De ‘systole‘ is de fase van de hartslag waarin de beide hartkamers of de beide hartboezems samentrekken. Het samentrekken van de boezems (atria) wordt boezemsystole, atriumsystole ofwel atriale systole genoemd. Het samentrekken van de kamers (ventrikels) wordt kamersystole, ventrikelsystole ofwel ventriculaire systole genoemd. Als de kamers of boezems te vroeg in de hartslag samentrekken, lijkt het alsof je hartslag overslaat, en spreekt men van extrasystolen…
Hieronder bespreken we de oorzaken, symptomen en oplossingen bij extrasystolen ofwel voortijdige hartsamentrekkingen…
1. Wat is “extrasystolie” ofwel een overslaande hartslag?
Zoals de naam wellicht al doet vermoeden is een extrasystole een extra samentrekking die voorafgaat aan de eigenlijke samentrekking. Hierdoor ontstaat doorgaans eerst een zwakke hartslag, dan een pauze en tot slot een onregelmatige, sterke hartslag.
Een extrasystole ofwel “extrasystolie” voelt dan ook meestal aan als het overslaan van je hart, gevolgd door een extra hevige hartslag. Deze gewaarwording kan heftig of mild zijn. Soms treden extrasystolen dagenlang om de paar minuten op; soms heb je er maanden geen last van. Men onderscheidt de Atriale Extra Systole (AES) en Ventriculaire Extra Systole (VES)…
- Een Atriale Extra Systole (AES) ontstaat door de hartboezems (atria) en wordt ook wel ‘Premature Atriale Contractie (PAC) genoemd.
- Een Ventriculaire Extra Systole (VES) ontstaat door de hartkamers (ventrikels) en wordt ook wel Premature Ventriculaire Contractie (PVC) genoemd.
2. Hoe voelt een extrasystole (overslaan van het hart)?
De sinusknoop is de lichaamseigen pacemaker ofwel gangmaker. De sinusknoop is de plek waar de elektrische prikkels ontstaan die vervolgens door het hele prikkelgeleidingssysteem van het hart trekken. Dankzij de sinusprikkels kan de hartslag plaatsvinden. Als het hart – naast de sinusprikkel – nog een ander signaal krijgt, kunnen er twee snel opeenvolgende samentrekkingen ontstaan.
Bij de eerste (premature) samentrekking hebben de hartkamers niet voldoende tijd gehad om zich te vullen met bloed, waardoor het lijkt alsof je hartslag overslaat… Bij de tweede contractie zijn de hartkamers overvol, waardoor het hart flinke kracht moet uitoefenen en een “bons” ontstaat. Patiënten beschrijven een extrasystole ook wel als:
- Het “overslaan” van je hart of hartslag
- Het “overspringen” van je polsslag
- Een extra zware hartslag ofwel “hartbonzen”
- Een extra / aanvullende hartslag tussen 2 hartslagen in
- Gevoel dat je hart even stopt
- Pauze, gevolgd door een voelbare hevige hartslag (boemboem… …BOEM!)
- Kort “stilstaan” van je hart
Veel mensen ervaren een extrasystole alsof het hart overslaat of de hartslag even stilstaat; vandaar ook dat veel mensen –onterecht– bang zijn voor een hartstilstand.
3. Wanneer zijn extrasystolen wel gevaarlijk?
In principe is een extrasystole ofwel “overslaan van het hart” ongevaarlijk. Een boezem-extrasystole ofwel atriale extrasystole heeft iedereen weleens – al dan niet ongemerkt. Kamer-extrasystolen ofwel ventriculaire extrasystolen kunnen in bepaalde gevallen echter gevaarlijk zijn. Zo moet je extra voorzichtig zijn met ventriculaire extrasystolen als er sprake is van:
- Meerdere achtereenvolgende extrasystolen van de hartkamers
- Een voorafgaande hartziekte (ventrikelfibrilleren, hartinfarct, hartaanval e.a.)
- Hartzwakte of hartfalen (ouderdom, slechte pompfunctie e.a.)
- Wolff-Parkinson-White (WPW) syndroom
- Een voorafgaande hartoperatie
Een extrasystole of overspringende hartslag is dus meestal ongevaarlijk, maar wel heel erg beangstigend en hinderlijk. (bron)
Als je hebt geleden aan een hartziekte of hartzwakte, kun je maar beter het zekere voor het onzekere nemen en een afspraak maken met je huisarts. Deze kan een hartfilmpje maken en eventueel een ritme-regulerend medicijn (bètablokker) voorschrijven.
