking (calorievermelding)
- Mogelijkheid tot kleinere porties
- Minder (verzadigd) vet, suiker & zout in producten
Gerelateerde artikels junkfoodsector
- Zwangere vrouw + junkfood = ongezond kind
- Pas op de plaats: alles over ‘Slow Food’ versus ‘Fast Food’
- Fastfood: maak ’t beste van eten bij fastfoodrestaurants
Consequenties van junkfood…
Hoewel we deze ‘gezonde’ verschuivingen binnen de junkfoodsector aan moeten moedigen en zelfs toe zouden kunnen juichen, dienen we er niet aan voorbij te gaan dat junkfood nog steeds slecht is. Junkfood is:
- Schadelijk voor de lichamelijke gezondheid
- Dikmaker bij uitstek
- Nog altijd rijk aan (verzadigd) vet, zout en suiker
Junkfood dient dan ook zo veel mogelijk gemeden te worden, ongeacht de herstellende reputatie en beterende ingrediëntenlijst. Sporadisch een patatje kan geen kwaad, maar de ervaring leert dat “zo nu en dan” al snel omslaat in “regelmatig” wanneer het gemak van junkfood wordt ervaren.
Welke kant zou junkfood op kunnen gaan?
Al in 2002 werd er door een paar Japanners – min of meer voor de grap – gespeculeerd over het toekomstige aanbod van de Japanse McDonald’s. Op het plaatje hieronder zie je hoe de veranderingen er na verloop van jaren uit zouden gaan zien. De Mega Mac kwam er in 2007 precies zoals voorspeld. De huidige tendens binnen de junkfoodsector doet vermoeden dat de Chici Mac (20 hamburgers) er nooit zal komen. Op het forum waarop ik deze Japanse speculaties vond waren talloze Amerikanen er desalniettemin van overtuigd dat er ook een markt voor deze megagruwel van een broodje hamburger is.
Junkfood bijna net zo verslavend als harddrugs
Junkfood kan bijna net zo verslavend zijn als harddrugs. Dit blijkt uit recent onderzoek van de Rockefeller University in New York. Met name de grote hoeveelheden vetten en suikers maken junkfood tot een verslavend middel. Kort door de bocht betekent dit dat mensen die ongezond eten wellicht niet (enkel) een gebrek hebben aan discipline, maar (ook) te lijden hebben aan een voedselverslaving.
Onderzoek: junkfood is verslavend!
Tests met ratten hebben aangetoond dat hersenen net zo kunnen reageren op vet en suiker als op harddrugs (zoals cocaïne en heroïne). De uitvoerende wetenschappers van de Rockefeller University verdeelden een groep ratten in drie subgroepen. De eerste subgroep werd op een gezond dieet gezet. De tweede subgroep kreeg deels gezond voedsel te eten en deels junkfood. De derde subgroep kreeg de beschikking over een onbeperkte hoeveelheid junkfood. (bron)
De eerste twee subgroepen vertoonden na verloop van tijd geen noemenswaardige complicaties. De derde subgroep daarentegen snakte alsmaar naar meer. Deze ratten bleken namelijk steeds meer junkfood nodig te hebben om de hypothalamus – een deel van de hersenen dat een belangrijke rol speelt bij eetgedrag – tevreden te stellen.
Wat betekent dit voor mensen?
De hersenen van ratten zijn grotendeels vergelijkbaar met die van mensen. De conclusie die uit dit onderzoek kan worden getrokken is dus dat de hersenen van mensen die veel junkfood tot zich nemen, gestimuleerd zouden kunnen worden om steeds meer vettigheid te eisen. Dit is een verslavingsvorm die vergelijkbaar is met die van harddrugs.
In Amerika zijn er al advocaten die in hun handjes wrijven. Zij hopen namelijk strafrechtelijke massaprocessen te gaan voeren uit naam van mensen die ziek zouden zijn geworden door toedoen van hun ‘junkfoodverslaving’. Bedrijven als McDonald’s en KFC gaven al aan dat het eten van hun producten ieders eigen verantwoordelijkheid betreft.
