Hormonen & afvallen: hoe belangrijk is je hormoonhuishouding?

Ons lichaam is ongelooflijk complex. Hoewel er al heel veel is ontdekt, uitgezocht en aangetoond, zijn er ook nog steeds ondenkbaar veel onduidelijkheden met betrekking tot afvallen. Dat komt omdat werkelijk alles binnen het menselijk lichaam met elkaar in verbinding staat.

Lichaamscellen, hormonen, voedingsstoffen, afvalstoffen en chemische processen beïnvloeden elkaar onderling. Het is dan ook niet realistisch om vet te verbranden door één aspect te veranderen. Als je succesvol wilt afvallen, zul je het totaalplaatje moeten aanpakken.

Je hormoonhuishouding ligt ten grondslag aan bijna elk afslank-gerelateerde aspect van je lijf. Daarom hierbij de nodige info m.b.t. afvallen & hormonen…

1. Hormoonhuishouding

Er zijn allerlei hormonen & neurotransmitters die een rol spelen bij je hongergevoel, spijsvertering, vetopslag, spieropbouw en energieverbruik. Enkele voorbeelden hiervan zijn als volgt:

• Insuline
• Ghreline & leptine
• Cortisol
• Serotonine
• Histamine & dopamine
• Glucagon
• Gastrine & bombesine
• Testosteron
• Epinefrine & secretine
• Thyroxine + thyronine
  
• Progesteron & oestrogeen

Al deze hormonen en hormoon-achtige stoffen zijn dus ook van invloed op je lichaamsgewicht (aankomen & afvallen).

2. Hormonale disbalans

Hormonen moeten onderling in evenwicht zijn. Een overschot of tekort aan het ene hormoon leidt namelijk tot een overschot of tekort aan andere hormonen. Als er sprake is van tekorten of overschotten aan bepaalde hormonen, dan wordt dat ook wel een “hormonale disbalans” of “verstoorde hormoonhuishouding” genoemd.

Een hormonale disbalans speelt vaak een rol bij overgewicht. Je kunt je hormonen echter niet zomaar de schuld geven van overgewicht. Hormoonafwijkingen zijn namelijk vaker het gevolg van overgewicht dan de oorzaak ervan. Je zult merken dat je hormoonhuishouding stabieler wordt naarmate je gezonder gaat leven en je overgewicht afneemt. Toch zijn er enkele zaken waar je rekening mee kunt houden m.b.t. hormonen & afvallen. Deze bespreken we hieronder…

3. Stress verminderen

Lichaamsvet kan worden opgeslagen onder invloed van stress en stresshormonen. Stress zorgt er namelijk voor dat je lichaam meer van het vetopslag-hormoon cortisol aanmaakt. Cortisol zorgt er op zijn beurt voor dat je viscerale vetcellen meer vetzuren in zich opslaan. Als je veel stress ervaart, blijven je cortisol-niveaus stelselmatig verhoogd en wordt er dus meer lichaamsvet opgeslagen.

Het is dan ook niet onaannemelijk dat mentale rust, eigenwaarde, yoga, rustige muziek, ontspanningsoefeningen en ademhalingsoefeningen tot op zekere hoogte kunnen bijdragen aan afslanken en gewichtsverlies.

4. Slaap regelmatig

Je slaapritme en slaapkwaliteit kunnen je afslankresultaten enorm beïnvloeden. Slaap is namelijk van ongekende waarde voor je energiehuishouding en hormoonhuishouding, en daarmee ook voor je vethuishouding. Bovendien kan een gebrek aan nachtrust de productie van zogenaamde hongerhormonen –waaronder ghreline– stimuleren.

Probeer daarom zo regelmatig mogelijk te slapen: elke dag rond dezelfde tijd naar bed en rond dezelfde tijd opstaan. Als je dit niet gewend bent, kun je je de eerste weken behoorlijk moe en lamlendig voelen. Als je lichaam eenmaal aan het vaste slaapritme gewend is, zul je merken dat je veel meer energie, productiviteit en volharding aan de dag legt.

