De term ‘zout’ wordt gebruikt voor een enorme verscheidenheid aan chemische verbindingen. In het dagelijks leven bedoelen we met zout meestal natriumchloride. Natriumchloride wordt aan consumenten verkocht als “keukenzout” of “tafelzout”. Het is een extreem populair kristallijn poeder dat als smaakversterker en conserveermiddel wordt toegevoegd aan allerlei etenswaren.
Natriumchloride bestaat uit twee elementen, namelijk natrium (Na) en Chloride (Cl). Dat is eigenlijk heel vreemd want zoutenkristallen bevatten van nature tot wel 91 verschillende elementen waar je lichaam écht iets aan heeft…
Zoutwinning
Consumptiezout (tafelzout & keukenzout) wordt uit steenzout of zeezout gewonnen. Zeezout wordt verkregen door de doelbewuste verdamping van zeewater. Steenzout oftewel klipzout komt veelal uit minerale gesteenten die miljoenen jaren geleden zijn ontstaan door vulkanische indamping van binnenzeeën.
Raffinage van zout
Van al het zout dat wordt gewonnen, wordt 99% niet voor consumptie gebruikt, maar voor allerlei industriële doeleinden. Binnen deze industriële takken heeft men niets aan “rommelig” zout waarin allerlei macromineralen en spoorelementen zitten. De industrie wil “schoon” zout dat uitsluitend natrium en chloride bevat. Om die reden worden nagenoeg alle overige elementen uit het zout gefilterd. Het jammere hiervan is dat ook standaard tafelzout en keukenzout volledig worden geïsoleerd (uitgekleed).
Let op: ook de standaard zeezouten en zeezoutmolens bevatten veelal natriumchloride die (deels) is geraffineerd c.q. geïsoleerd.
Gezond zout is niet rendabel
Omdat de industrie erom vraagt, wordt vrijwel alle zout geraffineerd. Standaard zout (zowel industrieel zout als consumptiezout) wordt dus chemisch gereinigd; dit houdt in dat het met behulp van chemicaliën wordt geïsoleerd, gezuiverd, gedroogd en gebleekt. Tafelzout bestaat zodende voor minstens 98% natriumchloride, maximaal 1% water en ietsepietsie calcium, magnesium en/of sulfaat. Keukenzout bestaat voor minstens 95% uit natriumchloride en 5% uit water.
Voor ons lichaam is zoutraffinage doodzonde, want alle nuttige elementen gaan bij het zuiveren verloren. Mensen kunnen dan ook veel beter “onzuiver” zout gebruiken zoals ‘Keltisch zeezout’ of ‘Himalayazout’.
Standaard consumptiezout (keukenzout/tafelzout) wordt ongezonder gemaakt omdat het te duur is om de winning, productie en verscheping ervan los te trekken van industrieel zout. “Echt” zout is dus nauwelijks te koop omdat de massaproductie ervan economisch gezien niet rendabel is.
Slechte eigenschappen van “gewoon” (natrium)zout
Doordat zout geraffineerd wordt, bestaat het enkel nog uit natrium en chloride. Jammer, want de “onzuiverheden” die verwijderd worden zijn nou juist zo gezond. De natriumchloride die overblijft is daarentegen ongezond. Mensen krijgen er namelijk veel te veel van binnen omdat het overal aan wordt toegevoegd. Je hebt 1 à 3 gram natriumchloride per dag nodig, maar gemiddeld consumeer je dagelijks al snel 11 tot 12,5 gram.
Gevaren van een zoutoverschot
Een overschot aan zout is extreem slecht voor de gezondheid. Natrium is namelijk een mineraal en een elektrolyt. Zodoende zal een overschot aan zout je mineralenhuishouding en elektrolytenhuishouding (ionisch evenwicht/ionenbalans) verstoren. Ook de osmose, de hormoonhuishouding en de verhouding tussen zuren en basen kan erdoor worden ontregeld.
Omdat de meeste mensen veel te veel natriumchloride binnenkrijgen vanwege toegevoegd, geraffineerd zout, ontstaan allerlei gezondheidsklachten. De bekendste gevolgen van een overschot aan natriumchloride zijn als volgt:
- Vocht vasthouden (oedeem)
- Verhoogde bloeddruk (hypertensie)
- Overbelasting van hart & bloedvaten
- Hartkloppingen (palpitaties)
- Te snelle hartslag (tachycardie)
- Te trage hartslag (bradycardie)
- Ontregeling van de bloedstolling
- Neurologische symptomen (hersenen & zenuwen)
- Nierstenen & nierfalen
- Stagnering van cel-vernieuwing
- Spierkrampen & spierverzuring
Let op: recent, omstreden onderzoek van ‘The Journal of American Medical Association’ suggereert dat een overschot aan zout de kans op hart- en vaatziekten niet vergroot (bron). Dit onderzoek wordt echter ontkracht door ‘Harvard School of Public Health’ (bron).
Keltisch zeezout & Himalaya-zout
Er wordt nog altijd op kleine schaal “natuurzuiver” zout gewonnen. Dit is een grappige term, want natuurzuiver zout is ongezuiverd en dus onzuiverder dan tafelzout. Deze onzuiverheid maakt ongeraffineerde zoutsoorten echter wel beduidend heilzamer. De bekendste voorbeelden van gezondere zoutsoorten zijn:
- Himalaya-zout
- Keltisch zeezout
- Sel Gris (Keltisch grijs zout)
- Fleur de Sel (Keltische zoutbloem)
- Haliet (zoutsteen c.q. diamantzout)
- Zwart halietzout (Kala Namak)
- Alea Rouge (Hawaïaans rood vulkanisch kleizout)
Let op: het is zonde om pure zoutsoorten te gebruiken bij het koken omdat waterhoudende zoutkristallen relatief snel oplossen. Je kunt ze dan ook beter pas ná de bereiding over gerechten strooien.
