Je hart klopt om je weefsels en organen van zuurstofrijk bloed te voorzien. De kracht en efficiëntie van je hartslag zijn afhankelijk van je hartfrequentie (hoe vaak) en hartritme (hoe gelijkmatig). Als de frequentie en regelmaat van je hartslag optimaal zijn, voldoet je hart aan de zuurstofbehoefte van je lichaam. Zo niet, dan spreekt men van een geleidingsstoornis of ritmestoornis.
1. Hartslag & bloedsomloop
Je hart bestaat uit vier ruimtes: twee hartkamers en twee hartboezems. Bij iedere hartslag spelen zij de hoofdrol. In één hartslag worden achtereenvolgens de beide boezems en de beide kamers samengetrokken door het hartspierweefsel, waarna ze zich ontspannen. Hierdoor ontstaat de bloedsomloop. De bloedsomloop ziet er als volgt uit
- De rechterboezem trekt zuurstofrijk bloed uit het lichaam.
- Dit bloed wordt via de tricuspidalisklep in de rechterkamer gepompt.
- Vervolgens wordt het zuurstofarme bloed via de pulmonale klep naar de longen gepompt; de longen voorzien het bloed van zuurstof.
- Via de longader stroomt het nu zuurstofrijke bloed naar de linkerboezem.
- Vanuit de linkerboezem stroomt het zuurstofrijke bloed via de bicuspidalisklep naar de linkerkamer.
- Ten slotte stuwt de linkerkamer stuwt het zuurstofrijke bloed tot slot via de aortaklep naar de rest van het lichaam.
2. Prikkelgeleiding van je hart
De samentrekking en ontspanning van je hart ontstaat dankzij elektrische prikkels die normaliter door je hele hart lopen. De prikkelgeleiding ziet er als volgt uit:
- Bij een gezond hart ontstaan de prikkels in de SA-knoop (sinusknoop) in de achterwand van de rechterboezem.
- De SA-knoop geeft de prikkel via de rechterboezem door aan de AV-knoop die zich in het tussenschot (septum) tussen beide boezems bevindt
- Vanuit de SA-knoop gaar het signaal naar de bundel van HIS.
- De bundel van HIS vertakt in twee bundeltakken (linkerbundeltak en rechterbundeltak)
- Via de bundeltakken komt het signaal uiteindelijk bij respectievelijk de linkerkamer en de rechterkamer terecht.
(Engelstalig filmpje over de prikkelgeleiding van de hart-impuls)
3. Geleidingsstoornissen van je hart
Als de aanmaak en geleiding van de sinusprikkel optimaal verloopt, dan is je hartslag krachtig en gelijkmatig. Er kunnen echter problemen in de geleiding optreden; dit noemt men een geleidingsstoornis. De geleidingsstoornissen zijn:
- Sick Sinus Syndroom: Als de SA-knoop ofwel sinusknoop geen, niet voldoende of onregelmatig sinusprikkels afgeeft.
- AV-blok: als de sinusprikkel niet (optimaal of altijd) voorbij de AV-knoop komt.
- Bundeltakblok: Als de sinusprikkel niet (optimaal of altijd) voorbij een van beide bundeltakken komt.
Omdat het samentrekken en ontspannen van het hart, afhankelijk is van de prikkelgeleiding, ontstaat door toedoen van een geleidingsstoornis vaak ook een ritmestoornis.
4. Hartritmestoornissen behandelen
Als de geleiding van de sinusprikkel wordt verstoord, gaat er meestal iets mis met de hartslag, waardoor ook het hartritme wordt verstoord. Dit noemt men ook wel een hartritmestoornis. De verschillende hartritmestoornissen zijn:
- Tachycardie: je hart klopt te snel
- Bradycardie: je hart klopt te langzaam
- Boezemfibrilleren: je hartboezems kloppen chaotisch
- Kamerfibrilleren: je hartkamers kloppen chaotisch
- SADS (Sudden Arrhythmia Death Syndrome): plotseling overlijden door hartstilstand
Klik op een specifieke hartritmestoornis of geleidingsstoornis voor meer infor
Een hartritmestoornis kan in sommige gevallen worden behandeld met medicijnen (antiarrhythmica) of een pacemaker. In ernstige gevallen leidt een hartritmestoornis tot een hartstilstand; in dat geval is acute reanimatie van levensbelang.
