Nicotine is een natuurlijke stof die voorkomt in planten uit de nachtschadefamilie. Nicotine is biologisch gezien een neurotoxine oftewel zenuwgif, bedoeld om planten te weren tegen vraat door plantenetende insecten en grotere herbivoren. Om die reden wordt nicotine veelvuldig verwerkt in (biologisch inzetbare) insecticiden: insectenbestrijdingsmiddelen en plantenbeschermingsmiddelen. Enkele voorbeelden van nicotinerijke planten zijn:
- Tabaksplanten
- Tomatenplanten & aardappelplanten
- Aubergineplanten & cacaoplanten
Nicotinehoudende producten…
Nicotine zit in vrij hoge doseringen c.q. concentraties in gedroogde tabaksbladeren. Gedroogde tabak –en daarmee nicotine– wordt verwerkt in onder meer de volgende ‘genotsmiddelen’ en ‘stoppen-met-roken-hulpmiddelen’:
- Sigaren + sigaretten
- Shag / sjekkie (fijngesneden tabak die in een vloei kan worden gerold)
- Nicotinekauwgom & nicotinepleisters
- Pruimtabak en snuiftabak
In geval van roken, wordt nicotine grotendeels vernietigd door de hitte van de smeulende tabak. Toch wordt er voldoende nicotine geïnhaleerd om de directe verdovende, stimulerende en verslavende effecten ervan te ervaren.
Nicotine wordt namelijk zéér snel via het bloed door het lichaam verspreid en komt al binnen +/- 7 seconden in de hersenen terecht.
Nicotineverslaving: de verslavende werking van nicotine…
Nicotine behoort tot de stoffengroep der ‘alkaloïden’; tot deze groep van stoffen behoren ook verscheidene andere stimulerende en verdovende (genots)middelen, waaronder cafeïne, cocaïne, morfine, noscapine en codeïne. Opmerkelijk aan nicotine is echter dat het de méést verslavende van al deze stoffen is. Het percentage gebruikers dat afhankelijk wordt van de stof, ligt namelijk boven de 95%. Nicotine is veruit de belangrijkste oorzaak der verslavende werking van ‘roken’ (het roken van tabak). Nicotine werkt verdovend, opwekkend, ontspannend en stimulerend. Dankzij de verdovende werking voel je de teer in je longen niet en door de stimulerende, ontspannende en opwekkende werking treden ontwenningsverschijnselen op wanneer de nicotine is uitgewerkt.
Dit beweegt rokers ertoe om algauw weer een nieuwe sigaret op te steken; hetgeen zich kan ontwikkelen tot ‘kettingroken’ (het aansteken van een nieuwe sigaret met de oude sigaret)…
De schadelijkheid van nicotine
Helaas is nicotine niet alleen giftig voor plantenetende insecten en herbivore knaagdieren, maar ook voor mensen. In een enkele flinke sigaar zit al voldoende nicotine om –bij directe inname– een kleuter te doden. Bij volwassenen kan nicotine-inname tot misselijkheid en braken leiden. Nicotine zorgt voor adrenalinetoename, insulineafname, een snellere hartslagfrequentie, nauwere bloedvaten, een hogere bloeddruk en snellere ademhaling. Het is nooit bewezen dat nicotine kankerverwekkend is; van enkele andere stoffen in tabaksrook is dit echter WEL onomstotelijk aangetoond. Let wel: hoe meer nicotine je lichaam te verduren c.q. verwerken krijgt, des te schadelijker de effecten. De relatieve schadelijkheid van nicotine is eveneens afhankelijk van de volgende factoren:
- Tabakssoort c.q. tabakstype
- Al dan niet inhaleren
- Roken, pruimen óf snuiven
- Wel of geen filter
Nicotine snuiven en/of pruimen zorgt voor een nóg sterker geconcentreerde nicotine-inname. Zo bevatten light sigaretten minder nicotine dan ‘gewone’ sigaretten. Echter: omdat de nicotinebehoefte gelijk blijft, zal men automatisch méér gaan roken en dieper gaan inhaleren indien men normale sigaretten gewend is en overstapt op een light-variant.
Schadelijke stoffen in fabriekstabak
De belangrijkste nicotinebron waarmee mensen nicotine binnenkrijgen, is echter nog altijd de sigaret! Al is er sprake van een sterke rokersafname… Tussen 1990 en 2015 is het totale percentage rokers boven de 18-jarige leeftijd gedaald van 37,5% naar 26,1% (dus met ruim 10%). De hoeveelheid dagelijkse rokers is binnen datzelfde tijdsbestek gedaald van 32,1% naar 19,4% (dus ook met ruim 10%). Het gemiddelde aantal sigaretten of shagjes is tussen 1989 en 2014 als volgt gedaald (bron):
- Mannen van gemiddeld 18 naar gemiddeld 13,6
- Vrouwen van gemiddeld 16 naar gemiddeld 12,6
Sigaretten bevatten niet alleen nicotine, maar ook een heleboel andere potentieel schadelijke stoffen. Bovendien ontstaan bij de verbranding van sigaretten ook nog eens allerlei verbrandingsproducten die via tabaksrook kunnen worden meegevoerd. Wat je tijdens het roken van een sigaret onder meer binnenkrijgt, is als volgt: aceetaldehyde, aceton / acetonitril, aldehyden, ammonia / ammoniak, anijs, appelsap, ammoniumverbindingen, aroma’s, arseen / arsenicum, benzeen / benzopyreen, broomhexine, butaan, cacao, cadmium, carobepoeder, cellulosevezels, chocolade, dichloordifenyltrichloorethaan (DDT), dropconcentraat, ethanal, fenol, formaldehyde, furfural, glycerol, glycol, guargom, honing, johannesbroodpitmeel, menthol, methaanzuur, methanol, nitrosamines, propyleen / propyleenglycol, pruimensap, smaakstoffen, sorbitol, suiker, vanille, waterstofcyanide, zoethoutextract en zoetstoffen. Sommige van deze stoffen zijn per definitie giftig; sommige andere stoffen die in beginsel onschuldig zijn, worden toxisch bij verbranding. (bron)
Nicotineverslaving: tot slot…
Al met al is een nicotineverslaving niet het enige potentiële gezondheidsgevaar dat gepaard gaat met roken… Meer informatie hieromtrent vind je inde volgende artikels:
- Lichaamsbeweging: óók effectief voor ‘stoppen met roken’
- Stoppen met roken & laserbehandeling – Werkt lasertherapie tegen rookverslaving?
- Stoppen met roken & acupunctuur – Werkt het?
- Onderzoek naar roken: Waarom vrouwen sigaretten blijven roken…
- Roken & afvallen: hongergevoel onderdrukken zonder sigaret
Deel hieronder jouw ervaringen, opvattingen en bevindingen ten aanzien van roken, sigaretten en nicotineverslaving in een berichtje hieronder!