Conclusie junkfood versus harddrugs…
Het aantal mensen dat wereldwijd lijdt aan overgewicht is tenminste 300 miljoen. Tweeënhalf miljoen mensen overlijdt jaarlijks aan (de gevolgen van) overgewicht. Als vervolgonderzoek ontegenzeggelijk bewijs levert voor de verslavende werking van junkfood, dan kan dat nog weleens verregaande gevolgen hebben voor junkfoodketens en fastfoodrestaurants.
Wat denk jij van bovengenoemd onderzoek naar het verslavende aspect van junkfood? Laat hieronder een berichtje achter met daarin jouw opvattingen en bevindingen…
‘Junkfood = ongezond’-boodschap helpt niets!
Als je wilt dat mensen minder junkfood eten, dan hoef je niet aan te komen met de boodschap dat het ongezond is. Mensen die vinden dat junkfood ongezond is, eten er namelijk evenveel van als mensen die denken dat junkfood helemaal niet zo ongezond is. Dit is de belangrijkste conclusie van een onderzoek dat door het wetenschappelijke blad Obesity is uitgevoerd.
Bij beide groepen wordt de boodschap dat junkfood ongezond is (bijvoorbeeld in de media) verschillend ontvangen: je gelooft dat het inderdaad erg slecht voor je gezondheid is, of je denkt dat het allemaal wel meevalt. Tot nu toe werd gehamerd op het feit dat junkfood écht ongezond is om deze laatste groep te overtuigen. Maar als beide groepen evenveel junkfood eten, dan heeft het natuurlijk weinig zin om op de gezondheidsrisico’s te wijzen. Of je de goedbedoelde bla bla nu wel of niet gelooft, die Big Mac moet er hoe dan ook aan geloven. Junkfood heeft nu eenmaal een aantal voordelen:
- Junkfood is nu lekker (over smaak valt niet te twisten)
- Junkfood is nu makkelijk
- Junkfood kost nu weinig tijd
En de nadelen:
- Junkfood zorgt later voor een dik(ker) lichaam
- Junkfood zorgt er later voor dat je ziektes krijgt
- Junkfood zorgt er later voor dat jij je ongezond voelt
Zoals je ziet, is het een directe bevrediging van behoeften die NU spelen versus mogelijke gezondheidsrisico’s in de toekomst. De één geeft nu eenmaal meer om zijn of haar gezondheid in de toekomst dan de ander. Om nog niet te spreken over het vermogen om nu maatregelen te nemen waarmee lange termijn doelen bereikt kunnen worden, want dat blijkt vrijwel altijd een groot struikelblok. Wie een goede oplossing heeft mag het zeggen!
Zelfs Jamie Oliver wint het niet van junkfood
We hebben het op Gezond’r al eerder gehad over het eten dat wordt aangeboden op Nederlandse scholen en binnen schoolkantines. Hoewel het in Nederland behoorlijk slecht gesteld is met kantinevoeding, zijn de schoolkantine-menu’s in Groot-Brittannië en Amerika nog veel en veel slechter van kwaliteit. Jamie Oliver introduceerde daarom vier jaar geleden het tv-programma Jamie’s School Dinners en de publiciteitscampagne ‘Feed Me Better’, maar recent onderzoek heeft uitgewezen dat zelfs de menukaart van Jamie Oliver schoolkinderen niet kan afhouden van junkfood.
Schoolkinderen gaan voor ongezond, ongeacht het aanbod
Schoolkinderen laten niet zomaar hun patat, kroketten, hamburgers en kipnuggets van hun bord jagen, dat moge duidelijk zijn. Toch heeft Jamie Oliver dat met zijn tv-programma op een aantal Britse scholen voor elkaar gekregen. Een groot deel van de Britse kids is echter niet om te krijgen met een gezonde menukaart en haalt zijn patatje dan maar bij de snackbar om de hoek. Keiharde confrontaties werkten destijds in Jamie’s School Dinners het beste. Wanneer je kinderen laat zien wat er in hun frikandellen en kipnuggets zit, dan laten ze deze maar al te graag staan. Blijkbaar werkt dit afschrikprincipe slechts tot kinderen de herinneringen aan de ingrediënten van hun hamburger weer “veilig” hebben verdrongen.