5. ECG-afwijkingen van je hartslag
Bij vermoeden van een geleidingsstoornis of hartritmestoornis wordt doorgaans een hartfilmpje (ECG) gemaakt. Er zijn een aantal zeldzame hartritme-afwijkingen die worden afgeleid, puur uit afwijkende vormen op een ECG. De belangrijkste hiervan zijn:
- Torsade de Pointes (TdP)
- Lang QT Syndroom (LQTS)
Dit zijn levensgevaarlijke implicaties die zo spoedig mogelijk dienen te worden behandeld.
6. Voelbare onregelmatigheid van de hartslag
Sommigen ervaren zelf een onregelmatigheid van de hartslag. Meestal is dit volkomen onschuldig, maar soms duidt het op een hartritmestoornis of geleidingsstoornis. Voorbeelden van voelbare onregelmatigheden van je hartslag zijn:
- Palpitaties (hartkloppingen)
- Extrasystolen (overslaan van de hartslag)
- Hartbonzen (krachtige hartslag)
- Aritmie (onregelmatigheid)
- Hartruis (hoorbaar stromend bloed)
Let op: ga bij twijfel altijd naar je huisarts. Een hartritmestoornis is namelijk de belangrijkste doodsoorzaak binnen de Westerse wereld. (bron)
Tot slot
Heb jij ervaring, vragen of opmerkingen m.b.t. (de behandeling van) hartritmestoornissen? Laat a.u.b. hieronder een reactie achter of onder het artikel van de specifieke stoornis. Hartritmestoornissen en geleidingsstoornissen houden meestal verband met je hartslag en bloeddruk.
Sinds 2009 ben ik onder behandeling van een cardioloog voor hartritme storingen heb hiervoor bloedverdunners Pradaxa (dabigatran) en medicijnen om het hart rustig te houden. Op gezette tijden heb ik last van kleinere of grotere paarsblauwe plekken op het lichaam. Mijn cardioloog doet bij een vermelding hiervan dit gegeven af als u zult zich wel gestoten hebben hoe ga ik met dit gegeven om?
Je zou een second opinion kunnen aanvragen bij een tweede arts. Zie ook:
Paul, ja klopt maar wordt er ook gekeken naar hardritmestoornissen door een cardiloog. heb daar verder niks over gehoord dan hadden ze lijkt mij toch al lang wat gezien toch?
Ja, dat lijkt mij ook…
Paul, of moet ik weer terug naar de huisarts voor een (holter) onderzoek. of daar wat uitkomt of zal de huisarts dit afwijzen i.v.d mijn eerdere onderzoeken hartecho fietstest en ecg wat ik heb gehad vorig jaar.
Ruim 33 jaar geleden ben ik door middel van ablatie aan een hartritmestoring geholpen. Het was toen nog in de experimentele fase en ik was een van de eersten bij wie het werd gedaan. Ik had een veel te snelle hartslag en ging ook onderuit. Het is niet helemaal gelukt, een klein stukje is blijven zitten waar ik medicijnen voor inneem voor de rest van mijn leven. Ruim 2 jaar met holters gelopen en zelfs op de dag dat ik geholpen werd wisten ze nog niet waar ze moesten zoeken. Maar ze moesten wel want het ging niet goed met deze dame. Nu 33 jaar later loop ik sinds kort weer bij de cardioloog nu in wezen met een dubbele storing, het stukje wat er nog zit en mijn hart op hol slaat totdat het bij het verbrande plekje terechtkomt, maar ik ga nu ook slagen missen en dit vind ik helemaal niet prettig en soms blijft een slag lang weg waar ik weer naar in het hoofd van wordt. De te veel en te weinig slagen gaat elkaar gezellig af wisselen. Ze zijn inmiddels met onderzoeken bezig en ik mag hopen dat er iets op die holter komt te staan anders krijg ik een complete de ja vu. Het was toen zo’n toestand daar zit ik echt niet op te wachten, 2 jaar lang dagboekjes geschreven die bij de holter horen, ik had ze uit moeten geven, was een bestseller geworden. Ben benieuwd wat eruit de onderzoeken komt.