5. Houd rekening met je vochthuishouding

Niet iedereen komt aan vanwege vetopslag. In sommige gevallen is overtollige massa te wijten aan een slechte vochthuishouding. Je lichaam houdt dan veel vocht vast, en dat “watergewicht” zie je terug op je lichaam en op de weegschaal. Vochtophoping zorgen voor extra kilo’s; water is immers niet gewichtloos. Bovendien veroorzaken vochtophopingen doorgaans een gezwollen oftewel “pafferig” uiterlijk.

Je kunt gemakkelijk controleren of je te veel vocht vasthoudt. Druk met je vinger op een “dikkere” plek, bijvoorbeeld je heup. Je houdt overmatig vocht vast als je vingerafdruk nog even in je vlees blijft staan nadat je je vinger hebt teruggetrokken. Dit wordt ook wel “pitting” oedeem genoemd.

Ook overmatig vocht vasthouden is negen van de tien keer te wijten aan een hormonale disbalans, al dan niet in combinatie met een minerale disbalans.

6. Vochtbalans verbeteren

Je interne vochtbalans kun je verbeteren. Het is vooral belangrijk dat je de juiste hoeveelheden en verhoudingen mineralen en spoorelementen binnenkrijgt. Het is onmogelijk om eigenhandig te bepalen of je lijdt aan tekorten of overschotten. Je kunt desgewenst een bloedtest laten uitvoeren bij je lokale huisartsenlaboratorium. Het is vooral belangrijk om de concentraties van magnesium, kalium, calcium, zink en natrium te laten toetsen; tekorten zijn slecht, maar overschotten eveneens. Hoe beter je mineraalbalans, des te beter je vochtbalans en hormoonhuishouding.

7. Behoed jezelf voor ziekten

Als je al jarenlang efficiënt, consequent en fanatiek bezig bent met sporten en gezond eten, maar geen resultaten boekt, dan kan er sprake zijn van een medische aanleiding. Een lichamelijke afwijking is zelden een op zichzelf staande oorzaak van overgewicht… Maar een ziekte, aandoening of afwijking kan desalniettemin een rol spelen bij het opstapelen van kilo’s in de loop der jaren.

Vooral problemen met bepaalde hormoonklieren kunnen van invloed zijn op je lichaamsgewicht. Denk maar eens aan de:

• Schildklier & alvleesklier
• Nieren & bijnieren
• Eierstokken of teelballen
• Hersenklieren (hypofyse e.a.).

Tot slot

Je hormoonhuishouding is nauw verbonden aan je vochthuishouding, je vethuishouding, je mineraalhuishouding (elektrolytenbalans), je vitaminehuishouding, je enzymhuishouding, je bloedsuikerspiegel, je vetverbranding, je vetopslag, je hongergevoel, je spijsvertering, je spieropbouw en je energieverbruik. Dus: hoe beter je hormonale evenwicht, des te efficiënter je zult afvallen!

Hoe denk je dat het ervoor staat met jouw hormonen als je kijkt naar jouw resultaten m.b.t. afvallen en vermageren? Deel je verhaal hieronder!

Kunnen je hormonen overgewicht veroorzaken?

Hoewel de gevolgen van overgewicht alsmaar duidelijker worden, blijft de oorzaak van obesitas grotendeels een mysterie. De oorzaak van de obesitas-pandemie wordt door velen nog altijd gezocht bij McDonald’s en ongebruikte sportschoolabonnementen… Wetenschappelijke bevindingen suggereren echter steeds vaker dat obesitas wordt veroorzaakt door hormonen, neurotransmitters, enzymen en meer van dat soort lichaamseigen, eiwitachtige stofjes…

Overgewicht door hormonen & neurotransmitters

Hormonen en neurotransmitters zijn eiwitten of eiwitachtige stoffen (peptiden) die boodschappen overbrengen binnen je lichaam. Hormonen worden uitgescheiden door endocriene klieren (bijnieren, schildklier e.a.), opgenomen in de bloedbaan en afgegeven aan allerlei organen en cellen. Neurotransmitters worden afgegeven door de synaps in de hersenen en zijn voornamelijk binnenin de hersenen werkzaam.

