De medische term voor oorpijn is ‘otalgie’. Veel mensen hebben met regelmaat last van hun oren… Pijn in het oor kan bovendien enorm heftig en kwellend zijn omdat het menselijk oor een extreem complex en kwetsbaar orgaan is. Hieronder bespreken we:
- Acute of plotselinge oorpijn
- Chronische oorklachten (blijft continu)
- Terugkerende pijn in het oor (vaak; komt & gaat)
In dit artikel komen zowel oorklachten bij volwassenen als oorpijn bij kinderen aan bod…
Oorzaken van oorpijn
Oorpijnen worden in veruit de meeste gevallen veroorzaakt door een interne oorontsteking óf gehoorgangontsteking. Bij een uitwendige oorontsteking is de gehoorgang vóór het trommelvlies ontstoken. Wanneer het middenoor of binnenoor –ofwel het gedeelte áchter het trommelvlies– ontstoken is, spreken we van een daadwerkelijke oorontsteking: een middenoorontsteking of binnenoorontsteking. De belangrijkste en meest voorkomende oorzaken van pijngerelateerde oorklachten zijn als volgt:
- Interne oorontsteking (bacteriële infectie)
- Griep & verkoudheid
- Ontstoken gehoorgang
- Puist, abces, fistel, poliep of tumor in de uitwendige gehoorgang
- Ophoping van vocht achter het trommelvlies
- Schimmelinfectie in het oor (candida albicans)
- Oordopjes, koptelefoontje of gehoorapparaat
- Irritatie door cosmetica of reinigingsproducten (haarlak e.a.)
- Peuteren met wattenstaafjes & luciferhoutjes
- Geblokkeerde buis van Eustachius
- Complicatie van ‘buisjes’ oftewel trommelvliesbuisjes
- Oor-eczeem & psoriasis
- Zenuwontsteking in het gezicht
- Overmatige druk op het oor door hoogte of diepte
- Perforatie van het trommelvlies (gaatje of scheurtje)
- Ontstoken trommelvlies (‘myringitis’)
- Cholesteatoom (cyste van huidcellen & oorsmeer) in het oor
- Ontstoken evenwichtsorgaan (‘labyrintitis’)
- Infectie van kaakbot of kraakbenig weefsel
- Allergie (hooikoorts e.a.)
- Klap op het hoofd (hoofdtrauma)
- Overmatig gebruik van alcohol
- Virale infectie (mazelen, bof, rode hond of herpes)
- Onderwater zwemmen in chloorbaden
- Als uitstraling van kaakpijn of kiespijn
- Ontstoken keelamandelen: keelamandelontsteking
Oorpijn is negen van de tien keer het gevolg van een oorontsteking. Veel mensen met een oorontsteking blijven er te lang mee sukkelen. Wanneer een oorontsteking niet tijdig wordt aangepakt, kán de ontsteking overslaan op andere hoofd- en gezichtsholten en zelfs leiden tot een levensbedreigende hersenvliesontsteking. Bij volwassenen wijst pijn in het oor meestal op irritatie of infectie van de gehoorgang (vóór het trommelvlies). Bij kinderen met oorpijn is bijna altijd het middenoor (direct áchter het trommelvlies) ontstoken.
Aanvullende klachten bij oorpijn
Oorpijn betreft in essentie een matige tot zeer hevige pijn tot diep in het oor. Bij veel van de eerder genoemde oorzaken van pijn in het oor, is echter meestal ook sprake van aanvullende klachten en verschijnselen. De belangrijkste symptomen die oorpijn vergezellen, zijn als volgt:
- Jeuk in het oor
- Verhoging of koorts
- Wondjes op de oorschelp & ooringang
- Loopoor (uitstroom van vocht, etter of bloed)
- Gezwollen oorschelp & ooringang
- Gehoorvermindering & oorsuizen
- Roodheid (oorlel, oorrand & ooringang)
- Opgezette lymfeklieren in de hals
- Vernauwing van de gehoorgang
- Schilfers & korstjes in het oor
- “Vol” gevoel in het oor
- Draaierigheid & duizeligheid
- Griepachtige klachten
- Problemen met evenwicht & oriëntatie
- Misselijkheid & braken
- Acuut gehoorverlies & tijdelijke doofheid
- Kaakpijn & keelpijn
- Irritatie van de gelaatszenuwen
- Diarree
En zo zijn er nog veel meer klachten die oorpijn kunnen vergezellen, afhankelijk van de exacte onderliggende oorzaak van de oorklachten.