91 mineralen & spoorelementen
Ongeraffineerde ofwel ongezuiverde zoutsoorten zoals Himalayazout en Keltisch zeezout bevatten –naast natrium en chloride– tot wel 89 aanvullende elementen, waaronder essentiële macromineralen en spoorelementen. Hierbij de volledige lijst met elementen die in ongezuiverde zoutkristallen aanwezig kunnen zijn:
lithium, beryllium, boor, koolstof, stikstof, fluoride, magnesium, aluminium, silicium, fosfor, sulfur, kalium, calcium, scandium, titanium, vanadium, chroom, mangaan, ijzer, kobalt, nikkel, koper, zink, gallium, germanium, arseen, selenium, broom, rubidium, strontium, ytterbium, zirkonium, niobium, molybdenum, technetium, ruthenium, rodium, palladium, zilver, cadmium, indium, tin, antimonium, tellurium, jood/jodium, cesium, barium, lanthanium, cerium, praseodymium, neodymium, promethium, samarium, europium, gadolinium, terbium, dysprosium, holmium, erbium, thulium, ytterbium, lutetium, hafnium, tantalium, wolfram, rhenium, osmium, iridium, platina, goud, kwik, thallium, lood, bismut, polonium, astatium, francium, radium, actinium, thorium, protactinium, zwavel, uranium, neptunium, plutonium, ammonium en water (waterstof + zuurstof).
Ongeraffineerde zoutsoorten zoals Himalayazout en Keltisch zeezout zijn puur natuur. Ze zijn niet geïsoleerd, niet gewassen, niet gedroogd en niet gebleekt. Ze zijn dus nog vochtig en bevatten zodoende allerhande water-minnende mineralen!
Sole
Van natuurlijke, ongeraffineerde zoutsoorten kan een zogenaamde ‘sole’ worden gemaakt. Een sole is eigenlijk een luxe vorm van ‘pekel’ die wordt vervaardigd uit water en ongezuiverd steenzout of zeezout (o.a. Himalayazout, Keltisch zeezout & halietzout). Men doet maximaal 353 gram zoutsteen of natuurzuiver zeezout in 1 liter water. Het duurt ongeveer 1 uur voordat het zout volledig is opgelost. Van de zoutoplossing doet men uiteindelijk één theelepel in 1 glas (250 milliliter) water, wat logischerwijs wordt opgedronken.
Wanneer een sole ingenomen wordt, zou dit de lichaamsvloeistoffen in staat stellen zich vrij te bewegen door celmembranen, vaatwanden en nier-nefronen. Geraffineerd (gezuiverd, gebleekt, gedroogd) zout daarentegen, zou de vrije uitwisseling van vloeistoffen en mineralen verhinderen, waardoor deze stagneren in de weefsels, de gewrichten en het lymfestelsel.
Een sole van ongeraffineerd, mineraalrijk zout zou over talloze gezondheidsbevorderende eigenschappen beschikken. Zo zou een sole je maag-darmstelsel schoonhouden en bevorderlijk zijn voor o.a. de spijsvertering; in het bijzonder voor de koolhydraatstofwisseling.
Goedkope zoutoplossingen
Himalayazout en Keltisch zeezout zijn relatief duur. Er zijn dan ook mensen die soles maken van goedkopere zoutsoorten, waaronder bicarbonaat. Bicarbonaat staat ook wel bekend als:
- Natriumbicarbonaat
- Natriumwaterstofcarbonaat
- Dubbelkoolzure soda
- Baksoda / bakpoeder / “baking soda”
- Zuiveringszout (maagzout)
Let op: bicarbonaat kan zorgen voor diarree, misselijkheid, buikpijn, nierproblemen, urinewegstenen en zelfs hartklachten. Sowieso is huishoudsoda NIET geschikt voor consumptie! Hoewel de chemische structuur van baksoda en huishoudsoda overeenkomt, is het vervaardigingsproces en bewerkingsproces verschillend. Zo kunnen er schadelijke processtoffen worden gebruikt bij de vervaardiging van huishoudsoda. Hoewel sommige sites beweren dat het geen kwaad kan om zuiveringszout te drinken, raadt Gezondr aan om uitsluitend voor consumptie bedoelde zouten te gebruiken voor soles.
Naast natriumbicarbonaat worden er ook nog weleens andere goedkope zouten gebruikt voor de vervaardiging van soles. Hierbij valt te denken aan kaliumzout (kaliumchloride), salmilakzout (ammoniumchloride) en jodiumzouten (JOZO) zoals natriumjodide, kaliumjodide, natriumjodaat of kaliumjodaat. Ook Dit is geenszins raadzaam.
Tot slot
Zout (natriumchloride) is een essentieel bestanddeel van de intracellulaire en extracellulaire lichaamsvloeistoffen van mensen. Te veel zout (hypernatriëmie) is gevaarlijk, maar te weinig zout (hyponatriëmie) eveneens. Ongeraffineerde zoutsoorten zoals Himalayazout en Keltisch zeezout kunnen een dergelijke schadelijke mineralendisbalans of elektrolytenstoornis helpen voorkomen.
Heb jij weleens ongeraffineerd zout gebruikt, zoals Keltisch zeezout of Himalaya-zout? Hoe vond je het smaken en heb je het idee dat het heilzaam is? Laat hieronder een reactie achter!