Welke hormonen beïnvloeden overgewicht?

Er zijn verscheidene hormonen en neurotransmitters die een rol spelen bij je hongergevoel, spijsvertering, vetopslag, spieropbouw en energieverbruik. Deze stofjes zijn dus automatisch ook van invloed op overgewicht. Hormonen en neurotransmitters waarvan wetenschappelijk is aangetoond dat ze een rol kunnen spelen bij obesitas zijn:

• Thyroxine
• Thyronine
• Insuline
• Ghreline
• Leptine
• Cortisol
• Serotonine
• Histamine
• Dopamine
• Cholecystokinine
• Bombesine
• Epinefrine
• Norepinefrine
• Pancreas-polypeptide
• Enteroglucagon
• Neurotensin
• Motiline

Hormonen en neurotransmitters zijn weer nauw verbonden aan enzymen, co-enzymen en lichaamseiwitten. Zo spelen ook het enzym AdPLA en het co-enzym Q10 een rol bij overgewicht. (bron)

Overgewicht door hormonen!?

Als er zo veel hormonen betrokken zijn bij overgewicht, dan is het zeer aannemelijk dat een hormoonklierafwijking of hormonale disbalans overgewicht in de hand kan werken. Helaas wordt het hele hormonenverhaal steeds vaker als excuus gebruikt voor overgewicht en als leidraad voor twijfelachtige afslankdiëten.

Er zijn diëten die beweren dat één bepaald hormoon dé oorzaak is van obesitas en sommige baseren hun verhaal zelfs op “wetenschappelijk onderzoek”. Zo wordt een insuline-overschot vaak als zondebok aangedragen. Hoewel er meestal een kern van waarheid in zulke verhalen zit, kan overgewicht nimmer worden afgeschoven op één specifiek hormoon.

Kinderen niet per se dik door overmatige voedselinname

Er is eindelijk bewijs dat niet alle dikke kinderen te zwaar zijn door overmatige voedselinname. Hoewel overeten nog steeds geldt als de belangrijkste oorzaak van overgewicht en obesitas onder (jonge) kinderen, hebben wetenschappers van de universiteit van het Engelse Cambridge aangetoond dat sommige vormen van (ernstig en extreem) overgewicht worden veroorzaakt door mutatie van bepaalde genen. Dus het zijn niet alleen hormonen die tot obesitas kunnen leiden, maar óók genen en daarmee erfelijkheid.

Overgewicht door genen: onderzoek…

Wetenschappers van de Universiteit van Cambridge onderzochten 300 kinderen met ernstig overgewicht. Zij zochten met name naar zogenaamde “dubbelingen” en ontbrekende stukjes gen. Er bleek een duidelijk verband te bestaan tussen het ontbreken van een deel van chromosoom 16 en extreem overgewicht. Hiermee is voor het eerst wetenschappelijk bewijs geleverd dat bepaalde vormen van (ernstig en extreem) overgewicht onder (jonge) kinderen niet altijd door te veel en/of slechte voeding wordt veroorzaakt.

Gevolgen

Uit recentelijk onderzoek blijkt dat sommige overgewichttypes onder kinderen te wijten zijn aan bepaalde vormen van genetische mutatie. Leidinggevend en uitvoerend onderzoeker Dr. Matt Hurles van het Wellcome Trust Sanger Institute zegt dat hiermee het eerste bewijs is geleverd dat bepaalde genetische afwijkingen zijn gekoppeld aan bepaalde metabolische aandoeningen, waaronder zwaarlijvigheid / overgewicht / obesitas. Dr. Sadaf Farooqi van de Universiteit van Cambridge zegt dat deze studie aantoont dat overgewicht een serieus medisch probleem is en nog veel meer wetenschappelijk onderzoek verdient.