Weet je van welke hartritmestoornis destijds sprake was? Over het overslaan en ‘extra’ slaan van je hart kun je desgewenst meer lezen in dit artikel over extrasystolen en de vele (inmiddels bijna 1.000) reacties eronder:
Beste Paul, Ik heb een dilemma waar ik niet uit kom. Ik ben al jaren bekend met hartritmestoornissen die vooral in tijden van stress erger worden. Onderzoeken bij diverse cardiologen over zo’n 30 jaar leverden het volgende op: er was sprake van bradycardie en van een lekkende hartklep waarvoor ik bij diverse ingrepen vooraf antibiotica moest slikken. Vervolgens stond er in de brief naar mijn nieuwe huisarts dat er sprake was van 2 lekkende hartkleppen en vroeg ik om een second opinion. Die cardioloog stelde de diagnose dat mijn hartkleppen gezond waren dus was al dat voorwerk gedurende meerdere jaren met antibiotica niet nodig geweest. Ik had wel al een ritmestoornis, maar een behandeling was niet nodig omdat het hormonaal leek te zijn (geen schildklierafwijking). Na een aantal jaren leverden de nieuwe onderzoeken opnieuw een geruststelling op: geen afwijkingen. Een pacemaker was niet nodig (ook dit was mij geadviseerd door de vorige cardioloog). Twee jaar geleden heb ik een paar operaties achter elkaar gehad en na de laatste operatie (baarmoederkanker) kreeg ik de day after volgens de artsen boezemfibrilleren. De behandelende gynaecoloog, een zeer bekwame arts zei echter dat dit geen boezemfibrilleren was geweest, maar postoperatieve stress. En dat hij dat nog wel naar mijn cardioloog zou willen bevestigen. Ik moest toen bloedverdunners slikken, maar omdat ik bijwerkingen kreeg (hevige buikpijn) kon ik er ineens zomaar mee stoppen terwijl ik daarvoor allerlei dreigementen kreeg over niet-slikken. Alles ging goed tot ongeveer een half jaar geleden. Ik kreeg zoveel overslagen dat ik niet meer normaal functioneerde. Mijn huisarts wilde het nog wel even aankijken (hij kent mij het beste), maar ik wilde liever toch een advies van de cardioloog. Ik kwam toen terecht in hetzelfde centrum waar ik al eerder was geweest en zij mij destijds konden gerust stellen. Er is van alles gecheckt: scans, holter, echo, ECG, bloed… De ritmestoornis was duidelijk aanwezig en er zou sprake zijn van zuurstoftekort (wat mij logisch lijkt als het hart de hele dag overslaat). De pompfunctie was goed (50) en verder geen afwijkingen. Voorstel was catheterisatie omdat: misschien, naar alle waarschijnlijkheid, in een zeer beperkt gebied, mogelijk… een klein iets gesignaleerd zou zijn. Omdat ik niet goed op de scans heb gereageerd (contrastvloeistof) zag ik dat niet zitten en ging akkoord met bloedverdunners (Ascal Cardio: carbasalaatcalcium c.q. carbasalatum). Na drie weken werd dat bijna mijn dood. Ik had geen kracht meer in mijn been, blauwe plekken en dreigde weg te vallen. De inval-cardioloog adviseerde te stoppen met de bloedverdunners. De nieuwe echo en ECG die hij liet maken gaven naast de hartritmestoornis geen bijzonderheden aan. Deze oudere arts zei dat volgens hem catheterisatie niet nodig was. Ik was inmiddels onder behandeling van een acupuncturist die mijn hartslag weer normaal kreeg na 4 behandelingen. Daarna opnieuw dreigementen van de eigen cardioloog bij het niet opvolgen van catheterisatie en bloedverdunners. Afgelopen maandag heb ik een overigens goed gesprek met hem gehad en uitgelegd dat ik bang ben voor de catheterisatie omdat ik altijd