Oorpijn behandelen…
Advies over de behandeling van oorpijn is waarschijnlijk praktischer dan de info over de mogelijke oorzaken van oorklachten. Daarom bespreken we hieronder allereerst hoe je oorklachten bij kinderen kunt behandelen en vervolgens de behandeling van pijn in het oor bij volwassenen…
1. Oorpijnen bij volwassenen behandelen…
Bij volwassenen wordt oorpijn veelal veroorzaakt door infectie of irritatie van de gehoorgang. Je huisarts kan met een otoscoop in je oor kijken om te bepalen of er iets mis is met de gehoorgang. In veel gevallen is de gehoorgang:
- Te droog
- Verwond door wattenstaafjes of oordopjes
- Te vol met oorsmeer
- Geïnfecteerd door bacteriën of schimmels
- Aangedaan door eczeem of psoriasis
Mocht je gehoorgang niet in orde zijn, dan dient deze te worden behandeld met oordruppels, oor-crème, oor-tampons of een oor-toilet. Bij milde oorpijn, jeuk en irritatie zijn zure oordruppels meestal de eerste keus. Deze oordruppels bevatten azijnzuur of aluminiumacetotartraat. Bij hevige oorklachten en oorontstekingen wordt vaak Panotile® of Otosporin® voorgeschreven. Deze middelen bevatten antibiotica en corticosteroïden.
Bij hoge koorts, bloedverlies en/of regelmatig terugkerende of snel verergerende oorpijn is het sowieso raadzaam een arts te raadplegen. Deze kan mogelijkerwijs antibiotica voorschrijven of het oor uitspuiten.
2. Oorpijn bij kinderen behandelen…
Oorpijn bij kinderen is meestal het gevolg van een ‘gewone’ ongecompliceerde oorontsteking oftewel middenoorontsteking. Deze vorm van pijn in de oren bij een kind ontstaat meestal door een verkoudheidsvirus of griepvirus. Door het virus zwellen de slijmvliezen in het middenoor op. Hierdoor kan de ‘buis van Eustachius’ niet meer goed open. Bij kinderen gebeurt dit extra vaak omdat de ‘Eustachiusbuis’ oftewel ‘buis van Eustachius’ bij hen smaller en korter is.
De blokkering van de buis van Eustachius zorgt ervoor dat zich vocht achter het trommelvlies ophoopt. In dit vocht gaan zich bacteriën nestelen, waardoor een bacteriële middenoorinfectie ontstaat. De belangrijkste symptomen van oorpijn bij kinderen door een middenoorinfectie zijn als volgt:
- Oorpijn & druk op trommelvlies
- Verhoging of koorts
- Uitscheiding van bloed en/of vocht uit het oor
Als de druk te groot wordt, breekt het trommelvlies en ontstaat een ‘loopoor‘. Het ontstekingsvocht loopt dan naar buiten, waarna de oorpijn direct vermindert of zelfs volledig verdwijnt. Het trommelvlies zal zich vanzelf weer herstellen. Als zich regelmatig oorontstekingsgerelateerde oorklachten bij kinderen voordoen, moeten echter ‘buisjes’ oftewel trommelvliesbuisjes in het trommelvlies worden geplaatst.
Let op: kinderen jonger dan 2 jaar dienen bij oorpijn direct te worden onderzocht door een huisarts. Oudere kinderen en volwassenen kunnen bij oorpijn allereerst paracetamol en neusspray proberen. Wanneer dit niet werkt een ontstekingsremmende pijnstiller zoals:
- Ibuprofen of Advil
- Ascal of Diclofenac
- Femapirin
- Nurofen of Naproxen
- Of een ándere receptvrije NSAID-pijnstiller
Bij kleine kinderen ontstaat een inwendige / interne oorontsteking vaak bij verkoudheid, mazelen of waterpokken. Bij volwassenen meestal door verstopping van –of gebrekkige ventilatie en/of afvoer door– de buis van Eustachius: de verbinding tussen middenoor en slokdarmhoofd. Door ophoping van pus en slijm ontstaat dan druk op het trommelvlies. Dit is pijnlijk en kan uitdraaien op een chronische oorontsteking.
Tips om pijn in het oor te voorkomen…
Hierbij enkele praktische tips om oorpijnen –al dan niet door toedoen van een oorontsteking– te voorkomen:
- Kinderen tot 6 jaar en mensen met buisjes of gaatjes in de trommelvliezen kunnen beter wegblijven uit chloorbaden.
- Reinig uitsluitend de schelp van het oor en gebruik hiervoor uitsluitend water.
- Ga nóóit met voorwerpen zoals wattenstaafjes in het oor; zéker niet tot diep in de gehoorgang.
Oorpijn: tot slot
Kinderen met oorpijn die jonger zijn dan 2 jaar dienen altijd door een arts te worden behandeld. Oudere kinderen en volwassenen kunnen drie dagen aan zelfzorg doen (neusdruppels, stomen, pijnstilling met ibuprofen e.a.). Bij pijn in het oor die gepaard gaat met koorts boven de 40ºC of oorpijn die langdurig aanhoudt, kun je uit voorzorg sowieso beter een arts raadplegen.
Als je last hebt van continue, terugkerende of chronische oorklachten moet het oor meestal grondig worden gereinigd met een oortoilet of door je oren te laten uitspuiten. Zelf ‘dokteren’ aan of in de oren is overigens uitermate riskant en dus alles behalve raadzaam.
Wil jij meer weten over de behandeling van oorpijn bij kinderen of volwassenen? Laat hieronder je vraag, reactie of advies achter…