Conclusie

Bovengenoemd onderzoek kan wereldwijd een grote impact hebben. In Groot-Brittannië staat de overheid bijvoorbeeld al op het punt om ouders van zwaarlijvige kinderen wettelijk aan te pakken wegens kindermishandeling. Enkele van de onderzochte kinderen waren zelfs al uit huis geplaatst, omdat het vermoeden bestond dat zij door hun ouders met opzet werden overvoed. Ik denk dat deze resultaten super zijn, maar dat we op moeten passen dat mensen nu niet gaan denken “dat het dan wel een chromosoom-16-gevalletje zal zijn” en kinderen vervolgens gewoon verder laten teren op patat en snacks. Het aantal kinderen met obesitas neemt namelijk nog steeds toe. Of ook de aanwezigheid van het “overgewicht-gen” bij kinderen groeit, is nog maar de vraag.

Gen-activiteit dikke mensen wijkt af!

In 2007 ontdekten Amerikaanse wetenschappers al welke genen verantwoordelijk zijn voor de vetopslag in ons lichaam. Onlangs ontdekten wetenschappers van het Nederlandse TNO (Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek) dat de gen-activiteit in mensen met overgewicht anders is dan in mensen met een slank tot normaal postuur.

Afwijkende gen-activiteit

Een verandering in dieet heeft een duidelijk effect op de gen-activiteit in vetweefsel. Wetenschappers kwamen erachter dat de vetcellen van mensen met overgewicht en mensen met een normaal gewicht anders reageren op wijzigingen in hun eetpatroon. Deze bevindingen bekrachtigen voorgaande bevindingen over de manier waarop vetcellen een rol spelen in overgewichtgerelateerde ziektes zoals diabetes type 2.

Verandering van dieet effect op genen

Wetenschappers van TNO hebben activiteit van genen in vetweefsel geanalyseerd. Henk Hendriks, senior wetenschapper humane fysiologie vertelt: “Voor de eerste keer laten we zien dat veranderingen in dieet op korte termijn een effect hebben op de activiteit van genen die een rol spelen bij een lichte vorm van ontsteking in het vetweefsel van mensen die met overgewicht kampen.” Deze bevinding is uiterst belangwekkend omdat deze personen met licht overgewicht zou kunnen helpen om langer gezond te blijven.

Onderzoek

Tijdens de studie aten tien mannen met een gezond gewicht en tien mannen met overgewicht gedurende negen dagen een speciaal soort margarine. Wetenschappers namen monsters van onderhuids buikvet en analyseerden de activiteit van de genen. De activiteit van de genen verschilde zeer sterk tussen de individuen met een gezond gewicht en degenen met overgewicht.

Verschil

Bij de ‘gezonde’ mannen leidde het eten van de speciale margarine tot een lagere expressie van energiemetabolisme-gerelateerde genen. In de meerderheid van mannen met overgewicht resulteerde de speciale margarine in minder activiteit in genen die ontsteking en vetmetabolisme regelen. De lichamelijke reacties binnen de groep met overgewicht waren variabel, maar verwant aan de taille/heupratio en het vetpercentage van deze personen. Kortom: zowel hormoonhuishouding als genetische aanleg als gen-activiteit kan een rol spelen bij overgewicht.

Overgewicht door hormonen & genen: tot slot…

Hormonen werken onderling samen en reageren bovendien op elkaar. Zodoende worden er steeds nieuwe aspecten van hormonen m.b.t. lichaamsgewicht ontdekt en worden de effecten ervan regelmatig herzien. De meeste hormoon-diëten zijn dan ook kort door de bocht of zelfs uit de lucht gegrepen…

Geloof jij in overgewicht door een hormonale disbalans? Laat hieronder je reactie achter!