complicaties heb. Hij stelde interventie voor in het ziekenhuis waar het cardio-centrum mee samen werkt. Toen ik hem vroeg naar mogelijke risico’s bij een catheterisatie noemde hij: bloeding, lek prikken van een hartader, losschieten van een verkalkt propje dat voor een CVA kan zorgen… Hij zegt dat ik wat men vroeger noemde angina pectoris heb, wat ik mij niet kan voorstellen omdat het beeld heel grillig is en ik best wel uithoudingsvermogen heb maar andere dagen wanneer het hartritme meer verstoord is en uiteraard hierdoor ook minder kan. Na het laatste gesprek merk ik dat ik onzeker ben en bijna bang om enigerlei inspanning te verrichten. Het lijkt nu ook psychisch te worden en daar zit ik niet op te wachten. Kortom een heel verhaal. Ik ben 66, sinds 15 jaar slik ik 5 mg. Lisinopril per dag en het laatste 24-uurs onderzoek wees uit dat ik nog altijd hoog-normaal zit en er geen andere dosering nodig is. Verder gebruik sinds een half jaar supplementen die bijdragen tot een betere conditie. Is er iemand die mij een goed en graag geruststellend advies kan geven?
Beste Cisca, Ik ben GEEN arts, dus medische adviezen kan en mag ik je niet geven. Naar mijn ondeskundige mening is er sprake van een hele reeks tegenstrijdige diagnoses die qua mogelijke oorzaak-gevolg-relatie ook nog eens met elkaar lijken te kunnen zijn verstrengeld… bradycardie, (mogelijkerwijs) boezemfibrrileren, hartoverslagen c.q. extrasystolen, een niet nader omschreven hartritmestoornis, hartcatheterisaties, (eventuele) noodzaak tot een pacemaker, (1, 2 of toch geen) lekkende hartkleppen, zuurstoftekort (van de hartspier?), hartkramp c.q. angina pectoris, kanker, reeds ondergane operaties, hormonale afwijkingen, (postoperatieve) stress, overgevoeligheidsreactie jegens contrastvloeistof, bloedverdunners, bloeddrukverlagers, antibiotica, niet nader omschreven voedingssupplementen… Al met al vind ik het onwijs moeilijk om hier inhoudelijk op te reageren of een zinnige bijdrage aan te leveren, vooral ook aangezien zelfs je artsen het onderling niet met elkaar eens lijken te zijn. Wat zijn momenteel eigenlijk de klachten die het meest op de voorgrond staan in je dagelijks leven: mentale stress, hartoverslagen of ook daadwerkelijk een (risicovolle) hartritmestoornis? Want als er in de praktijk ‘slechts’ sprake is van (ongecompliceerde) extrasystolen (al dan niet door toedoen van stress, onzekerheid en ongerustheid), dan zou ik allereerst nog eens goed om de tafel gaan zitten met de behandelend cardioloog om de daadwerkelijke praktische nadelen en gevaren van je gezondheidsklachten te bespreken en de potentiële voordelen van een eventuele operatie / catheterisatie af te wegen tegen de mogelijke risico’s. Hoe dan ook, heel veel sterkte en beterschap toegewenst! Groeten, Paul
Ik heb een vraagje. Ik ben verpleegkundig specialist in opleiding en we hadden laatst een discussie. Kan een rechterbundeltakblok samengaan met ventriculair extra systole? Met vriendelijk groet, Henriëtte Bakker
Beste Henriëtte, Ik ben geen expert, maar voor zover ik weet kunnen deze fenomenen inderdaad tezamen voorkomen. Ik citeer twee artsen op de website van de European Society of Cardiology: “As a general rule, PVCs originating in the left ventricle have right bundle branch block morphology, and PVCs originating in the right ventricle, have a left bundle branch block pattern”. (bron) Succes met de opleiding! Groeten, Paul