Conclusie
De ongezonde maaltijden die Britse scholen aanbieden (of aanboden) voordat Jamie Oliver opdook, kost(t)en gemiddeld slechts 66 cent per stuk. De Britse regering stelde daarom veel extra geld beschikbaar en gaf scholen zodoende de gelegenheid om gezonde Jamie-maaltijden te introduceren. Gefrituurde kalkoen, hamburgers en patat werden vervangen door groenten, pasta en vis. De hype werkte even, maar dit goede initiatief blijkt vier jaar later op een mislukking te zijn uitgelopen. Ruim twee derde van de 600.000 jeugdige Britse deelnemers koopt hun maaltijden helemaal niet meer in de schoolkantine sinds hun geliefde junkfood werd ingeruild voor gezonde Jamie Oliver maaltijden. Kinderen kopen hun geliefde ongezonde maaltijd tegenwoordig om de hoek of krijgen een kant-en-klaarmaaltijd van thuis mee. Het kopen van maaltijden buiten de school staat nu al bekend als het ‘Jamie Oliver-effect’. Dit is volgens ‘Naked Chef’ Jamie Oliver het láátste dat hij had willen bewerkstelligen.
Wat denk jij van de hedendaagse ontwikkelingen die junkfood en fastfood doormaken? Wordt de ‘snelle hap’ daadwerkelijk gezonder of zijn het veeleer wanhopige stuiptrekkingen van de junkfoodsector om consumenten te doen geloven dat junkfood gezonder wordt? En wat is jouw ultieme verleiding qua junkfood? Wat kun jij absoluut niet laten staan, ook al weet je dat het ten koste gaat van je gezondheid of afslanksucces? Kortom: aan welk type junkfoodverslaving lijd jij? Laat het hieronder weten…
McDonald’s-verpakking maakt eten lekkerder?!
Als je bewijs zoekt voor het feit dat kinderen worden beïnvloed door marketing, reclames en commercie, dan is onderstaande informatie ten aanzien van McDonald’s-voedselverpakkingen alles wat je nodig hebt…
Lekkerder met een M erop…
Onderzoekers hebben kinderen precies dezelfde producten laten eten, de ene keer in een ‘gewone’ blanco verpakking en de andere keer in McDonald’s verpakkingen.
Ruim 60% van de kinderen vond de producten in de verpakking met de welbekende grote gele M lekkerder, 18% vond beide hetzelfde smaken (wat dus ook daadwerkelijk zo was), en ongeveer 20% van de kinderen vond de producten in blanco verpakking lekkerder.
De kinderen, in de leeftijd van 3 tot en met 5 jaar oud, vonden vooral de frietjes lekkerder als het McDonald’s-logo op de verpakking stond. Meer dan 70% van de kinderen koos deze als lekkerder, terwijl er geen enkel verschil bestond tussen de frietjes in elk van beide soorten verpakkingen. (bron)
McDonald’s verpakkingen: conclusie…
McDonald’s heeft natuurlijk ook decennia lang de tijd gehad om te leren hoe je jonge kinderen moet aanspreken en overhalen, en het lijkt erop dat ze hierin geslaagd zijn.
Conclusie: misschien moeten wij onze kinderen maar eens broccoli of een zalmmootje serveren in een McNuggets-bakje. :)
Is het jou weleens opgevallen dat kinderen per se naar McDonald’s willen? En dan niet omdat ze een bepaald gerecht zo lekker vinden, maar vanwege de kleurrijke verpakkingen, de welbekende M op de doosjes en de speeltjes bij de Happy Meals? Deel hieronder jouw ervaringen en bevindingen!