4. Hoe kun je extrasystolen behandelen, voorkomen & tegengaan?
Waardoor een extrasystole ofwel het “overslaan” van het hart precies wordt veroorzaakt, is vooralsnog niet bekend. Het overslaan van de hartslag kan in ieder geval worden uitgelokt door:
- Cafeïne & nicotine
- Tekort aan elektrolytische mineralen (magnesium, kalium e.a.)
- Alcohol & drugs
- Stress, angst & nervositeit (meestal gerelateerd aan adrenaline-overschot)
- Zuurstofgebrek (zoals bij luchtwegproblemen, hyperventilatie & slaapapneu)
- Overschot aan calcium
- Schildklierproblemen (hypothyreoïdie e.a.)
- Bijwerking van bepaalde hartmedicijnen c.q. hartglycosiden
- Bepaalde hartspieraandoeningen (verwijding, kneuzing, ontsteking e.a.)
- Chronisch slaapgebrek & mentale of fysieke uitputting
- Wellicht ook maagzuurreflux & latent zuurbranden
- Syndroom van Roemheld (Roemheld-syndroom)
Als je hart overslaat, kun je dus proberen om bovenstaand rijtje middelen en situaties in de toekomst te vermijden. Ook bepaalde medicijnen (o.a. Otrivin® en Nasivin® neusdruppels) en een overactieve schildklier (hyperthyroïdie) kunnen een overslaande hartslag in de hand werken. Bètablokkers vormen uiteindelijk het enige wetenschappelijk ondersteunde medicament tegen extrasystolen.
In uitzonderlijke gevallen kan een ablatie uitkomst bieden; dit is een ingreep waarbij elektrische prikkels die het hartritme verstoren worden uitgeschakeld. ‘Ableren’ gebeurt veelal via een hartkatheterisatie of kijkoperatie. (bron)
Extrasystolen, voeding & E-nummers
Zoals je hierboven al kon lezen, zijn veel oorzaken van extrasystolen voedingsgerelateerd. Denk maar eens aan stimulerende stoffen in voeding zoals cafeïne (koffie, sportdrankjes, energiedrankjes, chocolade e.a.), theïne (thee), theobromine (cacao / chocolade), tyramine (gerijpte / gefermenteerde levensmiddelen zoals oude kaas, rode wijn, chocolade, zuurkool en gerijpte vleeswaren), alcohol (wijn, bier, sterke drank e.a.). Maar er zijn minder voor de hand liggende stoffen in voeding die extrasystolen kunnen uitlokken, opwekken en verergeren, namelijk bepaalde voedingsadditieven of E-nummers… De belangrijkste zijn:
- Sulfiet (E150b, E150d, E163, E220, E221, E222, E223, E224, E225, E226, E227 en E228)
- Mononatriumglutamaat (MNG / E621); ook bekend als MSG, Mono Sodium Glutamate, glutamaat, L-glutamaat, glutamaatzuur, ve-tsin, (toegevoegde) gist, gistextract, gefermenteerde gist, geautolyseerde gist, (zuur) gehydroliseerde proteïnes of eiwitten, zuur gehydroliseerd caseïne (ZGC), gehydroliseerd bloem of meel of zetmeel, gehydroliseerde planteneiwitten, plantaardige gehydrogeneerde oliën of vetten, gelatinecaseïnaat, calciumcaseïnaat, natriumcaseïnaat, gehydrogeneerde eiwittenbepaalde gluten, bepaalde gelatine, bepaalde bouillon, sommige mais(oliën) of soja(oliën)… Eigenlijk alles waar ‘gehydroliseerd’, ‘gehydrogeneerd’ of ‘getextureerd’ voor staat en eiwit bevat. Maar ook de sterk verwante glutaminezuur: GZ (E620) monokaliumglutamaat: MKG (E622), calciumdiglutamaat: CDG (E623), ammoniumglutamaat: AG (E624) en magnesiumdiglutamaat: MDG (E625). En dan heb je nog de guanylaten (E626 t/m E629), de inosinaten (E630 t/m E633) en talloze aanverwante smaakversterkers waarbij je maar beter ver uit de buurt kunt blijven als je te kampen hebt met extrasystolen c.q. hart-overslagen.
Tot slot
Inmiddels hebben honderden ervaringsdeskundigen hieronder hun ervaringen m.b.t. extrasystolen gedeeld. Uit veel van deze reacties, ervaringen en verhalen blijkt dat een gelijkmatige, geconcentreerde, rustige en bovendien trage ademhaling, waarbij je héél langzaam inademt en uitademt (+/- 7 keer per minuut) werkzaam zou kunnen zijn bij extrasystolie. Ook de inname van meidoorncapsules en/of magnesiumsupplementen lijkt in bepaalde gevallen werkzaam tegen extrasystolen.
Heb jij ervaring met extrasystolen? Laat hieronder je vragen, opmerkingen en/of ervaringen achter!
